De Wereld | BNR

Marketing in zijn moderne vorm is komen overwaaien uit Amerika, en levert een enorme bijdrage aan onze welvaart. Hetzelfde geldt voor het Internet. Maar de halve zool die de huidige plaag van elektronische enquêtes – een combinatie van marketing en Internet – heeft uitgevonden, doet er verstandig aan mij niet tegen te komen in een donker straatje. Het is om gestoord van te worden.  Vliegticket gekocht, en nog geen tien minuten later komt de mail: hoe gemakkelijk verliep de boeking? Zou u, op basis van deze boeking, onze luchtvaartmaatschappij aanbevelen bij vrienden of relaties? Vijf minuten na de landing: hoe is uw vlucht verlopen? Telefoontje met mijn creditcardbedrijf. Twee minuten later: Zou u, op grond van uw recente contact, onze kaart aan anderen aanbevelen? Hotels, restaurants, kledingwinkels, apotheken, medisch specialisten, supermarkten, garages, banken, telecommers, theaters – je wordt ermee overspoeld. Ik gooi ze allemaal linearecta in mijn spamfilter, maar kan er, naast het Bel-me-niet register alsjeblieft ook een Mail-me-niet register komen?  Marketing dateert al van meer dan drieduizend jaar geleden, toen massaproducten in Mesopotamië – het huidige Irak – van een logo werden voorzien. In 1867 verscheen in Amerika het eerste billboard, zo’n eeuw geleden kwam op de Amerikaanse radio de eerste commercial, en de kranten begonnen met de eerste advertenties. Maar dat kon je allemaal negeren. In 1991 bedachten de Brit Timothy Berners-Lee en de Belg Robert Caillieu het world wide web, en het Internet was geboren  De combinatie van marketing en Internet is een spannende, en wie er ongelukkig mee is, mag zijn vinger opsteken. Maar die vreselijke enquêtes zijn een directe inbreuk op de Universele Rechten van de Mens. Het is de stikstof van het Internet. Weg ermee. Een goed bedrijf weet echt wel wat service is en heeft mijn aanbeveling niet nodig. Boverndien een luchtvaartmaatschappij die vanuit en naar Schiphol vliegt? Ja, hoor, die vlucht was prima, maar over de puinhoop op Schiphol wordt geen vraag gesteld. En Schiphol zelf kijkt wel uit voordat het zo’n enquête houdt. Zou u, op basis van uw recente ervaring, deze luchthaven aan vrienden of familie aanbevelen? Hoor ik hoongelach?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het eerste graanschip dat onderweg was bleek helemaal geen graan te vervoeren, maar mais. Het laatste nieuws is dat er verschillende schepen onderweg zijn die zowel mais als tarwe vervoeren (aan beide is grote behoefte), en het transport lijkt te zijn opgestart. Gisteren heeft het Oekraïense leger geclaimd dat ze het hoofdkwartier van de Wagner group, een Russische paramilitaire organisatie in Popasna heeft vernietigd. Dit bericht is min of meer bevestigd door een pro-Kremlin journalist, die waarschijnlijk aan de basis stond van de aanval. De journalist was vorige week namelijk in Popasna om daar verslag te doen van hoe de Wagner group te werk gaat, en heeft in dat proces een foto gepost van een voorportaal met daarop een naambordje en een straatnaam. Die plek is vervolgens gelokaliseerd door de Oekraïners, zo luidt het verhaal vanuit Oekraïne, waardoor de aanval kon worden uitgevoerd.  De beschietingen rondom de grootste kerncentrale van Europa duren voort, en inmiddels heeft ook de Secretaris Generaal van de VN António Guterres opgeroepen om hiermee te stoppen. Poetin lijkt niet onder de indruk, maar staat wel toe dat het Internationaal Atoomagentschap mag komen kijken bij de centrale, om te beoordelen hoe groot het gevaar is dat er nucleair materiaal weglekt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Westen trekt geen duidelijke rode lijn tegen Rusland en China. Dat vindt voormalig MIVD-directeur Pieter Cobelens. Zo vindt hij dat de NAVO best een vloot in de Zwarte Zee kan leggen en moeten we meteen het Groningse gas gebruiken om van het Russische gas af te komen. 'Maak alle Groningers miljonair morgen', aldus Cobelens. Hij is te gast. Luister ook | 'De EU heeft zich veel te afzijdig gehouden op de Balkan' Europese minister van Financiën Als het aan econoom Sweder van Wijnbergen ligt moet Europa een Europese minister van Financiën krijgen. Monetair regelt de ECB alles in Europa, maar fiscaal doen alle landen iets voor zichzelf vindt Van Wijnbergen, die in het verleden secretaris-generaal was op het ministerie van Economische Zaken. Ook is hij uitermate kritisch op minister Kaag. Luister ook | 'We hebben een Europese minister van Financiën nodig' Europa Update | 'German Angst' door energiecrisis Politici zouden nu van hun vakantie willen genieten, maar dat wil niet goed lukken. Ze hebben hun handen vol aan de energiecrisis. In Duitsland zorgt die voor angst, want de industrie moet flink energie besparen. In Berlijn merken zelfs de musea dat, ziet Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Luister ook | #140 Weer ouderwets Trump o'clock Postma in Amerika | Trumps bondgenoten vs de FBI Na de inval van de FBI bij Trump in Mar-a-Lago kwam er een storm aan kritiek los van Trumps bondgenoten. Trump zelf denkt dat de FBI met eventueel bewijs tegen hem kan hebben geknoeid. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Satellietfoto’s van een Russische luchtmachtbasis op de Krim laten zien dat er een enorme aanval is geweest. De Russen zeggen dat er een explosie is geweest in het munitiedepot, en de Oekraïners zeggen dat het partizanen zijn geweest, die van binnenuit een aanval hebben geplaatst. Hoe dan ook, de Oekraïners zijn erg blij met deze actie, want er zijn zeven gevechtsvliegtuigen verwoest. Vandaag staan twee bijeenkomsten op de rol. De eerste is een bijeenkomst van de veiligheidsraden, aangevraagd door Rusland. De verwachting is dat daar geen resolutie of beslissing uit zal komen, want daar zullen verschillende landen een veto over uitspreken. De tweede bijeenkomst is een conferentie in Kopenhagen, geïnitieerd door Denemarken en Groot Brittannië, waar alle ministers van defensie bijeen komen. Doel van de conferentie is tweeledig: hoe ziet de middellange termijnhulp vanuit de EU aan Oekraïne eruit, en wat is het effect van onze hulp op de eigen voorraden van wapens? Komt onze eigen defensie mogelijk in gevaar?  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump maakte van de week zélf bekend dat de FBI een inval had gedaan in Mar-a-Lago, zijn huis in Florida, en daar zijn kluis had opgebroken en zijn inboedel had uitgekamd. Publicitair een gok, maar daar houdt hij wel van. Zijn verdedigingslijn: dit beleg, deze bezetting door de FBI, was totaal onnodig, want ik werk gewoon mee.  Het ging om documenten die hij aan het einde van zijn termijn mee naar huis had genomen. Dat is onrechtmatig, want elk document uit het Witte Huis behoort volgens de wet aan het volk, en wordt – meestal onder embargo – opgeslagen in het Nationaal Archief. Zonder enige twijfel zoekt de FBI onder meer naar bewijs dat Trump de wet heeft overtreden met zijn campagne om de verkiezingen van 2020 ongeldig te verklaren, en mogelijk ook naar zijn rol bij de bestorming van het Capitool. Dat onderzoekt de 6 januari commissie van het Huis van Afgevaardigden ook, maar die heeft geen opsporingsbevoegdheid – de FBI wél.  Een onderzoek door justitie wil niet zeggen dat Trump een misdrijf heeft gepleegd, of zelfs dat hij verdacht wordt. Twee roemruchte FBI-onderzoeken uit het recente verleden illustreren dat: Hillary Clintons illegale gebruik van haar privé-email toen zij minister van buitenlandse zaken was, en de veronderstelde Russische steun aan Trumps verkiezingscampagne. Beide onderzoeken leverden geen aanklacht op, hoewel Hillary ervan overtuigd is dat de FBI haar kans bij de presidentsverkiezingen van 2016 de nek omdraaide.  Trumps tegenstanders denken dat hij zich, met zoveel averij, onmogelijk kandidaat kan stellen voor de verkiezingen van 2024. Dat is ijdele hoop. De kans dat hij die stap juist wél zal zetten groeit. Hij rekent erop dat zijn nog altijd indrukwekkend grote aanhang in de inval in Florida het zoveelste bewijs ziet van een Democratisch complot tegen hun idool. En het geeft hem een extra zetje om te doen wat hij voortdurend laat doorschemeren: dat hij zich al binnen weken of maanden kandidaat zal stellen, dus vóór de tussentijdse verkiezingen van november. Daarmee schakelt hij concurrentie binnen zijn partij uit. Bovendien meent hij dat hij als kandidaat juridisch onschendbaar is. Dat gaat er bij zijn aanhang in als koek, al is het feitelijk lariekoek.  Wat niet wil zeggen dat er onder Republikeinen geen oppositie is. In een vernietigend commentaar schrijft het conservatief-Republikeinse tabloid New York Post dat Trump zijn partij naar een verlies leidt, in een tijd waarin het land nota bene tegen de Democraten is. Alleen omdat hij zichzelf belangrijker vindt dan wie of wat dan ook. Nog nooit is bij een oud-president een inval gedaan. En nog nooit is een oud-president zo nadrukkelijk níet weggeweest.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het graanschip dat vanuit Odessa onderweg was naar Tripoli, Libanon, zou voor de kust van Turkije stil liggen. De Oekraïense ambassade in Libanon zegt de lading niet meer te willen, want ze zijn vijf maanden te laat. Het verhaal zou nu zijn dat men op zoek moet naar een nieuwe koper, zo vermelden onbevestigde bronnen. En er wordt nog steeds geschoten in de buurt van de kerncentrale. Het Institute for the Study of War zou hebben gezegd dat een Russische nucleaire dreiging kan worden gezien als een afleidingsmanoeuvre voor het plaatsen van mijnen om Oekraïense troepen op te kunnen blazen. Ook dit bericht is niet bevestigd. In Cherson worden nieuwe raketaanvallen door Oekraïne gemeld. De Russen trekken echter niet weg, ze sturen zelfs versterking. Oekraïne is er langzaam terrein aan het winnen. Ze willen zomin mogelijk burgerslachtoffers maken en gaan daarom behoedzaam te werk.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Servië en Kosovo ruziën over kentekenplaten en in Bosnië is het al langer onrustig. Maar de EU heeft zijn vizier gericht op Oekraïne. PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten vindt dat de EU zich veel te afzijdig heeft gehouden op de Westelijke Balkan. Hij is te gast, samen met Europa-verslaggever Geert Jan Hahn, die de conflicten duidt. Luister ook | 'Von der Leyen heeft enorm naïef gehandeld in Oekraïne' Hoe Erdogan Turkije laat laveren tussen oost en west De Turkse president Erdogan kreeg het voor elkaar: er komt weer graan vanuit Oekraïne de wereld in. Tegelijkertijd spreekt hij deze week ook met Poetin in Sotsji. Daarmee heeft Erdogan een bijzondere positie voor zijn land verworven. Het is het enige NAVO-lid dat nog in gesprek gaat met alle partijen in de oorlog. In zijn eigen land gaat het ondertussen vooral economisch bar slecht. Te gast is Turkije-correspondent Joost Lagendijk. Lees ook | Spanning tussen Servië en Kosovo loopt verder opSee omnystudio.com/listener for privacy information.

China was tot nu toe neutraal in deze oorlog. Ze kiezen geen kant, behalve dan een principiële: we zijn bondgenoot van Rusland en we steunen ze. President Zelenski hoopt dat China neutraal blijft, en heeft Xi Jinping gevraagd om hulp. De Russen hebben de grootste kerncentrale van Europa bezet, en van daaruit wordt nu geschoten. Mocht Oekraïne terug gaan schieten, dan kan dat grote gevolgen hebben en staat Oekraïne er slecht op. Het Internationaal Atoomenergieagentschap spreekt zorgen uit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Door een voor normale mensen nauwelijks te volgen ruzie tussen Kosovo en Servië over nummerborden ligt onze aandacht wat minder in Oekraïne en wat meer in de Balkan. En dat is de hoogste tijd, want de kans dat daar opnieuw oorlog uitbreekt is aanzienlijk. De haat tussen echte en etnische Serviërs, Kroaten, Bosnische moslims, Albaniërs en Slovenen is sinds de oorlog tussen Kroatië, Servië en Slovenië, daarna in Bosnië-Herzegovina en in Kosovo, schijnbaar iets gesmoord, maar allerminst verdwenen.  Onder druk van Amerika en de EU is de dreigende nummerbordenoorlog met een maand uitgesteld. Servische auto’s zouden alleen nog Kosovo binnen mogen met een Kosovaars nummer. Op zo’n kenteken staan de letters RKS, voor Republiek Kosovo. Dat is voor Serviërs onaanvaardbaar. Er zijn ook kentekens met de letters KS, voor Kosovo, en dat mag wel. Achtergrond: Servië beschouwt Kosovo nog altijd als provincie, en niet als onafhankelijk land, en beschermt daarom de Servische minderheid in Kosovo.  Zo dreigt in Bosnië-Herzegovina ook een nieuwe oorlog uit te breken, tussen de moslims en Kroaten in de ene helft van het land en de Serviërs in de afgescheiden Republika Srpska. Daar ligt het beruchte Srebrenica, dat iedere Nederlander kent. De slachtpartij onder duizenden moslim mannen wissen we niet meer uit ons geheugen.  Dankzij de Amerikanen en hun door de NAVO gesteunde bombardementen, kwamen er uiteindelijk twee bestanden, het akkoord van Dayton en het akkoord van Rambouillet. Zonder de duizenden NAVO-soldaten die er nog steeds zijn, zou de Balkanoorlog allang weer zijn ontbrand. Want de haat wint het nog steeds met straatlengtes van de veiligheid en het geluk van vrouwen en kinderen.  De geschiedenis van die haat gaat eeuwen terug, en de Balkan was altijd een politieke vulkaan. Maar de westerse wereld had moeten ingrijpen toen de Duitse Bondskanselier Helmut Kohl op 24 december 1991 plotseling, en tegen de nadrukkelijke wil van de VN, de EU en de Amerikaanse president Bush Sr., de onafhankelijkheid van Kroatië en Slovenië erkende – een beetje zoals Vladimir Poetin nu met Loehansk en Donetsk heeft gedaan. Het gevolg van die erkenning was oorlog met het door Rusland gesteunde Servië, waarna alle etnische groepen in het volledig uit elkaar vallende Joegoslavië elkaar naar de strot vlogen.  Juist vanwege de prominente rol die Rusland in de coulissen speelt is het van het grootste belang dat de VN, EU en de westerse wereld een absolute prioriteit maken van deze tikkende tijdbom. Tussen de kogels van een verwarde student in 1914, in Sarajevo, en een nummerbord in Kosovo in 2022 is maar weinig verschil.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Doet ze het wel, of doet ze het niet? Volgens aanhoudende geruchten zou Nancy Pelosi op bezoek gaan in Taiwan. De spanningen lopen op, en er wordt volop gespeculeerd over reacties vanuit China. Het eerste schip met graan is onderweg vanuit Oekraïne. Het vaart langzaam, want ondanks dat de mijnen langs de route zouden zijn geruimd is voorzichtigheid geboden. Vanuit het oorlogsfront komen wisselende berichten. De Russen zeggen bezig te zijn met een opmars, maar echt veroveren wil nog niet lukken. Oekraïne is vooral bezig met de herovering van Cherson.See omnystudio.com/listener for privacy information.