OVT Fragmenten podcast

Op 22 maart is er een grote landelijke demonstratie ‘tegen racisme en fascisme’, zo luidt de oproep. Maar waar hebben we het eigenlijk over als het over fascisme gaat? Heeft het hedendaagse fascisme een andere gedaante dan het oer-fascisme van de jaren dertig? En hoe is het te bestrijden? Te gast is historicus Daniël Knegt, schrijver van het boek ‘Fascisme’, over de geschiedenis, betekenis en verschillende interpretaties van de term.

De spiritueel leider van het boeddhisme, de Dalai Lama, is bijna negentig en heeft ondanks zijn verheven status niet het eeuwige leven. Zijn Tibet is vanaf 1950 bezet door China en hij leeft sinds 1959 in ballingschap in India. China doet er alles aan om Tibet cultureel en etnisch in te lijven en claimt ook dat de nieuwe Dalai Lama van Chinese afkomst zou moeten zijn. In het nieuwe boek van de Dalai Lama, Stem van de ongehoorden, dat deze week uitkwam, maakt hij duidelijk dat hij zeker weet dat hij zal reïncarneren in een persoon afkomstig uit de ‘vrije wereld’. Hoe werd de huidige Lama een symbool van vrede en verzet? Berthe Jansen, universitair docent Tibetaanse Studies aan de Universiteit Leiden, is te gast.

De Europese Unie heeft, als reactie op de Amerikanen, importheffingen aangekondigd. Amerikaanse spijkerbroeken worden daardoor duurder. De spijkerbroek is misschien wel het meest gedragen kledingstuk ter wereld. Hoe komt het eigenlijk dat de spijkerbroek zo'n ongeëvenaard populair kledingstuk is geworden? En waar ligt de oorsprong van de spijkerbroek? Ninke Bloemberg, kunsthistoricus en conservator mode bij het Centraal Museum Utrecht, vertelt ons het verhaal van de spijkerbroek.

Macron pleitte deze week tijdens een Europese top voor een sterk Europa met Frankrijk in een voortrekkersrol. En dat is niet nieuw. Want eerder al, in de tijd van Charles de Gaulle, wilde Frankrijk niet afhankelijk zijn van Amerika als het om de Europese veiligheid gaat. Maar hoe zou zo’n door Frankrijk aangestuurd Europa eruitzien? En hoe schatplichtig is Macron eigenlijk aan de Generaal De Gaulle? Bij ons is historicus en Frankrijkkenner Niek Pas.

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Wim Berkelaar. Hij bespreekt drie historische boeken In alles tot het uiterste - Frits de Lange Machtswoorden - Remieg Aerts, Coen Brummer en Gertjan Schutte Oekraïne onder vuur - Eugene Finkel (vert. Koen Boelens)

Aankomende 5 mei vieren we 80 jaar bevrijding. Onze democratie werd – toen nog mede dankzij Amerika – gered van de nazi’s. Toch zitten er ook schaduwkanten aan de bevrijding: de hongerwinter, vergisbombardementen en zelfs geallieerde oorlogsmisdaden. Maar desondanks geen kwaad woord over de bevrijders: de Canadezen, Amerikanen en de Tommies. Moeten we nog steeds alleen maar dankbaar zijn? Christ Klep schreef De lange bevrijding van Nederland, en is te gast.

In Spanje is een stukje van het gezicht gevonden van de oudste mens die ooit in Europa heeft rondgelopen. Die vondst geeft nieuwe inzichten in de diversiteit en de evolutie van de menselijke soort in dit deel van de wereld. Gerrit Dusseldorp is expert op het gebied van het gedrag van jager-verzamelaars uit het Pleistoceen en hij komt vertellen wat het gevonden bot vertelt over die alleroudste bewoners van het Europese continent

Op het Sovjet Ereveld in Leusden liggen 865 gesneuvelde Sovjet-soldaten. Decennia lang waren de soldaten identiteitsloos; de familie verkeerde in onwetendheid over hun lot. Totdat een jonge journalist zich het lot van de vergeten Sovjet-soldaten aantrok: gedurende 26 jaar identificeerde Remco Reiding zo’n 250 soldaten. Het bracht hem naar talloze families, verspreid over de voormalige Sovjet-Unie, waar hij werd hij ontvangen als een verloren zoon. Hoe ging die zoektocht in z’n werk? Hoe kwamen deze soldaten destijds in Nederland terecht? En is er nog wel ruimte voor gesneuvelde Sovjet-soldaten in het huidige politieke klimaat? Een verhaal gemaakt door Laura Stek. Foto: Dirk-Jan Visser