KUNST IS LANG (en het leven is kort)

Kunst is Lang heeft een korte winterstop! We zijn er over een paar weken weer. In de tussentijd hoor je van kunstenaars die recent te gast waren welke aflevering uit het archief zij graag opnieuw onder de aandacht brengen. Ditmaal hoor je de keuze van Dakota Magdalena Mokhammad voor het gesprek met Susanne Khalil Yusef.       

Kunst is Lang heeft een korte winterstop! We zijn er over een paar weken weer. In de tussentijd hoor je van kunstenaars die recent te gast waren welke aflevering uit het archief zij graag onder de aandacht brengen. Dit keer is dat de keuze van Ricardo van Eyk voor het gesprek met beeldhouwer Bram de Jonghe.  

Kunst is Lang heeft een korte winterstop! We zijn er over een paar weken weer. In de tussentijd hoor je van kunstenaars die recent te gast waren welke aflevering uit het archief zij graag onder de aandacht brengen. We beginnen met de keuze van Baby Reni, voor fotograaf Hans Eijkelboom.  

Dakota Magdalena Mokhammad ziet zichzelf als een nomade die door verschillende werelden reist: ze werd geboren in Kazachstan, maar woont inmiddels tien jaar in Brabant, ze is via haar Afghaanse vader opgevoed met de Islam, en via haar Russische moeder met de Russisch-orthodoxe kerk, en ze ging een tijd als jongen door het leven maar is nu vrouw.   Haar installaties verkennen het lichaam en de constructie van (gender)identiteit, bijvoorbeeld in het werk “he/him” “she/her”: twee metalen kamerschermen tegenover elkaar, de een met in ovalen uitgesneden ornamenten, de ander met ornamenten in scherpere lijnen en uitstekende punten. Ze zijn duidelijk verschillend, maar zijn met zware ketens aan elkaar verbonden. Ook gebruikt Dakota vaak religieuze symbolen, zoals wanneer ze engelen in hun bijbelse functie als boodschappers vergelijkt met hormonen die fungeren als boodschappers in ons lichaam, of een aartsengel opvoert in een werk over dodelijk geweld tegen trans personen. 

Op de schilderkunstige werken van Mounir Eddib zijn sferische landschappen en silhouetten te zien, veelal in donkere kleuren. Door het toevoegen van speciale materialen krijgt Mounirs werk een sculpturale kwaliteit, bijvoorbeeld wanneer hij verf maakt door er schalie of hoogovenslak doorheen te mengen: restproducten van de mijnbouw die in zijn woonplaats Genk in Belgisch Limburg heeft plaatsgevonden. Ook spettert Mounir bijvoorbeeld teer op zijn schilderijen, en geeft hij ze randen en stroken van lood, elementen uit rituelen van de Imazigh-cultuur waar zijn moeder in geworteld is.   

Irene Hà, beter bekend onder haar artiestennaam Baby Reni, is afgestudeerd als modeontwerper maar is net zo goed kunstenaar te noemen. Haar werk gaat over het reproduceren en samplen van culturele invloeden, processen die door globalisering in een stroomversnelling zijn gekomen. Zo nam ze voor een recente installatie een aantal kledingstukken van westerse merken die hun ontwerp op Aziatische kleding baseerden, om die weer te reproduceren in stoffen die ze zelf heeft gevonden. In diezelfde installatie hing naast een traditioneel Vietnamese jurk, een eigen ontwerp met daarop een afbeelding van instant noodles. Hoewel Irenes ontwerpen en installaties er vaak vrolijk en kleurrijk uitzien, ingegeven door de pop- en internetcultuur van de jaren 2010, komt het werk niet tot stand zonder een gevoel van pijn over de vlucht van Irenes ouders uit Vietnam naar Nederland, en haar gevoel zich in zowel de Vietnamese als de Nederlandse culturen niet écht thuis te voelen.

Elizar Veerman begon als tiener met het portretteren van zijn vrienden op straat, en ontdekte al snel dat fotografie een goed medium is om meer zichtbaarheid te creëren voor de Molukse gemeenschap en cultuur. Na zijn portretten van meerdere generaties Molukkers in Nederland, richt hij zich op het vastleggen van jonge mannen die leven in de periferieën van grote Europese steden, zoals Amsterdam of Marseille. Op een warme en soms dromerige manier vangt hij in analoge foto's hoe ze zich via hun bewegingen, kleding en voertuigen profileren en zich hun omgeving eigen maken.

De installaties en schilderwerken van Ricardo van Eyk bevatten elementen van architectuur en bouwmaterialen. Zo maakte hij grote schotels van aluminium, waarin mysterieuze tekeningen zijn gemaakt én weer uitgewist, of bewerkte hij roestvrijstalen panelen met een slijptol, zodat ze veranderen in wonderlijk vervormde, spiegelende oppervlaktes. En voor zijn recentere werk rekt hij de grenzen van de schilderkunst op: over een klassiek frame komt een huid van verschillende lagen horrengaas, stijf gehouden meubellak, ondergronden worden bewerkt met gereedschap, of een doek wordt geperforeerd en opgevuld met pluggen. Kenmerkend voor Ricardo's werk is dat de gebruikte materialen vaak herkenbaar zijn, maar zelden worden gebruikt waarvoor ze bedoeld zijn, en altijd een zekere openheid en poezië bevatten.

De werken van Serana Angelista raken zowel aan persoonlijke herinneringen en familiegeschiedenissen, als aan grotere historische thema’s. In de fotoreeks Promised Land zien we Serana’s vader, die in de jaren ‘70 van Curaçao naar Nederland emigreerde, zijn gezicht en die van andere geportretteerden bedekt met een kauri-schelp, die diende als koloniale valuta, maar ook spirituele waarde heeft in de Afro-Caribische diaspora. En in de fotoreeks The Trace combineert Serana beelden van Curaçao uit het privé-archief van diens moeder, gemaakt in de jaren ‘80, met foto’s die hen er zelf in 2015 maakte. We zien bladeren, palmbomen, cactussen en geiten, uit twee tijdsperiodes gecombineerd en met de hand afgedrukt. De projecten onderzoeken de kracht van persoonlijke archieven, en hoe die - bij gebrek aan vertegenwoordiging in bijvoorbeeld een nationaal archief - kunnen dienen als connectie met voorouders en belangrijke plekken in een familiegeschiedenis.   

Ahmad Mallah nam als kunstenaar het pseudoniem S.T.A.T.E.L.E.S.S. aan: zijn familie werd voor zijn geboorte verdreven uit Palestina, en Ahmad groeide op in Damascus in Syrië. Maar zonder juridisch erkende documenten en dus stateloos. Na het uitbreken van de gewapende revolutie daar, kwam hij in 2014 naar Nederland en kreeg hij een paspoort. Ahmads persoonlijke leven krijgt een prominente rol in zijn werk: in zijn afstudeerfilm Stateless horen we over zijn ervaringen in een Syrische gevangenis en hoe zijn leven daarna is verlopen, terwijl hij tatoeages plaatst op zijn buik en borst. Ook de verschrikkingen die nu in Palestina plaatsvinden komen op verschillende manieren terug in wat hij maakt: op polaroids zien we zijn naakte lichaam, gekneveld en soms geblinddoekt, met daar overheen rauwe streken verf die geweld suggereren en zijn identiteit op de foto uitwissen, zoals dat in het echt gebeurt bij de duizenden Palestijnen die worden vermoord. Voor zijn schilderijen kiest Ahmad voor een zachtere verwerking van de continue stroom gruwelijke beelden: ze worden weergegeven in gedempt roze, paars en oranje, en krijgen door de plaatsing van bloemen of een olijfboom op de voorgrond een minder intens karakter. Ahmad zet zijn werk daarnaast in om verschillende lagen van zijn identiteit te verkennen, zoals zijn queerness, of om af te tasten wat vertrouwen en communicatie in een liefdesrelatie betekenen, in de performances die hij samen met zijn partner Rebecca Lillich Krüger doet.