De Dag

Heftige luchtaanvallen op Kyiv deze week. En ook een toename van het aantal drones en raketten dat door Rusland is afgevuurd. En na twee náchten van bombardementen lag Kyiv ook overdag onder vuur. Maar de luchtafweer haalt de meeste drones en kruisraketten neer voordat ze ontploffen. Wel komen er brokstukken neer op druk bereden wegen in de stad Die drones spelen een belangrijke rol in de oorlog: zowel aan Russische als aan Oekraïense kant. En daarom in podcast De Dag een tweeluik over de drones boven de hoofdsteden. Gisteren de drones boven Moskou en vandaag: drones boven Kyiv. Dat de aanvallen nu ook overdag gebeuren, is doodeng, vertelt journalist Michiel Driebergen, die de afgelopen dagen in Kyiv was. Het zorgt voor nieuwe angst in de stad. Volgens oud-commandant landstrijdkrachten Mart de Kruif hebben deze aanvallen vooral een politiek strategisch doel. En heeft Rusland de middelen niet om dit vol te blijven houden.

Uniek, een wake-upcall, de oorlog komt dichtbij. De drone-aanval in Moskou gisteren zorgt voor veel reacties, ook van president Poetin. Volgens hem probeert Oekraïne Russen bang te maken. Die drones spelen een belangrijke rol in de oorlog: zowel aan Russische als aan Oekraïense kant. En daarom in podcast de Dag een tweeluik over de drones boven de hoofdsteden. Met vandaag: Moskou. Na bijna anderhalf jaar oorlog treft die oorlog door de drone-aanval de gewone Rus in die stad, volgens correspondent Geert Groot Koerkamp. Ook al heeft lang niet elke inwoner er iets van meegekregen: de onrust door dit soort incidenten groeit. Volgens Rusland zit Oekraïne achter de aanval. Met welk doel zouden zij drones zo ver van de frontlinie sturen? Dat vertelt Frans Osinga, voormalig generaal bij de luchtmacht en hoogleraar oorlogsstudies. Want ook al is de schade gering, Poetin voelt de drone-aanval in zijn Moskou zeker. Reageren? Mail dedag@radio1.nl (mailto:dedag@radio1.nl)

Na de Provinciale Statenverkiezingen in maart kiezen de Provinciale Staten vandaag de Eerste Kamer. De BBB-fractie en de gecombineerde fractie van GroenLinks en PvdA zijn de grootste fracties en de coalitiepartijen verliezen flink, wat betekent dat het zogeheten 'wheelen en dealen' om aan meerderheden te komen alleen maar zal toenemen. De Eerste Kamer wordt nog politieker dan al het geval was.  Bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis Bert van den Braak maakt zich daar zorgen over, vertelt hij in podcast De Dag. De Eerste Kamer is volgens hem in feite politiek gewichtiger dan de Tweede Kamer, omdat wetten er gemakkelijker geblokkeerd kunnen worden. En door al het politieke geharrewar dreigt de kwaliteitscontrole te verslappen. Maar, stelt hij, daar is ook iets aan te doen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is het einde van een tijdperk, het Koffietijd-perk, want vanochtend was de allerlaatste aflevering van Koffietijd te zien op televisie. Wat in 1994 begon als een keuvelend 'huisvrouwen-programma' eindigde als monument met cultstatus en in de tussentijd is er uren en uren aan gezellige, soms 'mutserige' en bij vlagen iconische televisie gemaakt.  Maar, zegt mediahistoricus Huub Wijfjes in deze podcast, tijden veranderen: vrouwen zitten minder thuis en lineair kijken gebeurt nauwelijks meer. Dat is lastig voor een daytime-televisieprogramma dat juist op die twee pijlers was geënt. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Alsof je de douche aanzet: zo hard regende het in het Zuidoosten van Spanje. Vooral de regio's Murcia, Valencia en Andalusië werden getroffen. Het zorgde voor lege straten, dichte scholen, dorpen die onbereikbaar zijn door overstroomde wegen. En die zware buien komen na maanden zonder regen. Het water kunnen ze dus goed gebruiken, maar de grond zal het niet opnemen. Die is te droog en wordt de komende jaren alleen maar droger, legt klimaatwetenschapper van het KNMI Karin van de Wiel uit in podcast de Dag. Spanje is de hotspot van klimaatverandering: de Sahara schuift op richting het land. En dat gaat de Vlaming Benny Vanhaelewyn merken: hij runt een Bed & Breakfast in Murcia en vertelt hoe hij en de Spanjaarden leven met het nu al extreme weer. Reageren? Mail dedag@radio1.nl (mailto:dedag@radio1.nl)

Het wit blauw rood van de Russische vlag vervangen voor wit blauw. Dat is wat een groep Russen wil die tegen Rusland strijdt. Ze brachten de oorlog thuis door de grens vanuit Oekraïne over te steken in de regio Belgorod en in vier Russische plaatsen binnen te vallen. Een symbolisch speldenprikje met grote gevolgen, vertelt NOS-redacteur Chiem Balduk in podcast de Dag. Want hoe veilig is de Russische grens nog? Daar zal het Kremlin op moeten reageren. Met helikopters, pantservoertuigen en een groep soldaten trokken ze de grens over. Maar wie zijn die Russen die vechten tegen het eigen land? De Belgische journalist Arnaud De Decker weet wie en wat er achter het Vrijheid voor Rusland Legioen zit. Hij bezocht de groep eind vorig jaar en zag daar dat de banden met Oekraïne niet te ontkennen zijn. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Gerard Sanderink, ooit was hij de held van Twente die een indrukwekkend bedrijvenimperium opbouwde. Nu is hij vooral in opspraak, getrouwd met de ontmaskerde nep-deskundige Rian van Rijbroek en verwikkeld talloze rechtszaken en ruzies. Met desastreuze gevolgen voor de bedrijven waar hij eigenaar van is. Morgen dient misschien wel de belangrijkste rechtszaak van zijn leven en dreigt zijn zakenimperium definitief ineen te storten. In deze podcast vertelt onderzoeksjournalist Angelique Kunst hoe zij Sanderink in de loop der jaren zag veranderen van een - in haar woorden - 'knuffeltukker' in een man die bizar gedrag vertoont. Ze schreef een boek over Sanderink, maakte de podcast In de ban van Rian en volgt de zaak al vanaf dag één. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

'Pay your writers,' wordt er door een toespraak van de baas van Warner Bros. geroepen, een van de grootste film- en tv-producenten ter wereld. Studenten en stakende scriptschrijvers verstoorden de speech uit onvrede over de vastgelopen onderhandelingen over de salarissen en werkomstandigheden van schrijvers. En na schrijvers lijken ook acteurs zich aan te sluiten bij de massale Hollywood-staking, die alweer zijn vierde week ingaat. Zowat de hele filmindustrie kan daardoor stil komen te liggen. Nu al zijn er geen late night-shows meer, staan nieuwe Netflix, HBO en Disney-series op de helling en kunnen bioscoopfilms in de problemen komen. In deze podcast legt journalist Anke Meijer uit wat er achter de schermen gebeurt. Zij schrijft en over tv-series voor VPRO en NRC, maakt er zelf ook de podcast 'Skip intro' over, en volgt de staking nauwgezet. Het is de schrijvers versus de streamers, zegt ze. En op de achtergrond speelt ook de opkomst van kunstmatige intelligentie mee. Wat is de menselijke hand in het schrijfproces nog waard?  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De Amerikaanse acteur Harrison Ford hield het niet droog toen hij gisteravond op het filmfestival in Cannes een ere-Gouden Palm kreeg voor zijn hele oeuvre. In zijn ruim vijftigjarige filmcarrière speelde hij verschillende iconische rollen, waaronder die van Indiana Jones. Op tachtigjarige leeftijd is Ford nu voor de laatste keer in die rol van archeoloog en avonturier gestapt, waarmee de filmserie die al sinds 1981 loopt voor hem eindigt. Het is, zo zeggen velen, het einde van een tijdperk. In deze podcast vertelt filmjournalist en zelfverklaard Indiana Jones-fan Robbert Blokland hoe Harrison Ford met zijn tachtig jaar nog altijd een grote actieheld is. Hij bekeek de nieuwe film en voelde zich weer precies zoals hij zich voelde toen hij de allereerste Indiana Jones-film zag. Wat maakt deze films zo tijdloos? Reageren? Mail dedag@radio.nl

Na jaren van bezuinigingen en sluitingen trekt staatssecretaris Uslu de portemonnee voor bibliotheken. Voor het eerst sinds 1987 komt er geld vanuit het Rijk: tientallen miljoenen per jaar extra. Aanstaande maandag kunnen bibliotheken plannen indienen om aanspraak te maken op het geld. En dat geld gaat hoogstwaarschijnlijk niet in de boeken zelf zitten. Want ook al is de definitie van bieb boekenbewaarplaats. Het is in de jaren veel meer dan dat geworden, legt de enige bibliotheek hoogleraar van ons land Frank Huysmans uit in podcast de Dag. Nederland kan een voorbeeld nemen aan Finland volgens hem, waar de bieb middenin de samenleving staat. In Utrecht maken ze al plannen voor de pot geld. Bibliotheekdirecteur Deirdre Carasso ziet een grote plek voor haar bibliotheek in de toekomst. Reageren? Mail dedag@radio1.nl (mailto:dedag@radio1.nl)