Historie Potpourri

Wolynië: Het vergeten bloedbad – Wolynië, een regio op de grens van Polen en Oekraïne, heeft een lange en bewogen geschiedenis. Eeuwenlang verschoof de macht er regelmatig: van middeleeuwse vorstendommen tot het Poolse koninkrijk, het Russische Rijk en later de Sovjet-Unie. Al die veranderingen hadden ingrijpende gevolgen voor de bevolkingssamenstelling én de onderlinge verhoudingen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog liepen de spanningen hoog op. Oekraïense nationalisten vermoordden naar schatting 100.000 Polen, waarop Poolse troepen duizenden Oekraïners ombrachten als vergelding. Na de oorlog volgden nieuwe grenzen, gedwongen migraties, en een lange periode van stilte. Tegenwoordig proberen Polen en Oekraïne voorzichtig de dialoog aan te gaan. Door gezamenlijk onderzoek en erkenning van het verleden zoeken ze naar begrip en verzoening. Wij praten je bij, van toen naar nu.Iets heel anders trouwens. Zou je ons geloven als we zeggen dat Johan de Witt ooit op één been balanceerde, zijn linkerpink in de lucht stak en wegfladderde als een vogel? Jawel, onze staatsman van formaat bleek een ware olijkerd te zijn, zo bleek tijdens zijn inwijding tot een wel hele bijzondere orde. Voor dit inwijdingsritueel moest hij ook nog een goede grap vertellen (en da’s geen geintje). De naam van deze bijzondere orde? Waar ook Constantijn Huygens lid van was? Hoor je van ons!En we duiken in een ruim 3.000 jaar oude Egyptische absentielijst voor arbeiders die werkten aan de monumenten van de farao’s, met daarop eigenlijk hele alledaagse redenen voor afwezigheid, nou ja, alledaags: van ‘door een schorpioen gestoken’ en ‘bier brouwen’ tot (jawel) ‘feest’!Oh, en wat doe je als je als leider van de DDR in ‘77 geconfronteerd wordt met een nijpend koffietekort? En het volk begint te morren? Je geeft het volk ‘Kaffee-Mix’. Inderdaad: het was zo vies als dat het nu klinkt. Zeker je bedenkt dat zelfs de koffiezetapparaten ervan kapot gingen, tja, dan moet er wel meer in zitten dan koffie alleen… Prosit!

Christiaan Snouck Hugronje: de rebelse Arabist voor wie alle deuren open gingen – S5 – Aflevering 7Duik mee in het fascinerende leven van Christiaan Snouck Hurgronje – de Leidse geleerde die zich een weg baande naar het hart van Mekka, zich voordeed als moslim en een sleutelrol speelde in de Nederlandse koloniale politiek.In deze aflevering ontrafelen we zijn geheime avonturen in Arabië en zijn invloedrijke – en controversiële – rol in Atjeh. Was hij een briljante oriëntalist, een geheim agent avant la lettre, of misschien wel allebei?Ook nemen we je mee naar Vaticaanstad, waar de veertiende paus Leo plaatsneemt in de Heilige Stoel. Wie waren zijn naamgenoten eigenlijk? En we vertellen je over de gewantrouwde en geëerde yo-yo Jo Mussert. Hij was de oudere broer van NSB-leider Anton. Huh, was Jo dan goed of fout? Wij weten het en vertellen jou alles in een heerlijke aflevering van onze Historie Potpourriëtte. Met plezier gedaan lieve luisteraar!

Lee Miller: Van Vogue tot het front – een vrouw met een camera in de vuurlinie - S5 – Aflevering 6We beginnen deze aflevering met het ongelooflijke leven van Lee Miller. Ooit een gevierd model en muze van surrealist Man Ray, maar ze verliet de modewereld om met haar camera de frontlinies van de Tweede Wereldoorlog vast te leggen. Ze stond in de concentratiekampen van Dachau en Buchenwald, en baadde zich – letterlijk – in de privébadkuip van niemand minder dan Hitler (maar hoe dan?). Een ontzettend inspirerende vrouw!Verder in deze aflevering: een wandeling door een middeleeuwse stad met – jawel – een metalen fluit om je nek. Zonder al te veel te verklappen: het gaat hier om een soort ‘muzikale schandpaal’, een wel heel bijzondere straf voor wie vals speelde of zich misdroeg.Dan een ietwat luguber verhaal uit het 19e-eeuwse Parijs: het lijkenhuis – de ‘Morgue’ – waar onbekende overledenen werden tentoongesteld en het publiek massaal kwam… kijken. Yes, sat lees je goed. Volksvermaak met een sinister randje.En tot slot Lodewijk XIV, de Zonnekoning natuurlijk, maar ook de koning van de roast. Hij gebruikte standbeelden om zijn tegenstanders letterlijk en figuurlijk klein te krijgen – en geloof ons, hij ging ver. Hoe ver precies? Dat hoor je aan het eind van deze aflevering.

S5 - Aflevering 5 - D-Day en het geheime toneelstuk van het Ghost Army – We keren weer terug naar de slagvelden van de Tweede Wereldoorlog, alleen niet naar wapenfeiten met het geweer, maarrrr… de verfkwast. Want het succes van deze gigantische operatie was mede te danken aan de artistieke helden van de Ghost Army: een Amerikaanse eenheid gewapend met opblaastanks, luidsprekers en een flinke dosis creativiteit. Met bedrog, illusie en een vleugje Broadway misleidden zij de Duitsers keer op keer – en redde daarmee duizenden levens. We luisteren naar tapes vol neptanks, ontdekken hoe toekomstige modeontwerpers het front versterkten, en staan stil bij de recente erkenning van deze meesters van misleiding. Verder nog: een spectaculaire vondst onder een Londens kantoor onthult de fundamenten van de Romeinse stad. En tot slot nemen we een kijkje bij Abraham Lincoln’s beroemde hoed van zijn fatale avond in 1865, en de wonderlijke reis die die hoed aflegde voordat hij eindelijk tentoon werd gesteld. Kortom, een en al drama mensen!

S5 - Aflevering 4 - De 750e verjaardag van Amsterdam - Deze keer landen we vanuit zweefstand boven Holland in onze hoofdstad. Want daar staat de taart klaar en worden dit jaar 750 kaarsjes uitgeblazen. In 1275 begon het allemaal: Amsterdam kreeg het tolprivilege van Graaf Floris V. Dit betekende dat kooplieden geen tol meer hoefden te betalen in Holland, wat de handel een flinke boost gaf. Een halve eeuw later, in 1300 of 1306, volgden de stadsrechten, waarmee Amsterdam officieel een stad werd. Maar de wortels gaan nog verder terug: ooit was het slechts een nederzetting bij een dam in de Amstel, gesticht door vissers en boeren. Nu, 750 jaar later, is Amsterdam een wereldstad – en nog altijd een bruisende plek van handel, cultuur en vrijheid. We maken bovendien een uitstapje naar Erfurt, waar we een verhaal met een luchtje eraan delen. We beschermen je tegen de uitwassen van Robert 'snelste amputaties ooit' Liston. En waar is toch de Dacische goudschat uit het Drents Museum gebleven? Humor en spanning, alles zit er weer in: de nieuwste aflevering van Historie Potpourri!

S5 - Het Amsterdamse sneeuwballenverbod van 31 december 1472 - In de winter van 1472 voerde Amsterdam een opmerkelijk verbod in: sneeuwballen gooien was verboden. Waarom werd een ogenschijnlijk onschuldig spel strafbaar? Was het pure veiligheid, of speelde er meer? In onze laatste Nieuwjaarsspecial duiken we in de winterse wereld van de middeleeuwen, vol strenge winters, sneeuwpret én strenge regels. Ontdek hoe ijs en sneeuw het leven bepaalden, van vermaak tot economische ontwrichting. En waarom juist dát jaar een sneeuwbal meer kon betekenen dan plezier…

S5 - Hoe de Millenniumbug-Y2K de wereld in 1999 in zijn greep hield - In deze derde Nieuwjaarsspecial duiken we in het verhaal van de millennium-bug. Ook wel bekend als Y2K, hield dit fenomeen de wereld eind jaren ‘90 in een ijzeren greep van onzekerheid. Het probleem? Computers gebruikten slechts twee cijfers voor het jaartal, waardoor 2000 als 1900 werd gelezen. Dit leek een digitale tijdbom die banken kon platleggen, vliegtuigen uit de lucht kon halen en complete samenlevingen kon ontwrichten. Overheden en bedrijven pompten grote hoeveelheden geld in oplossingen, terwijl doemdenkers rampen voorspelden. Toen het jaar 2000 aanbrak, bleef de chaos grotendeels uit, maar de angst was ongekend reëel.

S5 - De eerste Oudjaarsconference - In deze aflevering van de Historie Potpourri Oud & Nieuwspecial duiken we in de eerste oudejaarsconference van Wim Kan uit 1954. We ontdekken hoe deze legendarische voorstelling de toon zette voor een traditie die de Nederlandse humor voorgoed zou veranderen. Een mijlpaal in de cabaretgeschiedenis! In een serie van vier oud & nieuwspecials nemen we je mee naar historische wetenswaardigheden en hoogtepunten rond de jaarwisseling. Luister mee en luidt met ons samen het oude jaar uit.

S5 - Onafhankelijkheid op 1 januari - Op de eerste dag van het nieuwe jaar viert een aantal landen de onafhankelijkheid. Zij vieren de dag waarop zij zich afscheidden van hun buurland of van de kolonisator. In een serie van vier oud & nieuwspecials nemen we je mee naar historische wetenswaardigheden en hoogtepunten rond de jaarwisseling. Luister mee en luidt met ons samen het oude jaar uit.

S5 - Aflevering 3 - H.H. Asquith - In deze podcast duiken we in de mysterieuze affaire van de Britse premier Herbert Henry Asquith. Zijn politieke carrière werd overschaduwd door een persoonlijke schandalen die de Britse roddelpers wekenlang bezighield. Wat gebeurde er achter de gesloten deuren van Downing Street? Hoe beïnvloedde deze affaire zijn positie binnen de regering en zijn publieke imago? We onderzoeken de geheimen van Asquith zijn privéleven, zijn politieke keuzes en de impact van deze schandalen op de Britse politiek in het begin van de 20ste eeuw, tot diep in de Eerste Wereldoorlog. Sluit je aan bij ons terwijl we de verborgen waarheden onthullen in deze intrigerende episode. We maken ook verschillende tussenstops en vertellen je in geuren en kleuren over de RAF, de basgitaar van The Clash en nog veel meer.