Het Mediaforum

Het is alweer 100 dagen geleden dat het kabinet van minister-president Dick Schoof van start ging. Genoeg reden voor de Haagse pers om terug te blikken op de afgelopen periode, maar podcastmaker Elger van der Wel vindt het wel heel snel. "Wat hebben ze nu echt gedaan, behalve een asielcrisis proberen uit te roepen?" Volgens Van der Wel wordt er vooral gekeken naar de onderlinge relaties tussen de coalitiepartijen. "Wilders is een bijzonder machtscentrum daarin als persoon. De coalitie onder de ministers gaat vrij goed, dat is positief. Het was een wonder geweest als er geen gekonkel was tussen de vier partijen." Arjen Fortuin, ombudsman bij de NRC, vindt het kabinet "vreemd" en meent dat er al vanaf dag één geanalyseerd wordt wat het precies inhoudt. Daarnaast wordt er te veel aandacht besteed aan de "relletjes" tussen de kabinetsleden, vindt Fortuin. "Ik erger me helemaal dood aan waar het steeds over gaat met die relletjes", reageert programmamaker Nicolaas Veul. "Los van de relatie met de partijen, doet dit kabinet het best goed en Schoof weet ze bij elkaar te houden", concludeert Van der Wel.

Zowel pro-Israël- als pro-Palestina-bijeenkomsten werden breed uitgemeten in de media. De discussie kan er fel aan toe gaan. "Er is ongemak over", valt Marc Veeningen, hoofdredacteur van Hart van Nederland, op. En dat terwijl uit verschillende peilingen blijkt dat de gemiddelde Nederlander 'gematigd' in het conflict staat en velen een 'middenstandpunt' innemen. Geert Wilders, partijleider van de PVV, nam een duidelijk standpunt in: Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam, had het pro-Palestina-manifest niet door mogen laten gaan. "Ik word pissig als politici olie op het vuur smijten. Het is al gepolariseerd genoeg", zegt columnist Roos Schlikker. Ook BBB-leider Caroline van der Plas liet zich uit, maar dan over de verslaggeving van de NOS. Van der Plas' opmerkingen op X bleken achteraf niet te kloppen. "Als politicus maak je je dan schuldig aan ophitsen", aldus Veeningen. Premier Schoof hield het kort in zijn commentaar. "Dat ongemak dat Schoof voelt, voelen we allemaal. Voor beide partijen valt iets te zeggen. En de extremen zijn te bekritiseren", concludeert Schlikker.

Wie de politiek een beetje volgt, kan vandaag niet heen om het begrip 'wantrouwen'. Meerdere Haagse bronnen melden dat er geen informatie meer wordt gedeeld tussen de coalitiepartijen onderling, of dat het kabinet in augustus al bijna viel. Er is veel te halen in de wandelgangen voor de Haagse journalist. Journalist en AI-deskundige Laurens Vreekamp, adjunct-hoofdredacteur bij de NOS Wilma Haan en SER-voorzitter en ook informateur van het huidige kabinet Kim Putters praten over de Haagse politiek en de berichtgeving hiervan.

De Volkskrant heeft de appgesprekken tussen minister Hugo de Jonge en OMT-voorzitter Jaap van Dissel van tijdens de coronapandemie gepubliceerd, na het indienen van een Woo-verzoek. De inhoud heeft weinig nieuws, vindt presentator Andrew Makkinga. "Je krijgt een inkijkje in hoe er wordt gesproken. Maar daar moet je ook mee oppassen, het zijn ook mensen. Ik vond dit een beetje groots aangepakt." Daan Bonenkamp, hoofdredacteur van Tubantia, vroeg zich ook af waarom het gepubliceerd werd. "Maar ik vond het toch goed dat ze het publiceerden, juist ook om te laten zien dat deze twee mensen hun rol vrij zuiver opvatten", gaat Bonenkamp verder. De kop die de Volkskrant erboven had staan, "wordt niet waargemaakt", zegt de hoofdredacteur. Schrijver Aleid Truijens vond het "heel interessant" wat er gepubliceerd is over Diederik Gommers. "Die is op het matje geroepen." Bonenkamp begrijpt ook dat Gommers werd teruggefloten door De Jonge. "Volgens mij is het best gezond dat er binnen een politieke organisatie dat je wordt aangesproken op wat de messaging is", reageert Makkinga. "In die tijd was de gedachte: het OMT zit op de stoel van het kabinet. Ik snap dat je dan gaat zoeken of dat ook zo is. Uit dit onderzoek blijkt dat beperkt of eigenlijk niet zo te zijn", zegt Bonenkamp. "Ik vind het verfrissend dat we daarvan kennis kunnen nemen."

De onrust in politiek Den Haag blijft groot. Gisteren zette Geert Wilders als leider van de grootste partij maar weer eens de discussie over de asiel-noodwet op scherp. Volgens politiek commentator Kees Boonman zijn de andere partijleiders en Schoof bang voor Wilders. "Daardoor wordt de agenda door Wilders bepaald.” "Ze zijn bang voor een gevallen kabinet en bang voor nieuwe verkiezingen", zegt Henrike van Gelder, hoofdredacteur van Kidsweek. Waarop Boonman antwoord: "Wie bang is voor verkiezingen is bang voor democratie." Verder is de PVV bezig met het imago. Zo lezen we vandaag in het AD dat minister Faber gemediatrained is. "Zij is en wordt een hele grote politicus, zoals zij al is. Iedereen weet met haar waar hij aan toe is. Haar zinnen zijn kort en krachtig", zegt Boonman. Waarop Gelder reageert dat haar uitspraken niet altijd kloppen. Volgens Boonman is dat niet altijd relevant: "Als het maar goed overkomt." Tot slot blijkt dat Schoof de regie in handen wil houden, aangezien hij verschillende ministerraden verplaatst zodat hij hier zelf bij kan zijn. "Het bevestigt hoe ernstig de situatie is ten aanzien van het kabinet", stelt Boonman

Media dienen ten alle tijden te waken voor propaganda. De mediawaakhond Reporters Sans Frontières (RSF) lanceerde daarom de zogenoemde 'Propaganda Monitor'. Een interactieve website waar actuele propaganda-tactieken worden blootgelegd. Volgens Freek Staps, hoofdredacteur ANP, is het zeer belangrijk wat journalisten weten, maar vooral ook wat men niet weet. "De duiding is altijd belangrijk. We verspreiden de feiten, maar de interpretatie moeten mensen zelf doen." Jaap de Hoop Scheffer, voormalig secretaris-generaal van de NAVO en Spraakmaker, vindt dat hij als nieuws-consument gebukt gaat aan een grote dosis aan informatie. "Ik weet het af en toe niet meer. Maar dat maakt mij afhankelijk van de feitelijke weergave van journalistiek, maar met name door de interpretatie van een journalist." 'Desinformatie is inderdaad van alle tijden', zegt Staps. 'Maar door de monitor wordt het wel heel duidelijk.'

De Volkskrant bracht dit weekend een groot verhaal over Wim Hof. 'The Iceman' is wereldberoemd. Geliefd om zijn ademhalingstechnieken en ijsbaden, blijkt zijn gezin jarenlang geterroriseerd te zijn door Hof. In een zeven pagina tellend verhaal, doet zijn ex-vrouw haar verhaal, gesteund door getuigen, politierapporten en andere documenten. Inmiddels zijn de opnames van de film stilgelegd. 'Hoe iemand, die zichzelf als persoon verkoopt, persoonlijk in elkaar steekt is journalistiek gezien zeer relevant', zegt Arjen Fortuin, ombudsman bij NRC.

Premier Dick Schoof maakt zijn debuut bij de Verenigde Naties. In het Mediaforum merken ze dat de kersverse minister-president het stiekem wel lekker vindt dat hij even van het Nederlandse ‘gezeur’ af is. Volgens Marc Veeningen (hoofdredacteur SBS6) is het ‘volkomen logisch’ dat de premier aangesproken wordt over de opvallende constructie van zijn kabinet. Kemal Rijken (Journalist en politicoloog) vindt juist dat Schoof meer ruimte moet krijgen. 'Op de vorm moet die man iets meer ruimte krijgen. Wacht januari of februari af hoe het er dan voor staat.’ Margriet Brandsma (oud-correspondent Duitsland) verwacht als dit politiek gehakketak rond de premier en zijn kabinet nog langer doorgaat ‘het niet lang goed kan gaan.’

NSC verkeert in zwaar weer. Niet alleen zit de partijleider Pieter Omtzigt ziek thuis, uit recente peilingen blijkt ook dat de partij behoorlijk wat zetels zou inleveren. Daarbovenop komt dat NSC-leden ontevreden zijn over de partij. Wat ligt daaraan ten grondslag? Volgens NSC-leden ligt het aan de beeldvorming rondom de partij, maar daar is Paul Römer, producent bij Talpa, het niet mee eens. "Partijen die enorm snel groeien, gaan ook enorm snel weer van het podium af", aldus Römer. Het ontbreekt aan een basis, een kader en leden die zich jarenlang politiek hebben opgevoed, denkt de producent. "De beeldvorming maakt zo’n groei wel mogelijk." Römer noemt BBB en de mediagenieke Caroline van der Plas als voorbeeld, maar ook Omtzigt die werd geroemd als "beste politicus van Nederland" door zijn werk aan de toeslagenaffaire. "NSC is aan het verkruimelen en dat komt ook niet meer goed, denk ik." Volgens Sander Heijne, hoofdredacteur van Vrij Nederland, doet NSC het tegenovergestelde van wat ze hadden beloofd tijdens de verkiezingen. "Je bent dan ongeloofwaardig." Onderzoeksjournalist Hansje van de Beek vindt het "slim" dat het wordt gegooid op de beeldvorming. "Het klinkt gewoon lekker." Daarnaast botst NSC met PVV, VVD en BBB, de andere regeringspartijen, over de spoedwet. "De logische gevolgtrekking is dat dit uit elkaar klapt", zegt Heijne. "Het experiment van het extraparlementaire kabinet is keihard aan het mislukken. Het is een sneltrein op een betonnen muur. Het is een kwestie van tijd, niet maanden maar weken, voor het uit elkaar spat", denkt Römer.

Filmcommissies in de provincies Friesland, Groningen, Drenthe, Limburg en Zeeland hebben een gedragscode gelanceerd naar aanleiding van de ophef rondom de serie over Marianna Vaatstra, die op 16-jarige leeftijd is vermoord bij het Friese Veenklooster. De makers van ‘Een van ons’ zouden rekening moeten hebben gehouden met de gevoeligheden rondom de zaak, voornamelijk voor de nabestaanden en de omgeving. Daarnaast zouden de nabestaanden niet zijn ingelicht over het maken van deze serie. Martha Riemsma, binnenkort algemeen directeur van het ANP, vindt het een goed idee om zo’n gedragscode in te voeren. Er zou namelijk een “smeuïg” verhaal van worden gemaakt, waarvan Riemsma zelfs begrijpt dat het gebeurt. "Als je het platslaat, is het heel opportunistisch. Je buit het persoonlijke leed van een ander uit voor een groot publiek." Riemsma erkent dat er ook integere pogingen gedaan worden om maatschappelijke thema’s aan de kaak te stellen, maar afspraken zijn nodig om de nabestaanden en betrokken personen te beschermen. "Wat is nou de meerwaarde van deze serie?" vraagt Bas van Sluis, journalist bij Dagblad van het Noorden, zich af. "Ik krijg er een nare smaak van. Ik vind het goed er aandacht komt via zo’n gedragscode." Van Sluis vermoedt dat het gaat om kijkcijfers en verdienen aan zo’n zaak. Eppo van Nispen, directeur van Beeld en Geluid, zegt daarentegen dat het men vrijstaat om een verhaal te schrijven. "Je hebt ook niet per se toestemming nodig, maar ik denk wel dat er een code is, zodat er iets van bescherming is", reageert Riemsma. "Alles moet gemaakt kunnen worden", maar een code zou er wel voor zorgen dat het "respectvol" gebeurt.