OVT Fragmenten podcast

Big Tech ondermijnt de democratie, zo klinkt het steeds vaker. Door fake news, maar ook door een techgigant als Elon Musk die al wekenlang optreedt als de buikspreker van Trump. Maar is er sprake van een tech-coup? En wat is er nou zo bedreigend aan, terwijl we ooit zo optimistisch waren over de mogelijkheden van de digitale wereld? Marietje Schaake schreef het boek De Tech Coup: Hoe tech is gaan regeren en we de macht weer terugwinnen en is te gast.

Ket van Blokland (83) is geboren als intersekse: haar lichaam heeft mannelijke én vrouwelijke kenmerken. Haar hele leven had ze naar eigen zeggen ‘een slot op de mond’. Ket is niet de enige: van de 200.000 intersekse personen in Nederland treden 50 daarvan daarmee naar buiten. Dat verplichte zwijgen was sinds halverwege de vorige eeuw onderdeel van de medische aanpak ten aanzien van intersekse personen. Na het kiezen van een geslacht en een eventuele operatieve ingreep mocht er nooit meer over worden gepraat. Hoe kijkt Ket van Blokland terug op een leven lang zwijgen? En welke rol speelt haar dagboek in dit verhaal? Research, regie en montage: Lara Aerts, story coach: Eefje Blankevoort, sounddesign en mixage: Huibert Boon, voice over coaching: Katja Prins, original score: Darius Timmer, eindredactie OVT: Laura Stek. Met speciale dank aan Ket van Blokland, Margriet van Heesch, Birgit Reissland (Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed), Miriam van der Have (NNID). Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.

Poetin verraste het Westen drie jaar geleden met zijn inval van Oekraïne. Honderd jaar na de Eerste Wereldoorlog wordt er weer gevochten in de loopgraven én de Oekraïners houden stand. Tegen alle verwachtingen in bleek de oorlog geen blitzkrieg, maar een uitputtingsslag. Wie zich verdiept in de Russische geschiedenis zou er eigenlijk niet van moeten opkijken. Dat is de boodschap van de Belgische slavist en militair deskundige Joris van Bladel. Hij is te gast met zijn nieuwe boek Land van het grote sterven, hoe Rusland de westerse logica tart.

Op 23 februari gaat Duitsland naar de stembus. Voor het eerst lijkt de rechts-radicale AfD de tweede grootste partij van het land te worden. Ook het debat wordt gedomineerd door deze partij, waarin de echo van het Duitse verleden altijd doorklinkt. Welk beeld van de geschiedenis propageert de AfD? En hoe reageren de overige partijen daarop? Te gast zijn Annette Birschel, correspondent in Nederland voor Duitse media en Hanco Jurgens, historicus verbonden aan het Duitsland Instituut.

Premier Keir Starmer heeft maandag als eerste bevestigd dat Groot-Brittannië indien nodig troepen naar Oekraïne wil sturen om de grens te bewaken, en de dreigende Russische expansie tegen te gaan. En het is niet de eerste keer dat Groot-Brittannië zich bemoeit met wat het ziet als het Russische gevaar. Al veel eerder, in 1918, voeren de Britten Noord-Russische havens binnen, tegen het Bolsjewistische gevaar. Waarom deden ze dat toen en rijmt de geschiedenis in dit geval? We hebben het erover met historicus Ivo van de Wijdeven.

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Nadia Bouras. Zij bespreekt twee historische boeken en een tentoonstelling: Modelverhalen. Reflecties op Aziatische roots - Samengesteld door Liang de Beer 'Ik weet me geen raad' - Willy Lindwer en Aline Pennewaard American Photography - Rijksmuseum Amsterdam

Nederland is geen land van dandy’s, je ziet ze hier weinig. Vroeger iets vaker, Louis Couperus was een dandy, en Lodewijk van Deyssel. Die flaneerden onberispelijk gekleed over straat, spraken in volzinnen en deden alsof dat vanzelf ging. Natuurlijk was dat schijn, het was hard werken. En waarvoor? Voor de Bühne! Een dandy wil schijnen en schitteren. Maar heeft tegelijk een voorbeeldfunctie. Ook nu nog. Dus: wie zijn de dandy’s van vandaag? Luister naar ‘De Nederlandse Dandy’, een geschiedenis waarvan Marten Minkema verslag doet en waarvan de oorsprong ligt in Londen en Parijs.

In 1938 wist de Engelse premier Chamberlain het zeker. Een onafhankelijk land was opgeofferd, maar de vrede was geregeld. Het lijkt alsof de geschiedenis zich herhaalt. Want het telefoongesprek tussen Trump en Poetin over Oekraïne is niets anders dan een eigentijdse vorm van appeasement, de massage-politiek waarmee Chamberlain en andere grootmachten Hitler hoopten te temmen, zo stelt Historicus Bart Funnekotter. Bart Funnekotter vreest dat toegeeflijkheid ook ditmaal een agressor niet zal stoppen. Hij is te gast en vertelt meer.

‘Blowing in the wind’ van Bob Dylan, ‘Strange Fruit’ van Billie Holiday en ‘Changes’ van Tupac. Het is een greep uit de lijst van beste protestsongs aller tijden. Althans dat vindt het Amerikaanse tijdschrift Rolling Stone, dat de lijst recentelijk heeft gepubliceerd. Het laat in ieder geval zien dat protestsongs in verschillende tijden en genres zijn gemaakt. Maar wat zegt deze lijst over de ontwikkeling van de protestsong en waaruit bestaat een goede protestsong? We bespreken dit met letterkundige aan de Universiteit Utrecht Laurens Ham, schrijver van het boek Op de vuist. Vijftig jaar politiek en protestliedjes in Nederland.