Podcast31

Begrippen als ‘klaplopers’, ‘kwetsbaren’ en ‘zelfredzamen’ weerspiegelen veronderstellingen over hoe mensen zich gedragen, wat ze kunnen en willen. Deze beelden beïnvloeden niet alleen het beleid, maar ook de manier waarop we met bewoners communiceren. In deze Podcast31 gaat Dore van Duivenbode met drie experts in gesprek over mensbeelden, taal en beeldvorming bij armoede en schulden, hoe deze doorwerken in beleid en vooral: wat we daaraan kunnen doen om dit tegen te gaan. Klaplopers, profiteurs, kwetsbaren. Berekenend, rationeel of juist zelfredzaam. Ten grondslag aan beleid liggen mensbeelden: veronderstellingen over wat mensen willen, kunnen, hoe ze zich gedragen. Het idee over wie wíj, burgers, zijn. Deze mensbeelden hebben veel invloed op hoe beleid uitpakt en dat kan problematisch zijn: als het mensbeeld onbedoeld stigmatiseert of vernedert, of bepaalde groepen uitsluit. Ook de communicatie met bewoners wordt door het gebruikte mensbeeld beïnvloed. Taal- en beeldgebruik kan hierdoor (onbedoeld) stigmatiserend zijn en leiden tot onbegrip en weerstand. In deze aflevering van Podcast31 duiken we in het thema mensbeelden en hoe deze doorwerken in beleid rondom armoede en schulden. Dore van Duivenbode gaat in gesprek over conformeren, gevoel versus feitelijke constateringen, het inbrengen van de systeemwereld in de leefwereld (in plaats van andersom), het ongemakkelijke gesprek met elkaar aangaan, tegenmacht en vuur. Dat doet zij met de volgende drie experts: Olivia Butterman, senior-adviseur Raad voor Volksgezondheid & Samenleving; Amir Ali Abadi, senior bestuursadviseur voor de directeur-generaal bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid; Annemieke Messelink-Dijkstra, wethouder Werk en Inkomen Gemeente Lelystad.

Naast nieuwbouw is het beter en slimmer benutten van bestaande woningen een kansrijk instrument om het enorme tekort aan woonruimte aan te pakken. Het kabinet Schoof noemt het als één van de prioriteiten in haar regeerprogramma. Beter benutten kan op verschillende manieren. Een one-size-fits-all benadering werkt niet: Nederland heeft huishoudens in verschillende soorten en maten, met elk hun eigen woonwensen. Belangrijk dus om per stad, wijk en doelgroep te kijken waar kansen, behoeften en belemmeringen liggen. Het vraagt lef en gezamenlijke inzet van gemeente, rijksoverheid en woningcorporaties om het delen en splitsen van woningen te stimuleren en op te schalen. En om de haken en ogen in de praktijk weg te nemen. Over wat daarbij komt kijken, gaat Thomas van Zijl (BNR) in deze podcast in gesprek met drie beleidsmakers uit een grote stad, een kleinere gemeente en het ministerie: Eefje Lentjes, directeur van woningcorporatie Talis uit Nijmegen e.o. Zij splitsen een aantal van hun eengezinswoningen. Die hebben ze veel (65%), terwijl hun woningzoekenden vooral kleine huishoudens zijn. Ze hebben er al 40 ‘zacht gesplitst’, en willen er op termijn 2.000 splitsen. Eveline Stam, wethouder gemeente Heemstede; een gemeente met veel grote woningen, terwijl de meeste woningzoekenden alleen of met zijn tweeën zijn. Redenvoor Heemstede om woningdelen actief te stimuleren. Clémentine Vooren van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Zij leidt de afdeling die gaat over alle vormen van beter benutten: van woningen delen, hospitaverhuur tot woningsplitsen. Haar team ondersteunt de minister bij deze onderwerpen. Frank Wassenberg, woningmarktdeskundige bij Platform31. Hij werkt op allerlei manieren en met tal van partijen om méér woonplekken te creëren.

Hoe kunnen bestuurders in een regio zorgen voor een eerlijke verdeling van huisvestingsvragen van aandachtsgroepen, ondanks verschillen in meningen en lokale omstandigheden? In deze podcast delen ervaren bestuurders hun inzichten en strategieën voor succesvolle besluitvorming en samenwerking. We bespreken hoe zij processen ontwerpen, vraagstukken ontrafelen, perspectieven delen en vertrouwen opbouwen om tot breed gedragen oplossingen te komen. Dore van Duivenbode interviewt drie gasten over hun ervaringen en inzichten: Froukje de Jonge, wethouder Almere en voorzitter stuurgroep Programma Huisvesting Aandachtsgroepen, die dit gesprek voor elkaar weet te boksen in de - 28 gemeente tellende - metropoolregio Amsterdam; Erwin Zwijnenburg, bestuurder woningcorporatie Woonkracht10, die jarenlang ervaring heeft met de regionale agenda Huisvesting Kwetsbare Groepen Drechtsteden-Alblasserwaard; Netty van Triest, senior-projectleider Platform31, die twee jaar optrok met de koplopende regio’s in het programma Een thuis voor Iedereen.

Vooral de grote groep niet-koplopers bepaalt het tempo van de energietransitie. Het loont daarom om hun bereidheid om te investeren in nieuwe energie te stimuleren en hen ertoe te bewegen hun dagelijkse gewoonten aan te passen. Daarvoor zijn verschillende aanpakken nodig, die rekening houden met de emoties en beweegredenen van deze groep. Liefst drempelverlagende maatregelen, met oog voor de financiële draagkracht van de verschillende groepen, toegespitst op de lokale situatie en met enige mate van rijksregie. Focus verbreden In de energietransitie richten beleidmakers zich vooral op koplopers en voorlopers, maar degenen die niet tot die groep behoren en hun beweegredenen zijn minstens net zo belangrijk om de energietransitie te kunnen versnellen. Veel mensen vrezen voor wat de energietransitie betekent voor hun werk, hun portemonnee en voor hun dagelijkse routines, zoals reizen, koken, douchen en het huis verwarmen. Ze moeten afstappen van wat ze gewend zijn en dat zorgt voor twijfel, onzekerheid en soms zelfs voor angst en rouw. Wie deze transitie wil versnellen, moet de emoties serieus nemen en erop inspelen. En zich realiseren dat koplopers en het peloton uiteenlopende aanpakken vragen. En dat is belangrijk omdat dat peloton wel over de streep moet komen. Hoe organiseer je dat als gemeente, zonder onnodig tempo te verliezen? En waar gebeurt dit al succesvol? Thomas van Zijl (BNR) gaat in deze podcast over deze onderwerpen in gesprek met: Andrea Frankowski, promoveert aan de Tilburg Universiteit op de rol van overheden in netwerken. Ze is daarnaast actief met onderwerp omgaan met verlies in transities en werkzaam bij Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Frank van Kuppeveld, wethouder van o.a. energietransitie in Pijnacker-Nootdorp Joke van Vrouwerff, wethouder van o.a. duurzaamheid en klimaatadaptatie in West Betuwe Wouter Kersten, senior projectleider bij Platform31, gespecialiseerd in vraagstukken als borging, opschalingsbewustzijn en ‘juistschalen’

In deze Podcast31 aflevering Zorggeschikt wonen zijn we te gast in woonzorgcentrum Humanitas Deventer met drie experts die het voortouw hebben genomen in het agenderen en ontwikkelen van nieuwe woonvormen. Journaliste Dore van Duivenbode gaat in gesprek met: Gea Sijpkes, directeur vanwoonzorgcentrum Humanitas Deventer waar studenten en senioren samenwonen en de verbinding met de wijk wordt gemaakt in voorzorgcirkels; Tom Bloeming, strategisch ontwikkelmanager zorgvastgoed, bij woningcorporatie Domesta, die in het - vergrijzende plattelandsgebied - aan het bouwen is. En geeft zelf het goede voorbeeld door mantelzorger te worden voor nieuwe bewoners op zijn perceel; Jeroen Kemperman, senior manager strategy, business development & duurzaamheid bij ZilverenKruis en al jaren een pleitbezorger voor ‘levensloopbestendig wonen’.

Laten we geen minister van sociale zaken, maar een minister voor bestaanszekerheid aanstellen, die aan de slag gaat met het vereenvoudigen en harmoniseren van wet- en regelgeving en verordeningen in het sociale domein. We moeten durven kiezen en schrappen in dit complexe stelsel, zodat professionals er in de praktijk beter mee uit de voeten kunnen en inwoners er écht bij gebaat zijn. En prioriteit geven aan het zoveel mogelijk mensen aan het werk helpen, lasten verlagen en toeslagen beter laten werken en het verhogen van het sociale minimum. Deze en andere wensen geven experts in deze Trendtalk podcast mee aan het nieuwe kabinet. Thomas van Zijl (BNR) begeleidt het gesprek hierover tussen: Falgun Binnendijk | wethouder Castricum Diana van Loenen | wethouder Haarlem Beate van der Ploeg | strateeg Public Affairs Sociaal bij de gemeente Tilburg Ingrid Hoogstrateten | directeur Inclusieve Samenleving bij VNG Maxje van der Heijden | onderzoeker en projectleider bij Platform31 en één van de auteurs van de publicatie Reflectie rijksbeleid: de wensenlijst van steden en regio’s aan het nieuwe kabinet.

Een langjarige strategie én structureel geld zijn nodig voor de economische ontwikkeling van Nederland. En slimme coalities waarin partijen zich gezamenlijk, elk vanuit hun kracht en op verschillende schaalniveaus, inzetten voor het versterken van onze regio’s, met oog voor hun onderlinge verschillen. Er zijn al goede voorbeelden waarbij Rijk en regio’s succesvol samenwerken. Dat en meer stellen experts in deze Trendtalk podcast onder leiding van Thomas van Zijl (BNR): Carla Kranenborg- van Eerd | wethouder Economie, Innovatie en Financiën in Breda Sierdjan Koster | adjunct professor in Economische Geografie en Arbeidsmarktdynamiek aan de Rijksuniversiteit Groningen Anton Bos | adviseur Ruimtelijke economie bij BMC Jorn Koelemaij | onderzoeker bij Platform31 en auteur van 'Reflectie rijksbeleid: de wensenlijst van steden en regio’s aan het nieuwe kabinet'.

De productie van duurzame energie neemt rap toe. Mooi, maar het brengt ook nieuwe opgaven met zich mee. Zo is draagvlak onder omwonenden en het meeprofiteren door de omgeving van de opbrengsten wenselijk maar niet vanzelfsprekend. Hetzelfde geldt voor voldoende ruimte op het elektriciteitsnet. In deze podcast vragen we ons af of en hoe de energieambities en de voorwaarden die provincies daaraan verbinden met elkaar verenigbaar zijn en wat er gebeurt als dat niet zo blijkt te zijn. Zijn de waterstofambities die in veel provinciale bestuursakkoorden worden behandeld bijvoorbeeld realistisch? Wat is de toekomst van wind en zon op land? Hoe relateert het aan de netcongestie? En wat vergt dit alles van het Rijk, provincies, gemeenten en andere partijen? Deze en andere vragen legt Thomas van Zijl (BNR) in deze podcast voor aan: Jacqueline van Dongen, wethouder energietransitie in Zwijndrecht Annelies Huygen, hoogleraar Ordening van energiemarkten aan de Universiteit Utrecht en onderzoeker bij TNO Wim Voogd, programmamanager energietransitie bij Arcadis Nina Tom, Platform31. Zij analyseerde de provinciale bestuursakkoorden 2024-2027

De vraag naar woonruimte is veel groter dan het aanbod. Dus moet er meer en sneller gebouwd worden, vinden ook provincies. Zij stellen daarvoor de komende jaren geld, capaciteit en kennis ter beschikking. Hun bijdragen lopen uiteen van aanjaagteams en fondsen tot het opzetten van pools met flexibel inzetbare experts. In deze Trendtalk vragen we ons af óf en hoe de aanpakken die zijn gekozen door de verschillende provincies écht gaan zorgen voor meer tempo in de woningbouw. En of er daarbij voldoende aandacht is voor toekomstbestendigheid en voor het benutten van de bestaande woningvoorraad, zoals door woningdelen en woningsplitsen. Gemeenten en woningcorporaties zijn nu aan zet. Kunnen zij met dit beleid uit de voeten? Deze en andere vragen legt Thomas van Zijl (BNR) in deze Trendtalk voor aan: Arno Janssen, wethouder wonen in Papendrecht en pijler voorzitter pijler Ruimte van de M50 Karin Schrederhof, wethouder wonen in Delft voorzitter van de G40 themagroep woningmarkt Bert Koonstra, wethouder wonen in Noardeast-Fryslân Ruud Dorenbos, Platform31. Hij analyseerde de provinciale bestuursakkoorden 2024-2027

Wonen in je vertrouwde huis en omgeving, ook als je ouder wordt. Dat is voor veel ouderen belangrijk. Maar wat als je moeite krijgt om het huis te onderhouden en de zolder al jaren niet meer wordt gebruikt? En je de trap alleen zittend nog op kan? Voor buitenstaanders is het makkelijk: zij vragen zich af waarom iemand niet verhuist. Maar deze beslissing is voor veel ouderen niet zo eenvoudig. Ondertussen zetten het Rijk, gemeenten, woningcorporaties en andere partijen sterk in op doorstroming van senioren. In deze Podcast31 gaat Dore van Duivenbode met experts hierover in gesprek.  Door met name ouderen stimuleren om toekomstgeschikt te wonen, kan er een verhuisketen tot stand komen. Zo ontstaat doorstroming op de woningmarkt. Doorstroming is daarbij geen doel op zich, maar een manier om meer woningen beschikbaar te krijgen en meer mensen passend te laten wonen. Zo wonen meer mensen in een woning die past bij hun situatie.   In deze Podcast31 gaat Dore van Duivenbode in gesprek met: Karin Holthuizen, zestiger die samen met haar partner verhuisde van een eengezinswoning naar een appartement van woningcorporatie Vidomes;  Mirjam Zerstegen, kwartiermaker doorstroming sociale huur bij de provincie Gelderland;  Perry Hoetjes, adviseur en onderzoeker bij onderzoeksbureau Rigo.