De Technoloog | BNR

Een AI-gestuurde drone die menselijke kampioenen verslaat: dat is precies wat er gebeurde tijdens de A2RLxDCL Drone Championship Grand Challenge, het officieuze wereldkampioenschap autonome droneraces. Dat viel zelfs Elon Musk op. En onze gast, Christophe de Wagter, onderzoeker aan de TU Delft, was aanvoerder van dat team. Het winnende team uit Delft zette een deep neural network in dat de motoren van de drone rechtstreeks aanstuurt. Daarmee wist de drone haar menselijke tegenstanders voor te blijven in een parcours waar snelheid, precisie en reactievermogen cruciaal zijn. Opmerkelijk is dat dit de eerste keer is dat een AI-systeem sneller vloog dan menselijke piloten in een officiële wedstrijd.Teams van over de hele wereld deden mee aan het toernooi.  De drone zelf ‘ziet’ via een camera en interpreteert beelden met behulp van onboard compute. Training gebeurt voornamelijk in virtuele omgevingen, waar duizenden vlieguren in dagen kunnen worden gesimuleerd. Daarna wordt het model gevalideerd in de echte wereld, waarbij er tijdens de wedstrijd nog kleine aanpassingen kunnen worden gedaan.  De doorslaggevende factor in deze technologie ligt steeds vaker aan de digitale kant: de kwaliteit van de algoritmes, niet per se de rotors of accu. Toch is er veel ruimte voor verbetering, bijvoorbeeld in efficiënt energiegebruik of compactere rekenkracht. Toepassingen in de echte wereld liggen voor de hand: bij hulpverlening, inspecties of in de logistiek. Op het slagveld is de technologie al bijna realiteit: in Oekraïne worden AI-drones ingezet bij operaties waarbij ze deels autonoom doelen aanvallen. Door jamming en latency zijn verbindingen met de cloud onmogelijk, dus moet de AI lokaal draaien. Lokale verwerking is niet alleen efficiënter, maar ook veiliger in een oorlogssituatie. Gast Christophe de Wagter Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nintendo zit middenin één van de spannendste lanceringen uit zijn geschiedenis: de opvolger van de Switch. De originele Switch, inmiddels goed voor 152 miljoen verkochte exemplaren, bleek een onverwacht groot succes. Het hybride karakter van de console, zowel geschikt voor handheld als voor televisiegebruik, had evengoed averechts kunnen uitpakken. Toch werkte het. In deze aflevering blikken we met Joost van Dreunen terug op de succesformule van Nintendo en vooruit op de risico’s rond de Switch 2. Joost is videogamemarktanalist, graag geziene gast bij onder meer Bloomberg en schrijft periodiek over de game-industrie met zijn eigen nieuwsbrief.  De lancering van de nieuwe console kampt met logistieke uitdagingen. Die zijn deels terug te voeren op de Amerikaanse handelsheffingen uit het Trump-tijdperk. Nintendo heeft zich eerder onderscheiden met een indrukwekkende en strak georganiseerde supply chain, maar of dat nu weer voldoende is, blijft de vraag. Zeker gezien de relatief hoge prijs van 469 euro – exclusief games, zijn er zorgen. De winst op de verkoop van consoles is traditioneel klein, dus de prijsstelling is cruciaal. De verkoop van games moeten vervolgens de winst opleveren en ook daar maakt Nintendo een gewaagde stap.  Op hardwaregebied maakt de Switch 2 een sprong vooruit, maar blijft vermoedelijk achter bij de huidige generatie van Sony en Microsoft. Dat is een bewuste keuze: Nintendo heeft zich zelden gericht op grafische spierballen, maar op speelse innovatie. Toch valt op dat de Switch 2 bij lancering nauwelijks beschikt over exclusieve games. Alleen Mario Kart World en Donkey Kong Banananza lijken beschikbaar, terwijl titels als Mario en Zelda ontbreken. Een karige line-up kan riskant zijn voor een succesvolle start, zeker met een adviesprijs van 80 dollar voor Mario Kart. Daarmee lijken ook Nintendo-games geraakt door de bredere trend van stijgende ontwikkelkosten in de game-industrie. De context is bovendien anders dan in 2017. Toen had Nintendo weinig directe concurrentie. Nu zijn er onder meer de Steam Deck en andere handheld PC’s die een serieuze plek opeisen, om nog maar te zwijgen over de nog altijd sterk groeiende markt van mobile-gaming. Historisch gezien zijn vervolgconsoles op succesvolle apparaten kwetsbaar gebleken. De Wii U na de Wii en de Nintendo 3DS na de DS zijn daar voorbeelden van. Maar de kans dat de Switch 2 écht tegenvalt? Die is heel klein.  Gast Joost van Dreunen Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering van De Technoloog gaan we het gesprek aan met Kees Verhoeven, oud-kamerlid, techdenker en schrijver van het boek 'De democratie crasht - politieke onmacht in het digitale tijdperk' over precies dat: de wisselwerking tussen onze democratie en de macht van de grote techbedrijven. Want is onze democratie nog wel houdbaar in dit digitale tijdperk? Europa doet een poging, door vooral de grootste bedrijven zware regels op te leggen. Zijn die nu effectief? En wat zijn de neveneffecten van al die nieuwe wetten. Deze aflevering heeft opnieuw een speciale gastpresentator: Geert Jan Koning, onafhankelijk jurist en expert op het gebied van IT-recht.  Gast Kees Verhoeven Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Geert Jan Koning Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering van De Technoloog gaan we het gesprek aan met Bob van Luijt, CEO van Weaviate. Weaviate ontwikkelt vector databases die gebruikt worden in allerlei AI-toepassingen. We spreken over de geschiedenis van het bedrijf, de strijd die Bob aangaat met big tech (zij zijn niet blij met Weaviate als concurrent), hoe het omgaan met investeringen werkt én de uiteindelijke stap naar een beursgang. Deze aflevering heeft óók een speciale gastpresentator: Felienne Hermans: hoogleraar computer science education aan de VU en natuurlijk vriend van de show.  Gast Bob van Luijt Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Felienne Hermans Redactien Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering van De Technoloog gaan Ben van der Burg en speciale co-host Boris Veldhuijzen van Zanten in gesprek met TikTok-expert Joey Scheufler. Wat is de invloed van TikTok op onze cultuur? Hoe bepaalt het de manier waarop we media consumeren en wat is de rol van algoritmes bij het bepalen van wat we zien? TikTok is inmiddels een wereldwijd fenomeen met miljarden gebruikers. Joey vertelt hoe het platform zich heeft ontwikkeld van een simpele video-app naar een invloedrijke speler op het gebied van social media. De kracht van TikTok ligt volgens hem in het algoritme, dat niet alleen kijkt naar likes en volgers, maar vooral naar hoe lang gebruikers naar video's kijken. Dit maakt het platform enorm verslavend, maar ook een krachtig middel voor contentcreatie. Naast de maatschappelijke discussie over de negatieve effecten van TikTok, zoals verslaving en misinformatie, bespreken Ben, Boris en Joey ook de kansen die het platform biedt voor contentmakers en bedrijven. TikTok blijkt namelijk een effectief platform om snel bekendheid te verwerven, zelfs zonder een groot aantal volgers. De aflevering biedt een genuanceerde kijk op zowel de positieve als negatieve aspecten van TikTok. Joey benadrukt dat bedrijven slim gebruik kunnen maken van de virale mogelijkheden, maar dat het essentieel is om kritisch te blijven kijken naar hoe het platform invloed uitoefent op gebruikers, vooral jongeren.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering van De Technoloog bespreken Ben van der Burg en Daniël Mol samen met Jelle Prins, AI-enterpreneur en mede-oprichter van Cradle Bio, de opkomst en mogelijkheden van AI-agents. Deze slimme systemen worden steeds vaker ingezet op de werkvloer en kunnen zelfstandig taken uitvoeren. Hoe veranderen AI-agents het dagelijkse werk van bedrijven? AI-agents zijn geavanceerde systemen die zelfstandig taken kunnen uitvoeren en daarbij zelfredzaam zijn. In tegenstelling tot traditionele AI-modellen zoals chatbots, die enkel reageren op input, kunnen AI-agents proactief handelen, leren van hun eigen acties en zelfs fouten corrigeren. Jelle Prins benadrukt dat AI Agents niet alleen informatie kunnen verwerken, maar ook kunnen interacteren met software en online omgevingen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld workflows beheren, e-mails sorteren en zelfs software schrijven. Tijdens de aflevering worden verschillende opvallende toepassingen besproken, zoals het automatisch genereren van boodschappenlijstjes op basis van gesprekken en het optimaliseren van workflows met e-mailclients zoals Superhuman. Ondanks de indrukwekkende mogelijkheden blijkt uit de praktijkervaringen van Jelle dat AI-agents nog vaak tegen beperkingen aanlopen. Zo vergt het ontwikkelen van een volledig functionerende AI-agent vaak meer tijd en precisie dan verwacht. Toch blijven de ontwikkelingen zich razendsnel opvolgen, en steeds meer tools worden efficiënter en gebruiksvriendelijker. Volgens Jelle Prins zullen bedrijven die gewend zijn aan remote werken en digitale documentatie een voorsprong hebben in de adoptie van AI-agents. Doordat deze bedrijven al veel data digitaal beheren, kunnen agents makkelijker integreren. Tegelijkertijd merkt Jelle op dat de acceptatie van deze technologie sterk afhankelijk is van de gebruikerservaring en de bereidheid om nieuwe technologie te omarmen. Gast Jelle Prins Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël Mol Edit Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

SMART Photonics is een van de pioniers op het gebied van de productie van fotonische chips. Waar traditionele elektronische chips werken met elektronen, maken fotonische chips gebruik van lichtdeeltjes om informatie te verwerken. Dat maakt ze sneller, energiezuiniger en beter geschikt voor toepassingen waar hoge bandbreedte en lage latency essentieel zijn. Denk aan communicatie, sensoren en bepaalde vormen van kunstmatige intelligentie. De stap naar fotonica moeten we zien als een chips met nieuwe toepassingen, die naast de traditionele halfgeleider komen te staan. De productie van fotonische chips verschilt fundamenteel van die van reguliere chips. De architectuur wijkt af, net als het proces zelf. Waar bij elektronische chips de nadruk ligt op transistors en elektrische geleiding, draait het bij fotonica om golfgeleiders en optische componenten.  SmartPhotonics is onderdeel van een complex ecosysteem. Het maakt deel uit van een bredere community van ontwikkelaars, klanten en toeleveranciers. De vraag groeit snel, onder meer vanuit de auto-industrie, dronetoepassingen, de medische wereld en meer. Smart Photonics heeft als doel om snel te schalen, met de groeiende vraag mee. In Europa is fotonica een klein onderdeel van de Chips Act, als een niche binnen de dominante siliciumindustrie. Dat is anders in de Verenigde Staten en China, waar grootschalige subsidies zorgen voor stevige concurrentie. In Nederland is er wel vooruitgang, mede door initiatieven als Tech Champions en nieuwe regelingen zoals de aanpassing van de optieregeling. Gast Johan Feenstra Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is alweer bijna drie jaar geleden dat we in de Technoloog uitgebreid spraken over de stand van zaken rond het Internet of Things. Over IOT praten we altijd met Wienke Giezeman, mede-oprichter van The Things Industries, en dat is ook deze aflevering het geval. Sinds ons laatste gesprek is er veel veranderd, bijvoorbeeld de opkomst van generatieve AI. Waar deze technologie drie jaar geleden nog nauwelijks een rol speelde, is het nu niet meer weg te denken uit de wereld van verbonden apparaten. AI maakt het mogelijk om IoT-data sneller te analyseren en directer te benutten, maar brengt ook risico’s met zich mee, zoals grotere afhankelijkheid, complexere beveiligingsvraagstukken en vooral: onbetrouwbare apparatuur. Op het gebied van standaarden blijft Matter het toverwoord. Deze universele taal voor IoT-apparaten werd drie jaar geleden al genoemd, maar heeft sindsdien moeite gehad om echt door te breken. Dat is opmerkelijk, gezien de brede steun van grote partijen als Amazon, Samsung en Ikea. Toch blijft volledige interoperabiliteit uit. Er zijn nog altijd protocollen die hun eigen positie willen behouden, en dat maakt het moeilijk om tot één standaard te komen. Terwijl juist die eenduidigheid de hele markt vooruit zou kunnen helpen. Ook de Europese wetgever roert zich. De EU Data Act, die naar verwachting in september van kracht wordt, verplicht fabrikanten om data uit IoT-apparatuur toegankelijk te maken. Dat biedt kansen voor gebruikers om met eigen software of alternatieve oplossingen aan de slag te gaan, maar leidt mogelijk ook tot fragmentatie. Tegelijkertijd komt er met de Cyber Resilience Act een nieuwe plicht voor fabrikanten: betere standaardbeveiliging van hun producten. Dat klinkt logisch, maar zou in de praktijk botsen met de wens om systemen juist open en modificeerbaar te houden. Zeker bij open-source oplossingen is het de vraag hoe die balans moet worden bewaakt. Ten slotte werpen we een blik op de toekomst. Hoeveel slimmer, efficiënter of duurzamer is het leven met IoT inmiddels echt geworden? Is een 'slim' huis echt zoveel fijner?  En waar staan we als we over een aantal jaar opnieuw de balans opmaken? Gast Wienke Giezeman Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Zoekfunctionaliteit is een fundamenteel onderdeel van de moderne digitale wereld. Elastic, het bedrijf achter Elastic Search, voorziet daarin met een platform dat meer doet dan enkel door data bladeren. Elastic Search stelt gebruikers in staat razendsnel complexe queries uit te voeren op grote datasets, iets waar traditionele databases moeite mee hebben. Dat maakt het niet alleen geschikt voor webapplicaties en e-commerceplatforms, maar ook voor beveiligingssystemen en operationele monitoring. Bedrijven als Uber, Netflix en Wikipedia maken dan ook gebruik van Elastic-producten. De oorsprong van het bedrijf ligt in Amsterdam, waar de basis werd gelegd voor wat uiteindelijk een wereldwijd opererende speler is geworden. Het idee voor Elastic Search ontstond uit een persoonlijke behoefte: oprichter Shay Banon wilde een tool bouwen om recepten voor zijn vrouw makkelijk doorzoekbaar te maken. Daaruit groeide een open-sourceproject dat uitgroeide tot een infrastructuurproduct dat in duizenden bedrijven wordt ingezet. Toch brengt die open-source-aanpak ook uitdagingen met zich mee. Elastic heeft in 2021 een wijziging doorgevoerd in het open-sourcemodel, juist omdat grote cloudproviders hun technologie gebruikten zonder bij te dragen aan de ontwikkeling. Die stap was voor Elastic noodzakelijk om zichzelf duurzaam te kunnen blijven ontwikkelen. De balans tussen openheid en commerciële haalbaarheid blijft daarmee een voortdurende afweging. In een wereld waarin hyperscalers domineren, is de vraag gerechtvaardigd of puur open-sourcemodellen levensvatbaar blijven. Inmiddels is Elastic ook meegegaan in de golf van kunstmatige intelligentie. De toevoeging van vector search en AI-koppelingen aan de bestaande zoektechnologie maakt nieuwe toepassingen mogelijk, zoals semantisch zoeken of realtime analyses op ongeordende datasets. Daarmee sluit Elastic aan op de groeiende behoefte aan AI-native infrastructuur, zonder zijn kernproduct uit het oog te verliezen. De organisatie zelf is ingericht zonder traditioneel hoofdkantoor. Het bedrijf is meer dan 7 miljard dollar waard, maar kent een sterk gedistribueerd team. Dat blijkt goed te werken, zeker in een post-pandemische wereld waar locatie minder bepalend is voor samenwerking. Wel blijft de vraag hoe Europa zich verhoudt tot de mondiale techgiganten. Vanuit Nederland is Elastic uitgegroeid tot een voorbeeld van internationale schaalbaarheid, maar het Europese ecosysteem mist volgens Elastic soms de slagkracht om écht door te pakken. Gast Jeroen Berckenkamp Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In het derde deel van de speciale interviewreeks De Innovatieregisseur van De Technoloog met Robert-Jan Smits, bestuursvoorzitter van de Technische Universiteit Eindhoven en voormalig directeur-generaal Onderzoek en Innovatie bij de Europese Commissie, komt het thema open wetenschap uitgebreid aan bod. Smits voerde een stevige strijd met de industrie achter wetenschappelijke publicaties, want zij wilden een deel van hun verdienmodel niet zomaar opgeven.  Deze beweging, die hij in Brussel op gang bracht, had als doel om wetenschappelijk onderzoek dat door overheidsgeld gefinancierd is, direct toegankelijk te maken voor iedereen, zonder de obstakels van dure abonnementen of paywalls. Open Access is namelijk essentieel voor transparantie en maatschappelijke betrokkenheid bij wetenschappelijk onderzoek. Een van de grootste uitdagingen die hij tegenkwam, was het doorbreken van de gevestigde orde van grote uitgeverijen zoals Elsevier en Wiley, die jarenlang een monopoliepositie hadden op wetenschappelijke publicaties. In zijn laatste jaar in Brussel besloot Smits een radicale stap te zetten: alleen nog subsidie verstrekken aan onderzoekers die hun resultaten publiceren in open access journals. Ondanks stevige tegenstand van zowel uitgevers als de academische wereld, wist hij een coalitie te vormen met onderzoeksfinanciers, waaronder NWO en internationale partners zoals de Wellcome Trust. Uiteindelijk werd het een kantelpunt in het Europese wetenschapsbeleid, met als resultaat dat inmiddels bijna 90% van de wetenschappelijke publicaties in Nederland vrij toegankelijk is. Daarnaast vertelt Smits over zijn visie op samenwerking en excellentie in de academische wereld. Hoewel hij erkent dat wetenschappers vaak concurreren om prestigieuze publicaties, ziet hij ook hoe samenwerking juist kan leiden tot innovatieve doorbraken. Het draait volgens hem om het vinden van de balans tussen individuele passie en collectieve vooruitgang. Binnen de universiteit moedigt hij onderzoekers aan om samen te werken met industriepartners, zoals in de Brainport-regio, waar bedrijven als ASML en VDL hun krachten bundelen met de universiteit. De TU Eindhoven is ondanks zijn sterke binding met chip- en quantumonderzoek ook betrokken bij veel wetenschappelijk onderzoek rond sport. De universiteit beschikt over een windtunnel die oorspronkelijk bedoeld was voor bouwkunde en aerodynamica, maar inmiddels ook gebruikt wordt door topsporters zoals wielrenners van Jumbo-Visma. Zo hebben Tom Dumoulin en Wout van Aert de tunnel benut om hun aerodynamica te verbeteren. Ook paralympische sporters uit Ierland hebben baat gehad bij de faciliteiten in Eindhoven. Dit toont aan hoe de universiteit zich niet beperkt tot traditionele onderzoeksgebieden, maar juist ruimte geeft voor creatieve initiatieven die maatschappelijke impact hebben. De universiteit zoekt actief naar samenwerking met zowel lokale bedrijven als internationale kennispartners. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van slimme rioolbuizen, waarbij onderzoek wordt gedaan naar manieren om de levensduur van infrastructuur te verlengen. Dit toont volgens Smits aan dat maatschappelijke relevantie en innovatie hand in hand gaan. Tot slot deelt Smits zijn visie op de toekomst van innovatie in Europa. Hij stelt dat het belangrijk is om bureaucratische obstakels weg te nemen en jonge onderzoekers meer ruimte te geven om te experimenteren. Hij ziet veel potentie in de nieuwe generatie, zowel in Nederland als in de rest van Europa, en roept op tot vertrouwen in hun talent en visie. De sleutel tot succes ligt in het omarmen van samenwerking en het creëren van een ecosysteem waar onderzoek, bedrijfsleven en samenleving elkaar versterken.See omnystudio.com/listener for privacy information.