OVT

(01:16) De PVV van Geert Wilders overviel vriend en vijand door met een monsterzege de parlementsverkiezingen te winnen. Hoe kunnen we dat verklaren? We praten met historici Nadia Bouras, Ivo van de Wijdeven en Annelien de Dijn over hoe we de populariteit van de partij kunnen duiden vanuit de geschiedenis; over de behoefte aan een terugkeer naar een geïdealiseerd verleden en meer. (26:49) De column van Abdelkader Benali.  (30:47) Historices Annelien de Dijn bespreekt deze week drie boeken: - Marleen de Vries – Verlicht en Vilein - George Orwell & Bas Heijne – Over Nationalisme - Mark Lila – The Shipwrecked Mind: On Political Reaction (35:14) Nagaan of roofkunst moet worden teruggegeven is niet altijd even makkelijk. Het ligt gevoelig; wat juridisch juist is, kan gevoelsmatig onrechtvaardig zijn. In de podcastserie 'Hier hing een schilderij' pluizen Pieter van Os en Emmie Kollau zo’n zaak uit.  Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/26-11-2023.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/26-11-2023.html)

(00:36) ‘Voor de wolf is geen plek in Nederland’ stelt het CDA in zijn verkiezingsprogramma. De wens om de wolf terug te dringen is al eeuwenoud. Historicus Kristof Smeyers schreef een boek over het dier en geeft duiding. (14:30) Deze week bespreekt historicus Lotfi El Hamidi het boek ‘Footnotes in Gaza’ van Joe Sacco.  (20:35) De geschiedenis van kweekjes blijkt ook een verhaal van ontworteling te zijn. Om iets te bereiken moesten Surinamers naar ‘het moederland’. Op cassettepost klinkt verlangen naar Suriname en gemis van famiri door: Kweekje #3 van Nicole Terborg Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/19-11-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/19-11-2023.html)

(01:00) We moeten toe naar een nieuwe bestuurscultuur, vindt Pieter Omtzigt. Een van de manieren waarop hij die cultuur wil veranderen ins door een kiesdistrictenstelsel in te voeren. Wat weten we vanuit de geschiedenis over dit stelsel? Henk te Velde, hoogleraar Nederlandse Geschiedenis aan de Universiteit Leiden, geeft uitleg. (14:20) Het beperken van de asielstroom is belangrijk voor de VVD. Kabinet Rutte IV viel hierover. Wat is de geschiedenis van de VVD-standpunten over migratie? Hoogleraar sociale en economische geschiedenis aan de Universiteit Leiden Marlou Schrover vertelt meer. (24:26) De column van John Jansen van Galen. (28:16) De BoerBurgerBeweging komt op voor de boerenbelangen. Opvallend genoeg ziet cultuurhistoricus Gerard Rooijakkers in de BBB-plannen vooral een terugkeer naar een landbouwpolitiek die zorgde voor een krimping van het aantal boeren. Hij is te gast. (40:40) Het is een worsteling voor links: hoe verenigen we de rode én groene idealen. Oftewel: hoe zorgen we goed voor de arbeider, maar ook voor het klimaat. Journalist Coen van de Ven van de Groene Amsterdammer schreef over de fusie van GroenLinks en de PvdA, en dook voor ons in de geschiedenis van die worsteling. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/19-11-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/19-11-2023.html)

(00:46) De column van Nelleke Noordervliet (04:41) In de jaren '50 was er in Amerika een heksenjacht op homoseksuele overheidswerknemers; de Lavender Scare van Senator McCarthy. Cultuurwetenschapper Looi van Kessel bekeek een nieuwe dramaserie over deze vergeten hetze: 'Fellow Travelers'. Hij is te gast.   (18:39) In Het Spoor Terug: Kweekje, mi kwekipikin #2 duikt journalist Nicole Terborg in de geschiedenis van de Afro-Surinaamse gemeenschap in Nederland. Ze stuit op weerstand als ze het gesprek wil aangaan over de ervaringen binnen haar familie. Meer informatie: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/12-11-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/12-11-2023.html)

(01:27) De dodenaantallen in Gaza lopen alsmaar op, zonder uitzicht op een staakt-het-vuren. Dit verloop van de oorlog lijkt precies de bedoeling van Hamas, zo schreef The New York Times, die ze te spreken kreeg. We leggen het voor aan Jeroen Gunning, verbonden aan King’s College in Londen, die al decennialang onderzoek doet naar Hamas en een politieke geschiedenis van Hamas schreef.  (16:41) In de middeleeuwse steden werden er heel wat moorden gepleegd. Wat is een typische middeleeuwse moord? Wat waren de motieven en welke wapens gebruikte men? Mediëvist Sanne Frequin vertelt wat ze leerde van de nieuwe digitale Medieval Murder Map. (26:46) Medisch-historicus Leo van Bergen schreef het boek De poppenspeler van Mengele, en geeft een andere blik op de rol die medici in Nazi-Duitsland hebben gespeeld. Een controversieel onderwerp dat te vaak alleen als onderdeel van het nazi-tijdperk wordt gezien. (39:51) Historicus Wim Berkelaar bespreekt drie historische boeken: - Herman Langeveld – De zwarte schapen van de familie - Piet Hagen – Joodse klokkenluiders - Sarah Bakewell – De humanisten Meer informatie: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/12-11-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/12-11-2023.html)

(01:06) De column van Sana Valiulina. (04:42) Ecocide is het (on)bedoeld aantasten van het ecosysteem in een bepaald gebied. Er zijn talloze historische voorbeelden; het gebruik van Agent Orange en het doen van atoomproeven. Journalist Maurice Swirc schreef er een stuk over voor de Groene Amsterdammer en vertelt meer. (19:55) Journalist Nicole Terborg komt uit een warm nest. Toch knaagt er iets. Toen ze dertien jaar was, moest Nicole bij haar tante gaan wonen in de grote stad. Ze is een kweekje, zoals veel Surinamers dat noemen; je groeit niet op bij je ouders maar bij andere familieleden of pleegouders. Aanstaande zondag is de eerste aflevering van de zesdelige podcastserie te beluisteren in Het Spoor Terug: Kweekje. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/05-11-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/05-11-2023.html)

(01:28) Ze vormen een kleine minderheid, maar hun invloed op de Israëlische geschiedenis is altijd enorm geweest: de kibboetsniks, zoals de inwoners van de agrarische gemeenschappen worden genoemd. Wat weten we over de dubbelzinnige positie van de kibboets? Bart Wallet is hoogleraar Joodse geschiedenis en te gast. (19:35) In de Hollywood-filmgeschiedenis is de make-over een bekend begrip; de metamorfose van een lelijk eendje naar een beeldschone prinses. Amerikanist Annelot Prins onderzoekt celebrity-feminisme en keek voor ons naar Makeover Movie, voordat de film tijdens IDFA in premiere gaat.  (29:48) Historicus Bas von Benda Beckmann kwam er als dertienjarige jongen achter dat zijn oudtante getrouwd was met Alfred Jodl; Hitlers trouwste generaal. Over de zoektocht naar het naziverleden van zijn familie schreef hij een nieuw boek: ‘Het kleedje voor Hitler’. (41:28) Historicus Bart Funnekotter bespreekt drie historische boeken: · Keizer van Rome - Mary Beard · Mijn oudoom Harry - Micheal Palin · Melancholie in de Gouden Eeuw - Luuc Kooijmans Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/05-11-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/05-11-2023.html)

(01:00) René van Stipriaan won vorig jaar de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn biografie De zwijger: het leven van Willem van Oranje. Hij is overigens niet uitgeschreven: zijn pas verschenen boek gaat over de reizen van de vaderlandse held.   (09:00) Dit jaar werden er vijf boeken genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs. De kanshebbers zijn: -          De Chinezenmoord - Leonard Blussé  -          De Zanzibardriehoek - Martin Bossenbroek  -          Etty Hillesum - Judith Koelemeijer. -          Hoog spel - Marcel Metze  -          De macht van het verleden - Ivo van de Wijdeven (20:58) Zangeres Shishani Vranckx zingt het nummer ‘Kuku’.  (44:07) Zangeres Shishani Vranckx zingt het nummer ‘Lost’. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/29-10-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/29-10-2023.html)

(01:35) Deze uitzending van OVT staat in het teken van de Libris Geschiedenis Prijs 2023. Voordat juryvoorzitter Kathleen Ferrier de winnaar aan het einde van de uitzending bekend zal maken, praten we met haar over de nominaties. (07:50) In 1923 publiceerde Ze’ev Jabotinski een invloedrijk essay waarin hij stelde dat een ijzeren muur tussen Israël en Palestina noodzakelijk is. Nog steeds vormt het de grondslag voor het denken van de Likud-partij van Netanyahu. Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent is te gast.  (22:18) De column is van Adbelkader Benali (22:25) Zangeres Shishani Vranckx zingt het nummer ‘Forget To Remember’ (29:29) Bonen zijn niet sexy. Het is armeluisvoer en zorgt voor winderigheid. Maar volgens culinair journalist en historicus Joël Broekaert moeten we de proteïnebommetjes meer waarderen. Hij vertelt over zijn boek: ‘De wereldgeschiedenis in 12 bonen’.   (42:50) Kunsthistoricus Sanne Frequin bespreekt twee historische boeken en een podcast:  -          Lapidarium - Hettie Judah -          Fake History - Jo Hedwig Teeuwisse -          Middeleeuwse toestanden - de podcast van de Universiteit Leiden Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/29-10-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/29-10-2023.html)

(00:47) De column van Abdelkader Benali (04:22) De nieuwe film Killers of the Flower Moon gaat over een tragische geschiedenis: de Osage-moorden. Witte Amerikanen waren uit op het land van de Osage nadat daar olievelden werden gevonden. Historicus Lea Zuyderhout vertelt. (18:23)  Livemuziek van Elephant: Post Punk (21:09) Het Philicorda-orgel is een Eindhovens icoon, door onze verslaggever Christianne Alvarado (26:30) De inhoud van verkoolde papyrusrollen uit 79 na Christus werd lange tijd verloren gewaand. Afgelopen week was er een doorbraak: AI maakte een woord op de rollen leesbaar. Wat kunnen we van deze nieuwe techniek verwachten? Papyroloog Mark de Kreij vertelt. (39:23)  Livemuziek van Elephant: Calling (42:54) Historische boeken met Wim Berkelaar. Hij bespreekt: Libris Geschiedenis Prijs-nominatie Hoog spel - Marcel Metze In wat voor land leef ik eigenlijk? - Karin Amatmoekrim Op veler verzoek. Inclusieve politiek in Nederland - Joris Oddens Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/22-10-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/22-10-2023.html#%20%20)