OVT

Het is oudjaarsdag, een dag bij uitstek om terug te kijken op het afgelopen jaar. Nu doet OVT natuurlijk niet anders dan terugkijken op wat er gebeurd is, maar in de laatste uitzending van het jaar doen we dat traditiegetrouw door aandacht te besteden aan bijzondere mensen die ons het afgelopen jaar ontvallen zijn. Met Nadia Bouras, Wim Berkelaar en Nelleke Noordervliet als gasten. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/31-12-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/31-12-2023.html)

Op het platteland is carbidschieten (het opblazen van melkbussen) dé manier om het nieuwjaar te vieren. Het is nu zelfs uitgeroepen tot nationaal immaterieel erfgoed. Waarom is het zo bijzonder? Historicus Jonn van Zuthem en politiechef Johan Ekkel vertellen. In Het Spoor Terug: Het Hongaarse danshuis. Een docu van Marian Pluijm over Hongaarse folkmuziek, die in de jaren 80 en 90 een heropleving doormaakte. Een verhaal over hoe volksliedjes nieuwe generaties inspireren en mensen bij elkaar kunnen brengen. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-12-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-12-2023.html)

(01:01) De column van John Jansen van Galen. (05:04) De Surinaamse oud-president Desi Bouterse is woensdag definitief veroordeeld tot 20 jaar cel voor zijn rol in de Decembermoorden. De uitspraak is een overwinning voor de Surinaamse rechtsstaat, zo wordt gezegd. Bestuurskundige Bharti Girjasing legt uit waarom. (18:22) In Colorado mag Trump niet meedoen aan de presidentiële voorverkiezingen. Zo oordeelde het Hooggerechtshof aldaar, met een grondwetsartikel uit de tijd van de Burgeroorlog. Waarom is dat artikel in het leven geroepen? Amerikakenner Casper Thomas is te gast. (28:57) De Russische oppositieleider Aleksej Navalny wordt vermist. Wat is er op dit moment bekend, en wat kunnen we uit de omgang van Rusland met politieke gevangenen uit het verleden afleiden? Rusland-correspondent Eva Cukier geeft uitleg. (41:20) Historicus Nadia Bouras bespreekt twee boeken en een film: - De film 'De bezette stad' van Steve McQueen - Cathelijne Boland - Reuchlins reis - Peter Paul de Baar - Theo Thijssen: schrijver, schoolmeester en socialist Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-12-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-12-2023.html)

(01:02) Als je homo was, was je ziek. Dat dachten psychiaters lange tijd. 50 jaar geleden werd de kwalificatie 'psychiatrische stoornis' geschrapt. Psychiater (in opleiding) Lars van Dee en Henk Brouwer, die in de jaren '60 conversietherapie onderging, vertellen meer. (19:47) In Het Spoor Terug: Manusama, vriend of vijand? Over de president in ballingschap van de Republiek Zuid-Molukken die langdurig in de gaten werd gehouden door de BVD. Olaf Oudheusden van Argos dook in deze roerige geschiedenis en kreeg het dossier te zien. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/17-12-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/17-12-2023.html)

(01:22) Israël wordt de laatste maanden steeds vaker koloniaal genoemd. Waar komt dat vandaan? En in hoeverre klopt deze typering? Te gast is Erella Grassiani, als antropoloog gespecialiseerd in de Israëlische veiligheidsindustrie. (17:23) In Pompeï vonden archeologen recent sporen van slavernij: bij een bakkerij troffen ze een kleine ruimte aan waar tot slaaf gemaakte mensen graan moesten malen. Wat leert dit ons over hoe slavernij eruitzag bij de Romeinen? Historicus Coen van Galen vertelt. (26:17) Column van Sana Valiulina. (30:15) In elke vrouw huist een moederinstinct. Ze hoeft alleen maar een kind te krijgen, en het dient zich aan. Maar is dat wel zo? In 1980 wierp Elisabeth Badinter dit idee omver in het boek 'de mythe van het moederschap'. Relevanter dan ooit zegt Xandra Schutte (42:18) Historicus Wim Berkelaar bespreekt drie historische boeken: - Annet Mooij - Alles gaat op vroeger terug: Ischa Meijer - Sytze van der Zee - Willi Lages - Jan-Jaap van den Berg & Jan de Roos - Fout volk Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/17-12-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/17-12-2023.html)

(01:02) De column van Sana Valiulina (04:53) Hoogleraar Henk Buck is afgelopen dinsdag overleden. In 1990, te midden van de Aidsepidemie, claimde hij een medicijn tegen de ziekte te hebben gevonden. Het bleek te mooi om waard te zijn. Hoogleraar farmaceutische geschiedenis Toine Pieters vertelt meer. (17:40) Journalist Nicole Terborg confronteert haar moeder: waarom mocht ze in haar tienerjaren niet bij haar wonen en werd ze door haar tante opgevoed? Dat en meer in de laatste aflevering van ‘Kweekje, mi kwekipikin’. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-12-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-12-2023.html)

(01:07) De relatie tussen de VN en Israël is verslechterd. Secretaris-generaal António Guterres deed een beroep op de Veiligheidsraad omdat er “een ernstig risico bestaat dat het humanitaire systeem in Gaza instort”. Historicus Internationale betrekkingen Peter Malcontent geeft historische duiding. (13:45) Maria Callas was dé opera-diva van de 20ste eeuw. Wat maakt haar zo'n icoon? Sopraan Francis van Broekhuizen is te gast om te praten over Callas haar leven, haar legendarische optreden voor onder andere Charlie Chaplin en Brigitte Bardot en natuurlijk over haar muziek. (26:43) Groot nieuws in museumland: afgelopen dinsdag is het kanon van Kandy teruggegeven aan Sri Lanka. Een grote stap voor Nederland; teruggave was immers lange tijd taboe. Jos van Beurden schreef een boek over de teruggave van roofkunst en is te gast. (39:50) Kunsthistoricus Sanne Frequin bespreekt twee boeken en een spel: - Anjou Cube - een trivia-spel - Anthony Bale - Op reis in de Middeleeuwen - Raoul Bauer - De lange schaduw van de duivel Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-12-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-12-2023.html)

(00:51) De column van Nelleke Noordervliet. (04:12) Stoïcijn zijn is hip. De eeuwenoude filosofie wordt aangehangen door diverse topsporters, zelfhulpgoeroes en miljardairs. Maar wat heeft deze antieke filosofie ons eigenlijk te bieden? Classicus Gerard Boter en ervaringsstoïcijn Floris Leest vertellen meer. (20:55) In Kweekje #5 gaat maker Nicole Terborg naar Suriname. Ze treft een onrustig land in economische crisis waar veel mensen in de overlevingsstand zitten. Ze duikt dieper het verleden van kweekjes in en onderzoekt haar familiegeschiedenis. Zondag 10u in OVT & nu in de podcast. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/03-12-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/03-12-2023.html)

(01:22) De PVV pleit al jaren voor een 'asielstop'. Daarvoor zou Nederland moeten breken met internationale verdragen en wetten die de opvang van vluchtelingen verplichten. Hoe zijn die verdragen ontstaan? Hoogleraar migratiegeschiedenis Marlou Schrover geeft uitleg. (17:10) De Romeinse keizer Elagabalus wilde volgens de overlevering als vrouw worden aangesproken. Is dit een queer icoon avant la lettre? Het Britse North Hertfordshire Museum meent van wel, en paste de bordjes aan. Is dat historisch verantwoord? Daarover historicus Martijn Icks. (29:35) De middeleeuwen: onwetenschappelijke donkere eeuwen vol brandstapels, kuisheidsgordels, zielige burgers, brave ridders en eenzame prinsessen. Mediëvisten Jonas Roelens & Nathan van Kleij zijn deze clichés zat, en stelden een bundel samen om ze te bestrijden. (42:06) Bart Funnekotter bespreekt drie historische boeken: - Fitzroy Maclean – Oostwaarts - Coen Brummer - Sam van Houten tegen de rest - Peter Hoppenbrouwers – Stormruiters Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/03-12-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/03-12-2023.html)

(00:56) De Congolees-Belgische dichteres Nele Marian krijgt in België steeds meer aandacht. Ze schreef gedichten over het leven in koloniaal Congo. Toch is haar werk niet erg bekend geworden. Waarom? Politicoloog Nadia Nsayi schreef haar biografie getiteld ‘Congolina. Ze is te gast. (09:37) De langverwachte film Napoleon is op 23 november te zien in de Nederlandse bioscopen. Bart Funnekotter, vaste OVT-boekenrecensent én groot Napoleon-kenner, bekeek het spektakelstuk en vertelt of het historisch een beetje klopt.  (18:55) In Het Spoor Terug: Kweekje #4: Wortel schieten gaat Nicole met haar broer en zus terug naar het Brabantse Cuijk om herinneringen op te halen. Verder luistert ze in deze aflevering naar de cassettebandjes en duikt ze in het verleden.   Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/26-11-2023.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/26-11-2023.html)