Wat blijft

Een lastpak, zo werd hij soms genoemd. Maar ook bevlogen en activistisch. PvdA politicus Adri Duivesteijn vond het leven te kort om aandacht te besteden aan dingen die hij niet echt belangrijk vond. Hij groeide op in de Haagse Schilderswijk, waar hij al vroeg in zijn leven zag wat ongelijkheid betekent. De overtuiging dat ieder mens het recht en de vrijheid moet hebben om zijn eigen weg te volgen, ongeacht afkomst, liep als een rode draad door zijn leven. Annette van Soest volgt zijn spoor terug met partijgenoot Lodewijk Asscher, met documentairemaker Marit Geluk en met zijn partner, Liesbeth Janson.

Dat er in zeventig jaar veel kan gebeuren is evident, maar dat iemand in diens mensenleven zowel model, fotograaf, oorlogscorrespondent, moeder en surrealistisch kok is, geeft blijk aan een op zijn zachts gezegd bijzonder leven. De Amerikaanse Lee Miller was dit allemaal: ze fotografeerde voor Vogue en Harper’s Bazaar, trok na D-Day achter de geallieerden aan om de operaties en bevrijdingen vast te leggen en kon haar oorlogstrauma’s na de bevrijding pas verwerken dankzij haar surrealistische gerechten waar ze gasten blauwe vis en gifgroene mayonaise voorgeschotelde. Conservator Moderne en Hedendaagse Kunst van Boijmans van Beuningen, Saskia van Kampen-Prein, spreekt met Lara Billie Rense over haar onderzoek naar Lee Miller. Verder in Wat blijft: hotelier Arie van der Valk, muzikant Bob Marley, en de jonge Rembrandt van Rijn. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft aandacht voor het leven en werk van activist Klaas de Jonge: Klaas de Jonge had lak aan gezag en conventies. Hij sloot zich in de jaren ‘80 aan bij de anti-apartheidsbeweging in Mozambique en werd opgepakt tijdens het smokkelen van wapens voor het ANC. Toen hij de politie na zijn arrestatie moest laten zien waar een aanslag ophanden zou zijn, leidde hij hen listig naar de Nederlandse ambassade in Pretoria waar hij veilig was. Daar bleef hij maanden zitten, met open raam en op luid volume draaide hij er de hit Free Nelson Mandela. Hoewel hij ontegenzeggelijk aan de ‘goeie’ kant van de geschiedenis stond, is zijn deelname aan een gewapende vrijheidsstrijd in Nederland toch altijd controversieel gebleven. Peter Blom volgt zijn spoor terug met biograaf Jenne Jan Holtland, Conny Braam (oprichter van de Nederlandse anti-apartheidsbeweging)  en zijn zoon Arjen de Jonge. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Nienke Spaan, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers

Klaas de Jonge had lak aan gezag en conventies. Hij sloot zich in de jaren ‘80 aan bij de anti-apartheidsbeweging in Mozambique en werd opgepakt tijdens het smokkelen van wapens voor het ANC. Toen hij de politie na zijn arrestatie moest laten zien waar een aanslag ophanden zou zijn, leidde hij hen listig naar de Nederlandse ambassade in Pretoria waar hij veilig was. Daar bleef hij maanden zitten, met open raam en op luid volume draaide hij er de hit Free Nelson Mandela. Peter Blom volgt zijn spoor terug met biograaf Jenne Jan Holtland, Conny Braam (oprichter van de Nederlandse anti-apartheidsbeweging)  en zijn zoon Arjen de Jonge.

Nele Marian is een van de eerste schrijfsters van Afrikaanse afkomst in Europa. In de jaren 30 schreef ze de poëziebundel ‘Poèmes & Cahnsons’, hierin beschrijft ze het koloniaal onrecht op aangrijpende wijze. Te gast is Nadia Nsayi. Zij schreef het boek 'Congolia — De erfenis van Nele Marian’. Verder in Wat blijft: journalist Marc Chavannes, muzikant en producer Amp Fiddler en fotograaf Bernard Rübsamen. Lara Billie verwijst naar de Wat Blijft Lijst, de playlist met muziek uit Wat blijft. Die vindt u hier: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5  In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Jeannette Kok was een baken voor Amsterdammers met HIV en aids. Ze werkte als sociaal verpleegkundige en struinde voor de GGD homokroegen op de wallen af om soatesten te doen. Tijdens de HIV- en aidsepidemie van de jaren ‘80 was ze de eerste die het bron- en contactonderzoek uitvoerde. Dide Vonk volgt haar spoor terug met microbioloog en haar voormalig baas Roel Coutinho, met haar goede vriend Ruud van Buren en met dochter Sanna Bakker. -------- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Nienke Spaan, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers

Jeannette Kok was een baken voor Amsterdammers met HIV en aids. Ze werkte als sociaal verpleegkundige en struinde voor de GGD homokroegen op de wallen af om soatesten te doen. Tijdens de HIV- en aidsepidemie van de jaren ‘80 was ze de eerste die het bron- en contactonderzoek uitvoerde. Haar betrokkenheid ging zo ver dat patiënten ook thuis bij Jeannette Kok over de vloer kwamen. Dide Vonk volgt haar spoor terug met microbioloog en haar voormalig baas Roel Coutinho, met haar goede vriend Ruud van Buren en met dochter Sanna Bakker.

'De vrijheid om niet alleen een soort te zijn, maar ook een individu, is toch het allerleukst' schrijft Josephine Rombouts in haar boek Opmerkelijke vrouwen. In Schotland stuitte ze op de vraag wat vrouwen met ambities de afgelopen eeuwen hebben moeten doorstaan om te kunnen doen waar ze goed in zijn. Bij Wat blijft spreekt Lara Billie Rense met Rombouts over de levens van drie verschillende vrouwen. Alledrie hebben ze op hun eigen manier door muren van vooroordelen en belemmeringen moeten vechten. Verder in Wat blijft: Dichter Sytse Jansma over zijn bundel Rozige maanvissen, en leven en werk van muzikant Sandy Denny. In het tweede uur en de podcastaflevering van Wat blijft aandacht voor het leven van Pierre Kartner: Pierre Kartner, alias Vader Abraham, was altijd op zoek naar de volgende hit. Het kleine café aan de haven en Het Smurfenlied brachten hem wereldfaam. Veel minder mensen weten dat hij aan het begin van zijn carrière schunnige nummers maakte als onderdeel van het duo Venus en Penis. Kartner had twee kanten: de serieuze songwriter én de carnavaleske artiest. Ondanks zijn succes bleef hij een leven lang zoeken naar erkenning. Annette van Soest volgt zijn spoor terug met muziekjournalist Jan Vollaard, met zanger Jacques Herb, voor wie Kartner de hit Manuela schreef, en met Corry Konings, die op haar zestiende door hem werd ontdekt.  -------- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Nienke Spaan. Eindredactie: Bram Vollaers

Pierre Kartner, alias Vader Abraham, was altijd op zoek naar de volgende hit. Het kleine café aan de haven en Het Smurfenlied brachten hem wereldfaam. Veel minder mensen weten dat hij aan het begin van zijn carrière schunnige nummers maakte als onderdeel van het duo Venus en Penis. Kartner had twee kanten: de serieuze songwriter én de carnavaleske artiest. Ondanks zijn succes bleef hij een leven lang zoeken naar erkenning. Annette van Soest volgt zijn spoor terug met muziekjournalist Jan Vollaard, met zanger Jacques Herb, voor wie Kartner de hit Manuela schreef, en met Corry Konings, die op haar zestiende door hem werd ontdekt.

Ter afsluiting van het jaar een bijzondere aflevering van Wat blijft. Het eerste uur volgt Lotje IJzermans het spoor terug van Clairy Polak. Ze spreekt over haar leven en werk met collega-journalist Jeroen Pauw, vriendin en filosoof Daan Roovers en goede vriend Bo van der Meulen.  Als interviewer was Clairy Polak geliefd, bewonderd maar ook gevreesd. Haarscherp wist ze zin van onzin te scheiden, dikwijls met een nauwelijks verhulde glimlach en licht spottende ogen. ‘Ze kon een kwestie helemaal afpellen,’ vertelt collega Jeroen Pauw. ‘Als een politicus wollige taal gebruikte, prikte zij daar feilloos doorheen. Met humor, een frons, en een betoverende blik erbij.’  Clairy Polak deelde niet veel over haar privéleven. Niemand wist dat ze ziek was. Maar, zegt vriendin Daan Roovers, je moet dat niet zien als eenzaamheid. ‘Ze voelde zich fundamenteel alleen staan in het leven. Maar dat is niet hetzelfde als eenzaamheid denk ik. Ze vond het belangrijk om haar eigen leven te besturen. Soevereiniteit was voor haar een manier van leven.’  ---- In het tweede uur volgt Botte Jellema het spoor terug van fotograaf Erwin Olaf: Fotograaf Erwin Olaf hoopte dat zijn werk na zijn dood op een goede plek te zien zou zijn. Dat is gelukt: zijn ‘Hope Portrait 5’ hing als eerste foto ooit in de eregalerij van het Rijksmuseum. Hoewel hij grote internationale bekendheid verwierf, zijn werk tot Nederlands erfgoed werd benoemd en hij hoffotograaf was, bleef Erwin Olaf ook altijd onzeker.  Botte Jellema volgt zijn spoor terug met curator Mattie Boom, met fotoconservator Wim van Sinderen die een grote omslag zag in zijn werk nadat hij aanvankelijk bekendstond om zijn shockerende foto’s van piemels en sperma. En met fotograaf Jasper Groen die veel van hem leerde als zijn stagiair: “Als Erwin de studio in kwam dan vulde hij meteen de ruimte met energie, zoiets heb ik met niemand anders meegemaakt.”  Tot slot bij Wat blijft een levensverhaal uit het archief, van een muzikant die ons dit jaar ontviel: Robbie Robertson van The Band.

Als interviewer was Clairy Polak geliefd, bewonderd maar ook gevreesd. Haarscherp wist ze zin van onzin te scheiden, dikwijls met een nauwelijks verhulde glimlach en licht spottende ogen. ‘Ze kon een kwestie helemaal afpellen,’ vertelt collega Jeroen Pauw. ‘Als een politicus wollige taal gebruikte, prikte zij daar feilloos doorheen. Met humor, een frons, en een betoverende blik erbij.’ Clairy Polak deelde niet veel over haar privéleven. Niemand wist dat ze ziek was. Maar, zegt goede vriendin Daan Roovers, ze was niet eenzaam. ‘Ze voelde zich fundamenteel alleen staan in het leven. Maar dat is niet hetzelfde als eenzaamheid denk ik. Ze vond het belangrijk om haar eigen leven te besturen. Soevereiniteit was voor haar een manier van leven.’ Lotje IJzermans volgt haar spoort terug met collega-journalist Jeroen Pauw, goede vriendin en filosoof Daan Roovers en goede vriend Bo van der Meulen.

Fotograaf Erwin Olaf wilde dat zijn werk na zijn dood op een goede plek te zien zou zijn. Dat is gelukt: zijn ‘Hope Portrait 5’ hing als eerste foto ooit in de eregalerij van het Rijksmuseum. Maar ondanks dat hij grote internationale bekendheid verwierf, zijn werk tot Nederlands erfgoed werd benoemd en hij hoffotograaf was, bleef Erwin Olaf ook altijd onzeker.   Botte Jellema volgt zijn spoor terug met curator Mattie Boom van het Rijksmuseum, met fotoconservator Wim van Sinderen die een grote omslag zag in zijn werk nadat Erwin aanvankelijk bekendstond om zijn shockerende foto’s van piemels en sperma. En met fotograaf Jasper Groen die veel van hem leerde als zijn stagiair: “Als Erwin de studio in kwam dan vulde hij meteen de ruimte energie, zoiets heb ik met niemand anders meegemaakt.”