Zo simpel is het niet – Stellinga & Schinkel over economie

Steeds vaker zien we hoe landen de economie inzetten als een wapen. Denk aan blokkades en heffingen of het creëren van afhankelijkheden. Vanuit die context kun je ook naar de escalatie rondom het Nederlandse chipbedrijf Nexperia kijken. Demissionair minister Karremans greep in om te voorkomen dat de Chinese eigenaar kennis en productie naar China zou verplaatsen. Toen China als reactie de export van chips afkneep, dreigde de Europese auto-industrie tot stilstand te komen.Vandaag proberen Maarten en Marike China te begrijpen, door naar de geschiedenis van het land te kijken. En ze willen weten: hoe kan Europa zich in de toekomst beter wapenen tegen geo-economische dreiging? Waar liggen onze kwetsbaarheden? Wanneer is het belangrijk een bedrijf te beschermen en een overname te voorkomen? En vooral: hoe kunnen overheden daar (op tijd) een economisch-rationele beslissing over nemen?Heb je een vraag voor ons? Mail ons op zosimpelishetniet@nrc.nl.Shownotes ⁠De nieuwe NRC-podcast die wij deze aflevering een 'shout-out' gaven heet ‘Wereldzaken’ en is vanaf nu via alle podcastakanalen te beluisten. ⁠We maakten eerder een aflevering over geo-economie. Die heet: 'Trumps handelsoorlog gaat helemaal niet over economie.'Het Chasing China-rapport over Chinese investeringen in kritieke sectoren.⁠Het ESB-stuk van Olivier Kooi. Het CPB-rapport over onze economische verwevenheid met China via handel.Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In onder andere Nederland en de VS is de werkloosheid laag en groeit de economie lekker door. Maar het consumentenvertrouwen blijft in beide landen opvallend laag. Hoe kan dat? Leven we in een vibe-cessie: iets wat geen recessie is, maar kennelijk wél zo voelt? Maarten en Marike bespreken wat je eigenlijk meet, wanneer je vertrouwen in de economie onderzoekt. Zorgt een slechte economie voor een afnemend vertrouwen, of gaat het andersom? Of zijn er juist hele andere redenen voor deze vertrouwensdaling te ontdekken? Hoe kijken mensen naar de economie? Spoiler: heel erg gekleurd. Onderzoek laat zien dat je leeftijd, geslacht, politieke voorkeuren en ervaringen je blik bepalen.Shownotes:De Conjunctuurklok van het CBSHeb je een vraag over economie? Je kunt ons mailen: zosimpelishetniet@nrc.nl.Presentatie: Marike Stellinga & Maarten SchinkelRedactie, productie & montage: Jeanne GeerkenMixage: AudiochefMuziek: Rufus van BaardwijkFotografie: Folkert KoelewijnArtwork: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Maarten vraagt zich af: wat is de vibe in de nieuwe Tweede Kamer? En valt daaruit op te maken welke richting Nederland op gaat? Sluiten ook wij ons meer af voor de rest van de wereld? Of juist niet? Marike telde de zetels op verschillende onderwerpen en ontdekte verrassende meerderheden. En hoe staat de nieuwe Tweede Kamer tegenover expats en eurobonds?Shownotes:De aflevering over de doorrekening, waar we in deze aflevering aan refereren, heet 'XL verkiezingsspecial: welke compromissen kunnen partijen sluiten?'Presentatie: Marike Stellinga & Maarten SchinkelRedactie, productie & montage: Jeanne GeerkenMixage: AudiochefMuziek: Rufus van BaardwijkFotografie: Folkert KoelewijnArtwork: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op dit moment zijn we getuige van een ontwikkeling die de geldwereld kan veranderen. Crypto komt namelijk in het gewone geldsysteem terecht, in de vorm van 'stablecoins': cryptomunten die evenveel waard zijn, en blijven, als een dollar. Hoe werken deze tokens, wat kun je ermee en gaan er binnenkort ook dollars in de Europese economie circuleren? Hoe helpen stablecoins Donald Trump bij zijn wens om de dollar dominant te houden – en de Centrale Bank buitenspel te plaatsen? In Europa beginnen beleidsmakers zich zorgen te maken. Verliezen we onze grip op het geld?Shownotes:Het artikel van Barry Eichengreen in The New York TimesDe aflevering waar we in deze aflevering aan refereerden heet 'Zit er dan toch een plan achter Trumps chaos?'Presentatie: Marike Stellinga & Maarten SchinkelRedactie, productie & montage: Jeanne GeerkenMixage: AudiochefMuziek: Rufus van BaardwijkFotografie: Folkert KoelewijnArtwork: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De grootste Amerikaanse AI-bedrijven zijn samen bijna de helft van de totale omvang van de Amerikaanse economie waard. Bedrijven en investeerders gaan kennelijk uit van een gouden toekomst voor kunstmatige intelligentie. Hoe riskant is dat?Vandaag willen Maarten en Marike weten wat ons staat te gebeuren als deze AI-hype een zeepbel blijkt. Leidt AI automatisch tot innovatie? En profiteert iedereen daar dan ook van? Waarom spatten eerdere zeepbellen, zoals de dotcom-crash, uiteen? En zitten er ook vóórdelen aan een bubbel?Shownotes: Tickets voor NRC's Verkiezingsavond: nrc.nl/liveMaartens artikel over bubbelsPresentatie: Marike Stellinga & Maarten SchinkelRedactie, productie & montage: Jeanne GeerkenMixage: AudiochefMuziek: Rufus van BaardwijkFotografie: Folkert KoelewijnArtwork: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Dit jaar is de doorrekening van het Centraal Planbureau nóg leuker en spannender dan normaal. Er doen namelijk weer meer partijen mee (hulde!), er staan opmerkelijke verrassingen in en door de hogere defensieuitgaven zijn politieke partijen gedwongen om te kiezen wat ze écht belangrijk vinden. Vandaag bespreken Maarten en Marike wat hen opviel in het driehonderd pagina's tellende document, waarin de plannen en beloftes van deelnemende partijen met elkaar vergeleken worden. Blijkt uit deze gemeenschappelijke werkelijkheid ook een gemeenschappelijke waarheid?Hoe komen deze partijen uit de metingen? Wie lost de stikstofcrisis op en hoe doen partijen het op het gebied van zorg, wonen, onderwijs en infrastructuur? En zien wij al mogelijkheden voor een nieuw kabinet? Marike is optimistisch: "De verschillen zijn groot, maar ik zie de contouren van een compromis."Shownotes:Tickets voor NRC's Verkiezingsavond: nrc.nl/liveIn onze aflevering 'Welke (geld)problemen erft een volgend kabinet?' vat econoom Vinzenz Ziesemer de toekomstige uitdagingen samen.En natuurlijk de doorrekening!Presentatie: Marike Stellinga & Maarten SchinkelRedactie, productie & montage: Jeanne GeerkenMixage: AudiochefMuziek: Rufus van BaardwijkFotografie: Folkert KoelewijnArtwork: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nu al loopt de (hyperactieve) Nederlandse economie tegen zijn grenzen aan. Bedrijven staan in de rij voor een aansluiting op het stroomnet. We hebben te weinig grond om op te bouwen. Er is krapte op de arbeidsmarkt. De natuur heeft het zwaar. En in de toekomst zal er nóg meer ruimte nodig zijn. Voor defensie bijvoorbeeld. En om klimaatvriendelijker en -bestendiger te worden. Vandaag bespreken Maarten en Marike wat voor economie Nederland is, was én moet worden. Hoe is deze krapte op te lossen? Welke industrie past bij het Nederland van nu? Wie bepaalt dat, en kán dat eigenlijk van hogerhand bepaald worden? Klinkt allemaal misschien wat zwaar, maar geen zorgen: wij kunnen dit cheffen. Luister tot het einde voor Marike’s aanmoediging.We maakten eerder een aflevering over dit onderwerp, samen met Milo van Bokkum. Die aflevering heet 'Wat moet Nederland met zijn zware industrie?'Presentatie: Marike Stellinga & Maarten SchinkelRedactie, productie & montage: Jeanne GeerkenMixage: AudiochefMuziek: Rufus van BaardwijkFotografie: Folkert KoelewijnArtwork: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Trump is al maanden bezig de president van de Fed, de Amerikaanse centrale bank, onder druk te zetten om de rente fors te verlagen. En nu probeert hij ook om een van de bestuursleden, Lisa Cook, te ontslaan.Voorlopig mag ze blijven, bepaalde het Amerikaanse hooggerechtshof woensdag. Maar als het Trump uiteindelijk toch lukt, dan zou dit ontslag wel eens het einde van de onafhankelijkheid van de Amerikaanse centrale bank kunnen betekenen.In deze aflevering willen we weten hoe gevaarlijk het is wat Trump hier doet. Maar we beginnen bij het begin: wat doen centrale banken eigenlijk, en waarom is het zo belangrijk dat ze dat onafhankelijk doen? Wanneer gaan centrale banken hun mandaat te buiten? En zou het kunnen dat centrale banken zichzélf kwetsbaar hebben gemaakt voor politieke bemoeienis?  Presentatie: Marike Stellinga & Maarten SchinkelRedactie, productie & montage: Jeanne GeerkenMixage: AudiochefMuziek: Rufus van BaardwijkFotografie: Folkert KoelewijnArtwork: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Opeens was-ie daar weer, die aloude politieke splijtzwam: de hypotheekrenteaftrek. Vandaag bespreken Maarten en Marike wat er gebeurt als je dit belastingvoordeel weghaalt. Is het een quickfix voor de wooncrisis of de financiële ongelijkheid tussen huurders en kopers? Of bestaan er betere oplossingen?We beantwoorden een vraag van luisteraar Jos, een starter op de huizenmarkt. En we willen weten: hoe uniek is de Nederlandse bevoordeling van de huizenbezitter eigenlijk? Spoiler: extreem uniek. En dat is niet zonder risico’s.Presentatie: Marike Stellinga & Maarten SchinkelRedactie, productie & montage: Jeanne GeerkenMixage: AudiochefMuziek: Rufus van BaardwijkFotografie: Folkert KoelewijnArtwork: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Maatschappelijke onenigheid, problemen voor hardwerkende Nederlanders en ontevreden bedrijven: de troonrede klonk dit jaar somber. Je zou bijna vergeten dat onze economie er eigenlijk heel goed voor staat. Vandaag kijken Maarten en Marike door de politieke spin heen en bespreken de cijfers uit de Miljoenennota en de Macro Economische Verkenning. Zijn alle zorgen over het Nederlandse vestigingsklimaat terecht? En is de Nederlandse begrotingsdiscipline, die we elke Prinsjesdag zo eren, in deze tijd nog wel het beste streven?Fragmenten in deze aflevering:Koning Willem-Alexander leest de TroonredeDemissionair minister Vincent Karremans bij BNRMinister Eelco Heinen in de Tweede Kamer tijdens verantwoordingsdag 2025 (mei) Presentatie: Marike Stellinga & Maarten SchinkelRedactie, productie & montage: Jeanne GeerkenMixage: AudiochefMuziek: Rufus van BaardwijkFotografie: Folkert KoelewijnArtwork: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.