De Nedersaksen

Geeke Snijders is directeur van de Overijsselacademie, het provinciale kenniscentrum en productiehuis van Overijssel op het gebied van regionale geschiedenis, taal en cultuur. Jolanda Hofland is voormalig hoofdredacteur van Noaber en nu coördinator van het Noaberkatern in Landleven. Beiden hebben een grote persoonlijke betrokkenheid bij de Nedersaksische taal, cultuur en geschiedenis. Wat zijn hun drijfveren om deze betrokkenheid in te zetten in hun professionele carrière? En hoe doen ze dat? Ze hebben allebei een periode in het westen gewoond en gewerkt. Hoe hebben ze dat ervaren? Wat is hun relatie met de Nedersaksische taal? Gezamenlijk hebben ze het afgelopen jaar hard gewerkt aan een nieuw magazine: Nedersaksen. Dit magazine heeft als doel de kracht van de Nedersaksische cultuur, taal en geschiedenis zichtbaar te maken. Dialectoloog Harrie Scholtmeijer bespreekt in zijn rubriek het Nedersaksische gehalte van De Beesten, de succesvolle debuutroman van Gijs Wilbrink. Linkjes: Website Overijsselacademie: https://overijsselacademie.nl/ Website Nedersaksen magazine: https://denedersaksen.nl/magazine/ Website Landleven: www.landleven.nl Noaber: https://www.naober.nl/

Oktober is de Maand van de Geschiedenis, het grootste geschiedenisevenement van Nederland. Het thema dit jaar is ‘Echt nep’. Voor Hendrik Jan en Albert reden om in gesprek te gaan met historicus Wim Coster. Wat dreef de in Staphorst geboren en getogen Coster (1953) om als jongeman, begin jaren 70 van de vorige eeuw te kiezen voor een studie Slavische taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hoe klinkt een Russisch gedicht? En hoe klinkt dat gedicht vertaald in de Staphorster streektaal? Waarom is hij daarna Geschiedenis gaan studeren? Wim heeft een zeer actief leven als historicus achter de rug met vele publicaties en is nog steeds een bezige bij!. Natuurlijk komt ook zijn meest recente werk aan bod: 'Het Befaamde Staphorster Boertje'. Wie was deze mysterieuze kruidendokter? Was hij een echte genezer of een charlatan? En waarom voelde juist Wim zich geroepen om het verhaal van deze illustere figuur op papier te zetten? Wim Coster; een fascinerende gesprekspartner! Linkjes: Website van Wim Coster www.wimcoster.nl Koop hier ‘Het befaamde Staphorster boertje’: Het befaamde Staphorster boertje | Over kwakzalvers, kooplieden en kruidendokters • WBOOKS De Wilde Deerne: Muziektheaterspektakel De Wilde Deerne - De Zwolse Stadsproductie Website van componist Annelotte Coster. Dochter van Wim: Annelotte Coster - Annelotte Coster Website van componist Annelotte Coster. Dochter van Wim: Annelotte Coster - Annelotte Coster Maand van de Geschiedenis: https://www.maandvandegeschiedenis.nl/ Ontdek de geschiedenis van vroeger met: https://www.delpher.nl

Na een half jaar elkaar niet te hebben gesproken leek het Albert wel een goed idee om deze eerste aflevering van de nieuwe serie niet met een gast te beginnen maar eerst maar eens wat bij te kletsen met Hendrik Jan. Die had nogal wat beleefd het afgelopen half jaar. Hoe heeft hij bijvoorbeeld zijn acteerdebuut beleefd? In de nieuwe tv-serie van Johan Nijenhuis ‘Woeste Grond’ speelt hij een grote rol. Vanaf eind december start deze serie op de NPO. 40 afleveringen maar liefst!   Ondertussen trok hij met zijn band Bökkers door het land en beleefde een geweldig Zwarte Cross avontuur met straaljagers… Momenteel zijn ze druk met de voorbereiding voor een nieuw album. In deze podcast alvast een primeur met een demo van een nieuw lied! Dialectoloog Harrie Scholtmeijer is voor de gelegenheid ‘live’ in deze aflevering aanwezig om te komen praten over zijn nieuwe boek ‘Waar onze taal wegkomt’. Over de geschiedenis van het Nedersaksisch in Overijssel. Echt een aanrader! Kortom; er was veel te bespreken! Linkjes: Woeste Grond: https://npo.nl/pers/videoseizoen-24-25/woeste-grond Documentaire over  de Limburgse zanger Arno Adams: Belfeld Blues - 2Doc.nl Bestel het nieuwe boek van Harrie Scholtmeijer hier: Waar onze taal weg komt • WBOOKS Kijk hier naar het straaljager avontuur van Bökkers: https://youtu.be/6kLx1dKbQlg?si=lwU1l53t0RjrvepP Spotify account van de Limburgse zanger Arno Adams: https://open.spotify.com/artist/07o1kIK9vQYxsKlWHxytMc?si=10p_xJeZTLeckXqsTLdSfA

Afl. 35 – Thuus Komm’n met Joey Rozendal en Wim van der Meer In gesprek met zwagers Joey Rozendal (34, Lemelerveld) en Wim van der Meer (35, Haarle) van de stichting The Society Documents Foundation. Over de film Thuus Komm’n, die het Carnaval in Lemelerveld verbeeldt. De film werd gelanceerd met een geweldige première in Lemelerveld en is inmiddels uitgezonden door RTV Oost. Wat bezielde Joey, die nog nooit een film had gemaakt, om zo’n avontuur aan te gaan? Welke problemen kwam hij tegen? Wat zijn de toekomstplannen van de makers? Wat is er zo bijzonder aan het carnaval in Lemelerveld en wat hebben Hendrik Jan en Albert met het Carnavalsfeest? Wim is sinds kort bestuurslid van uitgeverij Twentse Media en werkt daar aan een Nedersaksische uitgeverij. Waarom is hij daar mee bezig en wat drijft hem? Natuurlijk hebben de mannen ook muziek meegenomen en wordt het titellied van de film ‘Dan Kom Ik Thuus’ gedraaid. Joey wist Hendrik Jan te strikken om dit lied speciaal voor de film te schrijven. Dialectoloog Harrie Scholtmeijer vertelt over bezittelijke voornaamwoorden in de streektaal. Geïnspireerd door een opmerking van trouwe luisteraar Linda uit Haaksbergen. Harrie, Hendrik Jan en Albert doen in deze laatste aflevering van deze serie dan ook een oproep aan luisteraars om hun taalvragen en/of opmerkingen in te sturen. Wie weet hoor je in het volgende seizoen jouw vraag terug in de rubriek ‘Het Woord Is Aan Harrie’. LINKJES: Stichting The Society Documents Foundation: The Society Documents Foundation (tsdfoundation.eu) Man in the Arena Speech Teddy Roosevelt: https://youtu.be/bP3RoAOaQHY?si=4yLgdtphfUNkEYxA Potlatch Noord-Amerika: https://youtu.be/bP3RoAOaQHY?si=4yLgdtphfUNkEYxA Wim werkt voor Waterschap Vallei en Veluwe: https://www.vallei-veluwe.nl Jaarboek Twente: https://uitgeverijtwentsemedia.nl/product/jaarboek-twente-2023/ LVVH – Bie’t schoap ant schap : LVHH - Bie ‘t schoap ant schap (youtube.com) LinkedIn van Joey: (9) Joey Rozendal | LinkedIn LinkedIn van Wim: Wim van der Meer | LinkedIn

De broers Rudi en Rob Bults zijn geboren en getogen in Hellendoorn (Heldern). Beide broers zijn grote cultuur- en muziekliefhebbers en zeer ondernemend. Rob is al ruim 30 jaar actief als muzikant en organisator van diverse culturele festivals en projecten in Overijssel. Hij werkt op het snijvlak van cultuur en educatie met zijn bedrijven Top of the Hill en productiehuis De Verhalenboot. Zijn oudere broer Rudi heeft de afgelopen 20 jaar flink aan de weg getimmerd met zijn bedrijf The Fellowship of Acoustics; een van de mooiste gitaarwinkels in Europa, gevestigd in een monumentaal pand te Dedemsvaart. Hoe is hij ertoe gekomen om in kwaliteitsgitaren te gaan handelen? Samen hebben de twee broers in het najaar van 2023 een reis gemaakt naar China en Amerika. Hoe kijken de Sallandse kerels terug op deze reis? Wat viel hen op aan deze twee totaal verschillende landen en waar voelden ze zich het meest op hun gemak? De mannen nemen in deze aflevering hun prachtige gitaren mee om live enkele liedjes te spelen. Tijdens de reis door China en Amerika schreven ze in liedvorm een reisverslag speciaal voor de Nedersaksen podcast, vanzelfsprekend in hun mooie Sallandse variant van het Nedersaksisch. Linkjes: Gitaarwalhalla The Fellowship Of Acousics: https://www.tfoa.eu Productiehuis De Verhalenboot: https://deverhalenboot.nl/contact/ Uutspreken. Dialectproject waar Rob samen met Albert aan werkte: https://open.spotify.com/album/3eWujSa0czW0ZtyejfckHq?si=lylPD2eMTMupHe29_ARvBA Informatie over dichteres Johanna van Buren: https://www.canonvannederland.nl/nl/overijssel/salland/hellendoorn/van-buren Santa Cruz gitaren: https://santacruzguitar.com

Afl. 33 – Religiewetenschapper Arjan Sterken Arjan Sterken (31) is opgegroeid in Witharen, een buurtschap in de gemeente Ommen. Hij heeft religiewetenschappen gestudeerd in Nijmegen, de Rijksuniversiteit in Groningen en aan de Rice University in Houston, Texas. Op dit moment werkt Arjan aan de Radboud Universiteit als promovendus en docent in de vergelijkende religiewetenschappen. Hij specialiseert zich in mythologie en folklore, in het bijzonder van India en de Germaanse gebieden (zoals Nederland, Duitsland en Scandinavië) met een bijzondere voorliefde voor de Nedersaksische gebieden.  Als religiewetenschapper is Arjan betrokken geraakt bij de nieuwe Nederlandse speelfilm ‘Witte Wieven’. Een korte horrorfilm van 61 minuten geregisseerd door Didier Konings. Hij is een Nederlandse concept- en visual effects artist die in het verleden heeft meegewerkt aan grote titels zoals Wonder Woman en Stranger Things. Ook was Konings regisseur voor de bekroonde korte films Uncario en Seized. De film Witte Wieven maakt onderdeel uit van het programma Koolhoven Presenteert. Een ontwikkelingstraject van de VPRO in samenwerking met de NPO, het NPO-fonds en met steun van het filmfonds. Naast zijn betrokkenheid als religiewetenschapper maakte Arjan zich er hard voor dat de film in het Nedersaksisch werd gedraaid en zette hij zich gedurende het maakproces in als taalcoach. Een bijzonder gesprek over zijn vak, liefde voor taal en zijn betrokkenheid bij de film die op 30 januari 2024 in première ging tijdens het Rotterdams filmfestival. Op 16 maart is ‘Witte Wieven’ te zien om 22.00 uur bij de VPRO op NPO 3 en is daarna te streamen via NPO plus. Links: Rijks Universiteit Nijmegen:  A.W. Sterken (Arjan) MA | Radboud Universiteit (ru.nl) De film: Witte Wieven - IFFR - Didier Konings (wittewievenfilm.com) De regisseur: https://www.didierkonings.com/ Producent ‘Witte Wieven’: Make Way Film | Making Film Fantastic Koolhoven presenteert: https://www.vpro.nl/programmas/koolhoven-presenteert.html Nedersaksen afspeellijst: https://open.spotify.com/playlist/6wmStWLGa4m777qgxs0W31?si=5e13f43ceee047ab

De Twenten Boudewijn en Ben leerden elkaar kennen toen ze beiden betrokken raakten bij de moeder der Regio Soaps ‘Van Jonge Leu en Oale Groond’ van RTV Oost. Boudewijn als acteur en Ben als taalcoach. Met Ben praten we over zijn vakgebied. Want wat doet een taalcoach? Wat bedoelt Ben met het zoeken naar het wit tussen de regels? Wat bedoelt hij met de term ‘schuldige taal’? Welke psychologie ligt daaronder?  En hoe belangrijk is zijn ondersteuning bij producties waarin de streektaal een rol speelt? Bijvoorbeeld bij het theaterspektakel Dhlomo, over de Zuid-Afrikaanse voetballer, bokser, muzikant en politiek activist Darius Dhlomo die in Twente zijn thuis vond? Boudewijn was artistiek leider van deze grote productie in het Heracles stadion te Almelo. Boudewijns theaterproductiebedrijf heet ‘Noaberproducties’. Hij vertelt over de kenwaarden en visie die schuilgaan achter zijn bedrijfsnaam. Wat bezielt Boudewijn in zijn werk? Naast deze boeiende onderwerpen komen ook de persoonlijke favoriete liedjes in de streektaal van de heren aan bod. Links LinkedIn profiel van Boudewijn: https://www.linkedin.com/in/boudewijn-koops-83875982/ Twents Cultuurbedrijf van Boudewijn: https://www.gelijkspel.nu/ LinkedIn profiel van Ben: https://www.linkedin.com/in/ben-siemerink-31744335/ Ben is mede-grondlegger van en schrijft voor TKKR het Twents mediaplatform met alles over verleden, heden & toekomst van Twente: https://www.tkkr.nl/ben-siemerink.html Twentse taal ambassadeurs: https://www.1twente.nl/tweta-nederlands Nedersaksen aflevering met Marlene Bakker: https://open.spotify.com/episode/0McaAvMwCZ9Ki64eV6zr8J?si=05a5ca895a1d40bf

Bert Hadders groeide op in Tweede Exloërmond en raakte daar al vroeg aan de muziek verslingerd. Rond zijn 18e levensjaar verhuisde hij naar de stad Groningen, waar hij nog steeds woont. Hij is drummer, dj, programmeur, manager, geluidstechnicus, gitarist, festivalorganisator, medewerker van RTV-Noord, platenbaas, liedjesschrijver en zanger. Hadders speelt vanaf zijn zestiende in uiteenlopende bands. Met muziek in diverse stijlen als rock, blues, new wave, bluegrass, cajun, country en folk. In eerste instantie Engelstalig. Geldnood dreef hem richting de streektaal: de Veenkoloniale variant van het Gronings. Of is het een Drentse variant van het Nedersaksisch Hoe dan ook; de streektaal bracht succes. Sinds Hadders in de streektaal zingt, kan hij van zijn muziek bestaan en heeft hij diverse prijzen in de wacht gesleept. Waaronder tot twee keer toe de Streektaalprijs van het Noorden (DVHN). Hendrik Jan en Albert gaan met deze veelzijdige artiest in gesprek. Over zijn wortels, inspiratiebronnen en werk. Hoe kan het toch kan dat in Groningen zoveel fantastische muziek in de streektaal wordt gemaakt?  Bert had ook zijn Martin gitaar bij zich voor een intieme livesessie in de Hedon podcaststudio. LINKS Website Bert Hadders: https://berthadders.nl/ Tickets voor ‘Ain minsk is gain eerappel’: https://www.theater.nl/ain-minsk-is-gain-eerappel-bert-hadders-herman-sandman/?acceptCookies=65a52d3318e3d Column Herman Sandman: https://dvhn.nl/auteur/Herman-Sandman.html Video’s: https://www.youtube.com/@billypotok FB Pagina van StAD   https://www.facebook.com/stadmuziek

Het begon met een brand bij de etherpiraat 'Tik van de Meule' in Sint Jansklooster, wat leidde tot een schadepost van 75.000 tot 100.000 euro. Hieruit ontkiemde een fantastisch avontuur voor  muziekliefhebbers Germaine Rook en Hendri op de Haar uit de kop van Overijssel. Op 3 juni 2023 vormde Sint Jansklooster het decor voor een groots concert met vergeten artiesten van het Nederlandstalige levenslied. Ook presenteerden ze daar hun boek "Het Vergeten Zwarte Goud". De 'goudzoekers' organiseerden dit tributefestival om deze muzikanten nog één keer een groot podium te bieden. Zowel lokale als nationale grootheden deelden het podium. Het werd een gigantisch succes met duizenden bezoekers, veel media aandacht en een TV serie op RTV Oost.  Met een passie voor ouderwets vinyl, speuren de goudzoekers naar singles uit de gouden tijd van de Nederlandse muziek (jaren vijftig tot en met zeventig). Het is hun missie de geschiedenis van het Nederlandse levenslied eren.  Hendrik Jan en Albert in gesprek Germaine Rook en Hendri op de Haar van "Het Vergeten Zwarte Goud" over hun avontuur, liefde voor het Nederlandse piratenrepertoire en hun passie voor vinyl, oftewel "Het Zwarte Goud". Vanzelfsprekend worden enkele prachtige pareltjes gedraaid en komt de prangende vraag ‘hoe nu verder’ ook aan bod.  Linkjes: Website: Het Vergeten Zwarte Goud | De Nederlandse geschiedenis in beeld Erfgoed: https://www.immaterieelerfgoed.nl/nl/page/15206/het-vergeten zwarte-goud RTV Oost serie: https://www.rtvoost.nl/het-vergeten-zwarte-goud De Piraat: https://tikvandemeule.nl/ Liedjes uit deze aflevering die niet op Spotify staan: Marijke “Ik Verlies Je”: https://youtu.be/E71mnTgBaB8?si=cfhZ6zYkOzy7FKGS Candlelight “ ’t Is Klote Hier”: https://youtu.be/a3KoY4QVwhk?si=51-TZF7Z_1wFuxWT Marian Karsemeyer “Ik Wil Alleen Maar Bij Je Zijn”: https://youtu.be/0kUKSY6xE_4?si=TVTs85-Kam1opgrg

Te gast zijn de Haaksbergse schrijver-journalist Dolf Ruesink en oud-manager Martin Jansen om te praten over het aanstaande 50-jarig jubileum van de rockgroep Normaal in 2025. De Achterhoekse band speelde een cruciale rol in de emancipatie van het platteland en de herwaardering van de streektaal. Ruesink volgt Normaal vanaf de oprichting en schreef als journalist talloze verhalen voor regionale dagbladen. Eerder publiceerde hij samen met drummer en medeoprichter wijlen Jan Manschot het boek "Wat is Normaal?" en beschreef hij het fenomeen in de Høkbiebel uit 1993. Op dit moment werkt Ruesink aan een vervolg met de werktitel "Nederland 50 jaar Normaal". Dit boek, dat eind 2024 of begin 2025 verschijnt, belicht vooral de beleving van de fans, oftewel de 'anhangers'. Het nieuwe boek geeft elke provincie een eigen hoofdstuk met aandacht voor typische Normaal-verschijnselen zoals vervoer per tractor en veewagens, moddergevechten, varkentje-tik-races, kermisruzies, gooien met bier en lingerie, smijten met natte T-shirts, stampen op de vloer en wilde feesten tijdens de Hökersweekends. Martin Jansen deelt tijdens de uitzending smakelijke anekdotes over zijn avonturen met Normaal en de 'Anhangers', inclusief de interactie tussen hem en Ruesink. En natuurlijk komen ook de favoriete Normaal-liedjes van de mannen aan bod. Een gesprek over 50 jaar Normaal en hun onvergetelijke 'anhangers'!