De Dag

Zangeres S10 staat morgen voor Nederland in de finale van het Eurovisie Songfestival. Ze staat in Turijn helemaal in haar eentje op het podium voor tientallen miljoenen kijkers en dat is, als je bedenkt waar ze vandaan komt, bijzonder. Stien den Hollander, zoals ze echt heet, is pas 21 jaar, kampte als tiener met ernstige psychiatrische problemen en zag daarna in korte tijd haar artistieke succes exploderen. Soms worstelt ze nog met de vraag of ze die schijnwerpers eigenlijk wel aankan. Toch zoekt ze dit weekend de felst mogelijke spotlight dus op. In podcast De Dag vertellen twee muzikanten die met haar hebben samengewerkt over deze eigenzinnige en veelzijdige artiest. Koen van de Wardt, van de Nederlandse band Klangstof, ontmoette Stien al in haar 'donkere periode' en herkende direct haar talent. Ze had volgens hem de muziek echt 'nodig'. Ook harpist Remy van Kesteren, met wie S10 samenwerkte voor het album 'Vlinders', is onder de indruk van haar grote muzikale talent. Ze durft te improviseren, te experimenteren en zich breed te oriënteren. 'Dat doen alleen de hele groten.' Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De Finnen zelf wilden al in grote meerderheid bij de NAVO. En nu willen ook de president en premier van Finland (https://podcast.npo.nl/admin/feed/123/feeditem/nos.nl/liveblog/2428489-ook-zweden-vraagt-navo-lidmaatschap-aan-vn-1000-burgerdoden-rondom-kiev) dat hun land lid wordt van de militaire alliantie. De 30 NAVO-landen staan aan de vooravond van een historische en strategische uitbreiding. Na Finland volgt Zweden na dit weekend waarschijnlijk ook. De oorlog in Oekraïne doet Finland na een lange periode van neutraliteit anders kijken naar hun buur, Rusland. En zo komt de NAVO-grens voor Rusland dichterbij. Finland en Rusland hebben een gespannen burenrelatie, vertelt Volkskrant-correspondent in Scandinavië Jeroen Visser in podcast De Dag. De honderden kilometers lange grens bepaalt de geschiedenis van de Finnen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is niets nieuws, een waardevolle traditie zelfs, aldus oud-burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan, om tijdens een huldiging van Ajax als burgemeester uitgefloten en met bier bekogeld te worden. Maar waar het in 2017 bij hem bij uitfluiten bleef, gaat het er bij zijn opvolger Femke Halsema harder aan toe. Sinds zij bekendmaakte dat een huldiging in de binnenstad er dit jaar door gebrek aan beveiligers niet in zit, wordt ze ernstig bedreigd. De haat van voetbalsupporters tegen burgemeester Halsema is ongekend, vertelt Stopera-verslaggever van het Parool David Hielkema in podcast De Dag. En die heftige emoties zijn er vaker rondom Halsema. Er is vanaf het begin van haar termijn keiharde kritiek van allerlei kanten. Wat betekent dat voor haar burgemeesterschap? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De verkiezingen in Noord-Ierland eind vorige week hebben een politieke aardverschuiving veroorzaakt. Het lang verguisde Sinn Féin, dat jaren nauw verbonden was aan de gewelddadige IRA, is de grootste partij geworden. Voor het eerst mag nu een katholieke partij, die zich wil afscheiden van Groot-Brittannië, de premier leveren in Noord-Ierland. Hoe Sinn Féin zo ver is gekomen en hoe het traumatische en gewelddadige verleden van de partij doorwerkt in de politieke doelen voor de toekomst, vertelt universitair hoofddocent Joost Augusteijn van de Universiteit Leiden. Hij is gespecialiseerd in de Ierse geschiedenis en werkte zelf ook lang in Noord-Ierland. Augusteijn ziet nu onder leiding van twee moderne vrouwelijke leiders een nieuw Sinn Féin opstaan dat wel trouw blijft aan de oude wensen. In een nog altijd zeer instabiele vredessituatie kan dat volgens hem makkelijk tot onrust leiden. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is 9 mei, de dag dat Rusland de zogenoemde Dag van de Overwinning viert. Dat is de dag dat de Sovjet-Unie 77 jaar geleden samen met de geallieerden nazi-Duitsland versloeg. En ook een dag waarop de militaire slagkracht en successen van het Russische leger tijdens een grote militaire parade in Moskou worden getoond en geclaimd.  Waar het niet over gaat zijn de grote verliezen die het Russische leger momenteel lijdt in Oekraïne. En die verliezen zijn aanzienlijk, zet kolonel Han Bouwmeester uiteen in podcast De Dag. Hij maakt de balans op aan Russische zijde: wat hebben de Russen verloren aan manschappen, aan materieel en welke strategische doelen moeten ze laten varen? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

77 jaar geleden eindigde de Tweede Wereldoorlog: Duitsland komt los van de führer. Maar de jaren ervoor weet Adolf Hitler in korte tijd Duitsers massaal aan 'm te binden door de nauwkeurige inzet van propaganda. Hoe werkte dat? Dat zochten documentairemakers van de NOS Melinde Kassens en Arjan Nieuwenhuizen uit. Ze maakten een driedelige documentaireserie 'Hitler en de macht van het beeld (https://over.nos.nl/nieuws/nos-docuserie-over-de-rol-van-beeld-bij-de-opkomst-en-ondergang-van-hitler/)'. Daarin hoor je hoe mensen werden beïnvloed en wat de makers van de propaganda er zelf van vonden. Er zitten lessen in die nog altijd actueel zijn, vertellen de makers in podcast De Dag. In het bijzonder in deze tijd. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De Amerikaanse president Biden ziet sinds de oorlog in Oekraïne een nieuwe wereldorde. Een orde die Amerika weer moet gaan leiden. Het land doet veel in Oekraïne: maakt de Verenigde Staten een comeback op 't wereldtoneel als leider van 't Vrije Westen, zoals na de Tweede Wereldoorlog? Amerikanist aan de Universiteit Utrecht Markha Valenta legt in podcast De Dag het verband tussen het Amerika van toen en nu. Zelf kwam ze ruim 20 jaar geleden vanuit de VS naar Nederland en ze verbaast zich nog weleens over de grote invloed die Amerika op ons had en heeft. Maar ze ziet die tijd niet snel terugkeren. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Schipholtopman Dick Benschop zegt sorry voor de chaos op 't vliegveld deze meivakantie. Lange rijen, vertragingen, annuleringen: Schiphol piept en kraakt. Er komen weer meer passagiers na de pandemie, maar er is nog te weinig personeel in bijvoorbeeld beveiliging en bagageafhandeling. En daar is de luchtvaartsector niet alleen in. De arbeidsmarkt is op z'n krapst sinds 1971. En dat terwijl er nog nooit zoveel mensen werk hebben. Wat is er aan de hand? Arbeidseconoom Ronald Dekker van TNO legt het uit in podcast De Dag en heeft ook oplossingen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het recht op abortus voor Amerikaanse vrouwen staat meer onder druk dan ooit. Volgens nieuwssite Politico staat het Amerikaanse hooggerechtshof op het punt om het landelijke recht op abortus in te perken.  Direct nadat via de Amerikaanse nieuwssite uitlekte dat het hof waarschijnlijk twee eerdere uitspraken die het recht op abortus vastleggen gaat vernietigen, kwamen zowel voor- als tegenstanders van abortus naar het gebouw van het hooggerechtshof. Voorstanders vrezen inperking van de rechten van vrouwen, want als de plannen juist blijken, komt de abortuswetgeving weer te liggen bij de verschillende Amerikaanse staten en naar verwachting zal dan de helft een abortusverbod instellen. Een definitief besluit van het Hooggerechtshof wordt binnen twee maanden verwacht. In september vorig jaar sprak Elisabeth Steinz met Amerika-deskundige Laila Frank. Zij gaf toen al aan dat de anti-abortus beweging nog nooit zo sterk is geweest. Gezien en ongezien komt de pro life beweging al jaren het dagelijks leven van Amerikanen in - en de gevolgen daarvan worden nu merkbaar.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Geen lovende recensies, financiële tegenvallers en een kale start van wat een bloeiende pracht moet zijn. Wereldtuinbouwtentoonstelling de Floriade in Almere is een paar weken onderweg en de problemen zijn nog niet weg.  Almere had van verre kunnen zien aankomen dat dit niet goed gaat, zegt Hans van Driem vandaag in podcast De Dag. Hij was commercieel directeur van de Floriade in Zoetermeer in 1992. Naar eigen zeggen de laatste Floriade met succes. Reageren? Mail dedag@radio1.nl