Wat blijft

Bescheiden noemde ze zichzelf 'boodschappenmeisje van het verzet’, maar in feite was ze een bevlogen strijdster voor gerechtigheid en menselijkheid. Met haar stalen zenuwen en onschuldige meisjesgezicht smokkelde Joke Folmer tijdens de oorlog ruim driehonderd mensen de grens over, onder wie 120 geallieerde piloten. In april 1944, twintig jaar oud, werd ze gearresteerd en ter dood veroordeeld, waarna ze naar acht gevangenissen in Nederland en Duitsland werd gesleept. Tot een executie is het nooit gekomen. De geallieerden rukten op en de benodigde procespapieren ontbraken.   Tot op hoge leeftijd bleef Joke Folmer een vrije geest met een groot hart. ‘Overleven verplicht’, vond ze.  Ze streed evengoed voor het herdenken van gedeporteerde Joden als van Duitse soldaten, die op Schiermonnikoog lagen begraven. Tenslotte waren ook zij slachtoffer van de oorlog.   Fleur Jurgens volgt haar spoor terug met oud-directeur van het Fries Verzetsmuseum Gerk Koopmans, haar 99-jarige studiegenoot Anneke Halbertsma en kleinzoon Jim de Groot.    Voor deze podcast hebben we gebruik gemaakt van enkele fragmenten van de documentaireserie van regisseur Thom Verheul (voor Omrop Fryslân) over Joke Folmer. Deel 1: Boodschappenmeisje van het verzet, uitgezonden op 30 april 2022 en deel 2: ‘Overleven verplicht’, uitgezonden op 7 mei 2022.

Soms zijn stippen niet alleen een leuk patroon op een feesthoed, maar existentieler. Voor de Japanse kunstenaar Yayoi Kusama werken de polkadots helend. Ze werd er wereldberoemd mee. Kusama schildert de stippen, om haar moeilijke jeugd te verwerken. In Stedelijk Museum Schiedam wordt dit najaar de Nederlandse jaren van Kusama belicht, vooral haar rol als pionier, feminist en cultheldin in de jaren zestig. Ze is wereldberoemd, maar heeft ook in Nederland werkt gemaakt. Catrien Schreuder, hoofd kunst en geschiedenis van het museum, bespreekt haar leven en werk met Floortje Smit.  Verder in Wat blijft: activist en politica Nona Salakory, de Cubaanse zangeres Olga Chorens en kunstenaar Fernando Botero. In het tweede uur volgt Inge ter Schure het spoort terug van activist Liefke Munneke Bos, die streed tegen de gasboringen in Groningen. Liefke Munneke-Bos had een enorme liefde voor het Groninger landschap en het culturele erfgoed. Na de zware aardbeving bij het dorpje Huizinge in 2012 realiseerde zij zich dat de gasboringen van de NAM onomkeerbare schade veroorzaakten. Samen met haar echtgenoot Jan kwam Liefke Munneke Bos in actie. Onvermoeibaar demonstreerde ze, sprak ze in bij gemeenteraad en provincie, liet ze haar stem horen bij de Raad van State. Munneke Bos ging fier voorop in de strijd en had een enorme dossierkennis. Haar eigen boerderij in het noord-Groningse dorpje Krewerd was de eerste die in de stutten kwam te staan. Na een jarenlange strijd met de NAM werd het woonhuis tot de grond toe afgebroken en weer opnieuw opgebouwd. Dat de boerderij af was, heeft Liefke niet meer meegemaakt. Inge ter Schure volgt het spoor terug van Liefke Munneke Bos met Tweede Kamerlid Sandra Beckerman van de SP, historicus Reint Wobbes en echtgenoot Jan Munneke.   --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Liefke Munneke Bos had een enorme liefde voor het Groninger landschap en het culturele erfgoed. Na de zware aardbeving bij het dorpje Huizinge in 2012 realiseerde zij zich dat de gasboringen van de NAM onomkeerbare schade veroorzaakten. Samen met haar echtgenoot Jan kwam Liefke Munneke Bos in actie. Onvermoeibaar demonstreerde ze, sprak ze in bij gemeenteraad en provincie, liet ze haar stem horen bij de Raad van State. Munneke Bos ging fier voorop in de strijd en had een enorme dossierkennis. Haar eigen boerderij in het noord-Groningse dorpje Krewerd was de eerste die in de stutten kwam te staan. Na een jarenlange strijd met de NAM werd het woonhuis tot de grond toe afgebroken en weer opnieuw opgebouwd. Dat de boerderij af was, heeft Liefke niet meer meegemaakt. Inge ter Schure volgt het spoor terug van Liefke Munneke Bos met Tweede Kamerlid Sandra Beckerman van de SP, historicus Reint Wobbes en echtgenoot Jan Munneke.

Willem van Oranje reisde vanaf jonge leeftijd heel Europa door. Een welgestelde Duitse jongen van adel in de zestiende eeuw, die hoge ogen gooide bij zijn oom keizer Karel V, en in Brussel werd opgevoed. René van Stipriaan schreef al een goed ontvangen biografie over het leven van Willem de Zwijger en volgt in zijn nieuwe boek de reizen die van Oranje maakte. Het boek voert langs expedities, pendeltrajecten tussen de paleizen, vluchtroutes en triomftochten. Hoe zag de wereld van Willem van Oranje eruit? Lara Billie Rense spreekt in Wat blijft met biograaf René van Stipriaan over vader des vaderlands Willem van Oranje.  Verder in Wat blijft: fotograaf Erwin Olaf met curator Wim van Sinderen, Carien van der Laan, en een Wat blijft-lijn over Djoke de Jong door Habtamu de Hoop. In het tweede uur van Wat blijft volgt Lotje IJzermans het spoor terug van Wim Kayzer: Met zijn kenmerkende ooglapje en grote bos grijs haar was Wim Kayzer een opvallende verschijning op televisie. In series als Nauwgezet en Wanhopig, Een Schitterend Ongeluk en Van de schoonheid en de troost onderzocht hij de grote vragen van het menszijn. Wie zijn we, wat inspireert ons, waarom doen we wat we doen? Kayzer was gefascineerd door de Tweede Wereldoorlog. In zijn latere leven legde hij zich steeds meer toe op het schrijven. En hij had een heel andere kant, die bijna niemand kende: de familieman die _altijd op zijn hoede- survivalde in Frankrijk. Lotje IJzermans volgt het spoor terug met cameraman Erik van Empel en geluidsman Menno Euwe, uitgever en goede vriend Jan Geurt Gaarlandt, en met dochter Eva Effenberger.  --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Met zijn kenmerkende ooglapje en grote bos grijs haar was Wim Kayzer een opvallende verschijning op televisie. In series als Nauwgezet en Wanhopig, Een Schitterend Ongeluk en Van de schoonheid en de troost onderzocht hij de grote vragen van het menszijn. Wie zijn we, wat inspireert ons, waarom doen we wat we doen? Kayzer was gefascineerd door de Tweede Wereldoorlog. In zijn latere leven legde hij zich steeds meer toe op het schrijven. En hij had een heel andere kant, die bijna niemand kende: de familieman die _altijd op zijn hoede- survivalde in Frankrijk. Lotje IJzermans volgt het spoor terug met cameraman Erik van Empel en geluidsman Menno Euwe, uitgever en goede vriend Jan Geurt Gaarlandt, en met dochter Eva Effenberger.

De Surinaamse diaspora bracht schaafijs mee naar Nederland. Illustrator Hedy Tjin en auteur Zindzi Zevenbergen maakten een kinderboek over de man achter het ijs: Francisco de Freitas - niet toevallig ook Hedy's grootvader. Bij Wat blijft praten Tjin en Zevenbergen met Lara Billie Rense over zijn leven, reis en erfenis. Verder in Wat blijft: wielrenster Wilma van der Wal, zangeres Mable John en countryzanger Hank Williams. In de podcastserie Wat blijft volgt journalist Kees van den Bosch het spoor terug van Mient Jan Faber. Faber was in de jaren tachtig hét gezicht achter de vredesdemonstraties. De angst voor kernwapens was groot in die tijd en onder de leus ‘Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland’ groeide er een enorme beweging.  Faber, gepromoveerd in de abstracte wiskunde, was een erg slimme en eigenzinnige man die niet bang was om tegen zijn eigen achterban in de te denken. Zo deed hij tien jaar geleden nog een opmerkelijk uitspraak: “Er is geen betere garantie voor de wereldvrede dan het kernwapen.” Journalist Kees van den Bosch volgt zijn spoor terug met collega Dion van den Berg, oud-minister Jan Pronk en zijn dochter Hanneke Faber.  --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Mient Jan Faber was in de jaren tachtig hét gezicht achter de vredesdemonstraties.  De angst voor kernwapens was groot in die tijd en onder de leus ‘Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland’ groeide er een enorme beweging.  Faber, gepromoveerd in de abstracte wiskunde, was een erg slimme en eigenzinnige man die niet bang was om tegen zijn eigen achterban in de te denken. Zo deed hij tien jaar geleden nog een opmerkelijk uitspraak: “Er is geen betere garantie voor de wereldvrede dan het kernwapen.” Journalist Kees van den Bosch volgt zijn spoor terug met collega Dion van den Berg, oud-minister Jan Pronk en zijn dochter Hanneke Faber.

PINK de Thierry (1943 – 2023) werd als een van de eerste performancekunstenaars van Nederland in de jaren 1980 bekend met haar opvallende performances. Lang voor de komst van realityshows en social media speelde PINK al met de grens tussen privé en openbaar. Zo leefde ze 30 dagen met man en kind op de Grote Markt in Haarlem, als het ‘ideale’ gezin in een nagebouwd droomhuis. Het Frans Hals museum toont nu voor het eerst een overzichtstentoonstelling van de in februari dit jaar overleden kunstenaar. In Wat blijft praat Lara Billie Rense over het leven en werk van PINK met mede-samensteller Kathelijne Eisses. Verder aandacht voor: zakenman Mohamed Al-Fayed, muzikant Rodriguez, en de postume plaat van Sparklehorse door Lotje IJzermans. In de podcastserie Wat blijft aandacht voor het leven van Eli Content: Zelfs toen Eli Content bijna niets meer kon, bleef hij kunst maken. Zelf eten of drinken lukte niet meer, zijn stem was zacht en hees, maar uit zijn handen bleef het stromen: felgekleurde maskers, en grote poppen, gemaakt van het karton waar fietsen in verpakt worden. De joods-Nederlandse kunstenaar creëerde ‘iedere minuut van de dag’ zijn eigen wereld, en deelde daar gul van uit. Elianne Meijer volgt het spoor terug van Eli Content met zijn grote liefde Karina Schaapman, met goede vriendin Hetty Berg aan wie hij zijn joodse levensstijl heeft doorgegeven, en met oud-student en collega-kunstenaar Derk Thijs.  --- Redactie: Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Zelfs toen Eli Content bijna niets meer kon, bleef hij kunst maken. Zelf eten of drinken lukte niet meer, zijn stem was zacht en hees, maar uit zijn handen bleef het stromen: felgekleurde maskers, en grote poppen, gemaakt van het karton waar fietsen in verpakt worden. De joods-Nederlandse kunstenaar creëerde ‘iedere minuut van de dag’ zijn eigen wereld, en deelde daar gul van uit. Elianne Meijer volgt het spoor terug van Eli Content met zijn grote liefde Karina Schaapman, met goede vriendin Hetty Berg aan wie hij zijn joodse levensstijl heeft doorgegeven, en met oud-student en collega-kunstenaar Derk Thijs.  Met dank aan: Joods Cultureel Kwartier/Nienke Fonk en Aletta Becker, de Volkskrantpodcast Met Groenteman in het nieuwe normaal, en Ab Baars

In het land van kostuumdrama's en de jurken van Lady Di, waren Vivienne Westwood's ontwerpen juist punk, humoristisch of dwars. Wat blijft, van haar leven en werk? Bij Wat blijft spreekt Lara Billie Rense met Madelief Hohé, curator van de tentoonstelling Royals & Rebels – British Fashion in het Kunstmuseum Den Haag. Aan het begin van de uitzending staat Lara Billie kort stil bij het overlijden van collega Clairy Polak, met muziek waar ze van hield. Verder in Wat blijft: aandacht voor Robbie Robertson (The Band) en keeper Jan Jongbloed. In het tweede uur een gesprek tussen Coen Verbraak en Paul Blokhuis, in de serie Over Leven. Blokhuis was staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het vorige kabinet Rutte toen zijn jongste dochter Julia plotseling overleed aan een zeldzame ziekte. Ondanks het immense verdriet dat hij met zich meedroeg, werkte hij door en maakte zijn ambtstermijn af. Tot zijn spijt werd hij niet teruggevraagd voor kabinet Rutte IV. Inmiddels is hij voorzitter van de Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen. --- Redactie: Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers