Podcast
Duurzaam | BNR
BNR Nieuwsradio
BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen. Het doel De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen. De onderwerpen Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal. De gasten In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson. De presentator BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter. De formule Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken. Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.
Lees meer
Afleveringen
17 feb. '25
Doorbraak in textielrecycling dankzij Nederlandse vondst
Avantium heeft een technologie ontwikkeld die glucose uit oude kleding haalt. Kan dit leiden tot een wereldwijde doorbraak in het recyclen van textiel? De eerste resultaten blijken zeer hoopgevend.De textielindustrie is een van de grootste vervuilers ter wereld. Jaarlijks belanden miljoenen tonnen kleding op stortplaatsen of in verbrandingsovens. Het Nederlandse chemiebedrijf Avantium denkt daar iets op gevonden te hebben. Met een nieuw proces breken ze katoen af tot glucose en winnen ze polyester terug. En dat allemaal zonder kwaliteitsverlies. Gert-Jan Gruter is hoogleraar Duurzame Industriële Chemie aan de Universiteit van Amsterdam en CTO bij Avantium. Met hem bespreken we de impact van deze nieuwe vondst.Luister ook | Wat als er straks geen bijen meer zijn?De technologie maakt gebruik van zoutzuur om katoenvezels op te lossen, waardoor glucose vrijkomt. Dat is een belangrijke grondstof voor bioplastics. Polyester blijft intact en kan opnieuw worden gebruikt. Dit biedt niet alleen een oplossing voor de enorme textielafvalberg, maar ook voor de bioplasticindustrie, die nu nog afhankelijk is van voedselgewassen zoals maïs. Grote modemerken en recyclers tonen volgens Gruter interesse, zeker nu regelgeving bedrijven dwingt om meer gerecycled materiaal te gebruiken. Avantium werkt aan een demofabriek en hoopt over vier jaar te kunnen starten met de bouw van een commerciële productiefaciliteit. Als dat lukt, kan deze innovatie een grote stap betekenen richting een circulaire textielketen.Luister ook | De opwarming van de aarde is een hoax (en nog 5 klimaatfabels)Harm windt zich intussen op over het Amerikaanse Heartland Institute, dat bekend staat om het verspreiden van klimaatleugens. Dit instituut krijgt een Britse afdeling. Er waren diverse conservatieve parlementsleden aanwezig. Inclusief voorstanders van het schrappen van net-zero doelen en het openen van nieuwe kolenmijnen. ‘Nepnieuws, de wetenschap ontkennen en in diskrediet brengen, liegen, bedriegen en doorgraaien, het wordt steeds normaler en het komt steeds dichterbij’, aldus Harm. See omnystudio.com/listener for privacy information.
10 feb. '25
Stroomstress! Vol netwerk legt energietransitie lam
Netcongestie en gebrek aan grootschalige opslag zitten de energietransitie dwars. Daardoor vertraagt het verduurzamen van onze maatschappij.Nederland heeft de afgelopen jaren massaal geïnvesteerd in zonnepanelen en windparken. Inmiddels komt meer dan de helft van onze stroomproductie uit duurzame bronnen. Maar de groei van wind- en zonne-energie stuit op grenzen: netcongestie, opslagtekorten en een stabiele elektriciteitsvraag die nauwelijks meegroeit. De uitdaging ligt nu aan de vraagkant, stelt energiedeskundige Roy op het Veld. Luister ook | De plastic recycling-industrie dreigt te worden weggevaagdOm echt te verduurzamen, moeten huishoudens en bedrijven overstappen van gas naar elektriciteit. Toch heeft nog steeds ruim 80 procent van de woningen een cv-ketel en worstelt de industrie met elektrificatie. Overheidsmaatregelen blijven achter, terwijl bedrijven zoals warmtebedrijven zelfs investeringen stilzetten. ‘Zonder een stijgende vraag naar duurzame stroom hebben extra windparken en zonnepanelen weinig zin’, aldus Op het Veld. De focus moet volgens hem verschuiven van energietransitie naar een bredere economische transitie, waarin slimme technologie en ondernemerschap het verschil maken. Ook pleit hij voor één Europees energiebeleid.Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van.. 2120Harm is niet te spreken over het Klimaatplan van het kabinet. ‘In het plan is heel veel niet meegenomen en doorgerekend en deskundigen bestempelen het als veel te simplistisch’, zo vertelt hij. Dit roept volgens hem serieuze vragen op over de deskundigheid van deze regering. ‘Het nieuwe plan leunt stevig op het afvangen van CO2 en die technieken zijn nog steeds niet op grote schaal bewezen. Hiermee gaat het kabinet in tegen het negatieve advies van de VN.’See omnystudio.com/listener for privacy information.
3 feb. '25
De plastic recycling-industrie dreigt te worden weggevaagd
Nederland is wereldkampioen plastic recyclen. Voor nu nog, moeten we daar aan toevoegen. Want bedrijven die inzetten op het recyclen van dat plastic, vallen momenteel met bosjes tegelijk om. Wat is er aan de hand?Deze aflevering in het kort:⇨ De problemen in de Nederlandse plastic recycling-industrie uitgelegd⇨ Trump blokkeert overheidssites over klimaatverandering ⇨ De CO2-uitstoot van het professionele voetbal in kaart gebrachtNederland is op weg naar een circulaire samenleving in 2050. Dat is dus ook een samenleving waarin we plastic niet langer een enkeltje naar de verbrandingsoven cadeau doen. Maar ja, hebben we dan in Nederland nog wel bedrijven die dat spul kunnen recyclen? Steeds meer van deze bedrijven gaan kopje onder. Zo zakte in december Blue Cycle nog door z’n hoeven. Zij hadden nog geen twee jaar eerder een hypermoderne proeffabriek in Heerenveen geopend, een project waar tientallen miljoenen euro’s in zijn gepompt.Luister ook | The Green Village is een proeftuin voor duurzame innovatiesJan Lenstra is de CEO van Veolia. Hij legt uit dat de markt momenteel wordt overspoeld met goedkoop plastic uit de Verenigde Staten en China met name. Door deze overproductie is de prijs de afgelopen jaren met ongeveer de helft gedaald, waardoor veel circulaire partijen onvoldoende verdienen om hun business draaiende te houden.Luister ook | Een concrete route naar minder CO-uitstootOns groene geweten Muriel Arts refereert naar een nieuw onderzoek, gepubliceerd door het New Weather Institute: Dirty Tackle: the growing carbon footprint of football, heet het rapport. Daarin is onder meer te lezen dat het professionele voetbal ongeveer 13 tot 15 miljoen ton CO2 per jaar uitstoot. Dat is net zoveel als het verbranden van 150 miljoen vaten olie. Het gaat onder meer om de bouw van stadions en het feit dat fans op reis gaan om hun club aan te moedigen. De onderzoekers hopen dat met dit rapport een discussie op gang komt.See omnystudio.com/listener for privacy information.
27 jan. '25
The Green Village is een proeftuin voor duurzame innovaties
Van zwevende bomen tot stoeptegels die je fietsaccu laden. The Green Village is een proeftuin voor allerlei groene oplossingen. Maar vinden al die mooie ideeën hun weg inmiddels naar de markt?Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe de Green Village nieuwe duurzame innovaties mogelijk maakt⇨ De stikstof-uitspraak vraagt om concrete actie⇨ Files op het stroomnet belemmeren verduurzamen industrieOp het terrein van de TU Delft staat al een aantal jaren een openlucht laboratorium. The Green Village is bedoeld voor nieuwe innovaties op het gebied van schone energie, duurzaam bouwen en klimaatadaptatie. Wat heeft deze proeftuin inmiddels opgeleverd. Dat zoeken we uit in deze aflevering van BNR Duurzaam, met directeur Marjan Kreijns. ‘The Green Village is een minidorp met een handvol woningen, faciliteiten, veel groen en allerlei technische foefjes. Zie het als een vrijplaats voor duurzame innovaties, die ondernemers op een veilige manier kunnen uitproberen.’Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2020Bij The Green Village staan drie duurzame thema’s centraal: energietransitie, klimaatadaptatie en bouw. Denk aan een groene parkeerplaats, een buurtbatterij en woningen die worden verwarmd met waterstof. ‘Ook testen we een systeem met afvoerwater dat wordt hergebruikt om de douche mee te verwarmen.’ Wat verder opvalt: er wonen in The Green Village zelfs mensen. Zij zijn onderdeel van de experimenten die hier plaatsvinden.Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaanHarm blikt terug op de stikstofuitspraak door de rechtbank in Den Haag. Die oordeelde dat de staat onrechtmatig heeft gehandeld en te weinig doet om de verslechtering van de meest kwetsbare natuur tegen te gaan. Daarom moet de overheid 50 procent van de stikstofgevoelige natuur voor eind 2030 onder de Kritische Depositie Waarde brengen. ‘Laten we niet langer wegkijken, onzin uitkramen en elkaar de schuld geven, maar laten we het zo goed mogelijk oplossen’, aldus Harm.See omnystudio.com/listener for privacy information.
20 jan. '25
Een concrete route naar minder CO2-uitstoot
De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) presenteert een menukaart met concrete maatregelen die snel kunnen leiden tot fors minder CO2-uitstoot.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe Nederland sneller kan verduurzamen⇨ Bedrijven aan de slag met energiezuinig produceren⇨ Harm’s nieuwste boek: De belangrijkste vragen van je levenOns land is op weg naar een klimaatneutrale samenleving in 2050. Maar als het aan de NVDE ligt, kan dat wel een tandje sneller. Deze groene aanjaagclub doet nieuwe, verregaande voorstellen om Nederland sneller CO2-neutraal te krijgen. Deze voorstellen moeten gaan leiden tot 25 miljoen ton minder CO2-uitstoot, 7,5 miljard kuub minder aardgasimport en ook nog eens 25 miljoen minder vaten olie naar Nederland. Voorzitter van de NVDE is Olof van der Gaag en hij geeft in deze aflevering tekst en uitleg.Luister ook | Dit gaat klimaatontkenner Donald Trump doenZo pleit hij voor verdere verduurzaming van de energiebelasting en een betere handhaving van de besparingsplicht door bedrijven. Ook zou er rond 2035 een verplichte CO2-vrije elektriciteitsproductie moeten gelden, Verder wil de NVDE 8 miljard euro steken in het verduurzamen van woningen, waaronder de aanpak van slecht geïsoleerde huizen. En voor wat betreft de accijnsverlaging op diesel en benzine die door het vorige kabinet werd ingesteld? Die wordt als het aan de NVDE ligt weer teruggedraaid. 'Het is vooral belangrijk dat we laten zien dat dit soort maatregelen niet alleen het klimaatprobleem verminderen, maar het ons ook minder afhankelijk maakt van import uit andere landen.'Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaanHarm presenteert deze week zijn nieuwe boek: De belangrijkste vragen van je leven, 16 jonge denkers over het klimaat. Daarin vertellen de jonge klimaatvechters hoe zij naar de toekomst kijken. Ook deelt Harm in het boek zijn eigen ervaringen in zijn strijd voor een betere wereld. See omnystudio.com/listener for privacy information.
6 jan. '25
Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaan
Opheffingsuitverkopen bij duurzame kledingmerken. Plastic recycling bedrijven die hun deuren. En duurzame bezorgdiensten staan met pech langs de kant. Wat is er toch aan de hand met die duurzame economie?Deze aflevering in het kort:⇨ Subsidies en wetgeving rijden impactondernemers in de wielen⇨ Record-schade als gevolg van natuurrampen⇨ Triodos ziet meer belangstelling voor duurzame transitiesWe zien het de laatste maanden met enige regelmaat gebeuren: ondernemingen met een duurzaam bedrijfsmodel leggen het loodje. Of ze nu zonnepanelen plaatsen, plastic recyclen of pakketjes rondbrengen met elektrische busjes en bakfietsen. Hoe dat komt en wat er moet gebeuren om dit tij te keren, bespreken we met Michel Scholte. Hij is directeur van True Price, Impact Institute en de CSRD Academy.Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energieHij wijst op weeffouten in de economie. Als duurzame ondernemer moet je opboksen tegen fossiele bedrijven die een enorme voorsprong hebben door schaalvoordelen en de nodige subsidies. Impactbedrijven hebben vaak nog geen bewijslast en vertrouwen opgebouwd. Ook de wetgeving helpt niet mee. ‘Heb je net fors geïnvesteerd in elektrische bakfietsen, wordt de dieselvrije binnenstad met een jaar uitgesteld’, aldus Scholte. Verder wijst hij op het uitblijven van true pricing. De maatschappelijke schade van fossiele producten zit niet in de kostprijs, waardoor zij een onevenredig voordeel hebben.Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenYvette Watson is ons groene geweten. Zij heeft nieuws van Triodos Bank, over het draagvlak in de samenleving voor een nieuwe economie. Wat blijkt? Die neemt toe. Triodos wilde van ongeveer 1050 Nederlanders weten hoe zij tegenover de transitie naar een duurzame economie staan. Dit gaat onder meer over schone energie, hernieuwbare grondstoffen en klimaatneutraal voedsel. ‘Bij elke transitie is er veel grotere groep Nederlanders die verandering wil dan de groep die dat helemaal niet ziet zitten’, aldus Watson. ‘En gaat het om de energietransitie, dan gedraagt 22 procent van de mensen zich al naar die nieuwe norm.’See omnystudio.com/listener for privacy information.
30 dec. '24
Neem een kijkje in… het Nederland van 2120
Een stijgende zeespiegel, hete zomers en zware regenbuien. Hoe bereiden we ons dichtbevolkte landje voor op de gevolgen van klimaatverandering? Tijdens deze kerstvakantie praat Harm met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame samenleving. In deze aflevering is klimaatwetenschapper Tim van Hattum te gast.Hij is één van de drijvende krachten achter Nederland 2120. Dat initiatief werd afgelopen maand beloond met de Grote Maaskantprijs, die eens in de twee jaar wordt uitgereikt. Nederland 2120 is een grove schets van hoe ons land er over 100 jaar kan uitzien, opgesteld door Wetenschappers uit Wageningen en gebaseerd op nature-based oplossingen. Van Hattum en zijn team willen hiermee een hoopvol perspectief bieden in de discussies over klimaatverandering.See omnystudio.com/listener for privacy information.
23 dec. '24
Een duurzamere luchtvaart? Pak de veelvlieger aan
Het vliegtuig heeft een onwaarschijnlijke aantrekkingskracht op heel veel mensen. Zelfs nu alom bekend is dat het klimaat er steeds zwaarder onder gaat lijden. Waar komt die fascinatie vandaan? Tijdens deze kerstvakantie praat Harm met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame samenleving. In deze aflevering is poolreiziger Bernice Notenboom te gast.Finall Call, the turbulent future of flying is haar nieuwe Engelstalige podcastserie. Hierin onderzoekt Nootenboom de aantrekkingskracht van het vliegtuig en geeft ze een inkijkje in de toekomst van de luchtvaart. Die zoekt de oplossing en waterstof en sustainable aviation fuels. Maar volgens Notenboom is de meeste winst te halen bij passagiers zelf. ‘De 1 procent veelvliegers veroorzaakt 50 procent van de CO2-uitstoot door deze branche.’See omnystudio.com/listener for privacy information.
9 dec. '24
Het circulaire zonnepaneel van Solarge
Anderhalf jaar geleden werd in Weert de zonnepanelenfabriek van Solarge geopend. Hier rollen inmiddels elk uur 40 nieuwe circulaire zonnepanelen van de lopende band. Het bedrijf werd onlangs beloond met de Wubbo Ockels Innovatie Prijs.Deze aflevering in het kort:⇨ De circulaire zonnepanelen van Solarge⇨ Nederlandse industrie twijfelt over verduurzaming⇨ Steeds minder groen in grote stedenMade in China. Je ziet het op bijna ieder zonnepaneel dat je op een Europees dak tegenkomt. Bij de productie ervan worden mensenrechten geschonden en echt duurzaam is dat proces ook al niet. Het Nederlandse Solarge wil daar iets tegen doen. Hun lichtgewicht circulaire zonnepanelen rollen nu al anderhalf jaar uit de fabriek in Weert. Maar eenvoudig is dat niet, zo blijkt uit het gesprek met directeur Huib van den Heuvel.Luister ook | Hoe lobbyisten het klimaatbeleid beïnvloedenSolarge-panelen zijn veel lichter en circulair. Bij de productie komt er tot 75 procent minder CO2 vrij en bovendien zijn de panelen vrij van chemische stoffen zoals pfas. Voor de productie van tien panelen is slechts één vat ruwe olie nodig. Ook het gewicht heeft voordelen. ‘Eén op de drie daken in ons land heeft onvoldoende draagkracht voor reguliere zonnepanelen. Onze lichtgewicht panelen zijn hiervoor wél geschikt zijn en doen qua energieopbrengst niet onder, aldus Van den Heuvel. Bovendien wordt 100 procent van het zonnepaneel uiteindelijk hergebruikt.Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenHet gaat niet goed met het groen in Nederlandse steden. Meer dan de helft van de buurten in de 32 grootste Nederlandse gemeenten is grotendeels versteend en dat is de laatste vijf jaar alleen maar erger geworden. In de grootste vier gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) is zelfs 70 procent van de buurten versteend, blijkt uit onderzoek van Natuur & Milieu in samenwerking met ingenieursbureau Sweco. Meer groen is van levensbelang. Bomen en planten filteren schadelijke fijnstofdeeltjes uit de lucht en kinderen in groene wijken hebben bijvoorbeeld 15 procent minder vaak last van overgewicht.See omnystudio.com/listener for privacy information.
2 dec. '24
Hoe lobbyisten het klimaatbeleid beïnvloeden
Misinformatie, vertragingstactieken en greenwashing. Journalisten, wetenschappers en NGO-leden die hier onderzoek naar doen, hebben zich verenigd in een nieuw netwerk: ClimateObstructionNL.Deze aflevering in het kort:⇨ Zo werkt klimaatobstructie ⇨ De gevolgen van nepnieuws⇨ Geen deal over plasticproductieFossiele bedrijven die de boel willen vertragen. En politici die bewust nepnieuws over het klimaat de wereld in slingeren. Dat wordt klimaatobstructie genoemd en het gebeurt vaker dan de meeste mensen beseffen. Dat vertelt Martijn Duineveld van Wageningen University & Research. Hij is één van de initiatiefnemers van ClimateObstructionNL, dat deze praktijken in kaart wil brengen. Hij noemt onder meer de samenwerking tussen Shell en pr-bureau Edelmann als voorbeeld. Luister ook | Waarom de klimaattop in deze vorm moet blijven bestaanMaar ook werkgeversorganisatie VNO-NCW krijgt ervan langs. ‘Dertig jaar geleden stonden ze nog aan de zijde van klimaatontkenners. Nu proberen ze klimaatbeleid waar mogelijk te vertragen, met steeds dezelfde argumenten van banenverlies en het wijzen naar andere landen’, aldus Duineveld. Het beïnvloeden van de publieke opinie blijkt volgens hem zeer efficiënt. ‘Zo worden klimaatactivisten door rijke denktanks als radicaal bestempeld.’ ClimateObstructionNL wil dit soort praktijken aan het licht brengen en op die manier meer bewustwording kweken.Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenVanuatu pikt het niet langer. De eilandstaat wil dat landen hun klimaatafspraken nakomen en heeft om die reden een zaak aangespannen bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, die deze week begint. Vanuatu wil weten wat de juridische gevolgen zijn als landen te weinig doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Wat Harm betreft is het een goed idee als het Internationaal Gerechtshof hierover een uitspraak doet. ‘Die kan als leidraad gaan dienen voor toekomstige klimaatrechtszaken.’See omnystudio.com/listener for privacy information.
