Paul Laseur | BNR

Een snackbar in Nijmegen heeft ‘patatje oorlog’ van het menu gehaald, uit solidariteit met de Oekraïners. Eigenaar Jos van patathuisje Piccolino vertelde aan Hart van Nederland dat hij en zijn vrouw al een paar jaar met de gedachte rondliepen om dat nare woord ‘oorlog’ van het bord te schrappen. Maar dat de Russische inval in Oekraïne het laatste zetje gaf. Wie nu nog deze klassieker van de Hollandse Cuisine wil bestellen, frites met mayonaise én pindasaus, moet voortaan vragen om een patatje flip. Zoals de vlaflip, bruin en wit. Tolstoj naar de Ramsj Zolang ik mij kan herinneren ligt het patatje oorlog onder vuur. In de pacifistische jaren zeventig van de vorige eeuw werd de weinig vredelievende benaming voor een snack al luidkeels bekritiseerd. Tot nu toe vergeefs. Maar misschien is nu eindelijk het keerpunt bereikt: Patatje oorlog de wereld uit, om te beginnen uit Nijmegen. De vraag is alleen hoe de arme burgers van Oekraïne geholpen zijn met deze dappere daad van verzet van een Nijmeegse snackbarhouder. Is dit wat Premier Rutte bedoelt als hij zegt dat deze oorlog offers vraagt van ons allemaal? Zoals de vraag ook is wat de Oekraïense bevolking ermee opschiet als jij besluit om de hele Russische bibliotheek naar het oud papier te brengen. Oorlog en vrede van Tolstoj naar de ramsj? Solidariteit en Eensgezindheid Taal is politiek; woorden doen ertoe. En veel Nederlanders voelen terecht de behoefte om het op te nemen voor de zwaar bestookte Oekraïners. En zich krachtig te uiten tegen het Russische oorlogsgeweld. De solidariteit en eensgezindheid zijn lovenswaardig. Zolang het niet doorslaat. We moeten elkaar niet de maat willen nemen of de moraalridder gaan uithangen. Het is goed dat influencers hun volgers op social media mobiliseren om daadwerkelijk iets bij te dragen, zoals het inzamelen van warme kleding of wie weet straks zelfs onderdak te bieden aan één of enkele van die miljoen vluchtelingen. Maar pas op voor de taalpolitie, die bepaalt welke woorden niet meer gebruikt of welke auteurs niet meer gelezen mogen worden. Dat is het begin van onvrijheid. Carnaval en Wintersport Nog zo’n kwestie betreft carnaval en wintersport. Er zijn stemmen op Twitter die hossen, skiën en andere vormen van pleziermaken kennelijk ongepast vinden, in tijden van oorlog. Maar zolang ons land niet zelf in oorlog is zie ik eerlijk gezegd weinig reden om ook deze vrijheden onnodig in te perken. Of elkaar de kleine genoegens in het leven te ontzeggen. Prettige maandag! Over Paul Laseur Financieel journalist Paul Laseur houdt zijn scherpe blik op economie en maatschappij. Elke maandag een nieuwe column. Luister live maandagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/paul-laseur, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van en naar Oekraïne kun je sinds vrijdag gratis bellen en sms’en. T-Mobile was de eerste om het aan te bieden. Maar het initiatief kreeg snel navolging van Vodafone en KPN, die niet konden achterblijven. Zodat inmiddels alle grote telecomproviders in ons land meedoen aan deze sympathieke actie, gericht op zowel consumenten als zakelijke klanten. Als die zich in Oekraïne bevinden kunnen zij bovendien kosteloos gebruikmaken van mobiel internet, voor spraak-, data- en tekstverkeer. Op deze manier moeten mensen te allen tijde in contact kunnen blijven met dierbaren, is de gedachte. ‘In elk geval tot eind maart’ belooft KPN geen kosten in rekening te brengen. Informatieoorlog Zonder twijfel goed bedoeld. Net als de betogers dit weekend in Groningen en Amsterdam willen ook bedrijven al het mogelijke doen om de bevolking van Oekraïne te steunen. Het is opvallend dat private ondernemingen zo nadrukkelijk partij kiezen in een gewapend internationaal conflict. Door gratis belminuten beschikbaar te stellen vechten de providers een beetje mee aan Oekraïense zijde. In een informatieoorlog waarin beide kampen de buitenwereld bestoken met propaganda en nepnieuws. Is het cynisch om je dan af te vragen met welk belang KPN, Vodafone en T-Mobile dit doen? Want wat kost dit gebaar, maar vooral, wat levert het op voor de aandeelhouders? Hoe je er ook tegenaan kijkt, het is knappe bedrijfscommunicatie. Van organisaties die iets van hun kernactiviteit weten in te zetten voor de goede zaak.  Vrede op Aarde Maar als liefde voor allen en vrede op aarde de boodschap is van de Telecomgiganten, zouden ze eigenlijk ook de Russen gratis moeten laten bellen. Zij lijken in dit conflict net zo goed het slachtoffer te zijn van de grootheidswaan van hun oorlogszuchtige president Poetin. Of maak het telefoon- en dataverkeer voor Russische soldaten juist 3 keer zo duur, om ze te straffen voor hun gewelddadige inval op de grens van de Europese Unie. Zoals ze nu ook worden uitgesloten van deelname aan het Songfestival en sportevenementen.  Duivels Dilemma De vraag is of je Rusland volledig moet isoleren en uitsluiten, ook op sportief en cultureel gebied. Het is een duivels dilemma bij alle sancties die aan Rusland worden opgelegd. Want tref je niet vooral de arme burgers van het land die ook niet om deze oorlog hebben gevraagd. En wijzelf in het Westen zullen ook zware offers moeten brengen als de economische banden met de Russen worden doorgesneden. We zijn sterk afhankelijk van Russisch gas. Telers uit het Westland blijven zitten met een miljoenenlading bloemen, die ze op Internationale Vrouwendag in Rusland zouden verkopen.    Miljardairskliek Maar willen sancties effect hebben dan zullen ze vooral de miljardairskliek rond Poetin en de president zelf keihard financieel moeten treffen. Had alle Russische banken meteen van het internationale netwerk afgegooid. De rest is symboolpolitiek. Al moet het belang van symbolen niet worden onderschat. Prettige maandag! Over Paul Laseur Financieel journalist Paul Laseur houdt zijn scherpe blik op economie en maatschappij. Elke maandag een nieuwe column. Luister live maandagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/paul-laseur, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ons land is in korte tijd koploper geworden in Europa op het gebied van collectieve claims tegen grote bedrijven. Dankzij een nieuwe wet die het voor gedupeerde klanten uit binnen- en buitenland makkelijker maakt om gezamenlijk hun schade te verhalen, voor de Nederlandse rechter. Dus zet je maar schrap voor de vloedgolf aan massaclaims die nog op ons afkomt. Wij hebben de sluizen wijd opengezet voor die ranzige claimcultuur uit de VS, die nu ons lieve landje overspoelt. Amerikaanse toestanden in de polder waar niemand op zit te wachten. Een lawyer’s paradise, waar openstaande rekeningen uit het verleden stuk voor stuk worden vereffend. Met z’n allen tegen één, niet praten maar procederen. Professionalisering van de hufterigheid De juridisering van de samenleving is daarmee nagenoeg compleet. Het is de professionalisering van de hufterigheid. Met rancune en zelfbeklag als belangrijkste drijfveren. Dan weet je één ding zeker: het wordt er niet gezelliger op. Want zijn niet alle kopers wel eens gedupeerd? Als je al dat kleine leed van consumenten die ooit voor een paar dubbeltjes zijn benadeeld op één grote hoop gooit wordt het vanzelf een miljardenclaim. En een aantrekkelijk verdienmodel voor buitenlandse investeerders met diepe zakken. Die dankbaar parasiteren op de gevoelens van ontevredenheid in de samenleving. Zij betalen de proceskosten in ruil voor een percentage van de opbrengst. Advocaten mogen in Nederland niet op die manier procederen, op basis van no cure, no pay. Maar dat verbod geldt niet voor hun financiers. Alle ‘slachtoffers’ kunnen zich gratis aansluiten bij deze loterij zonder nieten. Het is big business. Apple sticker Blendle oprichter Alexander Klöpping is nu opgestaan als boegbeeld van deze snelgroeiende bedrijfstak. Met zijn Stichting App Stores Claims eist hij €1 miljard van Apple en Google. De tech-giganten zouden veel teveel rekenen voor betalingen in hun app-winkels en daarmee wereldwijd honderden miljoenen klanten hebben gedupeerd. Nu hoef je met Apple geen medelijden te hebben. Eén miljard betekent natuurlijk helemaal niets voor het grootste bedrijf ter wereld. Wisselgeld, dat ze maar wat graag zouden aftikken als ze daarmee van het gezeik af waren. Maar het is opmerkelijk hoe de uitvinder van de smartphone zo snel in ongenade is geraakt bij z’n meest trouwe aanhangers. Die alles wat Apple deed altijd he-le-maal fantastisch vonden! Het lijkt wel of al die Apple apostelen na twintig jaar ineens van hun geloof zijn gevallen. Wie heeft tegenwoordig nog zo’n Apple sticker op de auto? Religieus fanatisme Apple was nooit een gewone onderneming, maar een kerk. Al ver vóór z’n dood was Steve Jobs heilig verklaard. Zijn biografie een leiderschapsbijbel. Met religieus fanatisme werd de blijde boodschap verkondigd door honderden miljoenen volgelingen wereldwijd. Mannen als Alexander Klöpping gingen voor in die eredienst, bijna wekelijks in De Wereld Draait Door. Het was alleen geen liefdadigheid, maar keiharde business. De prijzen waren altijd al krankzinnig, voor de Macbooks, de iPhones en de iPads. En natuurlijk ook voor de apps in de appstore. Dat wist ook iedereen die zo hard stond te applaudisseren bij elke innovatie, want Apple. Nu de liefde is bekoeld moet je niet ineens je geld gaan terugvragen. Prettige maandag!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Omdat mevrouw Laseur járig is op 14 februari ben ik godzijdank al dertig jaar vrijgesteld van Valentijnsdag en alle ongein die daarbij komt kijken. Dus misschien heb ik makkelijk praten als ik zeg dat we beter resoluut kunnen kappen met die commerciële onzin. Rozen in Februari Vooral de bloeiende handel in rode rozen is deze dagen een doorn in het oog die elk jaar weer het schaamrood op de kaken brengt. Het is midwinter, mensen! En bij ons loopt het rozenseizoen van juli tot en met september. Rozen in februari betekent daarom automatisch niet alleen een flinke aanslag op klimaat en milieu maar ook op de portemonnee. Zeker dit jaar, met de hoge inflatie, zijn rozen vrijwel onbetaalbaar. Rode Rozen Nummer Eén Maar de consument laat zich daardoor niet afschrikken, integendeel. Volgens online bloemenwinkel Fleurop blijft de vraag naar valentijnsboeketten onveranderlijk groot. De hogere prijzen hebben in elk geval geen invloed gehad op het aantal bestellingen. En zeker niet op de populariteit van de roos. Het boeket rode rozen is nog altijd nummer één. Afrika Veel valentijnsbloemen die in Europa worden verkocht komen uit Afrika. Kenia heeft toestemming moeten geven voor extra vrachtvluchten om bloemen voor Valentijnsdag deze kant op te vervoeren. En het luchttransport is ruim twee keer zo duur als vorig jaar, zodat alleen daarom al de prijs van een valentijnsboeketje een stuk hoger uitvalt. De bloemen van eigen bodem zijn ook al fors duurder dit jaar vanwege de krankzinnige stijging van de gasprijs. Bloemenkwekers in de glastuinbouw kampen met torenhoge energiekosten. CO2 uitstoot Het slechte nieuws is trouwens dat bloemen uit verwarmde kassen in eigen land grofweg net zoveel energie kosten als de ingevlogen exemplaren uit Afrika. Specifiek voor rozen valt de vergelijking zelfs uit in het nadeel van de Nederlandse roos. Per roos geproduceerd in Nederland zou de CO2 uitstoot bijna dubbel zo groot zijn als per roos die uit Kenia met het vliegtuig is geïmporteerd. Rozenschaamte De conclusie zou natuurlijk moeten zijn dat rozen helemaal niet duur zijn, maar nog veel te goedkoop. Zolang de consumentenprijs niet ook de werkelijke kosten voor het klimaat weerspiegelt. Los daarvan zou een klein beetje rozenschaamte geen kwaad kunnen. Koop liever de bloemen van het seizoen, dat is pas echt romantisch. Als het dan toch rozen moeten zijn kunnen we Valentijnsdag voortaan misschien beter op 14 augustus vieren. Prettige maandag! Over Paul Laseur Financieel journalist Paul Laseur houdt zijn scherpe blik op economie en maatschappij. Elke maandag een nieuwe column. Luister live maandagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/paul-laseur, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens burgemeester Aboutaleb van Rotterdam is er nog helemaal geen besluit genomen om de iconische Koningshavenbrug in zijn stad, De Hef, tijdelijk te ontmantelen voor het mega-plezierjacht van Amazonoprichter Jeff Bezos. Er zou nog niet eens een vergunning zijn aangevraagd, dus kan het verzoek ook niet in behandeling worden genomen. Ambtelijke logica waar geen speld tussen komt. Niet Lullen Maar Poetsen Toch twijfelt niemand eraan dat het gewoon doorgaat, Rotterdammers zijn ook niet gek. Geen woorden maar daden, niet lullen maar poetsen. Gezond verstand zal zegevieren. Het is ook helemaal geen miljoenenoperatie, maar een relatief simpele klus die voor enkele tonnen binnen een dag kan worden geklaard. Bezos en de jachtbouwer Oceanco betalen de rekening. Daarmee is het toch een uitgemaakte zaak, zou je zeggen. Wereldnieuws Toch leidde de aankondiging vorige week van een tijdelijke demontage van De Hef tot enorme ophef in de Maasstad en ver daarbuiten. Het was zelfs wereldnieuws. De markante brug is een belangrijk stuk industrieel erfgoed en een rijksmonument, dat een paar jaar geleden nog met veel tamtam werd gerestaureerd. Nu staat dit prachtige stukje Rotterdam opnieuw in de schijnwerpers, maar dan wereldwijd. Betere city-marketing kun je niet wensen voor de maritieme hoofdstad van Europa. En gratis reclame voor alle scheepsbouwers in de regio die superjachten bouwen voor de rijken der aarde. Zoals dit op één na grootste zeilschip ter wereld dat in Alblasserdam wordt gebouwd voor de rijkste van allemaal, Jeff Bezos. De 127 meter lange driemaster kost naar schatting $500 miljoen. Om dit gevaarte door te laten richting zee zal alleen het middenstuk van de 40 meter hoge Hef tijdelijk verwijderd moeten worden. Dat fixen we dan toch even? Business Bashing De Nederlandse scheepsbouwsector heeft het de afgelopen jaren zwaar gehad. Grote containerschepen worden tegenwoordig bijna allemaal in Azië gebouwd. Het is een sterk staaltje Hollands glorie dat nu al die superjachten hier tenminste nog vandaan komen. Daar moeten we zuinig mee omgaan. Oppassen dat het vestigingsklimaat voor deze hoogwaardige industrie niet net zo hard verzuurt als eerder voor onze multinationals Unilever en Shell. Negatieve Gunfactor Multi-miljardairs hebben een zwaar negatieve gunfactor, zo blijkt maar weer. De tegenstand richt zich voornamelijk op Jeff Bezos persoonlijk. Honderden mensen zeggen mee te doen aan een facebook actie om zijn boot met eieren te komen bekogelen als die straks door de Nieuwe Waterweg vaart. En voor lokale politici is het een prachtkans om zich nog eens lekker te profileren. Het is tenslotte verkiezingstijd.   Prettige maandag! Over Paul Laseur Financieel journalist Paul Laseur houdt zijn scherpe blik op economie en maatschappij. Elke maandag een nieuwe column. Luister live maandagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/paul-laseur, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is de tippelzone van de supermarktsector: flitsbezorgdiensten zoals Gorrillas, Flink, Getir en Zapp. Die jouw boodschappen binnen 10 minuten thuisbezorgen. Een belofte die ze alleen kunnen waarmaken door een netwerk van kleine distributiecentra, dicht bij de klant. Deze afwerkplekken met hun zwart afgeplakte ramen, de darkstores, staan vaak middenin woonwijken en leveren veel overlast op in de buurt. Een hangplek voor de talloze fietskoeriers, wachtend op het volgende vrachtje. Amsterdam verbiedt daarom voorlopig de vestiging van nieuwe mini-magazijnen. Platformeconomie Maar het kwaad is allang geschied. De hoofdstad heeft zitten slapen, vorig jaar, toen flitsbezorgers als paddenstoelen uit de grond schoten. Nu is het te laat om het tij nog te keren. Na een razendsnelle doorbraak zijn flitsbezorgers in de grotere steden al niet meer uit het straatbeeld weg te denken, als onderdeel van de platformeconomie. Volkomen logisch, ook. Na de bezorging van maaltijden, overnachtingen en taxiritten is er nu ook een app voor je dagelijkse boodschappen binnen 10 minuten. Je kon erop wachten. Ook op de felle kritiek en het verzet tegen de komst van een nieuwe speler die de bestaande markt flink komt opschudden. Met alle gevolgen van dien voor leefbaarheid, verkeersveiligheid en arbeidsvoorwaarden van de rijders. Ook het bestellen van bier en sigaretten zonder identiteitsbewijs is trouwens kinderspel, bleek onlangs uit een steekproef van AT5. De schaamte voorbij Je kunt het de ondernemers intussen maar moeilijk kwalijk nemen. Zij zien een gapend gat in de markt, waar ze dankbaar induiken zonder dat hen een strobreed in de weg wordt gelegd. Maar de klanten, wat zíjn dat voor mensen? Voor wie het kennelijk teveel moeite is om nog even naar de winkel te lopen, op de hoek? Het is toch de schaamte voorbij om voor een avocado of chips en cola nog even een flitsbezorger te laten komen? Zijn er dan helemaal geen grenzen meer aan de gemakzucht? Je hoeft toch niet aan elke impuls direct gehoor te geven? Flitsbezorging van kruidenierswaren voorziet niet bepaald in een essentiële levensbehoefte. In de steden waarin de supersnelle bezorgdiensten opereren is in een straal van 5 wandelminuten altijd wel een supermarkt te vinden die nog open is, elk uur van de dag en elke dag van de week. Stadse fratsen Bij ons in het dorp zijn gelukkig geen flitsbezorgers actief. Te ver van de bewoonde wereld. Maar zelfs al kon het uit, dan nog denk ik dat de meeste dorpsbewoners te nuchter, te degelijk zijn om voor een vergeten pak pannenkoekenmix een supersnelle koerier te laten komen. Doe normaal! Niemand hier heeft behoefte aan dat soort stadse fratsen. Het maatschappelijk nut van flitsbezorging is minimaal. De samenleving is helemaal niet gebaat bij nog meer versnelling. Integendeel. Waar de maatschappij pas echt behoefte aan heeft is juist een wat trager levenstempo, met een beetje aandacht voor de directe leefomgeving. Prettige maandag!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor het eerst in de geschiedenis kwam de Nederlandse landbouwexport vorig jaar uit boven de 100 miljard euro, een waanzinnig bedrag. Ondanks de coronacrisis steeg de uitvoer van landbouwproducten met ruim 9 procent, naar € 104,7 miljard. Niet alleen omdat er meer werd geëxporteerd, qua volume, maar ook omdat de prijzen voor producten omhooggingen. Blijkt allemaal uit cijfers van het CBS en Wageningen University. Bloembollengekte De internationale handel in landbouwgoederen gaat duidelijk niet gebukt onder de covid-19 pandemie. Integendeel zou je haast zeggen. Voeding is immers noodzaak; landbouwproducten zijn essentiële goederen. Het openhouden van de handelskanalen is daarmee van evident belang. De land- en tuinbouwsector weet maximaal te profiteren van die bijzondere positie die het kreeg toegekend in de wereldeconomie. Al werd het meeste geld in de sector helemaal niet verdiend met voedingsmiddelen, maar met de sierteelt. Voor €12 miljard ging aan bloemen, bloembollen, planten en boomkwekerijprodukten de grens over. En je kunt je afvragen of een bosje bloemen uit Nederland eigenlijk wel voorziet in een essentiële basisbehoefte van de mens, in tijden van Corona. Persoonlijk zou ik wel een jaartje zonder boeketje op tafel kunnen.   Wereldkampioen De boerenbedrijfstak in ons land groeit al jaren en heeft zich in de afgelopen decennia ontwikkeld tot een superintensief agri-industrieel complex, dat zijn weerga in de wereld niet kent. In absolute aantallen exporteren alleen de Verenigde Staten meer landbouwproducten. Maar per hoofd van de bevolking of per vierkante kilometer gerekend laten we ook de Amerikanen ver achter ons. Het is een onvoorstelbaar knappe prestatie, dat we op zo’n piepklein stukje aarde zoveel bloemen, vlees en melk weten voort te brengen. Elke centimeter landbouwgrond, elke druppel water, ieder straaltje zonlicht wordt ten volle benut. We doen dat inmiddels met zoveel expertise en zo verschrikkelijk efficiënt dat het meer dan €100 miljard export oplevert. En het wordt alleen maar meer elk jaar. Mijlpaal of keerpunt? Het is een fantastische mijlpaal, die ook serieus te denken geeft. Want met de onstuitbare groei van onze landbouwproductie neemt ook de druk op het klimaat, dierenwelzijn en milieu onhoudbare vormen aan. De grenzen aan de groei zijn nu wel bereikt, zo niet allang overschreden. Hoelang nog willen we met ons piepkleine en dichtbevolkte landje de hele wereld blijven voorzien van boter, kaas en eieren? En de Chinezen van varkensvlees? De Nederlandse landbouwsector is op een keerpunt beland. Niet verder groeien de komende jaren, maar juist fors inkrimpen. De kennis behouden en vergroten, maar de productie verplaatsen naar het buitenland. Daar ligt de toekomst voor onze agrarische industrie. Prettige maandag!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ken je die mop van de Coronacrisis? Die kwam niet! Sinds de wereldwijde uitbraak van de Covidpandemie, bijna twee jaar geleden alweer, en de reeks lockdowns die daarop volgde wordt er al voor gewaarschuwd: de diepste economische crisis sinds de jaren ’30 van de vorige eeuw. Waarmee het beeld wordt opgeroepen, in zwart wit, van totale wanhoop met lange rijen bij de sociale dienst en voor de gaarkeukens. Je zou haast niet beter weten of Nederland en de rest van de wereld balanceert al twee jaar op de rand van de afgrond. Ondernemingen hadden allang bij bosjes failliet moeten gaan. Die grimmige crisissfeer wordt intussen flink aangewakkerd door pers en parlement. En alle demonstraties en protestacties van boze burgers, winkeliers of horeca-ondernemers. Geen crisis maar groeipijnen Alleen: van crisis is helemaal geen sprake. Economisch staat ons land er juist verrassend goed voor. Een beetje te goed, eigenlijk, oververhitting dreigt. Het probleem is momenteel zelfs dat de economie te hard groeit. Wat weer gepaard gaat met allerlei groeipijnen, zoals inflatie en schaarste aan grondstoffen, goederen en arbeid. Personeel is niet aan te slepen. De werkloosheid is uitzonderlijk laag. De aandelenkoersen blijven maar stijgen. En in geen dertig jaar gingen zo weinig ondernemingen op de fles als in het Coronajaar 2021. Faillissementsgolf blijft uit Want ondanks Covid, ondanks de lockdowns, gingen slechts anderhalf duizend (1536) bedrijven failliet vorig jaar, meldde het CBS woensdag. Een jaar eerder waren dat er nog bijna twee keer zoveel en dat was ook al weinig. Van de enorme faillissementsgolf, waar nu al bijna twee jaar voor wordt gewaarschuwd, is vooralsnog geen enkele sprake, integendeel. Met name in de zo zwaar beklaagde Horeca-sector was het aantal faillissementen opvallend laag. Overheidssteun Wellicht moet worden gevreesd voor het moment dat het staatsinfuus wordt afgekoppeld. Want veel ondernemingen worden kunstmatig overeind gehouden met steun van de overheid. Bij elkaar opgeteld hebben bedrijven voor meer dan €18 miljard aan uitstel gekregen om hun belasting te betalen. Tienduizenden bedrijven kregen ondersteuning voor het betalen van salarissen en vaste lasten. Dat houdt een keer op. Maar de wereld waarin al die ondernemers straks uit hun coma ontwaken staat er economisch alweer een stuk beter voor dan twee jaar geleden. Er is werk zat. Dus het hoeft geen uitstel van executie te zijn geweest. Welvaart en welbevinden De Coronacrisis is vooral een vertrouwenscrisis gebleken. Die heeft geleid tot een hoop maatschappelijke ontwrichting. Maar een economische crisis lijkt vooralsnog succesvol te zijn afgewend. Het gevolg daarvan is jammer genoeg dat welvaart en welbevinden niet langer met elkaar in de pas lopen. Prettige maandag! Over Paul Laseur Financieel journalist Paul Laseur houdt zijn scherpe blik op economie en maatschappij. Elke maandag een nieuwe column. Luister live maandagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/paul-laseur, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er zijn 11,5 miljoen Nederlanders met een rijbewijs, vermoedelijk meer dan met een zwemdiploma. Je komt natuurlijk wel eens iemand tegen zonder het roze documentje, maar slechts bij hoge uitzondering. Voor de meeste jongvolwassenen is slagen voor het rijexamen een belangrijke mijlpaal in hun leven. Miljoenen landgenoten kunnen erover meepraten en doen dat dan ook graag en vaak. Hoeveel lessen, hoeveel pogingen, de stress voor het afrijden, theorie. En vooral: hoe krankzinnig duur het is om een rijbewijs te halen. Vanaf € 2000 Volgens het CBS kostte een uur rijles vorig jaar gemiddeld € 47,30. De ANWB rekent voor dat een vlotte leerling zeker 25 lessen nodig heeft. Aan lesgeld alleen al ben je dus minstens een kleine € 1200 kwijt. Dan moet het examengeld nog komen. Tussentoets, theorie en praktijkexamen B komt samen op € 590,50. Met een speciaal faalangstexamen ben je nog 112 euro duurder uit. Bij de ANWB kost een rijbewijs zelfs in het allergunstigste geval bijna € 2000. Dan moet je wel in één keer slagen. En dat lukt maar de helft van alle kandidaten. In de praktijk zullen veel leerlingen algauw het dubbele kwijt zijn. Zelf reed ik af in Groningen, de eerste keer in 1989. Pas in de vijfde poging was het raak. Ik weet nog dat ik opgelucht uitriep: “Perfect!”. Waarop de examinator met noordelijke tongval de onvergetelijke woorden sprak: “Nou, perfect was het niet”. Maar wel geslaagd. Deel van de opvoeding Gelukkig betaalden mijn ouders, omdat ik vóór mijn achttiende niet had gerookt. En het hoorde bij de opvoeding, vonden ze. Want voor velen is het rijbewijs in het dagelijks leven een onmisbaar diploma. Essentieel om te kunnen functioneren op de arbeidsmarkt en in het normale maatschappelijk verkeer. Van zelfbewuste en onafhankelijke burgers wordt verwacht dat ze een auto kunnen besturen. Het is volkomen belachelijk dat iets wat vrij algemeen wordt beschouwd als onderdeel van het volwassen worden, een basisopleiding voor alle Nederlanders, zoveel moet kosten. Want wat als pa en ma niet betalen, hoe kom je dan nog aan een rijbewijs? Je kunt niet zonder, dus je kunt er niet omheen. Feitelijk is het pure afpersing. Prijsvechters en beunhazen Die hoge prijs voor een rijbewijs zet de deur wagenwijd open voor prijsvechters en beunhazen die goedkope lespakketten aanbieden. En cursisten die na amper 10 lessen de gok wel willen wagen. In de Rijschoolzoeker vind je scholen met een slagingspercentage van 25 % of minder. Alles bij elkaar levert dat veel te veel rijexamens op en dus lange wachttijden bij het CBR. Het ministerie van verkeer begint daarom een proef. Waarbij een kandidaat voor het rijexamen door twee rijscholen wordt voorgedragen. Daarmee wordt een peperduur en ingewikkeld stelsel alleen maar uitgebreid met een extra complicatie. Goedkoper wordt het niet. Rijopleiding op onderwijsbegroting? Gezien het grote maatschappelijk belang, voor de verkeersveiligheid, de economie en de kansengelijkheid, zou een kwalitatief hoogwaardige rijopleiding door de overheid moeten worden gefaciliteerd en gesubsidieerd. Via de onderwijsbegroting. Waarom geen rijles op de middelbare school? Prettige maandag!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op de valreep van het nieuwe jaar onthulde de NOS dan eindelijk de werkelijke oorzaak van de ongekend diepe crisis op de woningmarkt. Vergeet makelaars, huisjesmelkers, asielzoekers en stikstofregels. Of Prins Bernhard jr en al die andere boosdoeners die steevast opduiken, in de emotionele Kamerdebatten over dit beladen onderwerp. Het komt gewoon door de ouderen, mensen, het stond op Teletekst. Onder de kop “Wooncrisis door honkvaste ouderen”. Boomers die in hun bungalows blijven plakken als de kinderen allang zijn uitgevlogen. En halsstarrig weigeren te verkassen naar een praktische bejaardenflat. Waarmee hun riante familiehuis tenminste weer beschikbaar zou komen voor een leuk jong gezin met kleine kinderen en een hond. Zoals het kennelijk hoort, volgens de staatsomroep.   Verhuisketen  Als de ouderen een beetje soepel zouden doorstromen van grote naar kleinere woningen, zoals appartementen, zou de woningmarkt er een stuk beter voor staan. Zegt een meerderheid van grote en kleine gemeenten (55 procent) in antwoord op vragen van de NOS en de regionale omroepen. Mooi voorbeeld van wat in Amerikaanse rechtbankdrama’s altijd een leading question wordt genoemd. Objection your honor!  Maar vooral gemeenten in Zuid-Holland, Gelderland, Overijssel en Limburg lijken er toch echt zo over te denken. Zwijndrecht bijvoorbeeld zegt dat er te weinig aantrekkelijke koopappartementen zijn voor senioren die nu nog in een eengezinswoning zitten. Als die verhuizen kan een verhuisketen op gang komen, stelt de gemeente. Want doorstromen zullen ze.   Heksenjacht  Zoals te verwachten na dit nieuws bleef een heksenjacht op Twitter niet lang uit. Compleet met luchtfoto’s van, in dit geval, het Limburgse landhuis van Eurocommissaris Frans Timmermans. En het bijschrift dat deze 60-er dan maar als eerste uit zijn prachtige huis moet worden geplaatst. Hier wordt, kortom, weer een vuig staaltje afgunstpolitiek bedreven. Het past naadloos in de tijdgeest van polarisatie, haatzaaien en zelfbeklag. Ouderen de schuld geven van de wooncrisis is het bewust opstoken van een generatiekloof.   Niet doorstromen maar ínstromen  Verhuizen staat hoog in de top 5 van meest stressvolle gebeurtenissen in een mensenleven. Direct na overlijden van een dierbare en echtscheiding. En nog vóór ernstige ziekte of ontslag. Niet iets waar ik oudere woningbezitters graag aan zou willen blootstellen. Je hoeft ze toch niet uit hun huis te pesten. Verleiden is veel effectiever. En mag het wat creatiever, misschien? Denk nu eens buiten de paden van een traditionele wooncarrière. Niet doorstromen maar ínstromen. Drie of vier generaties gezellig onder één dak, met familie, vrienden of nieuwe huisgenoten. Vérbouwen in plaats van bíjbouwen. Maak het splitsen van grote woningen eenvoudiger. Meer mensen op één adres. Voor veel starters op de woningmarkt een snelle oplossing. Ouderen kunnen in hun eigen huis blijven en zijn langer betrokken bij de samenleving.   Je zal maar in de bloemschoenen staan van de nieuwe Minister van Wonen. Maar saai wordt het niet in het nieuwe jaar.   Prettige maandag!  See omnystudio.com/listener for privacy information.