OVT

(00:09) Het Zeeuws Archief zit in het Van de Perrehuis: een achttiende eeuws stadspaleis. Maar wie was hij eigenlijk? Anneke van Waarden-Koets vertelt over Johan Adriaen van de Perre die het meten van weer zeer serieus nam. (04:52) 200 jaar geleden zat er in het gebouw van het Zeeuws Archief het Natuurkundig Genootschap der Vrouwen. Een plek waar gegoede vrouwen kennis maakten met wetenschap. Waarom is deze vrouwenclub in Middelburg opgericht? Historicus Dorothee Sturkenboom vertelt. (17:46) Lotfi El Hamidi bespreekt twee historische boeken en een Netflixserie: - Martin Bossenbroek: De Zanzibardriehoek - Timothy Brennan:  Places of Mind: A Life of Edward Said - Malkit Shoshan en Joost Grootens: Atlas of the Conflict: Israel-Palestine (30:22) Het slavenregister lijkt een zakelijke, kille namenlijst. Toch kan het de lezer nieuwe inzichten verschaffen over het verleden weten onderzoekers Coen van Galen en Ank de Vogel-Muntslag. Ze zijn te gast om te vertellen over dit bijzondere archief.  Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/08-10-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/08-10-2023.html)

(02:00) De aanvallen in Isräel begonnen bijna op de dag af 50 jaar na de Jom Kippoeroorlog, waarbij Syrië en Egypte onverwacht Israël aanvielen. Wat verklaart de beslissing om juist op dit jubileum opnieuw Israël aan te vallen? Derk Walters is te gast. (11:41) Zeeland was ooit het middelpunt van de Nederlandse slavenhandel. Niet zo gek dus dat er sinds 2005 een monument middenin Middelburg staat om deze geschiedenis te herdenken. Ferdinand Ralf was een van de initiatiefnemers en vertelt over deze geschiedenis. (17:12) De column van Nelleke Noordervliet. (23:29) Leonora voer als verstekeling mee op een schip van de Middelburgse Commercie Compagnie. Wat vertelt Zeeuws Archief over Leonora, wiens ontsnapping uit slavernij tot "groote onsteltenis van hem & zijn officieren" leidde? Roosanne Goudbeek vertelt meer.  (26:08) Eeuwenoude mummieogen staren je indringend aan in het Allard Pierson Museum. De schilderijen in de nieuwe tentoonstelling Oog in Oog uit de 1e tot 3e eeuw na Christus staan bekend als de oudste realistische portretten. Egyptoloog Ben van den Bercken vertelt meer.  Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/08-10-2023.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/08-10-2023.html)

(01:07) Het immense terrein van het Nederlands Openluchtmuseum hoeft de bezoeker niet per sé te bewandelen. Er rijden namelijk ook heel veel historische trams over het terrein. Wat de komst van de tram betekende voor de Nederlandse binnensteden, vertelt tramchauffeur Rob van Oostenrijk u live vanuit een tram.  (08:33) Het thema van de Maand van de geschiedenis is Eureka!, het moment van de geniale ingeving. Maar volgens Louise O. Fresco is dat helemaal niet hoe wetenschap over het algemeen werkt. Ze schreef hierover een essay en is te gast.  (22:16) Koningin Elizabeth Stuart gaf meer om haar huisdieren dan om haar kinderen. Althans, dat is het beeld dat van haar bestaat. Onterecht zegt hoogleraar vroegmoderne literatuur en cultuur Nadine Akkerman. Zij deed jarenlang onderzoek en vertelt meer. (39:37)Bart Funnekotter bespreekt drie historische boeken: - Leonard Blussé: De Chinezenmoord - Harald Jähner: Hoogteroes - Daan Nijssen: Alle wegen leiden naar Babel Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/01-10-2023.html#   (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/01-10-2023.html#%20)

(01:40) Ooit was de Veluwe het bloeiende centrum van de papierproductie. Vanaf eind 16e eeuw tot in de 18e eeuw stond deze heuvelstreek vol met papiermolens. Zo’n soort papiermolen, is nu in het Nederlands Openluchtmuseum te zien. Ada Meurs, (04:47) Een beeldenstorm Bijbels Museum; een bezoeker stampte beeldjes van Godin Asjera kapot terwijl ze riep: "Er is maar één God!" Wat is er bekend over Asjera? En waarom is de vrouwelijk verbeelding van God nog altijd een heikel punt? Theoloog Janneke Stegeman geeft uitleg.  (18:52) Column van Sana Valiulina. (23:15) Honderd jaar geleden was cocaïne nog niet verboden. Sterker nog, er stond in Amsterdam een cocaïnefabriek. Hoe zag de wereld van legale cocaïne eruit? Hoogleraar farmaceutische geschiedenis Toine Pieters vertelt. (38:59)Lange tijd richtte de medische wetenschap zich op mannen. Door dat gebrek aan kennis werden de meest vreemde theorieën over de menstruatie bedacht. Wat waren de verklaringen door de eeuwen heen en wat vertellen ze over het beeld van de vrouw? Historicus Karen Hollewand geeft uitleg.  Meer info:  https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/01-10-2023.html#   (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/01-10-2023.html#%20)

(00:40) Nederlandsen kolonisten werden uit Amerika verjaagd, maar de Nederlandse taal hield het veel langer uit ontdekte historicus Philip Dröge. Hij schreef De Tawl over het Neder-Amerikaans dialect dat tot in de 20e eeuw werd gesproken. (16:55) de Column van John Jansen van Galen (20:44) Multatuli was de eerste Nederlander die zich liet cremeren. Uniek, want dat was in zijn tijd nog verboden. Waarom koos hij er dan toch voor? Maarten van den Heuvel en Katinka Baehr maakte Het Spoor Terug: De as van Multatuli.  Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-09-2023.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-09-2023.html)

1e uur: de neonazigroep Hammerskins, de Nederlandse pauselijke zoeaven, de Jodensavanne en historische boeken (01:10) Deze week verbood Duitsland de neonazigroep ‘Hammerskins’. Hoe kan het dat uitgerekend een Amerikaanse nazigroep in Duitsland een tak heeft? Historicus Annelotte Janse onderzoekt de geschiedenis van extreemrechtse Amerikaans-Duitse netwerken en is te gast.  (14:07) Vechten voor je geloof in een onbekend land associeren we nu met IS-strijders. Maar in de 19e eeuw sloten ruim drieduizend Nederlanders zich aan bij het pauselijke elitekorps in Rome. Historicus Koen de Groot schreef het boek Martelaren voor de paus en is te gast.  (24:06) De Jodensavanne behoort sinds deze week tot het werelderfgoed. De nederzetting aan de Surinamerivier illustreert volgens Unesco de eerste joodse pogingen tot kolonisatie van de nieuwe wereld. Historicus Mark Ponte sprak de archeologen ter plaatse en geeft duiding. (37:32) Historische boeken met Wim Berkelaar. Hij bespreekt: Judith Koelemeijer: Etty Hillesum, Laurens Bluekens, Maarten van Rossem: Van Rossem, Christopher Clarke: Europese Lente. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-09-2023.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-09-2023.html)

(00:46) De mens heeft deze kip geplooid naar zijn behoeften; er is weinig natuurlijks meer aan volgens historicus Dirk-Jan Verdonk. Hij beschreef de ongemakkelijke geschiedenis van deze problematische en paradoxale mens-kip relatie in zijn boek De ontplofte kip. Want wat zegt het over de mens dat we de vleeskip hebben geschapen? (14:28) Historische boeken met Annelien de Dijn. Zij bespreekt Lewis Dartnell: Corpus, Trudy Dehue: Ei, foetus, baby en Angela Saini: De Patriarchen (23:56) Het Spoor Terug: De open wonden van Chili. Chili staat dit jaar stil bij de staatsgreep die plaatsvond op 11 september 1973. Hoewel Pinochet al sinds 2006 dood is, zorgt zijn dictatuur nog steeds voor verdeeldheid in het land. Correspondent Boris van der Spek maakte Het Spoor Terug. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/17-09-2023.html#

(01:47) De Nederlandse overheid geeft jaarlijks zo’n 37,5 miljard euro aan fossiele subsidies uit. Ondanks dit megabedrag had niemand het ooit over deze fossiele subsidies, totdat klimaatactivisten ertegen gingen protesteren. Hoe is dit zo gekomen? Politicoloog Thomas Muntz geeft uitleg. (18:44) Column Ellen Ombre (23:33) In China ligt de vrijheid om te dragen wat je wilt onder vuur. Er is een wet op komst die vormen van zelfexpressie verbiedt die ‘de Chinese geest schaadt en de gevoelens van het Chinese volk kwetsen.’ Keert China terug naar het keurslijf van het Mao-pak? Garrie van Pinxteren, Chinacorrespondent van NRC, is hierover te gast. (37:22) De Wayana en de Toemoek-Hoemak expeditie. Filmmaker Freek de Goeje zag zijn oud-oom eerst als avonturier, maar stelt nu vragen over zijn expedities door de Surinaamse amazone. Wat vonden de Wayana van zijn komst? Hij vertelt over zijn boek Een berg die mijn naam draagt. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/17-09-2023.html#

(00:45) Walter Kempowski probeerde te achterhalen wat de Duitsers van de Hitler-generatie heeft bezield. Met de schijnbaar eenvoudige vraag ‘Heeft u Hitler gezien?’ ging hij de straat op. Het leidde tot een uitzonderlijke bundeling getuigenissen. Roxane van Iperen schreef het voorwoord voor de heruitgave van Kempowski’s boek en is te gast. (19:22) Het Spoor Terug: Flessenpost. Flessenpost lijkt een eeuwenoude traditie. Maar heeft een recentere oorsprong dan je zou vermoeden. Wolfgang Struck schreef er het boek Flaschenpost over. Matthijs Deen zocht hem op in Hamburg om de geschiedenis van flessenpost te ontrafelen. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-09-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-09-2023.html)

(01:10) Abdelkader Benali is te gast om te praten over de aardbeving die in Marokko plaatsvond. Ook leest hij zijn column. (08:35) De Indiase overheid heeft plannen om de landsnaam te veranderen in Bharat. De discussie is eeuwenoud en ligt gevoelig. Wat is de geschiedenis van deze namenstrijd? Carolien Stolte, India-kenner aan de Universiteit Leiden, geeft uitleg.  (20:05) In OVT wordt de langverwachte Shortlist 2023 van de Libris Geschiedenis Prijs bekend gemaakt. Juryvoorzitter Kathleen Ferrier kondigt de vijf beste historische boeken aan. (27:36) Bouwvakkers sloopten een stukje Chinese muur. De strenge straf voor deze vernielingen was niet altijd gangbaar; het hergebruiken van de stenen was zelfs heel gewoon. Wat is er veranderd? Sinoloog Fresco Sam-Sin ontleedt de mythische status van de muur.  (39:35) Historische boeken met Lotfi El Hamidi. Hij bespreekt: Frank G. Bosman: De Oude Man van Masyaf  Joya Chatterji: Schaduw rond het Middaguur  Albert Camus: Algerijnse kronieken Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-09-2023.html (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-09-2023.html)