KUNST IS LANG (en het leven is kort)

Kunstenaar, schrijver en performer Eva Bartels begon vijf jaar geleden aan een monsterklus: in tien theatrale voorstellingen eert ze het werk van pionierende, vrouwelijke kunstenaars. Onlangs rondde ze de derde voorstelling in die reeks af, genaamd All Men Must Die. Vertrekpunt is het feministische S.C.U.M.-manifest van Valerie Solanas: een vlijmscherp pleidooi voor een maatschappij zonder kapitalisme én zonder mannen, dat door Eva een nieuwe interpretatie krijgt.  Voor de vierde voorstelling duikt ze in het leven en werk van de Cubaans-Amerikaanse Ana Mendieta, die zich richtte op een spirituele en fysieke band met de aarde. In de geest van Mendieta's werk liet Eva zich meerdere keren levend begraven, en ontdekte daardoor een nieuwe, mentale ruimte.  

Deze week hoor je de opname die we vrijdag 28 maart maakten voor een live publiek, op Art Rotterdam. Jesse Fischer schoof aan om te praten over zijn grote olieverfschilderijen, waarop personages - vaak half ontbloot - verwikkeld zijn in wonderlijke scènes van macht en onderdanigheid. De jonge vrouw die gehuld in een wit laken en op sportsokken rondsluipt als een gans, de twee vrouwen die te rade gaan bij een driekoppig standbeeld in een parkje, of het groepje jongeren dat een naakte, geblinddoekte jongeman op handen en knieën laat rondkruipen, versierd met bloeiende takken en een dierenstaart: ze zoeken allemaal naar nieuwe, betekenisvolle rituelen.    

Ruben Raven is gefascineerd door afgedankte objecten. Voor zijn afstudeerwerk voorzag hij wat hij rondom de Rietveld Academie bij het grof vuil vond van een laag keramiek, en plaatste het tussen stukken puin, met als resultaat een installatie die leek op een archeologische vindplaats. Een enorme computer, een discman, videobanden, maar ook een jerrycan met olie of een half opgegeten bordje noodles werden versteende fossielen uit een andere tijd. Eromheen hingen schilderijen, van een verlopen wasserette of een grote groep ventilatoren die rücksichtslos op straat is gezet.Sowieso vindt Ruben inspiratie op straat: hij reist naar grote steden over de hele wereld om urenlang rond te zwerven, en verwerkt daarna de stortvloed aan indrukken, sporen en beelden tot schilderijen of keramische objecten. Eén, klein detail dat hem opvalt kan vervolgens uitgroeien tot een jarenlange obsessie, die de basis vormt voor een reeks nieuwe werken: op dit moment zijn dat de gehaakte kleedjes die in Nederland als oubollig worden gezien, maar in een land als Bosnië nog onverminderd populair zijn.  

In de fotografische portretten die Lou-Lou van Staaveren van de natuur maakt, schemert altijd de menselijke hang naar ordening door. Een werk uit de serie Garden Frames toont vier fotoprints van verschillende bloeiende struiken: twee kleine vierkante onderop, en daarboven twee grote langgerekte, waarbij het beeld op de ene print naar links en op de andere naar rechts is gekanteld. Door hun vlakverdeling en gewelfde lijst, met elegante afsnijdingen aan de hoeken, refereren ze aan de plattegrond van een klassieke Franse siertuin. Ook is er de doorlopende reeks Pleasant Place: foto’s genomen op de lap grond die Lou-Lou en haar familie in Aalsmeer hebben ingericht als hun droomtuin, met onder meer een bloemenheuvel, verschillende tuinkamers, een doolhof, moestuin en boomgaard. In haar werk vermengt Lou-Lou ongefilterde foto’s met gemanipuleerde afbeeldingen, om te komen tot een portret van de ideale tuin - die in werkelijkheid niet bestaat, maar zich desondanks toch in beeld laat vangen. 

Nadie Borggreve maakt getufte wandkleden, waarop abstracte, kleurrijke bloemen en andere natuurtaferelen fel afsteken tegen een donkere achtergrond. Haar werken zijn groot, zeer romantisch en een beetje gothic. Soms bestaan de wandkleden uit meerdere lagen en is het textiel over een gladde, geairbrushte onderlaag gedrapeerd. Nadie is opgeleid als modeontwerper en behandelt de textiel voor haar werk alsof ze er kostbare couture van maakt: ze verwerkt alleen wol die al gebruikt is, en wentelt die vervolgens draad voor draad in verschillende kleurbaden tot het de gewenste intensiteit heeft.  

Valerie van Leersum omschrijft zichzelf als kunstenaar, ontwerper en lokaal ontdekkingsreiziger. Haar werk gaat over hoe een plek ons als mens beïnvloedt, en hoe wij onze interactie met die plek vormgeven. Ze laveert daarbij tussen de feitelijke geschiedenis van een locatie, en de subjectieve ervaring ervan. Vaak zet ze kleur in om die subjectieve ervaring gestalte te geven. Voor festival Into The Great Wide Open op Vlieland ging Valerie op zoek naar de specifieke kleuren van de Waddenzee en de Noordzee, en schilderde die op houten objecten die over het strand buitelden op de plek waar de twee zeeën elkaar ontmoeten. En voor theaterfestival Oerol op Terschelling plaatste ze zeven metershoge palen in de branding, met daarop de kleuren die Friese schilders hebben gebruikt om de horizon vast te leggen. Zo ontstond een metershoge kleurenwaaier, die uitnodigde om je te verdiepen in de rijkheid en nuances van kleuren van de omgeving. Behalve de vertaling naar kleuren, hanteert Valerie nog andere methodes om je diepgaand met een plek te verbinden: van het schrijven van een brief aan de horizon, of juist het schrijven van een brief vanuit de positie van grijsgroene kleur van de Noordzee, tot het ruiken en zelfs proeven van verschillende soorten grond, via een glaasje met grond geïnfuseerde wodka.

We zijn weer terug met een reeks gloednieuwe afleveringen! Onze eerste gast van dit seizoen is Doron Beuns. Hij is gefascineerd door de grote stroom digitale beelden die ons elke dag overspoelt, en wat het effect daarvan is op ons gedrag. Denk aan algoritmes die ons achteloos gewelddadige of morbide beelden voorschotelen, en die wij vervolgens - zonder te weten of ze echt zijn - met het beeldscherm als veilige buffer nog gretig bekijken ook.Het leidt tot werken waarin deze mechanismen een analoge vertaling krijgen, en die in materiaalgebruik iets blootgeven van de structuren waarmee ze zijn opgebouwd, zoals de broncode of het algoritme in hun digitale voorbeeld. Denk aan portretten die gebreid zijn: van dichtbij zie je een sinistere fotocollage van vrouwen die een pistool op zich gericht zien, of zelf een pistool vasthebben, maar zet je een paar stappen naar achter dan vormen ze samen het gezicht van een glimlachend meisje.   Of de reeks afbeeldingen die intense medische momenten frontaal weergeeft, zoals een besnijdenis of open-hart operatie, maar dan opgebouwd uit de lieflijke steentjes die worden gebruikt in diamond painting, waarbij Doron bovendien kleuren heeft verwisseld en bepaalde plekken in het te leggen raster heeft opengelaten.   

De voortekenen zijn gunstig, het lijkt erop dat de lente langzaam zijn intrede doet. Dat betekent een spoedig einde aan onze winterslaap!Nog één keer kiezen we als redactie een aflevering uit het archief, dit keer die met regisseur Oeke Hoogendijk. Volgende week zijn we er weer, met nieuwe afleveringen! 

Achter de schermen zijn we druk bezig met nieuwe opnames voor Kunst is Lang - het wachten is dus bijna voorbij! In de tussentijd hoor je afleveringen die wij vanuit de redactie graag nog eens met je delen. Deze week hoor je de keuze van hoofdredacteur Laure van den Hout, voor de aflevering met Nastaran Razawi Khorasani.

Kunst is Lang heeft nog een korte winterstop. We zijn er over een paar weken weer. In de tussentijd hoor je afleveringen die volgens de redactie memorabel waren. Deze week de keuze van redacteur Maurits de Bruijn, voor de aflevering met Arash Fakhim.