Historie Potpourri

S3 - Aflevering 8 – De Slag om Arnhem. Als er een veldslag op Nederlandse bodem tot de verbeelding spreekt, is dat de Slag om Arnhem. Operatie Market Garden was een grootschalige geallieerde militaire operatie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die plaatsvond in september 1944. Het doel? De Duitse linies omzeilen en Nederland binnenvallen via Arnhem, door strategische bruggen te veroveren en bezet te houden. Het plan van veldmaarschalk Montgomery werd uiteindelijk goedgekeurd, ondanks twijfels over de haalbaarheid. Op 17 september begon de operatie met luchtlandingen van Britse parachutisten bij Wolfheze en Heelsum, gevolgd door landingen bij Ede op 18 september. De geallieerde troepen werden echter geconfronteerd met hevige Duitse tegenstand, waaronder de aanwezigheid van enkele SS-pantserdivisies. De geplande snelle bezetting van de Rijnbrug in Arnhem mislukte grotendeels, en de Britse troepen raakten betrokken in zware gevechten in Oosterbeek en Arnhem. De grondtroepen vanuit het zuiden van Nederland konden niet op tijd de brug bereiken om de parachutisten te ontzetten. Uiteindelijk moesten de geallieerde troepen zich terugtrekken, en de operatie mislukte. Wij praten je bij! Och mensen, wordt een goed verhaal. En speaking of Duitse soldaten: we kennen allemaal de archetypische Duitse officier uit die tijd, met kenmerkende pet, monocle en… litteken in het gezicht. Nou, over die littekens moeten we het eens hebben! Want de Duitse aristocratie hield er een buitengewoon interessante sport op na tijdens hun studententijd (naast pilsen). ‘Schmiss!’ Oh, en we knijpen de ogen even dicht en bedenken ons wat er op de kaart van het a la carte restaurant van de Titanic stond (Dame Blanche iemand?).

S3 - Aflevering 7 - Sir Francis Walsingham: 17e eeuwse spionnenmeester. In het turbulente Engeland van Elizabeth I stond één man op als de onbetwiste meester van spionage: Sir Francis Walsingham. Als spionnenmeester vocht hij een verborgen oorlog tegen dreigingen van binnen en buiten het koninkrijk. Met een scherp intellect en meedogenloze vastberadenheid bewaakte Walsingham de veiligheid van de koningin en haar rijk. In de schaduw van het hof verspreidden geruchten zich als een giftige mist. Mary Queen of Scots leefde als een constante bedreiging voor de kroon van Elizabeth. Walsingham begreep dat Elizabeth slechts zo veilig was als haar zwakste schakel. Hij bouwde een ijzersterk geheim netwerk van informanten doorkruiste Walsingham het hof, Engeland en Europa. Hij ontrafelde samenzweringen, ontmaskerde spionnen en onderschepte geheime boodschappen. Elke stap bracht hem dichter bij de onthulling van een verraderlijke complot tegen Elizabeth's leven. En met al deze inspanningen legde hij meteen ook de basis voor de hedendaagse spionage. Nou! Dit leek ons wel een ronkende intro voor deze spannende geschiedenis en intrigerende spionnenmeester, toch? Wij dompelen je onder in 17e eeuwse intriges. En daarnaast krijgt de nieuwe rubriek ‘De Tattoo van de Keizer’ nóg een vervolg! (psssst… spoiler alert: iets met Sissi). Ook hoor je of er link is tussen Michael Jackson, Peppi en Kokki en het De Mirandabad (antwoord is trouwens ‘ja’): “ik ga naar bed, naar bed, you know!”.

S3 - Aflevering 6 - De Suffragettes en de verhitte strijd voor het vrouwenkiesrecht in Engeland - ‘Suffrage’ zei je? Yesss, dat staat voor het recht voor vrouwen om te mogen stemmen. Iets dat in de 19e en begin 20e eeuw nog geen feit was! De Suffragettes waren pioniers voor vrouwenkiesrecht en vrouwenrechten die uiteindelijk de weg vrij wisten te maken voor de verdere emancipatie van vrouwen. De strijd om vrouwenkiesrecht begon in de 19e eeuw met kunst, debat, protesten en marsen. Maar kreeg momentum toen Emmeline Pankhurst in 1903 de Women's Social and Political Union (WSPU) oprichtte. De Suffragettes organiseerden nu ook stakingen en richtten zelfs vernielingen aan en stichtten brand om aandacht te krijgen voor hun zaak. Maar: de beweging groeide snel en hun strijd kreeg nationale aandacht. Het publieke debat over vrouwenkiesrecht zwelde verder aan en in 1918 werd het Representation of the People Act aangenomen, waardoor vrouwen boven de 30 jaar en met bepaalde eigendomsvoorwaarden kiesrecht kregen. In 1928 werd het kiesrecht volledig uitgebreid naar alle volwassen vrouwen in Engeland. Resultaat dus! Mooi verhaal dat je gewoon moet weten. Naast deze verhitte strijd staan we deze aflevering ook nog stil bij… jawel: de tattoo van (toen nog) Tsarevitsj Nicolaas van Rusland! Een draak van heb ik jou daar, waar menig havermelk nippende hipster vandaag de dag jaloers op zou zijn. Ook praten we je bij over de Engelse ‘Tea Ladies’, die op een beroemde foto staan tijdens een verhitte pot tussen Tottenham en Manchester United in 1972. Oh ja! We hebben ook nog een Nelson’s Trousers om trots op te zijn. Een met veldslagen, een jas vol sabelsteken en een graaf met een tomeloze energie! Te paard!!

S3 - Aflevering 5 - The Regicides: wie doodden de Engelse koning Charles I? (en waarom?) - “I go from a corruptible to an incorruptible Crown, where no disturbance can be”. Het is 30 januari 1649. Charles I van Engeland staat op het schavot bij Whitehall. En dit zijn z’n laatste woorden, net voordat hij onthoofd wordt. Hoe kon het gebeuren een land als Engeland zijn koning zou veroordelen én onthoofden? Na twee burgeroorlogen is in Engeland het Parliament aan de macht, en het wil afrekenen met de Engelse koning die in zijn ogen te ver is gegaan. En zich schuldig heeft gemaakt aan diverse misdaden. Afzetten? Nee. De koning moest echt het veld ruimen. En dat was voor die tijd uitzonderlijk, en veranderde Engeland voor altijd. Maar later zouden de verantwoordelijken voor zijn dood (de namen onder het doodvonnis van Charles) het op een lopen moeten zetten. Toen de monarchie weer werd hersteld en Regicide Hunters als Downing de jacht hadden geopend. Maar er is meer! Veel meer. Zo ben je deze aflevering live getuige van de ‘Ski Ballet’ kuur van Hermann Reitberger, in 1988 een Olympische demonstratiesport in Calgary. We hebben een Nelson’s Trousertje. En we geven je nog wat ‘conversation material’ voor je eerstvolgende kringverjaardag, door je nog wat oorlogen tegen dieren uit de doeken te doen (seriously).

S3 - Aflevering 4 - Mao en de Grote Sprong Voorwaarts - Het zou zo mooi zijn: een hervorming die van China in korte tijd een industriële grootmacht zou maken. Zodat ze kon wedijveren met de grootmachten van de wereld! We hebben het over het China van eind jaren ‘50. Toen nog een sterk agrarische economie. Mao Zedong bedacht een campagne; ‘De Grote Sprong Voorwaarts’ die dit ideaal zou realiseren. Een vijfjarenplan op communistische leest geschoeid, kortom: afschaffen privébezit, landbouwcommunes, ra-di-caal het roer om. Maar dan.. Rampzalige beslissingen over landbouw, industrie, inzet van mens en goed zorgden voor een kettingreactie van ellende. Mislukte oogsten, massale honger, rampzalige beslissingen (we noemen een ‘Grote Mussencampagne’), met tientallen miljoenen doden tot gevolg. We praten je bij over deze (niet altijd bekende) bladzijde uit de wereldgeschiedenis! Ook in deze aflevering: de leeuwen van de jaarmarkten van de 17eeuw, die grootmeesters van Dürer en Rembrandt bijles gaven in het tekenen van dit edele dier. En je hoort alles over een geheim wapen van WO1 (een holle boom), én: een komisch onderonsje op de schouw van Tsaar Nicolaas II (1, 2, 3 *flits*!).

S3 - Aflevering 3 - Koning-stadhouder Willem III versus de Zonnekoning: 17e eeuwse concurrentiestrijd op alle fronten - Stel dat jouw rijke kikkerlandje - fel begeerd door de buurlanden - van alle kanten tegelijkertijd wordt aangevallen... Who you gonna call? De Oranjes! Willem III zat even op de reservebank, maar mocht toch komen opdraven om de hoogste bestuurlijke functie in de Republiek te vervullen. En dan wordt hij later ook nog koning van Engeland! Dat maakt het nog interessanter. Een enerverende periode van terugknokken en gebieden veroveren volgt en kent ongekende hoogtes. Toch zijn ook de details fascinerend. Zoals de onderlinge strijd van Willems vrienden om diens koninklijke gunst. En dan het grotere plaatje: zijn concurrentiestrijd met Frankrijks koning Lodewijk XIV! Want de twee waren de grote spelers op het Europese machtstoneel. Dansende koningen en het gevecht om de geblokkeerde deur, je hoort het allemaal in deze spiksplinternieuwe aflevering!

S3 – Aflevering 2 – De Conquistadores: roem, rijkdom en rücksichtslos. – De Conquistadores zei je? Waren dat niet die Spaanse veroveraars zoals Cortés en Pizarro die in de 16e eeuw Midden- en Zuid Amerika doortrokken op zoek naar rijkdommen, land, roem en verspreiding van het katholieke geloof? Klopt! En dan heb je gelijk twee van de bekendste te pakken. Deze mannen streden onder meer met beroemde beschavingen als de Azteken en de Inca’s om de Spaanse ambities waar te maken. Waarmee ze tegelijk ook aan de wieg stonden van de snelle ondergang van deze volkeren. Interessant is echter: er zijn nog meer conquistadores die hun stempel gedrukt hebben op het Amerikaanse continent en de mensen die daar leefden. Sterker nog: Ronald ontdekte dat ook hun verhalen zeer interessant zijn om te delen! Want, wat dacht je van… een Duitse conquistador? Kein quatsch, beloofd! Oh, en ook nog in deze aflevering: een stukje achtergrond bij het beroemde tapijt van Bayeux (‘mag ik misschien een capeje?’), iets met een hele lange trein (typisch ‘80’s dingetje) en: een CanonKanon-onderwerp waar ze het in Breukelen nóg over hebben!

S3 – Aflevering 1 – De Rote Armee Fraktion; ook wel bekend als de ‘Baader-Meinhof-Gruppe. Een links georiënteerde, extremistische terreurgroep die van de jaren ’70 tot aan de jaren ’90 Duitsland in zijn greep hield. In die woelige jaren was de groep verantwoordelijk voor vele bomaanslagen, bankovervallen, moordaanslagen en ontvoeringen van veelal hooggeplaatste mensen in leger, maatschappij en bedrijfsleven. Het doel? Een sterke tegenreactie ontlokken van het gezag, die op zijn beurt moest uitmonden in een revolutie van het volk die het gezag omver zou werpen. Een zeer bloedige maar tegelijk ook interessante geschiedenis die we uitgebreid uit de doeken doen. Ook in deze aflevering (de eerste van seizoen 3, jawel!!): de historische highlights van de vakanties van beide heren. Oh, en op de valreep is er nog onderwerp voor ons CanonKanon dat in het teken staat van een van Ronalds bijzondere, historische interesses. Zou die het halen?

Een SPECIAL die geheel in het teken staat van Het Turfschip van Breda! - 2022: de Vuelta doet Nederland aan, waaronder de prachtige stad Breda. De media strijkt neer in de stad en wil mooie items maken die gaan over Breda. Zo wil het NPO Radio 1 programma ‘Dijkstra en Evenblij ter plekke’ iets doen met een beroemd historisch verhaal dat zich afspeelde in Breda, 's lands eigen Paard van Troje verhaal; Het Turfschip van Breda! De Vuelta was voor het radioprogramma namelijk een mooi haakje naar een andere 'Spaanse aanwezigheid in Breda', die van 432 jaar geleden. Zodoende was onze Ronald ineens te gast in het programma, en vertelde hij namens Potpouhistorie het verhaal van Het Turfschip van Breda. Een list waarmee het Staatse Leger de stad Breda in handen wist te krijgen...

S2 – Aflevering 9 – Woodstock Music and Art Fair 1969, oftewel: ‘Woodstock’! Een cultuurhistorisch fenomeen dat vandaag de dag nog steeds de iconische beelden oproept van honderdduizenden hippies, in volledige harmonie met dé muziek van hun generatie. Protest, (vrije) liefde, drugs. Dansen in de blubber. Het was dé manifestatie van een generatie: van een tegencultuur die gekant was tegen oorlog, ongelijkheid, materialisme, oude patronen, bezit, status en burgerlijkheid. En die daar tegenover een wereld van liefde, mystiek, spiritualiteit en een verruimd bewustzijn voorstelden. Vertaald naar muziek, door 32 acts van wereldfaam, zoals: Jimi Hendrix, Crosby, Stills, Nash & Young, Creedence Clearwater Revival, Joe Cocker, Janis Joplin, en ga zo maar door. Yo, peace man! Ook in deze aflevering: enkele wonderlijke schatten uit de collectie van Huis Doorn. En een typering van de Nederlanders ten tijde van De Opstand, bezien door de bril van een Spaanse officier (nou ja, zeg maar dubbele bril, want het heeft met drinken te maken), *hips!*