De Dag

Duizenden Nederlanders denken erover om Oekraïense vluchtelingen in huis te nemen. Gerard Elshof en Josja Gunnink uit Zwolle hebben inmiddels daad bij de gedachte gevoegd en hebben er sinds deze week drie huisgenoten uit Oekraïne bij. Voor De Dag hielden ze een audio-dagboek bij en in de podcast vertellen ze over de achtbaan waarin ze terecht zijn gekomen.  'Veel tijd om na te denken was er niet,' zegt Josja, 'het ging allemaal ontzettend snel.' In een paar dagen tijd regelde ze met hulp van de buurt dat er allerlei spullen voor het gezin kwamen en werd er ook een bankrekening voor ze geopend waar gedoneerd geld op staat.  Dinsdag was het zo ver: toen stonden een Oekraïense moeder met haar twee dochters in Zwolle op de stoep. 'Je zag wel de ontreddering in de ogen en ook het verdriet,' vertelt Gerard Elsfhof. 'Je laat ze dan maar even bijkomen.'  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Oekraïners houden tanks tegen, maken molotovcocktails en hun president Zelenski gaat de strijd aan met felle retoriek vanuit z'n kantoor in hoofdstad Kiev. Het beeld ontstaat van een sterk en strijdvaardig Oekraïne, dat met alles wat ze in zich hebben vecht tegen Rusland. Daarmee wint Oekraïne de slag in de propagandaoorlog, vertelt Bob Deen in podcast De Dag. Hij is Oost-Europadeskundige en defensiespecialist aan het Clingendael Instituut. De Oekraïense regering weet precies welke informatie, foto's en video's het met Rusland en de rest van de wereld moet delen. En vooral ook welke dingen ze beter voor zichzelf kunnen houden. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De oorlog in Oekraïne maakt een heleboel landen nerveus, maar sommige nog wat nerveuzer dan anderen. Het kleine Moldavië grenst aan Oekraïne en zou een makkelijke prooi voor Poetin kunnen zijn. Een scenario dat na de inval in Oekraïne niet meer ondenkbaar is. De omliggende Balkan ziet de oorlog ook met argusogen aan, doordat een deels onverwerkt verleden er weer door dreigt op te laaien. De spanningen lopen in de hele regio op, zegt correspondent David Jan Godfroid in podcast De Dag. Hij is naar Moldavië afgereisd en vertelt hoe het meest kwetsbare buurland van Oekraïne omgaat met de Russische dreiging en ondertussen een enorme vluchtelingencrisis managet. En het verhaal van de landen daar omheen moet ook in de gaten gehouden worden, zegt hij. Want het risico ligt op de loer dat oude wonden worden opengereten. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De oorlog in Oekraïne is bijna twee weken aan de gang en de analyses over het verdere verloop stemmen vooralsnog niet hoopvol. Het geweld neemt alleen maar toe en de Russische president Poetin lijkt alles op alles te zetten om de volledige controle over Oekraïne te krijgen. Hoe kan de oorlog stoppen? In podcast De Dag schetst bijzonder hoogleraar Oorlog Studies Frans Osinga een aantal scenario's over hoe de oorlog kan eindigen. Met daarbij nadrukkelijk de toevoeging dat die scenario's hypothetisch zijn omdat natuurlijk niemand weet hoe de toekomst daadwerkelijk uitpakt. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Boycots van landen zijn er wel vaker geweest in de geschiedenis, maar wat er nu met Rusland gebeurt is niet eerder vertoond. In een paar dagen tijd hebben honderden internationale bedrijven, sporters en culturele instellingen de banden met Rusland verbroken. Door de sancties is zakendoen met Rusland sowieso ingewikkeld, maar de bedrijven benadrukken vooral hun ethische bezwaren. En ze hopen gezamenlijk Poetin verder onder druk te zetten. Hoogleraar financiële ethiek Boudewijn de Bruin plaatst in de podcast kritische kanttekeningen bij de goedbedoelde actie van het bedrijfsleven. En NOS-redacteur Lisa Schallenberg zet uiteen welke impact de massale terugtrekking heeft op de Russische economie en wat landen als China kunnen betekenen in het opvangen van de economische klappen in Rusland.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Vanuit hun schuilplekken en via nog stand houdende internetverbindingen zoeken ze contact met de buitenwereld: de stemmen uit Kiev. Veel inwoners zijn de Oekraïense hoofdstad ontvlucht of proberen nog weg te komen voordat de slag om Kiev begint, mogelijk de komende dagen al. Maar er zijn ook talloze achterblijvers, die nu zitten te wachten op de belegering en zich voorbereiden op een bloedbad.  NOS-redacteur Chiem Balduk heeft contact met meerdere Oekraïners in Kiev en laat in de podcast hun stemmen horen. Zoals een voormalige rijinstructeur die nu bij het verzet zit en koerier is voor het leger. En een vrouw die in haar eentje in een flat vast zit. Zij durfde niet te vluchten en nu is het te laat. Ook de proftennisser Sergij Starchovsky zit in Kiev te wachten op de strijd. Hij spreekt geëmotioneerd over zijn vrouw en drie kinderen die hij waarschijnlijk lange tijd niet meer kan zien.  Reageren? Mail de dag@radio1.nl

De Oekraïense regering roept iedereen op om mee te vechten: buitenlanders moeten het land gaan helpen in hun strijd tegen Rusland. De Oekraïense minister van Buitenlandse zaken zei: "Samen hebben we Hitler verslagen en we zullen ook Poetin verslaan". Maar hoe realistisch is het dat burgers het verloop van de oorlog in Oekraïne kunnen beïnvloeden? Vandaag vertelt militair historicus Samuël Kruizinga van de Universiteit van Amsterdam in de podcast wat mensen te wachten staat in het vreemdelingenlegioen van Oekraïne. En uit een blik in de historie blijkt dat burgerstrijdkrachten zelden succesvol zijn in een oorlog. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Verschillende Nederlandse journalisten doen vanuit Oekraïne of aan de grenzen van dat land verslag van de oorlog. Onder zware omstandigheden, maar vanuit de overtuiging dat juist nu betrouwbare informatie over wat er gebeurt belangrijk is. Gert-Jan Dennekamp was al in Oekraïne voor de invasie begon. Hij vertelt in podcast De Dag hoe hij het land, dat hij al jaren goed kent, in korte tijd verwoest ziet worden en hoe hem dat ook persoonlijk raakt. Noortje Deutekom maakt voor het NOS Jeugdjournaal indringende reportages over de vele Oekraïense vrouwen en kinderen die in Polen de grens over komen. Vaak hebben zij hun vaders of broers moeten achterlaten. Hoe doe je voor kinderen verslag van zulk groot verdriet? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De oorlog in Oekraïne is Poetins oorlog, zo luidt het: gewone Russen zouden er niet achter staan. Maar twee Nederlanders in Rusland vertellen in podcast De Dag dat ze toch ook andere geluiden horen. Bovenal zien ze veel angst en zorgen, over de ongekende sanctie-pakketten, de roebel-crash, betaalsystemen die niet meer werken en een president die met kernwapens dreigt. Ondernemer Jeroen Ketting woont al bijna dertig jaar in Rusland en houdt rekening met het ergste, zegt hij in de podcast. Hij gaat er vanuit dat hij zijn geld kwijt is en voelt zich ook steeds minder veilig. Zijn auto staat volgeladen klaar om te vluchten. Journalist Pjotr Sauer vreest ook dat hij niet lang meer in Rusland kan blijven. Maar zo lang als mogelijk is, wil hij toch proberen het échte verhaal over Poetins oorlog in Rusland te blijven vertellen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is volgens analisten een gevaarlijke gok, en ook zeer de vraag of het lukt, maar wat de Russische president Poetin in Oekraïne wil, lijkt duidelijk: hij wil de huidige regering van president Zelensky omver werpen en vervangen door een pro-Russisch regime; een marionettenregime. Net zoals hij ook in landen als Belarus, Kazachstan en Tsjetsjenië leiders heeft zitten die naar zijn pijpen dansen. Rusland-deskundige en historica Laurien Crump vertelt in podcast De Dag wat er nodig is om zo'n marionettenregime op z'n plek te krijgen en hoe Poetin zich in dat kader nu aan Stalin lijkt te spiegelen. Stalin installeerde na de tweede wereldoorlog allerlei marionettenregimes, maar benadrukt Crump: wel in een totaal andere context én met steun die nu ontbreekt. Reageren? Mail dedag@radio1.nl