Wat blijft

(1:21) Zangeres en presentator Manuela Kemp had een land vol vrienden. Haar goede vriendin Petra Possel, die ze al ruim dertig jaar kende, deelt haar bijzondere herinneringen.  (12:40) Filmmaker David Lynch had oneindig veel scherpzinnige uitspraken en creatieve ideeën. Samya Hafsaoui, schrijver en fan, vertelt over zijn Lynchiaanse meesterwerken.  (22:07) Oud president Jimmy Carter kreeg na zijn presidentschap veel kritiek: hij zou zwak en onbetekenend zijn en niets hebben bereikt. Amerikadeskundige Kirsten Verdel vertelt wat Carter heeft betekend en wat de verschillen zijn tussen Carter en Trump.  (55:10) In de Wat Blijft Lijn aandacht voor Bert van der Lans, de man die de meeste Nijjmeegse Vierdaagses op zijn naam heeft staan.

(01:18) De Franse politicus Jean-Marie Le Pen, oprichter en boegbeeld van de extreemrechtse politieke partij Front National, overleed op 7 januari. Hij stond bekend om zijn racistische uitspraken en denkbeelden. In de jaren 80 zat hij in het parlement, daarna was hij lange tijd Europarlementariër: bijna 35 jaar. Historicus John-Alexander Janssen vertelt over de nalatenschap van Le Pen.  (09:40) Een icoon uit de dragwereld is overleden: the Vivienne. Nadat ze de Britse tv show RuPaul’s Drag Race won, werd ze wereldwijd bekend om haar charisma, humor en verbluffende talent. Ze groeide uit tot een van de invloedrijkste dragqueens van onze tijd. Dragqueen Megan Schoonbrood kende the Vivienne en vertelt wat zij betekende voor de dragwereld.  (19:47) Hij was de eerste populist die Europa rijk was: Georges Boulanger. Na een succesvolle carrière in het Franse leger had Boulanger de smaak van macht en roem te pakken. Met behulp van een massacampagne presenteerde hij zich eind 19e eeuw als dé anti-establishmentkandidaat die de stem van het volk representeerde. Zijn politieke tegenstanders voelden zijn dreiging en deden er alles aan om hem te stoppen. Historicus John-Alexander Janssen schreef een biografie over Boulanger, die naast een opmerkelijke politieke carrière ook een roerig privéleven had.  (53:27) In de Wat blijft-lijn: Petra Possel deelt een herinnering aan wijnschrijver Nicolaas Klei.  (56:19) Deze week werd bekend dat de Amerikaanse anti-lhbti-activist Anita Bryant op 16 december is overleden. Ze werd wereldwijd een symbool voor homohaat, en haar conservatieve geluid bracht in Nederland een tegenbeweging op gang. Het leidde tot de eerste Pride en een protestlied van de Zangeres Zonder Naam. Met haar nummer 'Anita' maakte Mary Serveas zichzelf onsterfelijk als voorvechter van de lhbti-beweging.    (01:00:34) Intimiteit en seksualiteit zijn nog altijd onderwerpen van felle discussie. Wat is privé, wat is publiek? In deze podcast van Het Filosofisch Kwintet praat Arnon Grunberg met historicus Lotte Houwink ten Cate, filosoof Michiel Leezenberg, columnist Stefan Sanders en cultuurwetenschapper Margriet van Heesch over de rechtstaat en intimiteit. (01:49:35) Ook deze week sluiten we af met De Zin van de Dag, waarin onze huisfilosoof Stine Jensen elke week een denker in het licht zet. Vandaag laat ze vertaler Marijke Emeis aan het woord met haar levenswijsheid van schrijver Martin Bril: "Als je nou de dood kon overleven, dan zou het minder erg zijn."

Wat Blijft, het wekelijkse radioprogramma waarin we op zoek gaan naar levensverhalen en levenslessen, gepresenteerd door Lara Billie Rense. Met deze week: (00:50) Ruslanddeskundige Hans van Koningsbrugge over 'Patriot', de autobiografie van Aleksej Navalny (56:50) De podcast van Het Filosofisch Kwintet, met Arnon Grunberg en gasten over autocratische leiders (01:46:41) Muziek van Alfa Anderson (78), overleden op 17 december 2024 (01:50:53) De Zin van de Dag door Stine Jensen, over het woord "Supercalifragilisticexpialidocious" Meer info: https://www.human.nl/wat-blijft.html (https://www.human.nl/wat-blijft.html)

In deze speciale eindejaarsaflevering blikken we terug op bijzondere mensen die het afgelopen jaar overleden.  (01:25) Annette van Soest praat met Mony Rusch, weduwe van Yab Yum-oprichter Theo Heuft die op 10 juni 2024 overleed.  (21:14) Botte Jellema praat met boekrecensent Annemarie Terhell over jeugdboekenschrijver Tonke Dragt die op 12 juli 2024 overleed.  (39:30) Inge ter Schure praat met Henk Schiffmacher, vriend van beeldend kunstenaar en schrijver Jan Cremer. Hij overleed op 19 juni 2024.  (59:16) In het tweede uur aandacht voor Michaela DePrince. Ze groeit op in een weeshuis in Sierra Leone. Door haar enorme doorzettingsvermogen en grote talent lukt het haar om topballerina te worden. Op 10 september overleed ze. Ze werd 29 jaar. (01:11:05) U hoort over Dries van Agt, de markante drievoudig oud-premier en CDA-leider. Hij overleed samen met zijn vrouw Eugenie van Agt-Krekelberg. Ze stierven hand in hand. (01:27:45) En over de ‘grande dame’ van de Franstalige literatuur: Maryse Condé. Voor de Nobelprijs voor de Literatuur bleef de Guadeloupse een eeuwige favoriet.  (01:43:40) Ook opnieuw aandacht voor striptekenaar Akira Toriyama, de bedenker van Dragon Ball, de wereldwijd bekende mangareeks waar later de populaire animatieserie Dragon Ball Z op is gebaseerd.

In de laatste aflevering van 2024 van de podcast Wat Blijft hoor je drie portretten van drie recent overleden Nederlanders. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven? En hoe leven zij voort? Onze makers vragen het aan uit mensen uit hun intieme kring:     -Annette van Soest praat met Mony Rusch, weduwe van Yab Yum-oprichter Theo Heuft die op 10 juni 2024 overleed.  -Botte Jellema praat met boekrecensent Annemarie Terhell over jeugdboekenschrijver Tonke Dragt die op 12 juli 2024 overleed.  -en Inge ter Schure praat met Henk Schiffmacher, vriend van beeldend kunstenaar en schrijver Jan Cremer. Hij overleed op 19 juni 2024.

‘Geluksprofessor’ Ruut Veenhoven zette het wetenschappelijk onderzoek naar geluk internationaal op de kaart. Hij was hoogleraar Sociale condities voor menselijk geluk en richtte de World Database of Happiness op, een online databank waarin hij onderzoek naar geluk bundelde. Veenhoven had de ziekte van Kahler, een vorm van bloedkanker. Zijn vriend en collega Ad Bergsma vertelt over hem.   Charles Aznavour begon zijn leven als kind van Armeense vluchtelingen en kreeg te maken met armoede en racisme. Hij wist uit te groeien tot een icoon van de Franse chansons. Aznavour was met zijn poëtische teksten en tijdloze melodieën niet alleen de stem van Frankrijk, maar ook de stem van de wereld. 100 Jaar geleden werd hij geboren en onlangs verscheen er een biopic over zijn leven. Wie was de man achter hits als La Bohème en She? En hoe wist hij zich van een arme jongen in Parijs te ontwikkelen tot een wereldwijd fenomeen? Lara Billie Rense praat over Charles Aznavour met muziekjournalist Jean-Paul Heck.   In de podcastreeks Grote Geesten hoort u over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Inge ter Schure volgt deze week het spoor terug van Baruch Spinoza. Spinoza was een Nederlandse filosoof en politiek denker uit de Gouden Eeuw. Hij stelde dat God en de natuur samenvallen en wees het idee van God als persoon en Schepper af. Dat kwam hem duur te staan. Als jongeman werd hij door zijn Joodse gemeenschap verbannen en zijn boeken werden door de rooms-katholieke kerk verboden. Pas na zijn dood wordt zijn meesterwerk de Ethica voor het eerst gepubliceerd en zijn ideeëngoed breed omarmd. Inge praat met filosoof en leraar Yoram Stein, historicus en hoogleraar Ronald van Raak en filosoof Tinneke Beeckman.

In de podcast Wat Blijft hoor je aflevering 12 van de serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Inge ter Schure volgt het spoor terug van Baruch Spinoza. Spinoza was een Nederlandse filosoof, politiek denker en exegeet uit de Gouden Eeuw. Hij wordt gezien als de grondlegger van het rationalisme. Spinoza beweerde dat God en de natuur samenvallen en wees het idee van God als persoon en Schepper af. Dat kwam hem duur te staan. Als jongeman werd hij al door de Joodse gemeenschap verbannen en zijn boeken werden door de rooms-katholieke kerk verboden. Pas na zijn dood wordt zijn meesterwerk Ethica voor het eerst gepubliceerd en herdrukt en zijn ideeëngoed breed omarmd.  Inge praat met:  -filosoof en leraar Yoram Stein   -historicus en voormalig politicus Ronald van Raak  -en filosoof Tinneke Beeckman

(01:24) Mazen al-Hamada gaf een gezicht aan duizenden slachtoffers van Assads martelregime in Syrië. Hij was geen politicus, geen generaal, en geen beroemdheid, maar een gewone man die een ongewoon leven kreeg door de gruwelijkheden van de Syrische burgeroorlog. Een aantal jaar woonde hij in Nederland, in 2020 keerde hij terug naar Syrië. Op 9 december werd Hamada’s lichaam gevonden in de Sednaya gevangenis. Lara Billie Rense praat met zijn goede vriend Khaled Al Haj Saleh. (15:08) Tweeëneenhalve eeuw geleden bouwde Eise Eisinga op de zolder van zijn woonhuis in Franeker een planetarium. Met minutieuze precisie maakte hij aan zijn plafond een bewegend zonnestelsel dat de banen van de zes dan bekende planeten volgde. Wat begon als een reactie op onrust en bijgeloof, eindigde als het oudste planetarium ter wereld dat nog werkt. Sinds vorig jaar staat het op de Unesco Werelderfgoedlijst. Historicus en biograaf Sandra Langereis schreef het boek ‘Machineman – De tijden van Eise Eisinga’. Lara Billie Rense spreekt met Langereis over de bouwer van dit beroemde planetarium. Wat maakte hem zo’n revolutionair van zijn tijd? (57:39) In de reeks Grote Geesten volgt Annette van Soest het spoor terug van filosoof en schrijver Iris Murdoch. Murdoch dankt haar bekendheid aan haar romans, zoals ‘Under the Net’ en ‘The Sea, the Sea’. Ze leidde een onconventioneel leven, had relaties met verschillende mannen tegelijk, maar trok zich ook regelmatig terug om te schrijven. De laatste jaren van haar leven leed ze aan dementie. Annette van Soest praat met filosoof Mariëtte Willemsen, schrijver en Murdoch liefhebber Doeke Sijens en essayist en vertaler Hein Groen.

In de podcast Wat Blijft hoor je aflevering 11 van de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Annette van Soest volgt het spoor terug van filosoof en schrijver Iris Murdoch. Murdoch dankt haar bekendheid aan haar romans, zoals ‘Under the Net’ (Modern Library 100 Best Novels) en ‘The Sea, the Sea’ (Booker Prize). Ze leidde een onconventioneel leven, had relaties met verschillende mannen tegelijk, maar trok zich ook regelmatig terug om te schrijven. Ze leed de laatste jaren van haar leven aan dementie, iets dat leidend was in ‘Iris’, de speelfilm over Murdochs leven naar het boek ‘Elegy for Iris’ van Murdochs echtgenoot John Bayley.

Elena Beelearts van Blokland vertelt over haar voorvader Theodore Bray. Wanneer Elena in zijn leven graaft, stuit ze op een onvermoed en nieuw verhaal: Bray was een slavenhouder in Suriname. Altijd al voelde Beelaerts van Blokland zich niet op haar gemak met haar status van freule. De ontdekking van deze voorvader maakt dat zij haar relatie tot haar adellijke naam opnieuw moet bezien. Ze besluit om op onderzoek te gaan en probeert een compleet beeld te schetsen van het plantageleven in Suriname. Hierover schreef ze het boek Ach freule. Op zoek naar de plantagehouder in mijn familie. Oud doelman Hans van Breukelen werd, net als topvoetballers Ruud Gullit en Marco van Basten, tijdens het EK van 1988 ondersteund door haptonoom Ted Troost. Hij was een spraakmakende verschijning die onlangs op 88-jarige leeftijd overleed. Hans van Breukelen blikt terug op zijn leven.  In de podcastreeks Grote Geesten hoort u over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Botte Jellema volgt het spoor terug van Nederlands-Amerikaanse primatoloog Frans de Waal. De Waal was internationaal geprezen, een pionier op het gebied van gedragswetenschappen, baanbrekend onderzoeker en hij had een diepgaand inzicht in het dierenrijk. Time Magazine noemde hem in 2007 een van de meest invloedrijke personen ter wereld.    Botte Jellema praat over Frans de Waal met praat met emeritus hoogleraar Jan van Hooff, zijn jongste broer Steven de Waal, hoogleraar cognitieve Psychologie Mariska Kret, en hij bezoekt Burger’s Zoo waar Frans de Waal in de jaren 70 en 80 onderzoek deed.