De Wereld | BNR

Michail Gorbatsjov was de architect van de nieuwe wereldorde. Zonder Koude Oorlog en zonder middellange kernwapens. Met schrijver en voormalig Rusland-correspondent Pieter Waterdrinker bespreken we zijn erfenis. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn peilt reacties. Luister ook | 'Poetin heeft geen enkele strategische doelstelling bereikt' Geen verbod op toeristenvisa voor Russen De EU wil het voor Russen lastiger maken om Europa als toerist te bezoeken. Het visaverdrag met Rusland uit 2007 wordt opgeschort. Toch komt er geen algeheel verbod op toeristenvisa. Wat D66-Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma betreft was dat verbod er wel gekomen. Hij is te gast. Luister ook | #72: Een nieuw seizoen BNR Europa! Met: Liesje Schreinemacher Postma in Amerika | Wel of geen belemmering van de rechtsgang in Mar-a-lago? In het onderzoek naar de geheime documenten bij Trump in Mar-a-lago draait het nu allemaal om mogelijke belemmering van de rechtsgang. Ook gaan er geruchten dat er seksuele escapades van een bekende wereldleider in worden genoemd. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Internationaal Atoomenergieagentschap is aangekomen in de buurt van de kerncentrale in Zaporizja, waar ze de komende tijd permanent aanwezig willen zijn. Hoewel de Russen hebben gezegd dat het agentschap welkom is, doen ze er alles aan om het daadwerkelijke bezoek te bemoeilijken. Oekraïne claimt op drie plekken succes rondom havenstad Cherson, maar klopt dat wel? Het nieuws komt van de tweede man van de provincie Cherson, en blijkt te gaan om drie plekken in de provincie Cherson, en niet de stad.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika is de bakermat van reclame, marketing, mediatrainingen, framing – kortom, alles wat te maken heeft met moderne communicatie. Dat draait er altijd om jezelf, of je eigen product, aan te prijzen. Wij kijken en luisteren vaak met afgunst en bewondering naar het gemak waarmee Amerikanen zich, van jongs af aan, uitdrukken. Hoe is het dan mogelijk dat Joe Biden een poging tot politieke zelfmoord doet door Donald Trump en diens aanhang, ‘semi-fascistisch’ te noemen?  Eerst dat woord, semi-fascistisch. Niemand weet wat het betekent, en toen de media hem ernaar vroegen, zei hij: ‘Dat snappen jullie best.’ Je zag de verwarring bij de journalisten. Wat fascisme is, weten we: een ideologie die ongelijkheid, macht, nationalisme, censuur en dictatoriaal leiderschap aanhangt. Maar semi-fascisme? Geen idee. Voor de Trumpisten is het voornamelijk diep beledigend. Zoals een Republikeins Congreslid het uitdrukte: ‘Ruwweg de helft van de Amerikanen is Democraat, de andere helft is Republikein. Die roepen vaak domme dingen over elkaar, maar dit gaat een streepje verder.’  Nu kun je zeggen: wat stoer dat Biden, in strijd met de Amerikaanse traditie om zo min mogelijk over voorgangers te spreken, die malloot van een Trump eens goed van onderuit de zak geeft. Alleen weet iedereen die ook maar iets begrijpt van reclame, marketing en framing, dat je de vijand met zo’n opmerking versterkt. Al wat team-Biden had moeten doen was even terugbladeren in de geschiedenis, naar september 2016, toen Hillary Clinton de volgelingen van haar tegenstander, Donald Trump, ‘racistisch, seksistisch, homofoob en Islamofoob, kortom ‘a basket of deplorables’ noemde, een mand vol stakkers. Er speelde veel meer, natuurlijk, maar die verkettering van Trump & Co heeft haar naar haar eigen afgrond gesleurd.  De les van die verloren verkiezingen in 2016 was: etaleer je eigen kracht, geef niet af op je tegenstander. Biden heeft politiek misschien wel de meest succesvolle maand achter de rug sinds hij aantrad, met een mooi economisch herstelplan en opvallend veel kiezers die naar de Democraten willen overstappen uit woede over het afschaffen van het landelijke recht op abortus. Wat Biden zou moeten doen, is zichzelf op de borst kloppen over zijn recente wapenfeiten. Ordinair schelden op Trump, en hem en de 74 miljoen Amerikanen die op hem hebben gestemd ‘semi-fascisten’ noemen, zou bij een voetbalwedstrijd aanleiding zijn om de wedstrijd stil te leggen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense strijdkrachten zijn een offensief begonnen in de regio Cherson. Zo meldt een woordvoerder van de troepen in het zuiden van het land. Vanuit verschillende windrichtingen zou het leger optrekken richting de cruciale havenstad Cherson. Rusland erkent het offensief, maar zegt dat het 'een grote mislukking' is.  We bespreken de laatste ontwikkelingen met buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europaverslaggever Geert-Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Wereld staat stil bij een halfjaar oorlog in Oekraïne. Een oorlog waarin Rusland onder leiding van president Poetin vooralsnog geen enkele strategische doelstelling heeft bereikt, dat stelt commodore Frans Osinga, hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden. Luister ook | 'Xi Jinping stelt ideologie en nationalisme boven economische groei' Oekraïense vluchtelingen Nederland vangt op dit moment zo'n 75.000 Oekraïense vluchtelingen op. Dat kunnen er nog veel meer worden als de winter aanbreekt. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn sprak met Gerald Knaus, de grondlegger van de Turkije-deal uit 2016. Hij voorziet 10 miljoen Oekraïense vluchtelingen deze winter. Met VVD-Tweede Kamerlid Ruben Brekelmans praat Bernard Hammelburg over wat dat betekent voor de opvang van vluchtelingen in ons land. Luister ook | #144: 'Europa moet werk maken van een luchtbrug voor Oekraïners' Postma in Amerika | DeSantis als fanboy van Top Gun Ook in Amerika stond men stil bij oorlogen. Bij die in Oekraïne, maar ook bij de evacuatie uit Afghanistan van een jaar geleden. Op hetzelfde moment presenteert Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, zich als Tom Cruise in Top Gun. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Op de viering van de Onafhankelijkheidsdag van Oekraïne is een raketaanval geweest op een Oekraïens treinstation, waarbij volgens Zelenski 22 mensen zijn omgekomen. Hebben de Russen deze dag aangegrepen om burgerdoelen te raken? Beweging aan het front is er nauwelijks. Dat is verontrustend, want zonder beweging kan de oorlog nog heel lang gaan duren. Beide landen hebben grote moeite met het vinden van soldaten, ondanks bijvoorbeeld de hoge salarissen en bonussen die in Rusland worden geboden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoeveel Nederlanders zouden op dit moment naar Rusland willen? Vermoedelijk hooguit een handjevol, en in elk geval staan ze niet in drommen te dringen. En hoe zit het andersom? Welke Rus wil er naar Nederland – of een ander Europees land? Dat is een lastige. Het antwoord is: veel meer, maar dat zijn voornamelijk mensen die politieke motieven hebben. Moeten we iedere Rus die naar Europa wil een visum weigeren? EU-landen langs de Russische grens zijn hard en duidelijk, en steunen de wens van de Oekraïense president Zelensky: Europa moet alle Russen de toegang verbieden. Tot genoegen van de website Visit Ukraine, die trouwens alle landen met hoofdletters spelt,  behalve de ‘russische federatie’- met kleine letters. In Nederland vinden die landen steun bij D66. Buitenlandwoordvoerder Sjoerd Sjoerdsma bepleit een visastop voor, zoals hij het noemt, ‘Russische burgers die naar de EU willen komen voor vakantie of om te shoppen.’ De Duitse Bondskanselier Scholz is tegen, omdat niet alleen politiek geëngageerde tegenstanders van de Russische oorlog hun land uit willen, maar ook gewone reizigers die een tijdje aan de vrijheid willen ruiken. Scholz krijgt steun van Josep Borrell, de Buitenlandchef van de Europese Commissie. Oligarchen en hele tritsen mensen staan al op de sanctielijst, terwijl er al 300.000 Russen zijn die hun land zijn ontvlucht uit onmin met de oorlog en het leven onder Poetin. De kwestie wordt een belangrijk agendapunt op een EU-top van ministers van Buitenlandse Zaken in Praag. Het is best ingewikkeld, want een visum dat door één van de Schengenleden wordt afgegeven, geldt voor heel Schengen. Het wordt een totale chaos als het ene Schengenland wél visa afgeeft en het andere niet. Overigens zijn alle EU-landen het erover eens dat politieke vluchtelingen altijd welkom zijn, maar hoe selecteert je die? En dat brengt deze behoorlijk ingewikkelde, politieke zowel als morele kwestie, terug naar af. Op de Engelstalige website van de Nederlandse overheid staat onder het kopje Aanvraag voor een kort-verblijf-visum voor Schengen in de Russische Federatie: ‘Als gevolg van het tot persona non grata verklaren van al het consulaire personeel op de Nederlandse ambassade in Moskou, heeft het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken de afgifte van gewone Schengenvisa moeten opschorten.’ Het is aannemelijk dat de situatie op de consulaten van de meeste andere EU-landen identiek is. Discussiëren over iets dat al niet kan – het klinkt stoer, maar het is niet meer dan een kosteloze, politieke schijnbeweging.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Morgen is de Oekraïense onafhankelijkheidsdag. De angst is groot dat de Russen dit feest gaan verstoren. Zelenski heeft gezegd waakzaam te zijn, het is mogelijk dat Kiev het doelwit is. Op dit moment worden raketten in Belarus opgebouwd, en dat is binnen schotafstand. Eind deze week zullen er 75.000 Oekraïners in Nederland zijn aangekomen, sinds het uitbreken van de oorlog. De arbeidsparticipatie is groot onder deze groep: twee derde van de volwassenen heeft inmiddels hier een baan gevonden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

China stond in het verleden bekend om zijn grote economische groei. Nu vlakt die groei onder president Xi Jinping af. Volgens sinoloog Boudewijn Poldermans komt dat omdat Xi ideologie en nationalisme boven economische groei stelt. De kritiek op Xi neemt dan ook toe. Poldermans is te gast. Luister ook | 'De NAVO moet een vloot in de Zwarte Zee leggen' Rusland flirt met Noord-Korea Rusland flirt openlijk met Noord-Korea. Dat biedt voor dat laatste land een gouden kans. En dat net op het moment dat Noord-Korea corona zegt te hebben verslagen. Te gast is Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden. Hij zegt dat Noord-Korea er op dit moment redelijk goed voorstaat. Lees ook | Borrell bemiddelt in Servisch-Kosovaars kentekenconflict Europa Update | Diplomatie in Oekraïne en op de Balkan Europese politici hebben het deze week druk op diplomatiek gebied. Zelensky, Erdogan en VN-chef Guterres treffen elkaar in Oekraïne, terwijl op hetzelfde moment EU-buitenlandchef Borrell moet bemiddelen in de kentekenplaatruzie tussen Servië en Kosovo. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit wat er op tafel ligt. Luister ook | Amerika Podcast Postma in Amerika | Complottheorieën rond FBI-inval Trump De huiszoeking van de FBI in het huis van oud-president Trump in Mar-a-Lago domineert nog steeds het nieuws in Amerika. Daarbij wordt ook kwistig met complottheorieën gestrooid. De Republikein Mark Lombardo maakt het daarbij wel heel bont, legt Amerika-correspondent Jan Postma uit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne blijft de Krim bestoken met aanvallen, zonder die aanvallen echt op te eisen. De verwarring onder de Russen neemt toe: zijn het partizanenacties of toch niet? Zijn deze acties onderdeel van de aanloop naar een ander doel, namelijk het heroveren van Cherson? Oekraïne laat zich niet in de kaarten kijken. En secretaris generaal van de VN António Guterres  is gearriveerd in Lviv, om daar in gesprek te gaan met Zelenski en Erdogan. Onderwerp zal zijn om te onderzoeken of vredesbesprekingen mogelijk zijn, als zal de kans van slagen daarvan niet heel groot zijn. Ook zal Guterres waarschijnlijk aan Zelenski vragen om de beschietingen op de kerncentrale in Zaporizja te staken.See omnystudio.com/listener for privacy information.