Wat blijft

Pierre Kartner, alias Vader Abraham, was altijd op zoek naar de volgende hit. Het kleine café aan de haven en Het Smurfenlied brachten hem wereldfaam. Veel minder mensen weten dat hij aan het begin van zijn carrière schunnige nummers maakte als onderdeel van het duo Venus en Penis. Kartner had twee kanten: de serieuze songwriter én de carnavaleske artiest. Ondanks zijn succes bleef hij een leven lang zoeken naar erkenning. Annette van Soest volgt zijn spoor terug met muziekjournalist Jan Vollaard, met zanger Jacques Herb, voor wie Kartner de hit Manuela schreef, en met Corry Konings, die op haar zestiende door hem werd ontdekt.

Ter afsluiting van het jaar een bijzondere aflevering van Wat blijft. Het eerste uur volgt Lotje IJzermans het spoor terug van Clairy Polak. Ze spreekt over haar leven en werk met collega-journalist Jeroen Pauw, vriendin en filosoof Daan Roovers en goede vriend Bo van der Meulen.  Als interviewer was Clairy Polak geliefd, bewonderd maar ook gevreesd. Haarscherp wist ze zin van onzin te scheiden, dikwijls met een nauwelijks verhulde glimlach en licht spottende ogen. ‘Ze kon een kwestie helemaal afpellen,’ vertelt collega Jeroen Pauw. ‘Als een politicus wollige taal gebruikte, prikte zij daar feilloos doorheen. Met humor, een frons, en een betoverende blik erbij.’  Clairy Polak deelde niet veel over haar privéleven. Niemand wist dat ze ziek was. Maar, zegt vriendin Daan Roovers, je moet dat niet zien als eenzaamheid. ‘Ze voelde zich fundamenteel alleen staan in het leven. Maar dat is niet hetzelfde als eenzaamheid denk ik. Ze vond het belangrijk om haar eigen leven te besturen. Soevereiniteit was voor haar een manier van leven.’  ---- In het tweede uur volgt Botte Jellema het spoor terug van fotograaf Erwin Olaf: Fotograaf Erwin Olaf hoopte dat zijn werk na zijn dood op een goede plek te zien zou zijn. Dat is gelukt: zijn ‘Hope Portrait 5’ hing als eerste foto ooit in de eregalerij van het Rijksmuseum. Hoewel hij grote internationale bekendheid verwierf, zijn werk tot Nederlands erfgoed werd benoemd en hij hoffotograaf was, bleef Erwin Olaf ook altijd onzeker.  Botte Jellema volgt zijn spoor terug met curator Mattie Boom, met fotoconservator Wim van Sinderen die een grote omslag zag in zijn werk nadat hij aanvankelijk bekendstond om zijn shockerende foto’s van piemels en sperma. En met fotograaf Jasper Groen die veel van hem leerde als zijn stagiair: “Als Erwin de studio in kwam dan vulde hij meteen de ruimte met energie, zoiets heb ik met niemand anders meegemaakt.”  Tot slot bij Wat blijft een levensverhaal uit het archief, van een muzikant die ons dit jaar ontviel: Robbie Robertson van The Band.

Als interviewer was Clairy Polak geliefd, bewonderd maar ook gevreesd. Haarscherp wist ze zin van onzin te scheiden, dikwijls met een nauwelijks verhulde glimlach en licht spottende ogen. ‘Ze kon een kwestie helemaal afpellen,’ vertelt collega Jeroen Pauw. ‘Als een politicus wollige taal gebruikte, prikte zij daar feilloos doorheen. Met humor, een frons, en een betoverende blik erbij.’ Clairy Polak deelde niet veel over haar privéleven. Niemand wist dat ze ziek was. Maar, zegt goede vriendin Daan Roovers, ze was niet eenzaam. ‘Ze voelde zich fundamenteel alleen staan in het leven. Maar dat is niet hetzelfde als eenzaamheid denk ik. Ze vond het belangrijk om haar eigen leven te besturen. Soevereiniteit was voor haar een manier van leven.’ Lotje IJzermans volgt haar spoort terug met collega-journalist Jeroen Pauw, goede vriendin en filosoof Daan Roovers en goede vriend Bo van der Meulen.

Fotograaf Erwin Olaf wilde dat zijn werk na zijn dood op een goede plek te zien zou zijn. Dat is gelukt: zijn ‘Hope Portrait 5’ hing als eerste foto ooit in de eregalerij van het Rijksmuseum. Maar ondanks dat hij grote internationale bekendheid verwierf, zijn werk tot Nederlands erfgoed werd benoemd en hij hoffotograaf was, bleef Erwin Olaf ook altijd onzeker.   Botte Jellema volgt zijn spoor terug met curator Mattie Boom van het Rijksmuseum, met fotoconservator Wim van Sinderen die een grote omslag zag in zijn werk nadat Erwin aanvankelijk bekendstond om zijn shockerende foto’s van piemels en sperma. En met fotograaf Jasper Groen die veel van hem leerde als zijn stagiair: “Als Erwin de studio in kwam dan vulde hij meteen de ruimte energie, zoiets heb ik met niemand anders meegemaakt.”

Adriana Valkenburg (1894) was in de jaren twintig en dertig van de 20e eeuw een van de kopstukken van de Amsterdamse penoze. Vanwege haar extreme onbetrouwbaarheid kreeg zij in de onderwereld de bijnaam ‘Jeanne de Leugenaarster’. Bij de politie stond zij te boek als het ‘gevaarlijkste wijf’ van de stad. Klanten werden in haar bordelen stelselmatig beroofd. In de Tweede Wereldoorlog werd Valkenburg tipgeefster van het beruchte bureau Joodsche Zaken, dat op Joodse onderduikers jaagde. Valkenburg heeft tientallen ondergedoken Joden verraden, die vervolgens zijn vermoord in vernietigingskampen. In de officiële geschiedschrijving komt zij echter niet voor. Lara Billie Rense gaat in gesprek met journalist, schrijver en oud-misdaadverslaggever Bart Middelburg, die een boek schreef over Valkenburg. Verder in Wat blijft: schrijver, hoogleraar en activist bell hooks, muzikant Sara Tavares en presentator Cilly Dartell. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft volgt Maarten Westerveen het spoor terug van schaatster Stien Kaiser: Een gouden schaatsmedaille op de Olympische Spelen, dat was het ultieme doel voor Stien Kaiser. Het lukte haar in 1972, op 33-jarige leeftijd, als bekroning van een imposante schaatscarrière waar ze keihard voor moest werken. Stien Kaiser was een pionier in het vrouwenschaatsen. Ze was de eerste vrouwelijke Nederlandse wereldkampioen allround, reed negen wereldrecords en doorbrak de hegemonie van de Russische schaatssters.   Maarten Westerveen volgt haar spoor terug met oud-schaatsster en journalist Jessica Merkens, vriendin en ploeggenoot Carry Geijssen, en Stiens dochter Saskia Mellema. --- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems, Nienke Spaan. Eindredactie: Bram Vollaers

Een gouden schaatsmedaille op de Olympische Spelen, dat was het ultieme doel voor Stien Kaiser. Het lukte haar in 1972, op 33-jarige leeftijd, als bekroning van een imposante schaatscarrière waar ze keihard voor moest werken. Stien Kaiser was een pionier in het vrouwenschaatsen. Ze was de eerste vrouwelijke Nederlandse wereldkampioen allround, reed negen wereldrecords en doorbrak de hegemonie van de Russische schaatssters.   Maarten Westerveen volgt haar spoor terug met oud-schaatsster en journalist Jessica Merkens, vriendin en ploeggenoot Carry Geijssen, en Stiens dochter Saskia Mellema.

Hoeveel kanten had Mata Hari, de beruchtste verleidster van de 20e eeuw? De Friese Margaretha Zelle veroverde vele harten met haar dansen. Tot de Fransen haar in 1917 beschuldigden van spionage en executeerden. Journalisten Jessica Voeten en Angela Dekker schreven een biografie over Mata Hari. Bij Wat blijft gaat Lara Billie Rense in gesprek met Jessica Voeten. Verder in #WatBlijft vannacht: de wereld van dichter Menno Wigman, producent Burny Bos en bluesgitarist Eddie "Guitar Slim" Jones. In het tweede uur en de podcast aandacht voor Nataniël Tati Gomes, de uitvinder van de Kapsalon. Shoarma met friet, tomaat, gesmolten kaas, sla, sambal en knoflooksaus. Oftewel: de kapsalon. Deze wereldberoemde snack werd bedacht door kapper Tati Gomes. Hoewel vrienden hem aanspoorden om geld te verdienen aan de snack, vond hij zelf de eeuwige roem voldoende. Tati Gomes had een kapperszaak in Rotterdam. Het was een plek waar iedereen zich familie voelde. Ook speelde hij in verschillende Kaapverdiaanse bands. Maartje Willems volgt zijn spoor terug met goede vriend en comedian Jandino Asporaat, met Vado Semedo met wie hij jarenlang in een band zat en met zijn neef, Carlos Gomes. --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems, Nienke Spaan. Eindredactie: Bram Vollaers

Shoarma met friet, tomaat, gesmolten kaas, sla, sambal en knoflooksaus. Oftewel: de kapsalon. Deze wereldberoemde snack werd bedacht door kapper Tati Gomes. Hoewel vrienden hem aanspoorden om geld te verdienen aan de snack, vond hij zelf de eeuwige roem voldoende. Tati Gomes had een kapperszaak in Rotterdam. Het was een plek waar iedereen zich familie voelde. Ook speelde hij in verschillende Kaapverdiaanse bands.   Maartje Willems volgt zijn spoor terug met goede vriend en comedian Jandino Asporaat, met Vado Semedo met wie hij jarenlang in een band zat en met zijn neef, Carlos Gomes.

‘De koningin van de bijrol’, zo noemde Wimie Wilhelm zichzelf. Ze speelde in theatergezelschappen als het Noord Nederlands Toneel en Bos Theaterproducties. Ze vertolkte rollen in bioscoopfilms als Zwartbroek, Kruimeltje en het Oscar-winnende Antonia. En bij het grote publiek werd ze bekend als Els Peeters in de populaire serie Baantjer.  De laatste jaren was ze vooral regisseur van cabaretiers als  Richard Groenedijk, Brigitte Kaandorp en Eva Crutzen. Hoe wist ze bij iedereen vertrouwen te winnen met haar karakteristieke bromstem en bloedeerlijke directheid? En hoe ging ze om met haar ziekte en naderende dood? Nathan de Vries volgt haar spoor terug met jeugdvriend Henk Leegte, cabaretier Eva Crutzen en dochter Lute Wilhelm.

In Wat blijft deze aflevering een uitgebreid gesprek over Theo Thijssen, leraar en schrijver van het legendatische Kees de Jongen. Dit boek maakt hem, een eeuw later, nog altijd een bekend schrijven. Journalist en historicus Peter-Paul de Baar schreef de biografie 'Theo Thijssen: schrijver, schoolmeester, socialist' en spreekt over het leven en werk van Thijssen met Lara Billie Rense.  Verder in Wat blijft: aandacht voor regisseur Ellen Jens en de Nigeriaanse atypsiche muzikant William Onyeabor. In het tweede uur en de podcastserie van Wat blijft volgt Nathan de Vries het spoor van actrice Wimie Wilhem terug met jeugdvriend Henk Leegte, cabaretier Eva Crutzen en dochter Lute Wilhelm en staan wij stil bij de Wereld Aids Dag. --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems, Nienke Spaan. Eindredactie: Bram Vollaers