De Dag

Het aantal mensen dat ADHD-pillen slikt is in 17 jaar tijd verviervoudigd. Het CBS deed hier onderzoek naar. Steeds vaker krijgen 25-plussers medicijnen voorgeschreven en ook vrouwen maken meer gebruik van die medicijnen. Worden nu van meer mensen die met de klachten kampen de problemen eindelijk erkend? Of zijn de pillen een te makkelijke oplossing? Social media staan vol met ervaringen en tips, een zelf-diagnose snel gemaakt. In de podcast vertelt GZ-psycholoog en ADHD- onderzoeker Tycho Dekkers waarom steeds meer mensen de diagnose krijgen, en wat de nadelen daarvan kunnen zijn. Er zijn veel misverstanden over ADHD. En het pillengebruik zegt ook iets over tolerantie in onze samenleving. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie & montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Rosanne Sies

Van Bob Vylan tot Kneecap, van Bruce Springsteen tot Sophie Straat en dan is er ook nog Douwe Bob. Artiest na artiest laat meer en meer protest horen op podia. De oorlog in Gaza, de regering Trump en de positie van minderheden zijn onderwerpen die muzikanten zichtbaar boos maken tijdens optredens. 3FM-dj Jasper Leijdens laat drie proteststemmen horen van deze tijd. Wat vertellen ze? Wat doet het ook met hen? Zitten fans te wachten op dit soort boodschappen tijdens concerten? En wat is de invloed van de politiek? En zijn de gevolgen voor hun boekingen? In de historie is de muziek altijd verbonden geweest met activisme, vertelt Laurens Ham. Hij schreef het boek Op de vuist: Vijftig jaar politiek en protestliedjes in Nederland. Maar zo intens als het protest op podia nu ziet Ham niet terug in de geschiedenis. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Lisa Konings Muzieklijst:  Kneecap - Get your Brits out Bruce Springsteen - Land of Hope and Dreams Bruce Springsteen - City of Ruins Sophie Straat - Tweede Kamer Sophie Straat - Vlinder Boudewijn de Groot - Welterusten mijnheer de president The Scene - Beschaving Zangeres zonder naam - Luister Anita Vader Abraham - Den Uyl is in den olie Klein Orkest - Over de muur

30 jaar geleden was de genocide van Srebrenica. Nederlandse militairen moesten in een VN-missie de enclave met Bosnische moslims, Bosniakken, beschermen. Maar het Bosnisch-Servische leger kwam Srebrenica binnen en vermoordde uiteindelijk meer dan 8000 mannen. Correspondent Thijs Kettenis reisde naar Srebrenica. Hij ontmoette Edin, een Bosniak die ervoor koos om terug te verhuizen naar de plek waar zoveel heftigs is gebeurd. Hij merkt dat de spanningen met de Bosnische-Serven toenemen, onder meer omdat zij de genocide ontkennen. Zoran Bogdanovic heeft een Servische vader en gaat vaak terug naar zijn geboortestad Prijedor waar ook een genocide werd gepleegd. Erover praten doet vrijwel niemand. Zijn stad noemt hij dan ook de Zwijgende Stad. Hij vertelt over zijn zoektocht naar waarom de stilte overheerst onder de Serviërs. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie & Montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Voor het eerst zegt een internationale rechter dat Rusland verantwoordelijk is voor de ramp met MH17 in 2014. Het toestel werd met een raket naar beneden geschoten in Oekraïne en 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. De rol van Rusland bij de crash is nu internationaal erkend door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Wat betekent dat voor Rusland zelf? Want Rusland erkent het hof niet en hoeft zich dus niet aan de uitspraak te houden. Toch is volgens advocaat Flip Schüller deze dag van groot belang. Dat het zwart op wit vaststaat schept een precedent. Het laat zien hoe Rusland regels consequent schendt en dat is ook van belang voor nieuwe zaken. Dat komt bovenop de waarde die het heeft voor nabestaanden van de slachtoffers. De internationale rechtspraak heeft het drukker dan ooit, volgens hoogleraar internationale geschillenbeslechting aan de Universiteit Leiden Eric de Brabandere. En die vraag: welk nut heeft het als uitspraken niet opgevolgd worden, komt daarmee ook vaker op. Volgens de Brabandere heeft is ook deze uitspraak belangrijk, want het wordt ooit een bewijsstuk op een onderhandeltafel. Presentatie & Montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek Reageren? Mail naar dedag@nos.nl

Het waterpeil van de Guadalupe River in Texas steeg afgelopen vrijdag binnen 45 minuten met acht meter. Inmiddels zijn er meer dan 100 doden bevestigd, onder wie tientallen kinderen die op zomerkamp waren en aan de oevers van de rivier kampeerden. De vraag die overheerst: hoe kan men dit niet hebben zien aankomen? En: waarom is er niet beter gewaarschuwd?  In deze podcast een reconstructie van de gebeurtenissen met Maarten van Aalst, directeur van het KNMI. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Marco Geijtenbeek en Ulrike Nagel

Steeds meer landen voeren aparte grenscontroles in om migratie tegen te gaan. Polen begon er gisteren mee, België vandaag en 10 andere landen zijn al langer bezig, waaronder ook Nederland. Daarnaast ontstaan er op verschillende plekken zogenoemde burgerwachten, waarbij burgers zelf controles uitvoeren omdat ze vinden dat de autoriteiten te weinig doen. Europa-correspondent van Nieuwsuur Saskia Dekkers reisde de afgelopen jaren langs heel wat kilometers Europese grens en komt net terug van de grens tussen Duitsland en Polen, waar ook tientallen burgerwachten actief zijn. Polen en Duitsland hebben nu beide grenscontroles ingevoerd, maar werken daarin niet goed samen. Aangejaagd door de Poolse oppositiepartij PiS worden er geruchten verspreid dat er duizenden migranten uit Duitsland teruggestuurd worden naar Polen en dat leidt tot een groot wantrouwen, vertelt Saskia in deze podcast. Landen willen aan hun bevolking laten zien dat ze zélf de controle pakken en willen dus ook hun eigen controles uitvoeren. 'Het is eigen grenscontrole eerst.' Die zichtbare maatregelen aan de grenzen zijn bepaald niet nieuw. Saskia Dekkers maakt er al jaren reportages over en vertelt aan de hand van verschillende voorbeelden hoe moeilijk het is om met dit soort maatregelen werkelijk iets tegen de instroom van migranten te doen. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Ulrike Nagel

Vanuit het niks kreeg de band Velvet Sundown in korte tijd honderdduizenden luisteraars op muziekstreamingdienst Spotify. Maar meteen was er ook twijfel: de bandleden gaven geen interviews, ze traden nooit op en de foto was té mooi. Het is de laatste relletje in de muziekwereld, die worstelt met het gebruik van kunstmatige intelligentie. Onlangs trokken ruim 400 Britse muzikanten aan de bel, omdat zij vrezen dat AI, met hun muziek gevoed, er vandoor gaat met de geld. In de podcast vertelt Max Tiel van innovatielab Thunderboom Records wat de mogelijkheden en de beperkingen zijn van het gebruik van AI in de muziekindustrie. En we laten horen hoe iedereen nu in zes seconden een liedje kan produceren. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Judith van de Hulsbeek

In deze snikhete week kon iedereen het verschil voelen. In een groene tuin kan het wel 8 graden koeler zijn dan in een betegelde tuin. Maar ook de rest van het jaar hebben bomen en planten veel voordelen voor zowel de biodiversiteit als het voorkomen van wateroverlast. Gemeenten, vrijwilligers en milieuorganisaties doen al jaren verwoede pogingen om mensen te overtuigen dat ze hun tuin beter kunnen vergroenen. Dat gaat van tegeltaxi’s tot NK tegelwippen, en allerlei andere lokale initiatieven. Toch willen veel mensen er niet aan. Een groot deel van de Nederlandse achtertuinen is versteend, en hoveniers halen ook nog dagelijks het groen uit tuinen om er nieuwe tegels te leggen. Podcast De Dag duikt vandaag de achtertuin in. Janneke de Vries is klimaatburgemeester in Tilburg. Ze zet zich al jaren in voor de vergroening van tuinen. En ze ziet nu de resultaten. Reint Jan Renes is lector psychologie voor een duurzame stad. Hij onderzocht wat mensen wel of niet kan motiveren om te vergroenen. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Ulrike Nagel en Lisa Konings

De speciaal gezant Vredes Missies voor de VS, Steve Witkoff, en Donald Trump kennen elkaar al heel erg lang. Zij waren, zeggen ze zelf, de dealmakers in de New Yorkse vastgoedwereld van de jaren tachtig. Nu, beiden multimiljardairs en opererend vanuit het Witte Huis, willen ze dat weer zijn: op het wereldtoneel. Volgens president Trump is een nieuw bestand tussen Israël en Gaza dichtbij, en liggen deals over Oekraïne en het Iraanse atoomprogramma ook in het verschiet. Hij hoopt hiervoor uiteindelijk de Nobelprijs voor de Vrede te krijgen. De man die de weg daarnaartoe moet leiden is zijn oude vriend Steve Witkoff. In deze podcast tekent politicoloog en Amerikadeskundige van de Radboud Universiteit Chris Nijhuis een profiel op van Trumps beoogde super-dealmaker en vriend. Wat is zijn achtergrond, hoe zien de banden tussen hem en Trump eruit, hoe opereert hij zonder enige diplomatieke ervaring in deze zeer complexe geopolitieke crises en wat zijn zijn beoogde deals waard als hij namens Amerika in deze conflicten duidelijk partij kiest? Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings en Judith van de Hulsbeek

Natte hitte is voor mens en dier gevaarlijker dan droge hitte. En daarom is het belangrijk om de zogenoemde 'natteboltemperatuur' in de gaten te houden. In deze podcast wordt uitgelegd wat dat is en welk effect deze temperatuur op je lichaam heeft.  Er is een hitteplan, nieuwssites houden hitteblogs bij en in heel Europa wordt het ene hitterecord na het andere verbroken. Maar hoeveel graden de thermometer uitslaat, zegt niet alles over hoe gevaarlijk die temperatuur kan zijn. De natteboltemperatuur doet dat beter. Als die boven de 35 graden komt, kunnen mensen al binnen 6 uur overlijden. In deze podcast vertelt klimaatexpert van het KNMI Peter Siegmund hoe de natteboltemperatuur gemeten wordt en vooral: wat het betekent. Hoogleraar fysiologie van het Radboudumc Maria Hopman legt uit wat er in het menselijk lichaam gebeurt als hitte niet meer goed kan verdampen.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosanne Sies