Het Mediaforum

Op de kanalen van de BBB werden de stikstofplannen van landbouw-minister Femke Wiersma groots gepresenteerd. Maar in een brief van de minister aan de Tweede Kamer bleek die positiviteit wel mee te vallen. 'Misschien zijn de plannen van Wiersma wel een oplossing', zegt Anna Dijkman (columnist FD). 'Maar er is ook een kans dat niet een oplossing is. De Kamer is bang dat we dan weer een groep in de problemen hebben.'

De Verenigde Staten onderhandelt met Rusland over de oorlog in Oekraïne, waar Oekraïne zelf niet bij betrokken is. Sindsdien heeft Donald Trump gezegd dat Zelensky een dictator is en dat Oekraïne zelf de oorlog is gestart, standpunten die eerder uit Poetins mond klonken. "Wat overduidelijk is en wat Trump al jaren doet, is in plaats van investeren in het versterken van zijn geloofwaardigheid is het afbreken van de geloofwaardigheid van zijn concurrenten", zegt programmamaker Ajouad El Miloudi. "Het is een tactiek om mensen te doen geloven wat belachelijk is." Volgens journalist Laurens Vreekamp kunnen we "verwachten" dat Trump hetzelfde zal blijven zeggen als Poetin. "Dit is het narratief en de elementen die in Poetins verhaal zitten. Trump gebruikt dat." De desinformatie die Trump verspreidt, wordt "steeds zorgelijker en kwalijker", aldus Vreekamp. "Deze dynamiek hebben we niet eerder zo gezien." Bovendien zou 'flooding the zone' zijn tactiek zijn. "Als je maar zoveel mogelijk rare dingen roept, weten mensen niet meer wat je echt wil en kun je doen wat je van plan was."

Donald Trump en Elon Musk lieten zich interviewen door Sean Hannity, een presentator van Fox News. Het gesprek was zacht gezegd vrij kritiekloos. Musk hemelde de president op en klaagde over hoe oneerlijk Trump door de media wordt behandeld. Volgens Hannity is dat al 30 jaar aan de hand. Een "vooropgezet toneelstuk", zegt Rennie Rijpma, hoofdredacteur van het AD. Michelle Salomons, onderzoeksjournalist bij Investico, meent dat het een poging was om Musks geloofwaardigheid een boost te geven, mede door zijn dalende populariteit onder Amerikanen. "Musk zet bureaucratie tegenover democratie alsof het tegenstellingen zijn. Het is interessant hoe hij die frames opzet." Tegelijkertijd komt er een oproep van Amerikaanse media voor onderlinge solidariteit en samenwerking. Een "sympathiek plan", vindt Rijpma, maar eentje dat alleen werkt als de gehele media eraan meewerken. "De media zijn geen bondgenootschap zoals de NAVO. Het is een beroepsgroep waarin grote verschillen zijn, de pluriformiteit moet gevierd worden." Ook Salomons is gecharmeerd van het idee, maar ziet de uitvoerbaarheid ervan niet in. "De 'rechtse' media mogen dan wel naar binnen en de 'linkse' media niet. Je lost daar niets mee op." Aan tafel zitten Rennie Rijpma, Michelle Salomons en Spraakmaker Amara Onwuka.

De Tweede Kamer debatteert vandaag over de uitspraken van Donald Trump over Oekraïne en Europa. En dat zorgt nu al voor verdeeldheid onder onze politieke leiders. Wilders (PVV) wil geen steun meer leveren, Timmermans (GL-PvdA) is fel voorstander en premier Schoof trapt op de rem om eventueel militairen te sturen. Wilders' standpunt is niet in lijn met het coalitieakkoord dat hij sloot met medepartijen VVD, BBB en NSC, maar hoe zal dat uitmonden in het debat? "Dit is een bommetje onder het kabinetsbeleid", stelt Sjirk Kuijper, columnist bij Nederlands Dagblad. "Kunnen we de handen ineenslaan?" vraagt Elger van der Wel, digitale mediadeskundige, zich af. Europese leiders zijn aan het bespreken hoe de EU moet gaan handelen in dit conflict. "Het grootste misverstand over Trump is dat je hem niet letterlijk zou moeten nemen. Autoritaire leiders doen vaak wat ze zeggen", zegt Kuijper. "Ik hecht meer aan de democratische beginselen en rechtsstatelijkheid van Europa." Volgens de columnist kunnen de Nederlandse oppositiepartijen daarop gaan sturen. "Er is geen tijd meer en we zagen het aankomen", denkt Van der Wel.

Joop van den Ende doet een dringende oproep aan de Nederlandse politiek. De theatermagnaat waarschuwt in een paginagrote krantenadvertentie dat de Nederlandse media beschermd moeten worden tegen Amerikaanse manipulatie vanuit platforms als YouTube, X en Meta. Het kabinet zou volgens Van den Ende de NPO meer moeten steunen. Daarnaast vindt hij het bezwaar tegen DPG’s overname van RTL 'achterhaald'. Televisieproducent Paul Römer vindt dat Van den Ende "100 procent" gelijk heeft in zijn statement. "Als hij dit zegt, komt het aan in politiek Den Haag", zegt Römer. Mireille van Ark, adjunct-hoofdredacteur van RTL Nieuws, prijst Van den Ende's "ondernemersperspectief" en deelt zijn mening over DPG's overname van RTL. Bovendien vreest Van Ark dat Amerikaanse techbedrijven de Nederlandse media "verstoten". "Daar zijn waarschuwingen voor dat dat binnenkort gebeurt. Hij probeert het te beschermen." Ook Römer vreest daarvoor. "Het is voor de Nederlandse samenleving ontzettend belangrijk dat we worden aangesproken vanuit ons eigen DNA. Wat er nu gebeurt, is dat de grote platforms lokale media aan het verdringen zijn."

We wísten al veel over de dubbele moord in Weiteveen maar tijdens de rechtszaak kwamen er nog veel nieuwe gruwelijke details naar buiten. En die kwamen in de media uitgebreid terug. Haroon Ali, journalist en columnist, heeft zelf de interesse niet om al die details te volgen, maar hij begrijpt het ergens wel. "Mensen hebben een enorme interesse in misdaadverhalen. True crime is ook enorm populair." Dat een burenruzie zo enorm uit de hand kan lopen kan volgens presentator Roos Moggré ook een reden zijn waarom er zoveel interesse is voor deze zaak. Jerfi Uzman, hoogleraar Constitutioneel Recht, denkt wel dat het belangrijk is dat rechtszaken openbaar zijn. "Een heel belangrijk kernbeginsel van de rechtspraak is dat het in de openbaarheid gebeurt, transparant is." Dat komt omdat rechters niet gekozen zijn en wel ontzettend veel macht hebben. "Juist als we willen vermijden dat er wordt gezegd: die rechter doet maar wat, dan willen we weten wat er is gebeurd", vertelt de jurist.  Aan tafel zitten Roos Moggré, Haroon Ali en Spraakmaker Jerfi Uzman. Frank van Pamelen van het Taalteam sluit het mediaforum af.

Donald Trump is nu ruim drie weken voor de tweede keer de president van de Verenigde Staten en elke dag weet hij de voorpagina te halen. Of het nou gaat over importheffingen op diverse landen, het overnemen van Gaza of zijn standpunt over de oorlog in Oekraïne, Trump domineert het nieuws. Een "dagelijkse worsteling" voor nieuwsmedia, meent Clara van de Wiel, adjunct-hoofdredacteur van NRC. "Dat is een enorme opgave. Maar we moeten het kritisch blijven volgen en uitleggen waar we zitten in het proces. We worden overspoeld." Duiding geven aan de ontwikkelingen is dus hard nodig. "Wat is er allemaal waar aan wat Musk allemaal zegt? En wat Trump doet?" zijn dagelijkse vragen op redacties. "Het is het begin van een nieuwe termijn, waarbij de intensiteit nog hoger is" zegt Van de Wiel. "Hij overspoelt ons met gekkigheden, waar wij het dan steeds over hebben. Ondertussen voert hij zijn plannen uit", stelt Sarah Sylbing, hoofdredacteur van VPRO. "Hij gebruikt de intensiteit om zijn imago en merk te versterken", aldus Sjoerd Sjoerdsma, oud-diplomaat en voormalig D66-Tweede Kamerlid.

Weer dreigt Geert Wilders om de stekker uit het kabinet te trekken. De PVV-leider zegt dat hij geen enkele wijziging van de asielwetten van minister Faber zal accepteren. Collega politici lijken hun schouders op te halen bij dit statement van Wilders, maar de media springen er bovenop. Kees Boonman, politiek commentator, heeft ervan wakker gelegen. "Dit is een vooraankondiging van een kabinetscrisis." Boonman vindt dat de PVV-leider zich meer moet laten zien in de media. "Geef eens een persconferentie, laat je eens door een krant interviewen, ga eens bij Buitenhof of Nieuwsuur zitten." Kefah Allush, EO-presentator, snapt wel dat Wilders dat niet doet. Het zou volgens de presentator wel correct zijn en deugen, maar er is volgens Allush niks wat hem ertoe dwingt. "Hij zit in de comfortabele positie dat hij van alles kan roepen. De PVV profiteert, wat er ook gebeurt." En opeens was daar ook nog een erg strijdvaardige PVV- staatssecretaris van Justitie van Veiligheid, Ingrid Coenradie. Ze zat bij talkshow Eva om haar noodmaatregel te verdedigen bepaalde gevangenen tot twee weken eerder vrij te laten. Boonman vindt Coenradie nu al de politicus van het jaar als ze voet bij stuk houdt. Allush heeft zich om de discussie verbaasd. Mensen doen volgens de presentator van alles om het probleem bij gevangenissen op te lossen, maar de grootste politieke partij wil het probleem blijkbaar niet oplossen. "Zolang het probleem blijft en je kunt over dat probleem blijven roepen, dan levert dat kiezers op blijkbaar."

De Raad van State was niet onder de indruk van de asielplannen van Marjolein Faber, PVV-minister van Asiel en Migratie. PVV-leider Geert Wilder trok vervolgens het instituut in twijfel en moedigde Faber aan om zich niets aan te trekken van het advies. Bovendien voerde Wilders de druk op richting zijn coalitiepartners, voornamelijk op NSC. Pieter Klok, hoofdredacteur van De Volkskrant, benadrukt dat RvS zowel adviezen deelt als uitspraken doet. "Dit is een advies en die mag je naast je neerleggen, dat doet het kabinet wel vaker. Dat mag Wilders best doen, maar het instituut in zijn geheel in twijfel trekken is raar", zegt Klok. "Er is een politieke strijd gaande met een beweging die zich tegen de rechtsstaat keert. Die vinden het veel te veel gedoe en dat het niet opschiet. Dan willen ze daarvan af. En dan is er zo’n instituut dat hen tegenzit en dat vinden ze irritant." Schrijver Roos Schlikker valt het ook op dat de politiek "op scherp" staat. "Wat opmerkelijk is, is dat de RvS altijd een gezaghebbend orgaan was en wordt neergezet als 'iemand met een mening.' Dat is gek." De Haagse politici zaten na de uitspraak van RvS massaal bij de talkshows. "Dit kabinet doet bijna niets. Er worden geen wetten ingediend. Ze hebben nauwelijks werk, dus ik snap wel dat ze bij talkshows zitten", aldus Klok. "Je ziet al een beetje de campagnestand. Dat is logisch, het kabinet kan zo vallen", denkt Schlikker.

Rutte was te gast bij Buitenhof en daarin ging het onder andere over de mogelijke vredesonderhandelingen van Zelensky met Poetin. Volgens Rutte zou het niet verstandig zijn om te speculeren over hoe die onderhandelingen vormgegeven zullen worden. "Ik heb dan een beeld voor mij van Poetin die in die leunstoel in Moskou zit te wachten op wat wij hier allemaal bediscussiëren aan deze tafel en heel veel andere tafels", aldus de oud-premier bij Buitenhof. Volgens Diederik Samsom, voormalig PvdA-politicus, is die uitspraak een nieuwe variant op zijn beroemde verdedigingslinie. "Hij wil de vraag gewoon niet beantwoorden." Wat Samsom in dit geval ook goed kan begrijpen. Of we als media moeten stoppen met het bespreken van de mogelijkheden en de wensen rondom Oekraïne om Vladimir Poetin niet wijzer te maken? "Ik zie het echt niet voor mij dat er dan iemand een uitdraai zit te maken van wat er in Nederlandse talkshows wordt gezegd om dat aan Poetin te laten zien", zegt Mandy Woelkens, presentator bij Omroep Zwart. Volgens Ward Wijndelts, oud-hoofdredacteur bij Vrij Nederland, zou het naïef zijn om te denken dat wat mensen hier in Nederland in de media zeggen relevant is voor Poetin.