Het Mediaforum

We beginnen dit Forum met het Midden-Oosten. Na de grootschalige aanval van Israël gisteren op doelen van Hezbollah, gingen de beschietingen vannacht over en weer door. Volgens EU-buitenlandcoördinator Borell staan Israël en Libanon op de rand van oorlog. "Het is gewoon een oorlogsgebied", zegt Sjirk Kuijper, verslaggever bij het Nederlands Dagblad. "Men wil elkaar, over en weer, uitschakelen." Een gewapend conflict dat uit de hand lijkt te lopen, al staat het journalistiek niet op de kaart, stelt Frénk van der Linden, journalist en interviewer. Hij vertelt dat er, een stuk verder, in Israël wél een boel journalisten zitten, vanwaar constant verslag wordt gedaan, terwijl Libanon als een blinde vlek verdwijnt. "Ik heb veel behoefte aan meer duiding", vertelt Spraakmaker en Minster van Oplossingen Nienke Meijer. "Het verhaal waar het echt over gaat."

Het Israëlische leger viel gisteren op de Westelijke Jordaanoever, waar het land het formeel niet voor het zeggen heeft, een studio van Al Jazeera binnen tijdens een live-uitzending. De zender blijft nu op basis van een gerechtelijk bevel minstens 45 dagen uit de lucht. Het Israëlische parlement besloot vier maanden al dat Al Jazeera niet meer mocht uitzenden in de staat en hun journalisten ook niet meer daar mochten werken. Arjen Fortuin, ombudsman bij de NRC, spreekt van een "vreselijk angstvisioen". "Iedere keer dat een militair zo optreedt tegen een burger is dat schrikken", zegt Fortuin. Kamran Ullah, hoofdredacteur van De Telegraaf, stelt dat er breder gekeken moet worden naar deze inval. "We hebben meerdere keren kunnen vaststellen dat Al Jazeera nepnieuws verspreidt." Volgens Fortuin worden dat soort berichten altijd gefactcheckt door andere media en zijn de Al Jazeera-journalisten "broodnodig" om verhalen vanuit Gaza te krijgen. Ullah pleit er juist voor dat Westerse journalisten toegang moeten krijgen tot het gebied en veilig verslag moeten kunnen doen van het conflict. Met die reden steunt Ullah een oproep van hoofdredacteuren om die toegang te krijgen.

Premier Schoof had een moeilijke dag in de Tweede Kamer donderdag. De krantenkoppen vanochtend waren niet mals: "Chaos troef" en "kabinetscrisis dreigt"... Oftewel, een lange en bewogen debatdag voor de premier. De spanning in de Kamer liep hoog op. De toon van de oppositie werd allengs scherper toen de juridische stukken over de asielnoodwet met horten en stoten naar buiten kwamen. Daarnaast liet Wilders nog even fel van zich horen, terwijl hij verder weinig te zien was in het debat. De media volgden het debat op de voet, zo ook forumleden Marc Veeningen, hoofdredacteur van Hart van Nederland, en Anna Dijkman, journalist bij het Financieel Dagblad.

In Libanon exploderen er apparaten, zogenaamde piepers. Wat daarachter zit is nog niet bekend en roept dus veel vragen op. "Het is groot en belangrijk nieuws", zegt Rennie Rijpma, hoofdredacteur van AD. Hoewel er dus tot nu toe weinig over bekend is, zijn er legio experts die hun visie loslaten op deze aanvallen. "Je kunt best een aantal scenario’s schetsen", stelt Rijpma. Zo meldt de New York Times dat de piepers een dekmantel zijn voor Israël. "Speculatiejournalistiek ligt op de loer. Daar zijn journalisten zich wel van bewust en waken daarvoor", zegt Rijpma. "Je moet ook uitkijken voor een soort romantisering. Er kan een soort bewondering ontstaan voor de manier waarop dit gedaan is." Presentator Andrew Makkinga hoopt dat er vooral gekeken wordt naar de "gelaagdheid" van dit nieuws, in plaats van het spectaculaire.

Vervangend NSC-leider Nicolien van Vroonhoven wilde het oordeel van de Raad van State over asielplannen afwachten, maar Geert Wilders (PVV) en Dilan Yeşilgöz (VVD) reageerden direct al via X. En dat terwijl het de extraparlementaire afspraak tussen de regeringspartijen was om niets hierover te zeggen. Van Vroonhoven verbaast zich erover dat zij wordt teruggefloten na haar opmerkingen, omdat het uitwerken van een nieuw asielplan al een afspraak is van het kabinet. "Op het moment dat ze verwijst naar de kern van het kabinet, die crisiswet, dat die getoetst moet worden, breekt de pleuris uit", zegt Wendelmoet Boersema, hoofdredacteur van Trouw, erover. "Bespreek het met elkaar. Waarom zou je moddergooien op X", zegt AI-expert Laurens Vreekamp. Volgens Boersema komt het extraparlementaire aspect van dit kabinet "slecht uit de verf" door dit soort taferelen en is het resultaat ervan dan ook "marginaal". De tweet van Wilders aan Van Vroonhovens adres kwam "dreigend" over, vindt Boersema. "Dit is een voorbode. Als je het niet achter de schermen kan uitpraten, moeten ze daar nog goed aan werken."

Deze week zijn de Algemene Politieke Beschouwingen. Traditioneel gezien het belangrijkste politieke moment van het jaar. Afgelopen vrijdag kon premier Schoof alvast een beetje warmlopen toen hij op een speciale persconferentie een toelichting gaf op het Regeerprogramma. Hij kreeg kritische vragen van RTL nieuws verslaggever Floor Bremer over de juridische houdbaarheid van het uitroepen van een Asielcrisis. "Iedereen wacht op de juridische kaders", zegt Mireille van Ark, adjunct hoofdredacteur bij RTL Nieuws. "Die geeft Schoof niet." Volgens, zowel Van Ark, als politiek commentator Kees Boonman, zal minister Faber sterk uit de strijd komen en klinkt zij in de beeldvorming zeer pro-actief. "Wanneer het strenge asielbeleid lukt zal ze zeggen: ‘we hebben het geprobeerd’. Dus ze komt er sowieso daadkrachtig uit", zegt Van Ark. "Ik denk dat het voor de oppositiepartijen handig is om even af te wachten en het plan niet gelijk onderuit te willen halen", zegt Boonman. "Want als een regeringspartij zegt dat zij het wel eens zijn met de oppositie, valt het kabinet deze week nog."

Van der Plas is gefrustreerd en dreigt met opstappen als het mestplan er komt. Zij verklaart zich solidaire met de boeren. "Dat is haar achterban", zegt Sandrina Hadderingh, hoofdredacteur Omroep Gelderland. "Je kunt niet in het hoofd of hart van Van der Plas kijken", zegt Hadderingh. De hoofdredacteur denkt dat er een deel van de BBB wel degelijk geloofde dat zij, zelfs in dit lastige pakket, het verschil zou kunnen maken. "Het interessante is de vraag hoe je, als politicus, nu uit die kuil gaat kruipen", zegt EO-programmamaker Kefah Allush. Er wordt door Van der Plas vaak met de vinger gewezen naar een vorig kabinet, rechters en Brussel als schuldigen. Dat is wordt in dank afgenomen door de achterban, vertelt Hadderingh. "Omdat dat makkelijk is, maar je lost het probleem er niet mee op." "Je voert campagne over hoe je het beter gaat doen en nu zit je aan de knoppen en doe je het niet beter", zegt Allush. Waarop Hadderingh reageert: "Je kunt mensen wel een worst voorhouden, maar de politieke werkelijkheid is anders. Het is niet zo zwart-wit."

Pieter Omtzigt kondigde gisteren aan een stap terug te nemen. De NSC-leider wordt al een tijd geteisterd door interne lekken over zijn gedrag bij de onderhandelingen van de coalitie. Zo zou Omtzigt schreeuwend en huilend de budgetonderhandeling hebben verlaten. Zijn tijdelijke terugtreden komt dan ook niet als een verrassing voor Joost Oranje, coördinator onderzoeksjournalistiek Nieuwsuur en NOS Nieuws. "Als je nu leest hoe de Haagse collega’s erover schrijven, was het onvermijdelijk." Ook journalist Frénk van der Linden is niet verbaasd. "Hij vergt ongelooflijk veel van zichzelf." Van der Linden vraagt zich af of de media een "te grote belasting" zijn voor Omtzigt. "Welke druk leggen de media op hem?" Volgens vriend en toekomstig burgemeester van Leiden Peter Heijkoop ligt het niet aan de media. "De druk is groot, maar die zoeken politici voor een deel zelf ook op. Media en politici hebben elkaar nodig." Heijkoop denkt dat het lekken van informatie Omtzigt tot deze beslissing heeft gedreven. "De enorme onveiligheid die hij ervaart in die coalitie, daar is het denk ik misgegaan in zijn mentale belastbaarheid." De grote vraag is of en wanneer Omtzigt weer terugkeert bij NSC. "Ik hoop dat ze NSC op een andere manier kunnen heruitvinden", concludeert Heijkoop.

Het eerste debat, en tevens de eerste ontmoeting, tussen Donald Trump en Kamala Harris zit erop. Het was een 'vurige' strijd tussen de presidentskandidaten, die al eigenaardig begon. "Volgens mij was Trump overrompeld doordat Harris hem groette", zegt journalist Margriet Brandsma. Voor Harris was dit "hét moment" om zichzelf als president te laten zien en dat deed ze met een "gewaagde" tactiek, vindt Brandsma. "Ze heeft gescoord. Ze begon hem nadrukkelijk uit de tent te lokken. Wanneer hij boos wordt, schiet hij zichzelf in z’n voet." Journalist Tom Kleijn merkt op dat het na het debat "voor die 20 miljoen zwevende kiezers iets concreter zal zijn geworden wat ze wil en vindt", maar denkt dat veel kiezer Trump nog altijd zien als de verandering die het land nodig heeft. "Trumps sterkste punt kwam pas aan het eind, toen vroeg hij waarom zij niet heeft gedaan wat ze nu zegt te gaan doen. Dat had hij eerder en meer moeten doen." Als puntje bij paaltje komt, zijn het "twee mensen van twee verschillende planeten", zegt Kleijn. Uiteindelijk komt Harris volgens de Amerikaanse media uit de bus als de winnaar van en heeft haar team al een tweede debat aangevraagd, waar Trump nog niet op heeft gereageerd.

Met nog een aantal uren te gaan, is het volop speculeren hoe het eerste debat tussen presidentskandidaten Kamala Harris en Donald Trump zal verlopen. De media staan bol van de voorbeschouwingen, onder andere over welke rol Trump op zich zal nemen. Zo zou zowel de kwade als de goedwillende kant van de Republikeinse kandidaat ten tonele kunnen komen. Presentator Renze Klamer is "heel nieuwsgierig" wat er komen gaat. "Alleen al het feit dat ze elkaar nog nooit in het echt gesproken hebben", maakt dat Klamer het "mega spannend" vindt. Het zou namelijk zomaar kunnen dat het beeld rondom Harris, die de vreugde terug zou hebben gebracht in de Amerikaanse politiek, omslaat na het debat tegen Trump. "Als het beeld kantelt, is dat wat telt", aldus Klamer. Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws, vindt dat de focus vooral moet liggen op wat de kandidaten zeggen, niet op hoe ze het zeggen. "Je mist dingen als je niet breed kijkt." Hoewel zo’n debat een "vooropgezet toneelstuk" kan zijn, kan het ook veel impact hebben. Zoveel was wel duidelijk na Bidens optreden bij het vorige debat en zijn aftreden daarna. "Toen Harris hem verving, kwam er positiviteit die tot nu heeft geduurd. Dit debat kan een nieuw sentiment zijn dat hard de andere kant op kan slaan", aldus Van Cann.