Wat blijft

De Amsterdamse zakenman Piet van Eeghen speelde een cruciale rol bij de modernisering van Amsterdam in de negentiende eeuw. Zo nam hij het initiatief tot sociale woningbouw - in een tijd waarin de meeste stadsbewoners nog in krotten leefden - en maakte zich sterk voor de opvang van prostituees en ‘verwilderde’ jongeren. Ook bouwde hij het destijds hypermoderne Prinsengrachtziekenhuis, legde het Vondelpark aan en speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum. Wat bewoog deze Amsterdamse koopman? Hoe kwam het dat hij zo veel voor elkaar kreeg? Laura van Hasselt verdiepte zich zeven jaar in het leven en werk van Piet van Eeghen, en schreef de biografie ‘Geld, Geloof en Goede Vrienden’ over Van Eeghen en de metamorfose van Amsterdam in de 19e eeuw. Verder in Wat blijft: aandacht voor Matthew Perry door Aaf Brandt Corstius, en muzikant Gram Parsons door Tim Knol. In de podcast serie Wat Blijft aandacht voor Kunststof-presentator Jellie Brouwer. Inge ter Schure volgt haar spoor terug met eindredacteur en goede vriendin Yvonne Hoksbergen, schrijver en oud-Kunststof-stagiair Lisa Weeda en Jellie’s oudste dochter, Patsy Kroonenberg.  --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Vragen stellen was de tweede natuur van Kunststof presentatrice Jellie Brouwer. Meer dan twintig jaar sprak ze op de radio met gasten uit de cultuur en mediawereld. Maar ook als het rode lampje van de studio uitging, bleef ze nieuwsgierig naar de mensen in haar omgeving. Over verlies, ziekte en rouw waar ze in haar eigen leven mee te maken kreeg, sprak ze niet in het openbaar. Liever bond ze een grote strik om het leven heen en probeerde ze in iedere dag iets moois te ontdekken.  Inge ter Schure volgt haar spoor terug met eindredacteur en goede vriendin Yvonne Hoksbergen, schrijver en oud Kunststof stagiaire Lisa Weeda en Jellie’s oudste dochter, Patsy Kroonenberg.  Het nummer van Philip en Patsy Kroonenberg heet Today en staat op het album Wherever you are dat in februari verschijnt.

Hoe leid je je leven in goede banen, als je vanaf je puberteit wereldroemd bent? Britney Spears was 16 toen ze haar eerste wereldhit Baby, one more time scoorde, en werd al gauw een popdiva. De paparazzi deed uitvoerig verslag van haar problemen: ze scheidde van de vader van haar twee kinderen, verloor haar voogdij en kwam in de problemen. Nu is er een autobiografie, met haar eigen verhaal. Carolien Borgers licht popfenomeen Britney Spears toe bij Lara Billie Rense. Verder in Wat blijft: schrijver Wessel te Gussinklo, producer The 45 King, en muzikant Jim Sullivan. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft volgt Fleur Jurgens het spoor terug van Petra Jorissen: Petra Jorissen kwam met een dwarslaesie ter wereld en had weinig kans om zeg 10 jaar te worden. Maar zij wilde leven en het liefst een normaal leven. Naast rolstoelmens was Petra ook nog schrijver, vrouw, wereldreiziger, scherpzinnig observator, meemoeder en would-be danseres en streed onvermoeibaar voor het recht op zelfbeschikking.  Fleur Jurgens volgt haar spoor terug met ex-vriend en co-auteur Linus Hesselink, met actrice Margriet Meeuwesen en met haar broer en zus, Ad en Anja Jorissen.  --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

De artsen gaven haar niet meer dan zes jaar, nadat ze met een dwarslaesie ter wereld was gekomen. En de pastoor adviseerde haar ouders om het invalide kind maar dood te laten gaan. Petra Jorissen wilde leven, normaal leven. Het waren maatschappelijke obstakels die dat haar bemoeilijkte, niet zozeer haar gebroken rug. Ze streed tegen het medelijden dat een lichamelijk mankement oproept: ‘zielig, hulpbehoevend', en liet zien dat een handicap hebben zeker niet hetzelfde is als een gehandicapte zijn. Naast rolstoelmens was Petra ook nog schrijver, vrouw, wereldreiziger, scherpzinnig observator, meemoeder en would-be danseres. Ze streed in haar columns en boeken onvermoeibaar voor het recht op zelfbeschikking. Dankzij haar improvisatiekunst kwam ze een heel eind.  Fleur Jurgens volgt haar spoor terug met ex-vriend en co-auteur Linus Hesselink, met actrice Margriet Meeuwesen en met haar broer en zus, Ad en Anja Jorissen.

Welke offers ben je bereid te brengen voor activisme en geëngageerde kunst? De dissidente kunstenaar Ai Weiwei is in zijn geboorteland China niet welkom. Hij werd geboren in 1957, en groeide deels op in een werkkamp met een vader die net zo opstanding was als hij zelf. Lara Billie Rense gaat in gesprek over zijn leven en werk, met curator Joris Westerink van Kunsthal Rotterdam. Verder in Wat blijft: poppenspeler Jozef van den Berg, muzikant Elliott Smith en fotograaf Paul Blanca. --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

“Wat wil je hiermee zeggen?” vroeg regisseur en cabaretier Fred Florusse vaak om vakgenoten te scherpen tijdens repetities. “Hij was de ideale startmotor”, vertelt Jack Spijkerman, voor hemzelf maar ook voor artiesten als Paul de Leeuw en Karin Bloemen. Florusse werd bekend als lid van Don Quishocking, de cabaretgroep die in de jaren zeventig van de twintigste eeuw furore maakte in Nederland met maatschappelijk geëngageerd en taboedoorbrekend cabaret. Hij presenteerde het School TV-weekjournaal en legde de basis voor het radioprogramma Spijkers met Koppen. Peter Blom volgt zijn spoor terug met vriend Jack Spijkerman, collega’s Jacques Klöters George Groot en zijn vrouw Annejet Florusse-Ritmeester.

Op 16 oktober 2020 werd in Frankrijk leraar Samuel Paty vermoord. Hij werd onthoofd, omdat hij in zijn klas cartoons had laten zien van de profeet Mohammed. De moord maakt veel los, niet alleen in Frankrijk, maar ook in Nederland. Stine Jensen geeft zelf les en is aangedaan door de moord. Zou dit haar ook kunnen gebeuren? En moet ze haar manier van lesgeven aanpassen, maar wil ze dat wel? Ze maakte een podcastserie over de invloed van de moord. Wat hebben we er van geleerd en zou dit weer kunnen gebeuren? Verder in Wat blijft: politicus Tjerk Westerterp, muzikant Charles Bradley en muzikant Fela Kuti. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft aandacht voor cabaratier Fred Florusse: “Wat wil je hiermee zeggen?” vroeg regisseur en cabaretier Fred Florusse vaak om vakgenoten te scherpen tijdens repetities. “Hij was de ideale startmotor”, vertelt Jack Spijkerman, voor hemzelf maar ook voor artiesten als Paul de Leeuw en Karin Bloemen. Florusse werd bekend als lid van Don Quishocking, de cabaretgroep die in de jaren zeventig van de twintigste eeuw furore maakte in Nederland met maatschappelijk geëngageerd en taboedoorbrekend cabaret. Hij presenteerde het School TV-weekjournaal en legde de basis voor het radioprogramma Spijkers met Koppen. Peter Blom volgt zijn spoor terug met vriend Jack Spijkerman, collega’s Jacques Klöters George Groot en zijn vrouw Annejet Florusse-Ritmeester.  --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

In Wat blijft aandacht voor de Frans-Joodse filosofe, politiek activist en schrijver Simone Weil (1909-1943). Haar korte leven oogt als een verzameling van tegenstellingen. Een pacifiste die dienst nam in de Spaanse Burgeroorlog, een heilige die weigerde gedoopt te worden, een Joodse die niets moest hebben van het jodendom, een atheïstische filosoof die mystica werd, een linkse activist die het woord ‘revolutie’ wantrouwde. Hoe moeten we Weil en haar gedachtengoed plaatsen? Theoloog en emeritus-hoogleraar Ethiek Frits de Lange neemt Floortje Smit mee in het leven en denken van Weil, een buitenbeentje in de canon van de moderne filosofiegeschiedenis. Verder in Wat blijft: scenarioschrijver Kees Holierhoek, rock 'n roll-legende Sister Rosetta Tharpe en senator Dianne Feinstein. In het tweede uur een aflevering uit de podcast Wat blijft: verzetsstrijder Joke Folmer. Bescheiden noemde ze zichzelf 'boodschappenmeisje van het verzet’, maar in feite was ze een bevlogen strijdster voor gerechtigheid en menselijkheid. Met haar stalen zenuwen en onschuldige meisjesgezicht smokkelde Joke Folmer tijdens de oorlog ruim driehonderd mensen de grens over, onder wie 120 geallieerde piloten. In april 1944, twintig jaar oud, werd ze gearresteerd en ter dood veroordeeld, waarna ze naar acht gevangenissen in Nederland en Duitsland werd gesleept. Tot een executie is het nooit gekomen. De geallieerden rukten op en de benodigde procespapieren ontbraken.   Fleur Jurgens volgt haar spoor terug met oud-directeur van het Fries Verzetsmuseum Gerk Koopmans, haar 99-jarige studiegenoot Anneke Halbertsma en kleinzoon Jim de Groot.  --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Bescheiden noemde ze zichzelf 'boodschappenmeisje van het verzet’, maar in feite was ze een bevlogen strijdster voor gerechtigheid en menselijkheid. Met haar stalen zenuwen en onschuldige meisjesgezicht smokkelde Joke Folmer tijdens de oorlog ruim driehonderd mensen de grens over, onder wie 120 geallieerde piloten. In april 1944, twintig jaar oud, werd ze gearresteerd en ter dood veroordeeld, waarna ze naar acht gevangenissen in Nederland en Duitsland werd gesleept. Tot een executie is het nooit gekomen. De geallieerden rukten op en de benodigde procespapieren ontbraken.   Tot op hoge leeftijd bleef Joke Folmer een vrije geest met een groot hart. ‘Overleven verplicht’, vond ze.  Ze streed evengoed voor het herdenken van gedeporteerde Joden als van Duitse soldaten, die op Schiermonnikoog lagen begraven. Tenslotte waren ook zij slachtoffer van de oorlog.   Fleur Jurgens volgt haar spoor terug met oud-directeur van het Fries Verzetsmuseum Gerk Koopmans, haar 99-jarige studiegenoot Anneke Halbertsma en kleinzoon Jim de Groot.    Voor deze podcast hebben we gebruik gemaakt van enkele fragmenten van de documentaireserie van regisseur Thom Verheul (voor Omrop Fryslân) over Joke Folmer. Deel 1: Boodschappenmeisje van het verzet, uitgezonden op 30 april 2022 en deel 2: ‘Overleven verplicht’, uitgezonden op 7 mei 2022.

Soms zijn stippen niet alleen een leuk patroon op een feesthoed, maar existentieler. Voor de Japanse kunstenaar Yayoi Kusama werken de polkadots helend. Ze werd er wereldberoemd mee. Kusama schildert de stippen, om haar moeilijke jeugd te verwerken. In Stedelijk Museum Schiedam wordt dit najaar de Nederlandse jaren van Kusama belicht, vooral haar rol als pionier, feminist en cultheldin in de jaren zestig. Ze is wereldberoemd, maar heeft ook in Nederland werkt gemaakt. Catrien Schreuder, hoofd kunst en geschiedenis van het museum, bespreekt haar leven en werk met Floortje Smit.  Verder in Wat blijft: activist en politica Nona Salakory, de Cubaanse zangeres Olga Chorens en kunstenaar Fernando Botero. In het tweede uur volgt Inge ter Schure het spoort terug van activist Liefke Munneke Bos, die streed tegen de gasboringen in Groningen. Liefke Munneke-Bos had een enorme liefde voor het Groninger landschap en het culturele erfgoed. Na de zware aardbeving bij het dorpje Huizinge in 2012 realiseerde zij zich dat de gasboringen van de NAM onomkeerbare schade veroorzaakten. Samen met haar echtgenoot Jan kwam Liefke Munneke Bos in actie. Onvermoeibaar demonstreerde ze, sprak ze in bij gemeenteraad en provincie, liet ze haar stem horen bij de Raad van State. Munneke Bos ging fier voorop in de strijd en had een enorme dossierkennis. Haar eigen boerderij in het noord-Groningse dorpje Krewerd was de eerste die in de stutten kwam te staan. Na een jarenlange strijd met de NAM werd het woonhuis tot de grond toe afgebroken en weer opnieuw opgebouwd. Dat de boerderij af was, heeft Liefke niet meer meegemaakt. Inge ter Schure volgt het spoor terug van Liefke Munneke Bos met Tweede Kamerlid Sandra Beckerman van de SP, historicus Reint Wobbes en echtgenoot Jan Munneke.   --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers