Kennis & Co

Een team sterrenkundigen presenteerde deze week een immense computersimulatie van het heelal. Hiermee willen ze beter begrijpen hoe het heelal zijn huidige vorm kreeg. Astronoom Joop Schaye van de Universiteit Leiden vertelt Jop de Vrieze en Rob Ramaker hoe deze grootste simulatie ooit tot stand kwam. En komt onze eigen melkweg er eigenlijk een beetje goed in uit de verf?    Verder: Vogelgriep en hardnekkig smeltend ijs op Antarctica, een verborgen landschap onder de nog niet weggesmolten ijskap, astronomen zien zware elementen ontstaan na heldere gammaflits, de maan blijkt plots 40 miljoen jaar ouder en waarom vrouwelijke onderzoekers de academie veelal naar een jaar of vijftien verlaten.  Bronnen:    Publicaties Flamingo-project simulatie heelal  https://arxiv.org/pdf/2309.07959.pdf  (https://arxiv.org/pdf/2309.07959.pdf) https://arxiv.org/pdf/2306.04024.pdf  (https://arxiv.org/pdf/2306.04024.pdf) https://arxiv.org/pdf/2306.05492.pdf  (https://arxiv.org/pdf/2306.05492.pdf) Groen landschap ontdekt onder ijskap Antarctica:  https://www.theguardian.com/world/2023/oct/24/scientist-discover-hidden-landscape-frozen-time-under-antarctic-ice  (https://www.theguardian.com/world/2023/oct/24/scientist-discover-hidden-landscape-frozen-time-under-antarctic-ice) Eerste gevallen van hoogpathogene vogelgriep in Antarctisch gebied:   https://www.bas.ac.uk/media-post/first-confirmed-cases-of-avian-influenza-in-the-antarctic-region/  (https://www.bas.ac.uk/media-post/first-confirmed-cases-of-avian-influenza-in-the-antarctic-region/) ‘Toename smelten van West-Antarctische ijskap onvermijdelijk geworden’: https://www.nature.com/articles/s41558-023-01818-x  (https://www.nature.com/articles/s41558-023-01818-x) Eerdere studie die instorten ijskap wel als vermijdelijk betitelde:  https://www.nature.com/articles/s41467-022-35471-3  (https://www.nature.com/articles/s41467-022-35471-3) Maan is veertig miljoen jaar ouder dan gedacht:  https://nos.nl/artikel/2495200-maan-is-40-miljoen-jaar-ouder-dan-gedacht-zeggen-onderzoekers  (https://nos.nl/artikel/2495200-maan-is-40-miljoen-jaar-ouder-dan-gedacht-zeggen-onderzoekers) Zware elementen ontdekt na een heldere gammaflits:  https://nos.nl/artikel/2495200-maan-is-40-miljoen-jaar-ouder-dan-gedacht-zeggen-onderzoekers  (https://nos.nl/artikel/2495200-maan-is-40-miljoen-jaar-ouder-dan-gedacht-zeggen-onderzoekers) Video simulatie heelal door NTR Focus: https://www.instagram.com/p/CyyEzSsoDqd/?hl=en (https://www.instagram.com/p/CyyEzSsoDqd/?hl=en)  NTR Focus over armoede:  https://ntr.nl/Focus/287/detail/Armoede-als-erfenis/VPWON_1344847  (https://ntr.nl/Focus/287/detail/Armoede-als-erfenis/VPWON_1344847) Leids Internationaal Filmfestival met avond over wetenschap:  https://www.liff.nl/Film/a-moment-of-science-liff-laboratory-edition/  (https://www.liff.nl/Film/a-moment-of-science-liff-laboratory-edition/) Vrouwen verlaten academie om werkklimaat:  https://www.nature.com/articles/d41586-023-03251-8  (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03251-8) https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adi2205  (https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adi2205)   Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS   Host: Jop de Vrieze  Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze  Techniek: Jop de Vrieze  Eindredactie: Gerda Bosman  Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl   mailto:wetenschap@ntr.nl    Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972   (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)

Gewassen zoals de bananenplant zo aanpassen dat de hardnekkige fusariumschimmel ze niet meer ziek kan maken. Dat is wat Amsterdamse onderzoekers denken te kunnen gaan doen. Ze hebben namelijk ontdekt welk achterdeurtje in de cel de schimmel de plant binnendringt en weten nu hoe ze dat deurtje kunnen dichtdoen zodat dat niet meer kan - en ook nog zonder de plant te verzwakken. Dat zou een belangrijke stap betekenen in de strijd tegen de verwelkingsziekte die de wereldwijde bananenproductie bedreigt en de productie van tientallen andere gewassen zwaar belemmert. Jop de Vrieze en Bouwe van Straten spreken met plantenpatholoog Frank Takken, die het onderzoek leidde.     Verder onder andere: radioflitsen, appelrassen uit de oude doos en kun je je eicellen verjongen door tarwekiemolie te consumeren?    Bronnen:  Vatbaarheidsgenen in planten ontdekt voor verwelkingsziekte  https://doi.org/10.1111/pbi.14183  (https://doi.org/10.1111/pbi.14183) Spermidine verjongt oude eicellen:  https://www.nature.com/articles/s43587-023-00495-x  (https://www.nature.com/articles/s43587-023-00495-x) Revival van oude appelrassen:  https://www.nature.com/articles/d41586-023-03229-6  (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03229-6)   Microsecondenflitser gevonden in telescooparchief  https://www.astronomie.nl/nieuws/sterrenkundigen-kammen-telescooparchief-uit-en-vinden-microsecondeflitser-3921  (https://www.astronomie.nl/nieuws/sterrenkundigen-kammen-telescooparchief-uit-en-vinden-microsecondeflitser-3921) Meteorenzwerm Orioniden  https://hemel.waarnemen.com/meteoorzwermen/Orioniden_2023.html   (https://hemel.waarnemen.com/meteoorzwermen/Orioniden_2023.html%20) Wetenschappers gaan long covid-onderzoek particulier financieren  https://www.volkskrant.nl/wetenschap/artsen-en-wetenschappers-zijn-wachten-op-overheid-beu-en-gaan-zelf-onderzoek-doen-naar-postcovid~b5c4917b/  (https://www.volkskrant.nl/wetenschap/artsen-en-wetenschappers-zijn-wachten-op-overheid-beu-en-gaan-zelf-onderzoek-doen-naar-postcovid~b5c4917b/) Dijkgraaf gaat wetsvoorstel kennisveiligheid aanpassen:   https://www.nrc.nl/nieuws/2023/10/17/minister-dijkgraaf-trekt-zich-de-kritiek-aan-op-zijn-wet-voor-kennisveiligheid-a4177551  (https://www.nrc.nl/nieuws/2023/10/17/minister-dijkgraaf-trekt-zich-de-kritiek-aan-op-zijn-wet-voor-kennisveiligheid-a4177551)     Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS   Host: Jop de Vrieze  Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze  Techniek: Jop de Vrieze  Eindredactie: Gerda Bosman  Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl   mailto:wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl)   Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972   (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)

In de jaren zeventig vergaarde de Pakistaanse wetenschapper Abdul Qadeer Khan in Nederland kennis die de ontwikkeling van de atoombom in zijn land mogelijk maakte.  Anno 2023 zijn we ons maar al te bewust dat landen als Iran en China kennis en technologie proberen te stelen uit landen als Nederland. Maar hoever moet de overheid erin gaan om dat te voorkomen? Wetenschapsminister Robbert Dijkgraaf komt binnenkort met een wet die het screenen van buitenlandse wetenschappers centraal stelt. De Koninklijke Nederlandse Akademie voor Wetenschappen is tegen en president Marileen Dogterom legt uit waarom.     Verder onder meer: het stroomverbruik van AI, op reis naar een kosmische ijzerklomp, bouwstenen voor het leven gevonden op asteroïde en ruimtetelescoop Euclid doet het weer, maar is wel wat trager geworden.     Bronnen:    Tijdspad wetstraject screening kennisveiligheid  https://www.loketkennisveiligheid.nl/actueel/nieuws/2023/04/14/tijdpad-voor-wetstraject-screening-kennisveiligheid-bekend  (https://www.loketkennisveiligheid.nl/actueel/nieuws/2023/04/14/tijdpad-voor-wetstraject-screening-kennisveiligheid-bekend)   Position paper KNAW kennisveiligheid  https://www.knaw.nl/publicaties/kennisveiligheid-knaw-position-paper  (https://www.knaw.nl/publicaties/kennisveiligheid-knaw-position-paper) Stukjes asteroide BENNU bevatten bouwstenen van het leven  https://www.nature.com/articles/d41586-023-03178-0 (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03178-0)  AI slurpt straks net zoveel stroom als heel NL nu https://nos.nl/artikel/2493605-ai-slurpt-energie-kan-over-vier-jaar-net-zoveel-stroom-als-nederland-gebruiken  (https://nos.nl/artikel/2493605-ai-slurpt-energie-kan-over-vier-jaar-net-zoveel-stroom-als-nederland-gebruiken) Sonde psyche op weg naar kosmische ijzerklomp https://www.volkskrant.nl/wetenschap/met-een-stuwraket-die-niet-zou-misstaan-in-star-trek-reist-de-sonde-psyche-naar-een-kosmische-ijzerklomp~b0139f52/  (https://www.volkskrant.nl/wetenschap/met-een-stuwraket-die-niet-zou-misstaan-in-star-trek-reist-de-sonde-psyche-naar-een-kosmische-ijzerklomp~b0139f52/) Argos podcastserie Vriend of Vijand van onderzoeksjournalist Saar Slegers  https://www.nporadio1.nl/podcasts/vriend-of-vijand  (https://www.nporadio1.nl/podcasts/vriend-of-vijand) Spotify-link naar podcastserie: https://open.spotify.com/show/6EC4h026NqVKOkoH9RDsXC?si=01f830b0035842e5 (https://open.spotify.com/show/6EC4h026NqVKOkoH9RDsXC?si=01f830b0035842e5) Dossier Argos over atoomspion Khan  https://www.vpro.nl/argos/lees/onderwerpen/artikelen/2022/Argos-dossier-atoomspion-Khan.html  (https://www.vpro.nl/argos/lees/onderwerpen/artikelen/2022/Argos-dossier-atoomspion-Khan.html)   Ruimtetelescoop Euclid gefixt maar wel trager:  https://www.nature.com/articles/d41586-023-03174-4  (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03174-4)     Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS   Host: Jop de Vrieze  Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze  Techniek: Jop de Vrieze  Eindredactie: Robert van Tellingen    Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl%20)   Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972   (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)

De podcast staat deze week in het teken van de Nobelprijzen. De Nobelprijs voor geneeskunde gaat naar de twee onderzoekers die de technologie onder de mRNA-coronavaccins ontwikkelden. Wat kunnen we nog meer verwachten van deze technologie, en hebben we de risico’s ervan voldoende in beeld? Jop de Vrieze en Josta Bosma vragen het Roy van der Meel, die aan de TU Eindhoven nanomedicijnen ontwikkelt. Eerder werkte hij bij de onderzoeksgroep die de nanovetbolletjes bouwde waarin het mRNA verpakt zit.     Verder onder meer: de Nobelprijzen voor natuur- en scheikunde, het Weekend van de Wetenschap en ook de nieuwste Iphone wordt heet.    Bronnen:  Nobelprijs natuurkunde: https://www.eoswetenschap.eu/natuurwetenschappen/nobelprijs-voor-fysica-voor-toegang-tot-de-wereld-van-elektronen (https://www.eoswetenschap.eu/natuurwetenschappen/nobelprijs-voor-fysica-voor-toegang-tot-de-wereld-van-elektronen) Hoe er meer Nobelprijzen kwamen voor vrouwen: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/meer-vrouwen-genomineerd-voor-nobelprijs-door-vrouwen~be744279/  (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/meer-vrouwen-genomineerd-voor-nobelprijs-door-vrouwen~be744279/) Nobelprijs scheikunde: https://nos.nl/artikel/2492837-amerikanen-en-rus-winnen-nobelprijs-scheikunde-voor-ontdekking-kwantumstippen  (https://nos.nl/artikel/2492837-amerikanen-en-rus-winnen-nobelprijs-scheikunde-voor-ontdekking-kwantumstippen) Nobelprijs geneeskunde: https://www.science.org/content/article/mrna-discovery-paved-way-covid-19-vaccines-wins-nobel-prize-physiology-medicine (https://www.science.org/content/article/mrna-discovery-paved-way-covid-19-vaccines-wins-nobel-prize-physiology-medicine) Persoonlijke website Roy van der Meel: https://www.tue.nl/en/research/researchers/roy-van-der-meel  (https://www.tue.nl/en/research/researchers/roy-van-der-meel) Artikel vd Meel en Kariko over toekomst mRNA-technologie: https://research.tue.nl/nl/publications/what-does-the-success-of-mrna-vaccines-tell-us-about-the-future-o  (https://research.tue.nl/nl/publications/what-does-the-success-of-mrna-vaccines-tell-us-about-the-future-o) Weekend van de Wetenschap: https://www.weekendvandewetenschap.nl/  (https://www.weekendvandewetenschap.nl/) Ook de nieuwe iPhone te heet: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/de-iphone-15-wordt-te-heet-en-apple-geeft-de-schuld-aan-apps-als-instagram~b03df82f/  (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/de-iphone-15-wordt-te-heet-en-apple-geeft-de-schuld-aan-apps-als-instagram~b03df82f/)   Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS   Host: Jop de Vrieze  Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze  Techniek: Jop de Vrieze  Eindredactie: Robert van Tellingen    Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl   mailto:wetenschap@ntr.nl    Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972

Voor het eerst legt het RIVM een duidelijke link tussen de uitstoot van staalfabriek TATA Steel en gezondheidsklachten bij omwonenden. Zij overlijden hierdoor volgens een nieuw rapport gemiddeld 2,5 maand eerder. Hoe kwamen de RIVM-onderzoekers tot deze conclusie en hoe is het om zulk complex onderzoek naar zo’n politiek gevoelig onderwerp te doen? Jop de Vrieze en Bouwe van Straten vragen het aan RIVM-onderzoeker Janneke Elberse.      Verder onder meer: felle wetenschappelijke discussies over long covid én een stap richting een biomarker die de ziekte aantoont, de helft van de Nederlanders krijgt kanker, de mens blijkt toch nog ergens beter in dan AI, een vooruitblik op de Nobelprijzen en een Chinees-Indiase fittie rond de maanlanding van Chandrayaan 3.    Bronnen:  Mens beter dan AI in beoordelen longröntgenfoto’s:  https://pubs.rsna.org/doi/10.1148/radiol.231236  (https://pubs.rsna.org/doi/10.1148/radiol.231236) ‘Vers perspectief op chronisch vermoeidheidssyndroom’  https://www.en.auh.dk/news/news-archive/2023/oslo-chronic-fatigue-consortium/  (https://www.en.auh.dk/news/news-archive/2023/oslo-chronic-fatigue-consortium/) ‘Aandacht voor long covid overdreven’   http://Dx.doi.org/10.1136/bmjebm-2023-112338  (http://Dx.doi.org/10.1136/bmjebm-2023-112338) Studie naar biomarkers long covid gepubliceerd in Nature: https://www.nature.com/articles/s41586-023-06651-y  (https://www.nature.com/articles/s41586-023-06651-y) Helft mensen in Nederland krijgt kanker  https://www.ntvg.nl/artikelen/ontwikkeling-van-de-kans-op-kanker-1990-2019  (https://www.ntvg.nl/artikelen/ontwikkeling-van-de-kans-op-kanker-1990-2019) RIVM: nog steeds veel uitstoot kankerverwekkende stoffen bij Tata Steel (maart 2023)  https://nos.nl/artikel/2469233-rivm-nog-steeds-veel-uitstoot-kankerverwekkende-stoffen-bij-tata-steel   (https://nos.nl/artikel/2469233-rivm-nog-steeds-veel-uitstoot-kankerverwekkende-stoffen-bij-tata-steel%20) Rapport RIVM september 2023  https://www.rivm.nl/publicaties/bijdrage-van-tata-steel-nederland-aan-gezondheidsrisicos-van-omwonenden-en-kwaliteit  (https://www.rivm.nl/publicaties/bijdrage-van-tata-steel-nederland-aan-gezondheidsrisicos-van-omwonenden-en-kwaliteit) Reactie burgerorganisatie Frisse Wind op rapport RIVM:  https://www.frissewind.nu/articles/rivm-2023  (https://www.frissewind.nu/articles/rivm-2023) Wie gaan de Nobelprijzen winnen?  https://www.nobelprize.org/   (https://www.nobelprize.org/%20) https://clarivate.com/blog/researchers-of-nobel-class-citation-laureates-2023/   (https://clarivate.com/blog/researchers-of-nobel-class-citation-laureates-2023/%20) Chinese topwetenschapper: indiase maanmissie bereikte zuidpool niet.   https://time.com/6318208/chinese-scientist-questions-india-moon-landing-south-pole/  (https://time.com/6318208/chinese-scientist-questions-india-moon-landing-south-pole/)   Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS   Host: Jop de Vrieze  Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze  Techniek: Jop de Vrieze  Eindredactie: Robert van Tellingen    Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl   mailto:wetenschap@ntr.nl    Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972   (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)

Plotseling was daar het woord 'fossiele subsidies'. Steeds meer mensen en ook politici zijn het erover eens dat ze moeten worden afgebouwd. Maar waar hebben we het eigenlijk over als we spreken over fossiele subsidies, waar dienen ze toe en wat zijn de gevolgen als we ze afschaffen? Daarover spreken Jop de Vrieze en Josta Bosma met klimaatjurist en -politicoloog Sanne Akerboom van de Universiteit Utrecht, die ook lid is van de Wetenschappelijke Klimaatraad die het kabinet adviseert.     Verder onder meer: de minimale grondstofvoetafdruk om uit de armoede te stappen, geld weggesnoept uit het groeifonds om de accijns op benzine laag te houden, de oudste houtconstructie ooit gevonden, het juist wél onderdrukken van negatieve gevoelens en de terugkeer van NASA-missie Osiris rex met materiaal van planetoïde Bennu.      Bronnen:  Onderdrukken negatieve gedachten helpt:   http://dx.doi.org/10.1126/sciadv.adh5292  (http://dx.doi.org/10.1126/sciadv.adh5292) Oudste houten constructie ooit gevonden: https://nos.nl/artikel/2491226-oudste-houtconstructie-ooit-gevonden-bijna-500-000-jaar-oud  (https://nos.nl/artikel/2491226-oudste-houtconstructie-ooit-gevonden-bijna-500-000-jaar-oud) Geld uit groeifonds om brandstofaccijnzen niet opnieuw in te voeren:  https://www.scienceguide.nl/2023/09/vvd-ruilt-kennisgeld-groeifonds-in-voor-fossiel-belastingvoordeel/  (https://www.scienceguide.nl/2023/09/vvd-ruilt-kennisgeld-groeifonds-in-voor-fossiel-belastingvoordeel/) Grondstoffenvoetafdruk om uit de armoede te geraken:  https://www.science.org/content/article/how-much-stuff-does-it-take-not-be-poor-about-6-tons-year  (https://www.science.org/content/article/how-much-stuff-does-it-take-not-be-poor-about-6-tons-year) Professionele website Sanne Akerboom: https://www.uu.nl/medewerkers/SAkerboom  (https://www.uu.nl/medewerkers/SAkerboom) Wetenschappelijke klimaatraad: https://www.wkr.nl/  (https://www.wkr.nl/) Advies Klimaatraad 30 augustus 2023 om klimaatbeleid te versnellen: https://nos.nl/artikel/2488618-klimaatraad-wil-versnelling-beleid-maar-niemand-op-de-kast-jagen  (https://nos.nl/artikel/2488618-klimaatraad-wil-versnelling-beleid-maar-niemand-op-de-kast-jagen) Kabinet: Fossiele sector krijgt tussen de 39,7 en 46,4 miljard euro subsidie  https://nos.nl/artikel/2490599-fossiele-sector-krijgt-tussen-39-7-en-46-4-miljard-euro-subsidie-nog-meer-dan-gedacht  (https://nos.nl/artikel/2490599-fossiele-sector-krijgt-tussen-39-7-en-46-4-miljard-euro-subsidie-nog-meer-dan-gedacht) Terugkeer Osiris REx: https://www.space.com/news/live/nasa-osiris-rex-asteroid-bennu-sample-return-updates   (https://www.space.com/news/live/nasa-osiris-rex-asteroid-bennu-sample-return-updates%20) Kamervragen over the Biohack Project:   https://www.openkamer.org/kamervraag/2023Z15559/  (https://www.openkamer.org/kamervraag/2023Z15559/)     Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS   Host: Jop de Vrieze  Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze  Techniek: Jop de Vrieze / Sander Nieuwenhuijsen Eindredactie: Robert van Tellingen Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl   mailto:wetenschap@ntr.nl    (mailto:wetenschap@ntr.nl%20) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972   (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)

Deze week was er veel ophef rond het programma The Biohack Project, waarin bekende Nederlanders leren hoe ze hun lichaam en geest de baas kunnen leren zijn. Dat klinkt interessant, maar critici buitelden over elkaar heen en noemden het programma onder meer een kwakzalvershow en volstrekte onzin. Vooral het wetenschappelijke gehalte van de show moest het ontgelden. Onze gast, huisarts Bernard Leenstra, is een van die criticasters. Is biohacking inderdaad een kwalijke trend? En verder: de geestelijk vader van kloonschaap Dolly overleden, de straling van iPhones, de Ig Nobelprijzen en waarom je opa en oma een hobby moeten nemen.  Reactie omroep KRO/NCRV op de kritiek op het tv-programma: 'Wij kijken op een andere manier naar dit programma. The Biohack Project is een adventure-reality programma en geen wetenschapsprogramma. We laten zien hoe de deelnemers zouden kunnen omgaan met stress in extreme situaties. In het programma onderzoeken de deelnemers of onschuldige aanpassingen in hun dagelijkse levensstijl, zoals bewuster ademhalen of veranderingen in het voedingspatroon, een positief effect hebben. Er worden bovendien geen voedingssupplementen aangeprezen en er wordt duidelijk aangegeven dat de biohacks geen medische adviezen zijn en niet voor iedereen effectief hoeven te zijn. De komende afleveringen ligt de focus op het verleggen van mentale grenzen en uithoudingsvermogen.'   Bronnen:  Oudere mensen met hobby’s minder depressief  https://www.eurekalert.org/news-releases/1001053   (https://www.eurekalert.org/news-releases/1001053%20) Ian Wilmut, geestelijk vader van kloonschaap Dolly, overleden  https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wetenschapper-achter-schaap-dolly-eerste-gekloonde-zoogdier-ooit-overleden~b8270376/   (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wetenschapper-achter-schaap-dolly-eerste-gekloonde-zoogdier-ooit-overleden~b8270376/%20) iPhone 12 uit de verkoop in Frankrijk door te hoge stralingswaarde  https://www.bbc.com/news/technology-66795168   (https://www.bbc.com/news/technology-66795168%20) De Ig Nobelprijzen  https://improbable.com/ig/2023-ceremony/ (https://improbable.com/ig/2023-ceremony/)  https://www.volkskrant.nl/wetenschap/vervelingsonderzoeker-en-team-dat-neusharen-telde-bij-lijken-winnen-melige-ig-nobelprijs~bc3c90f6/   (https://www.volkskrant.nl/wetenschap/vervelingsonderzoeker-en-team-dat-neusharen-telde-bij-lijken-winnen-melige-ig-nobelprijs~bc3c90f6/%20) The Biohack Project  https://www.npostart.nl/the-biohack-project/KN_1731837   (https://www.npostart.nl/the-biohack-project/KN_1731837%20) Bernard Leenstra in NRC: The Biohack Project promoot je reinste flauwekul  https://www.nrc.nl/nieuws/2023/09/11/the-biohack-project-promoot-reinste-flauwekul-a4174094  (https://www.nrc.nl/nieuws/2023/09/11/the-biohack-project-promoot-reinste-flauwekul-a4174094) Verenigde Naties – SDG Summit 18 en 19 september  https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2023/05/un-2023-sdg-summit/   (https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2023/05/un-2023-sdg-summit/%20) Mark Dickey gered uit diepe grot https://www.bbc.com/news/world-europe-66777887 (https://www.bbc.com/news/world-europe-66777887) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS   Host: Jop de Vrieze  Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze  Techniek: Jop de Vrieze  Eindredactie: Gerda Bosman     Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl   mailto:wetenschap@ntr.nl    Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972  (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20 %20)

Een natuurparkenorganisatie heeft een neushoornfokkerij met 2000 neushoorns opgekocht die was bedoeld voor de legale productie van neushoorn-hoorns. Goed nieuws, zou je zeggen. Ontwikkelingssocioloog Bram Büscher legt aan Jop de Vrieze en Bouwe van Straten uit welke complexe wereld van fokkers, stropers, natuurbeschermers, handel en conflicterende belangen er achter deze overname schuilgaat en waarom er geen eenvoudige oplossingen zijn.   Verder onder meer: Fingerspitzengefühl, verschillende visies op natuurbehoud, afbrokkelende schoolgebouwen en moeten we Amerikaanse rivierkreeft op het menu zetten?  Bronnen:  Grote redingsactie voor speleoloog Mark Dickey https://nos.nl/artikel/2489622-grote-reddingsactie-in-turkije-aan-de-gang-voor-zieke-grotonderzoeker (https://nos.nl/artikel/2489622-grote-reddingsactie-in-turkije-aan-de-gang-voor-zieke-grotonderzoeker) Geheugen in onze vingertoppen:  https://elifesciences.org/reviewed-preprints/89616v1  (https://elifesciences.org/reviewed-preprints/89616v1) Waarom brokkelen betonnen schoolgebouwen af en wat is ertegen te doen?  https://www.nature.com/articles/d41586-023-02834-9 (https://www.nature.com/articles/d41586-023-02834-9)   https://nos.nl/artikel/2489365-britse-problemen-met-cellenbeton-spelen-niet-in-nederland-wel-reden-tot-zorg   (https://nos.nl/artikel/2489365-britse-problemen-met-cellenbeton-spelen-niet-in-nederland-wel-reden-tot-zorg) Diverse values of Nature for sustainability – studie in Nature  https://www.nature.com/articles/s41586-023-06406-9   (https://www.nature.com/articles/s41586-023-06406-9%20) African Parks neemt neushoornfokkerij over  https://www.trouw.nl/buitenland/2000-neushoorns-gered-door-natuurorganisatie-african-parks~b70d8c15/  (https://www.trouw.nl/buitenland/2000-neushoorns-gered-door-natuurorganisatie-african-parks~b70d8c15/) Govert naar de kern van de aarde  https://ntr.nl/Govert-naar-de-kern-van-de-aarde/558   (https://ntr.nl/Govert-naar-de-kern-van-de-aarde/558)Internationaal rapport over oprukkende invasieve exoten:  https://www.ipbes.net/IASmediarelease  (https://www.ipbes.net/IASmediarelease)   Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS   Host: Jop de Vrieze  Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze  Techniek: Jop de Vrieze  Eindredactie: Gerda Bosman     Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl   mailto:wetenschap@ntr.nl    Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972 (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

Huisartsen worden van alle kanten bestookt met reclame van medicijnproducenten. Van ouderwetse brieven tot gesponsorde scholingen. Presentatoren Jop De Vrieze en Rob Ramaker spreken erover met Marloes Dankers, apotheker bij het Instituut Verantwoord Medicijngebruik en promovenda aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij onderzocht welke onderliggende strategieën worden gebruikt om huisartsen via de reclames te beïnvloeden om hun middelen voor te schrijven. Waar ligt de grens? En wat is het effect van die reclames? Verder: Vooraanstaande planeet-onderzoeker Daphne Stam stapt op, een dubieuze zondvloed honderdduizenden jaren geleden en universiteiten openen het Academisch Jaar. Bronnen:  * Daphne Stam vertrekt bij TU Delft nadat ze tegen machocultuur aanliep  https://www.volkskrant.nl/wetenschap/prominente-planeetonderzoeker-loopt-aan-tegen-machocultuur-en-vertrekt-bij-tu-delft~b52c3f96/ (https://www.volkskrant.nl/wetenschap/prominente-planeetonderzoeker-loopt-aan-tegen-machocultuur-en-vertrekt-bij-tu-delft~b52c3f96/) * Trailer documentaire Picture a Scientist:  https://www.pictureascientist.com/media (https://www.pictureascientist.com/media) * Genetisch model wijst op sterke afname menselijke voorouders 850.000 jaar geleden:  www.science.org/doi/10.1126/science.abq7487 (http://www.science.org/doi/10.1126/science.abq7487) * Marketing medicijnen richting huisartsen  https://journals.plos.org/plosone/article/authors?id=10.1371/journal.pone.0290603  (https://journals.plos.org/plosone/article/authors?id=10.1371/journal.pone.0290603) * Publicatie van studie naar medicijnmarketing richting artsen uit 1940 https://www.jstor.org/stable/2350143 (https://www.jstor.org/stable/2350143) * Opening academisch jaar aan verschillende Nederlandse Universiteiten:  https://www.uva.nl/content/evenementen/2023/09/opening-academisch-jaar-2023-2024-pleidooi-voor-tolerantie.html  (https://www.uva.nl/content/evenementen/2023/09/opening-academisch-jaar-2023-2024-pleidooi-voor-tolerantie.html %20https://vu.nl/nl/over-de-vu/meer-over/opening-academisch-jaar) https://vu.nl/nl/over-de-vu/meer-over/opening-academisch-jaar  (https://www.uva.nl/content/evenementen/2023/09/opening-academisch-jaar-2023-2024-pleidooi-voor-tolerantie.html %20https://vu.nl/nl/over-de-vu/meer-over/opening-academisch-jaar) https://www.universiteitleiden.nl/dossiers/opening-academisch-jaar (https://www.universiteitleiden.nl/dossiers/opening-academisch-jaar)  https://www.uu.nl/organisatie/profiel/traditie-en-historie/academische-tradities/opening-academisch-jaar (https://www.uu.nl/organisatie/profiel/traditie-en-historie/academische-tradities/opening-academisch-jaar) * Een worm in je hersenen bij NTR Wetenschap op instagram: https://www.instagram.com/ntrwetenschap/ (https://www.instagram.com/ntrwetenschap/) * AI kan ongeveer even goed ruiken als mens  https://www.science.org/content/article/ai-rivals-the-human-nose-when-it-comes-to-naming-smells (https://www.science.org/content/article/ai-rivals-the-human-nose-when-it-comes-to-naming-smells) * AI beter in drone-racen dan mens  https://www.nature.com/articles/s41586-023-06419-4  (https://www.nature.com/articles/s41586-023-06419-4) AI beter in Gran Turismo dan mens  https://www.reuters.com/technology/sonys-new-ai-beats-humans-gran-turismo-racing-game-2022-02-09/  (https://www.reuters.com/technology/sonys-new-ai-beats-humans-gran-turismo-racing-game-2022-02-09/)   Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS   Host: Jop de Vrieze  Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze  Techniek: Jop de Vrieze  Eindredactie: Gerda Bosman     Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl   mailto:wetenschap@ntr.nl    Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972   (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)

Wat als je verlamd bent en zelfs je mond niet meer kunt bewegen? Een nieuwe generatie hersenimplantaten vist de woorden rechtstreeks uit het brein van verlamde mensen en laat ze weer communiceren; een essentiële menselijke behoefte. Daarover spreken Stijn Goossens en Bouwe van Straten met Nick Ramsey, neurowetenschapper aan het UMC Utrecht. Ramsey is een pionier in het plaatsen van hersenimplantaten om communicatie weer mogelijk te maken voor mensen met neurologische aandoeningen. Het liefst zou hij een universeel implantaat zien, bruikbaar voor allerlei verschillende beperkingen. Verder onder meer: Een zeer energie-efficiënte analoge AI-chip, de succesvolle Indiase maanmissie, het mysterie van de octopus garden en het menselijke Y-chromosoom in kaart gebracht. Bronnen: Computer vist woorden uit brein van verlamde mensen en laat ze weer ‘praten’ https://nos.nl/artikel/2487748-computer-vist-woorden-uit-brein-van-verlamde-mensen-en-laat-ze-weer-praten  (https://nos.nl/artikel/2487748-computer-vist-woorden-uit-brein-van-verlamde-mensen-en-laat-ze-weer-praten) Nieuwe analoge AI-chips veel energiezuiniger dan digitale chips https://www.newscientist.com/article/2388005-analogue-chips-can-slash-the-energy-used-to-run-ai-models/  (https://www.newscientist.com/article/2388005-analogue-chips-can-slash-the-energy-used-to-run-ai-models/) Russische en Indiase maanmissies https://nos.nl/artikel/2487668-india-weet-als-vierde-land-ruimtevaartuig-op-de-maan-te-laten-landen  (https://nos.nl/artikel/2487668-india-weet-als-vierde-land-ruimtevaartuig-op-de-maan-te-laten-landen) https://nos.nl/artikel/2487334-crash-russische-maanlander-is-zoveelste-mislukking-je-kunt-het-niet-op-aarde-oefenen  (https://nos.nl/artikel/2487334-crash-russische-maanlander-is-zoveelste-mislukking-je-kunt-het-niet-op-aarde-oefenen) De zoektocht naar exoplaneten – vingerafdruk van het leven https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/81652/3-vingerafdruk-van-leven-s05  (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/81652/3-vingerafdruk-van-leven-s05) De wetenschap achter Neuralink: The Science Behind Elon Musk’s Neuralink Brain Chip | WIRED (Video) (https://www.youtube.com/watch?v=Gv_XB6Hf6gM) Het mysterie van de Octopus Garden https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adg3247  (https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adg3247) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS  Host: Stijn Goossens Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman    Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl  (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief  (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)