OVT

(00:40) Nederlandsen kolonisten werden uit Amerika verjaagd, maar de Nederlandse taal hield het veel langer uit ontdekte historicus Philip Dröge. Hij schreef De Tawl over het Neder-Amerikaans dialect dat tot in de 20e eeuw werd gesproken. (16:55) de Column van John Jansen van Galen (20:44) Multatuli was de eerste Nederlander die zich liet cremeren. Uniek, want dat was in zijn tijd nog verboden. Waarom koos hij er dan toch voor? Maarten van den Heuvel en Katinka Baehr maakte Het Spoor Terug: De as van Multatuli.  Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-09-2023.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-09-2023.html)

1e uur: de neonazigroep Hammerskins, de Nederlandse pauselijke zoeaven, de Jodensavanne en historische boeken (01:10) Deze week verbood Duitsland de neonazigroep ‘Hammerskins’. Hoe kan het dat uitgerekend een Amerikaanse nazigroep in Duitsland een tak heeft? Historicus Annelotte Janse onderzoekt de geschiedenis van extreemrechtse Amerikaans-Duitse netwerken en is te gast.  (14:07) Vechten voor je geloof in een onbekend land associeren we nu met IS-strijders. Maar in de 19e eeuw sloten ruim drieduizend Nederlanders zich aan bij het pauselijke elitekorps in Rome. Historicus Koen de Groot schreef het boek Martelaren voor de paus en is te gast.  (24:06) De Jodensavanne behoort sinds deze week tot het werelderfgoed. De nederzetting aan de Surinamerivier illustreert volgens Unesco de eerste joodse pogingen tot kolonisatie van de nieuwe wereld. Historicus Mark Ponte sprak de archeologen ter plaatse en geeft duiding. (37:32) Historische boeken met Wim Berkelaar. Hij bespreekt: Judith Koelemeijer: Etty Hillesum, Laurens Bluekens, Maarten van Rossem: Van Rossem, Christopher Clarke: Europese Lente. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-09-2023.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/24-09-2023.html)

(00:46) De mens heeft deze kip geplooid naar zijn behoeften; er is weinig natuurlijks meer aan volgens historicus Dirk-Jan Verdonk. Hij beschreef de ongemakkelijke geschiedenis van deze problematische en paradoxale mens-kip relatie in zijn boek De ontplofte kip. Want wat zegt het over de mens dat we de vleeskip hebben geschapen? (14:28) Historische boeken met Annelien de Dijn. Zij bespreekt Lewis Dartnell: Corpus, Trudy Dehue: Ei, foetus, baby en Angela Saini: De Patriarchen (23:56) Het Spoor Terug: De open wonden van Chili. Chili staat dit jaar stil bij de staatsgreep die plaatsvond op 11 september 1973. Hoewel Pinochet al sinds 2006 dood is, zorgt zijn dictatuur nog steeds voor verdeeldheid in het land. Correspondent Boris van der Spek maakte Het Spoor Terug. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/17-09-2023.html#

(01:47) De Nederlandse overheid geeft jaarlijks zo’n 37,5 miljard euro aan fossiele subsidies uit. Ondanks dit megabedrag had niemand het ooit over deze fossiele subsidies, totdat klimaatactivisten ertegen gingen protesteren. Hoe is dit zo gekomen? Politicoloog Thomas Muntz geeft uitleg. (18:44) Column Ellen Ombre (23:33) In China ligt de vrijheid om te dragen wat je wilt onder vuur. Er is een wet op komst die vormen van zelfexpressie verbiedt die ‘de Chinese geest schaadt en de gevoelens van het Chinese volk kwetsen.’ Keert China terug naar het keurslijf van het Mao-pak? Garrie van Pinxteren, Chinacorrespondent van NRC, is hierover te gast. (37:22) De Wayana en de Toemoek-Hoemak expeditie. Filmmaker Freek de Goeje zag zijn oud-oom eerst als avonturier, maar stelt nu vragen over zijn expedities door de Surinaamse amazone. Wat vonden de Wayana van zijn komst? Hij vertelt over zijn boek Een berg die mijn naam draagt. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/17-09-2023.html#

(00:45) Walter Kempowski probeerde te achterhalen wat de Duitsers van de Hitler-generatie heeft bezield. Met de schijnbaar eenvoudige vraag ‘Heeft u Hitler gezien?’ ging hij de straat op. Het leidde tot een uitzonderlijke bundeling getuigenissen. Roxane van Iperen schreef het voorwoord voor de heruitgave van Kempowski’s boek en is te gast. (19:22) Het Spoor Terug: Flessenpost. Flessenpost lijkt een eeuwenoude traditie. Maar heeft een recentere oorsprong dan je zou vermoeden. Wolfgang Struck schreef er het boek Flaschenpost over. Matthijs Deen zocht hem op in Hamburg om de geschiedenis van flessenpost te ontrafelen. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-09-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-09-2023.html)

(01:10) Abdelkader Benali is te gast om te praten over de aardbeving die in Marokko plaatsvond. Ook leest hij zijn column. (08:35) De Indiase overheid heeft plannen om de landsnaam te veranderen in Bharat. De discussie is eeuwenoud en ligt gevoelig. Wat is de geschiedenis van deze namenstrijd? Carolien Stolte, India-kenner aan de Universiteit Leiden, geeft uitleg.  (20:05) In OVT wordt de langverwachte Shortlist 2023 van de Libris Geschiedenis Prijs bekend gemaakt. Juryvoorzitter Kathleen Ferrier kondigt de vijf beste historische boeken aan. (27:36) Bouwvakkers sloopten een stukje Chinese muur. De strenge straf voor deze vernielingen was niet altijd gangbaar; het hergebruiken van de stenen was zelfs heel gewoon. Wat is er veranderd? Sinoloog Fresco Sam-Sin ontleedt de mythische status van de muur.  (39:35) Historische boeken met Lotfi El Hamidi. Hij bespreekt: Frank G. Bosman: De Oude Man van Masyaf  Joya Chatterji: Schaduw rond het Middaguur  Albert Camus: Algerijnse kronieken Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-09-2023.html (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/10-09-2023.html)

Historicus Wim Berkelaarbespreekt: Thijs Weststeijn: De Toekomst van het verleden, Olaf van Nimwegen, Willem V: de laatste stadhouder van Nederland, Eduard Táborský, Prokop Drtina, Aat in ’t Hout: Vriendschap en samenwerking met Stalin? Het eerste officiële naaktstrand in Nederland bestaat dit jaar vijftig jaar. Het is het naaktstrand van Callantsoog. In de documentaire 'Vrij, blij en bloot' horen we de geschiedenis van dat eerste officiële naaktstrand én alles wat eraan vooraf ging. Wanneer en waar begonnen mensen gezamenlijk blootte recreëren? En wat willen en wilden de blootlopers? Luister naar een programma van Katinka Baehr.

Een beladen neus, historicus Merlijn Schoonenboom vertelt over de filmneusrel. Bradley Cooper speelt de joodse dirigent Leonard Bernstein met een lange prothetische opplak-neus in Maestro. Ook de kettingrokende Israëlische premier Golda wordt vertolkt met een nep-neus. Hebben criticaster van dit fenomeen een punt? De eerste persoon #8: Het einde van de rode mens van Svetlana Alexijevitsj. Te gast is de Nederlands-Oekraïense schrijver Lisa Weeda. Herkent zij zich in de verhalen over het leven na de Sovjet-Unie?

Ivo van de Wijdeven vertelt over de dood van Prigozjin. Kremlinwatchers en Rusland-deskundigen draaien na het neerstorten van het vliegtuig waar Prigozjin in zou zitten overuren. In hoeverre rijmt deze episode met hoe Poetin al jaren handelt en in hoeverre is het een breuk met dat verleden? De eerste persoon #7: Garrie van Pinxteren over Wilde Zwanen van Jung Chang. Garrie van Pinxteren is te gast over "Wilde Zwanen" in #7 "De eerste persoon". Hoe kijkt zij naar het boek dat de propaganda van socialistisch China als "paradijs op aarde" naar het rijk der fabelen verwees?

De Vakantieman: Christianne Alvarado gaat naar Isla de la Juventud op Cuba. Tijdens de hoogtijdagen van Fidel Castro waren er scholen voor alle 'kinderen van de revolutie'. Historicus Alvarado bezocht scholen op Isla de la Juventud waar Ethiopische kinderen werden onderwezen en sprak de betrokkenen. Het Spoor Terug: De ramp met de Phoenix. Een verhaal over een groep Achterhoekers die in 1847 naar Amerika vertrok in de hoop op een beter leven en een scheepsbrand in het zicht van de haven.