KUNST IS LANG (en het leven is kort)

Fotograaf Sarah Mei Herman maakt analoge portretten van mensen die ze langdurig volgt en met tussenpozen van enkele jaren vastlegt. Het zijn verstilde beelden waarop de geportretteerden intiem en kwetsbaar ogen, met peinzende blikken of juist gesloten ogen, en in een liggende, zittende of een afwachtende staande houding.   Sarah Mei heeft een speciale interesse voor de relaties tussen mensen. Vanuit haar wens te ervaren hoe het zou zijn om met een broer of zus op te groeien, volgt ze bijvoorbeeld al zo'n twintig jaar drie koppels van broers en zussen, die steeds worden vastgelegd op momenten waarop hun levens aan het veranderen zijn. En voor de reeks Julian en Jonathan, begin dit jaar verschenen als fotoboek, legt ze het opgroeien van haar twintig jaar jongere halfbroer Jonathan vast, en de fluctueringen in zijn relatie met Sarah Mei's vader. Haar werkwijze levert ontroerende beelden op, die de geportretteerden uittillen boven de dagelijkse werkelijkheid en het verstrijken van de tijd zichtbaar maken. 

Voordat Fleur van Dodewaard aan een werk op papier begint, bouwt ze een denkbeeldig veld van inspiratiebronnen en observaties, waarbinnen het te maken werk geboren zal worden. Vervolgens probeert ze de hectiek van het dagelijks leven buiten te sluiten en haar gedachten stil te zetten, zodat haar lichaam de controle krijgt over wat er op papier komt. Dat kunnen tekens zijn die doen denken aan kalligrafie, sierlijk uitwaaierende zinnen in een onleesbare taal, of lijnen en krabbels in allerlei kleuren - zolang het resultaat maar zeggingskracht heeft en afwijkt van wat ooit eerder getoond is. In de tentoonstelling Black Grass/Love Letters, tot en met 24 augustus te zien in het Kröller-Müller Museum, wordt een selectie van tekeningen vergezeld door voorwerpen die ze achter de schermen van het museum vond en tot sculpturen combineerde. De uitdaging is met deze relatief eenvoudige middelen toch een poëtisch samenspel te creëren.

In foto's en films onderzoekt Petra Noordkamp hoe onze ervaringen en herinneringen van invloed zijn op hoe we architectuur en de stedelijke omgeving beleven.   In de film De moeder, de zoon en de architect zien we een bolvormige kerk in een Siciliaans dorpje. De Italiaanse architect bleek de vader te zijn van Petra's oude vakantieliefde, die op zijn beurt later de gevangenis in is gegaan voor het vermoorden van zijn moeder. Via teksten en voice-overs worden beelden van de kerk verknoopt met deze bizarre geschiedenis, en met ideeën over film en over het rollenspel dat een vakantieliefde is.  En in de film Beweeg maar niet verhoogt het claustrofobische houten huisje in Tokio, waar Petra drie maanden een residentie deed vlak nadat haar partner overleed, haar angst voor aardbevingen en het verdriet over haar pas overleden partner. Petra's werk verkent hoe onze bagage bepaalt hoe we naar onze omgeving kijken, en hoe gebouwen invloed op je uitoefenen.

Jerrold Saija onderzoekt via foto’s, sculpturen, video’s en installaties hoe herinneringen worden opgeslagen, of juist vervagen. Samen met Finn Maätita maakte hij de tentoonstelling Tones of the Ecotone, te zien tot en met 14 juni in Foam in Amsterdam, waarin de sagopalm centraal staat. Van die boom wordt op de Molukken eten gemaakt, de takken dienen als bouwmateriaal en de palm wordt zelfs als een soort voorouder beschouwd. We zien hem in de tentoonstelling op foto’s afgedrukt op een ponskaartje, die door een muziekdoosje te halen is en zo een melodie kan spelen, er is een doos gesneden uit het hout van de palm, en hij verschijnt als 3D-weergave in een videoprojectie. De tentoonstelling fungeert als een ecotone: een overgangszone tussen twee ecosystemen, zoals water en land - en is in dit geval te lezen als een ruimte tussen de Amsterdamse grachtengordel en de Molukken in. 

Nazif Lopulissa maakte jarenlang abstract werk. Schilderijen met gradients in een bepaalde kleur, of met speelse vormen die over elkaar werden geplaatst, beschilderde doeken die hij in stukken sneed en in andere samenstelling aan elkaar naaide, of grote, glanzende sculpturen van RVS. Maar toen Nazif het sjaaltje vond dat zijn inmiddels overleden opa in zijn studio had achtergelaten, kwam de ikat-weefmethode zijn praktijk binnen, en daarmee zijn Molukse familiegeschiedenis. Sinds enkele jaren refereert Nazif in zijn werk aan de koloniale geschiedenis van de Molukken: onder meer aan hoe KNIL-militairen naar Nederland kwamen, aan hoe beloftes van de Nederlandse overheid over terugkeer en zelfbeschikking zijn verbroken, en aan de neiging binnen zijn Molukse familie om over de pijnlijke details uit de geschiedenis te zwijgen.Het resulteert bijvoorbeeld in werken waarvoor fotoprints volgens de ikat-methode zijn verweven met versluierende gordijnen, en gezichten en landschappen op fotoprints zijn uitgebeten door bleek - als metafoor voor het agressieve 'zuiveren', wit maken en uitwissen van bestaande culturen en identiteiten.   

Tengbeh Kamara maakt warme, intieme fotoportretten van mensen uit diens omgeving. Vanuit het besef dat Tengbehs rechten als zwart, queer en non-binair persoon nog niet zo lang bestaan, én vrijwel continu worden bedreigd, geeft die een gezicht aan gemeenschappen waar vaak alleen in algemene en negatieve termen over wordt gepraat.Het leidt bijvoorbeeld tot The Trans Yearbook: portretten van meer dan 70 trans mensen, die zich na hun fysieke of sociale transitie niet meer herkennen in de schoolfoto's die vroeger van ze zijn gemaakt. Ze zijn nu te zien op een manier die past bij hoe ze zich voelen. Voor de reeks In The Days After tonen vreedzame demonstranten voor Palestina de verwondingen en blauwe plekken die ze door politiegeweld opliepen - het leverde Tengbeh een nominatie op voor de Zilveren Camera.    En in het recente project: Why You Left, Who You Left, ligt Tengbehs eigen familie onder de loep: hoewel diens vader het met een huis, baan en gezin in Nederland prima voor elkaar leek te hebben, ging hij toch terug naar Liberia - en liet de 11-jarige Tengbeh, diens moeder en twee zusjes achter in Nederland. 

Levi van Gelder werkt vanuit een interesse in fanfictie: het fenomeen waarbij liefhebbers van een bepaald boek of een bepaalde serie zelf een verhaal schrijven met hun favoriete personage erin. Door middel van performances, video's, sculpturen en uiteraard geschreven verhalen onderzoekt Levi hoe fanfictie kan worden ingezet voor queer verzet en de herovering van voor waarheid aangenomen geschiedenissen. Hij kruipt daarvoor onder meer in de huid van het personage Ötza: een drag ijsmummie van 5300 jaar oud, die zich volledig heeft ondergedompeld in de internetcultuur, via fanfictie haar stem laat horen en ondertussen als een ware influencer aast op een sponsordeal. 

De olieverfschilderijen van Dion Rosina zijn opgezet als collages. Gezichten die in de verte staren of je indringend aankijken worden afgewisseld met kleurvlakken, grafische symbolen of abstracte afbeeldingen die doen denken aan ruimtefoto's van sterrennevels of zwarte gaten. Dion rangschikt zijn gevonden beelden zo dat ze samen een bepaalde spanning oproepen en hinten naar iets spiritueels, maar zichzelf nooit volledig laten kennen. 

Kunstenaar, schrijver en performer Eva Bartels begon vijf jaar geleden aan een monsterklus: in tien theatrale voorstellingen eert ze het werk van pionierende, vrouwelijke kunstenaars. Onlangs rondde ze de derde voorstelling in die reeks af, genaamd All Men Must Die. Vertrekpunt is het feministische S.C.U.M.-manifest van Valerie Solanas: een vlijmscherp pleidooi voor een maatschappij zonder kapitalisme én zonder mannen, dat door Eva een nieuwe interpretatie krijgt.  Voor de vierde voorstelling duikt ze in het leven en werk van de Cubaans-Amerikaanse Ana Mendieta, die zich richtte op een spirituele en fysieke band met de aarde. In de geest van Mendieta's werk liet Eva zich meerdere keren levend begraven, en ontdekte daardoor een nieuwe, mentale ruimte.  

Deze week hoor je de opname die we vrijdag 28 maart maakten voor een live publiek, op Art Rotterdam. Jesse Fischer schoof aan om te praten over zijn grote olieverfschilderijen, waarop personages - vaak half ontbloot - verwikkeld zijn in wonderlijke scènes van macht en onderdanigheid. De jonge vrouw die gehuld in een wit laken en op sportsokken rondsluipt als een gans, de twee vrouwen die te rade gaan bij een driekoppig standbeeld in een parkje, of het groepje jongeren dat een naakte, geblinddoekte jongeman op handen en knieën laat rondkruipen, versierd met bloeiende takken en een dierenstaart: ze zoeken allemaal naar nieuwe, betekenisvolle rituelen.