De Ongelooflijke Podcast

Het is oorlog. Oorlog in Europa. Daarom besloot David Boogerd vaste gasten historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas op te zoeken om met hen te praten over deze rare tijd. Op zoek naar eerste, wijze gedachtes bij dit alles. Beatrice probeert als radicaliseringsexpert in het hoofd van Poetin te kijken aan de hand van zijn toespraken en ziet een duidelijke consistente lijn. Stefan staat deze zondag op de kansel om te preken, wat zeg je na zo'n week? Waar vind je de inspiratie en de juiste woorden voor dit moment? Ook denken we na over de vraag: hoe reageer je op oorlog? Is pacifisme het antwoord, of een zogenoemde rechtvaardige oorlog waarbij je geweld niet schuwt? Veel belangrijke, grote vragen om te bespreken. Vragen die nu leven. Vandaar dat we besloten niet te wachten tot woensdag met deze nieuwe aflevering. Misschien komt de volgende aflevering ook wel weer op een onverwacht moment, abonneer je daarom op deze podcast om geen aflevering te hoeven missen.

Alle ogen van de wereld zijn nu gericht op het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Met de invasie van de Russen op Oekraïens grondgebeid is een oorlog lang niet zo dichtbij geweest In deze podcast kijken wij naar het verhaal áchter dit conflict. Specifiek het historische en religieuze verhaal, want dat is cruciaal. Religie is een van de redenen waarom Kiev en Oekraïne zo belangrijk zijn voor Poetin. En over Poetin gesproken, is hij zelf eigenlijk religieus? Wat is de rol van de Russisch-Orthodoxe kerk in dit conflict? Zitten ze op schoot bij Poetin of zijn ze ook een kritische tegenstem? En hoe zijn Rusland en het Westen - als grotendeels christelijke gebieden - zo tegenover elkaar komen te staan?  Kortom: we verdiepen ons in de fascinerende (religieuze) geschiedenis van Rusland.  David Boogerd gaat in gesprek met met Ruslandkenner, journalist en historicus Hubert Smeets. Hij was jarenlang correspondent voor NRC in Moskou en is betrokken bij het kennisplatform Raam op Rusland. Ook te gast is hoogleraar Katya Tolstaya van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Zij doet onderzoek naar religie in voormalige Sovjetlanden en is zelf ook van Russische komaf. Wie trouwens ook professor is aan de VU, is vaste gast theoloog Stefan Paas. Uiteraard is hij ook van de partij!

Deze aflevering is even andere koek. We gaan namelijk in gesprek met een exorcist. Een exorcist? Ja, een exorcist. Dat is niet alleen iets uit enge Hollywoodfilms, ze bestaan echt! Sterker nog, volgens deze exorcist zijn die spectaculaire beelden uit Hollywoodfilms niet eens zo ver naast de waarheid. Hij beseft dat het nogal wat kan losmaken, daarom doet hij zijn verhaal anoniem. Maar wij van de Ongelooflijke Podcast weten uiteraard wie hij is, en dat hij een officiële exorcist is, een priester die naast zijn priesterlijke taken ook door het Vaticaan is opgeleid als exorcist en zijn taken uitvoert in opdracht van het bisdom.  Hoe gaat hij te werk? Is het gevaarlijk? En is exorcisme niet gewoon een achterhaalde, middeleeuwse praktijk die wordt toegepast op mensen die gewoon een goede psychiater of arts nodig hebben? Weten we niet beter inmiddels?  Journalist David Boogerd en vaste gast theoloog Stefan Paas gaan met de exorcist in gesprek.

Van Socrates tot Jezus, Gandhi en Peter R. de Vries: martelaren heb je in alle soorten en maten. Ben jij bereid te sterven voor je geloof of principes? Die vraag dringt zich op bij het nieuwe boek 'Dan Liever Dood, over martelaren en hun religieuze drijfveren'. Het fenomeen martelaar komt de laatste decennia vooral in het nieuws als het gaat om islamitisch terrorisme, maar is het martelaarschap niet een christelijke uitvinding? En hoewel het begrip martelaar vooral een religieuze lading heeft, worden ook seculiere mensen als Peter R. de Vries en Pim Fortuyn martelaar genoemd. Waar komt dat vandaan? En is de ene religie meer geneigd tot martelaarschap dan de andere?
  David Boogerd gaat daarover in gesprek met Bert Jan Lietaert Peerbolte, samensteller van het boek en professor aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij is een meesterverteller, zoals je ook al in aflevering 18 van de Ongelooflijke Podcast hebt kunnen horen, en hij neemt intrigrerende verhalen mee. Vaste gast theoloog Stefan Paas richt zijn blik ook op de martelaren van nu.

Het einde van de coronacrisis is in zicht zeggen experts. Goed nieuws zou je zeggen, maar in de geschiedenis werd een crisis vaak snel opgevolgd door een revolutie. Soms met positieve politieke en sociale veranderingen, maar niet zelden ook met veel bloedvergieten. Zou zo'n revolutie nu ook weer kunnen gebeuren of zijn wij daarvoor te gezapig geworden?
 We kijken in deze aflevering naar de meest roemruchte revolutie uit het verleden: de Franse Revolutie. Een fascinerende periode waarin vrijwel alles, ook op het gebied van religie, overhoop werd gegooid. En we zoomen in op religieuze revoluties. Zijn religies - en het christendom in het bijzonder - niet inherent conservatief? En was Jezus eigenlijk een revolutionair? Presentator David Boogerd vraagt het de enige echte Ongelooflijke Podcastprofessoren: historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas.

We beginnen dit seizoen - waarin we voor het eerst wekelijks te horen zullen zijn - met een seculier in hart en nieren: Boris van der Ham. Meer dan 10 jaar was hij Tweede Kamerlid voor D66, hij diende wetgeving in om de speciale status van godsdienst te verminderen, zoals het verbod op godslastering. Ook is hij jarenlang voorzitter geweest van het Humanistisch Verbond. 
Van der Ham vindt dat het individu het uitgangspunt moet zijn, maar kent die individualisering ook schaduwzijden? Religie maken we volgens hem 'te bijzonder', de goede dingen van religie zijn ook te vinden bij een studentenvereniging of in het theater. Maar kan je religie zomaar loskoppelen van God? David Boogerd gaat in gesprek met Boris van der Ham en uiteraard is hij dit seizoen ook weer van de partij: vaste gast, theoloog Stefan Paas.

Aan de hand van vragen van luisteraars blikken we terug op dit merkwaardige jaar: 2021. We komen terug op de spraakmakende aflevering over The Great Reset, maar het was ook het jaar van de Capitoolbestorming. Wat is het beste antigif tegen polarisatie? Volgens Beatrice is er een verzuiling 2.0 gaande, wat houdt dat in? Uiteraard kwamen er ook vragen binnen over de onvermijdelijke Augustinus, het verleidt Stefan tot een gloedvol pleidooi voor het fenomeen erfzonde. En welke nieuwe (wereld)leiders zien we in deze tumulteuze tijd opstaan? Deze vragen en meer in deze terugblik op 2021 van David Boogerd met je favoriete podcast-duo: historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas.

Hij is de allereerste monnik ooit die benoemd is tot Theoloog des Vaderlands: Thomas Quartier. Filosoof, theoloog, schrijver en sinds 2012 ingetreden bij de Benedictijnen. Als hoogleraar houdt hij zich bezig met liturgie en rituelen in de huidige cultuur, met name rondom de dood. Ondanks Thomas' radicale keuze voor het klooster omschrijft hij zichzelf als een 'zoeker', zo niet 'agnostisch' als het om God gaat. Maar kan dat wel: een zoeker zijn in het klooster? Moet je niet meer zekerheid hebben voor je zo'n radicale keuze maakt? En welke kloosterwijsheid kan hij ons meegeven die wij kunnen toepassen in ons vaak gehaaste leven? David Boogerd gaat in gesprek met Theoloog des Vaderlands Thomas Quartier - zonder twijfel een van de meest levendige gasten in de Ongelooflijke Podcast ooit - en vaste gast en voormalig Theoloog des Vaderlands Stefan Paas. Thomas Quartier is als hoogleraar verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen en de KU Leuven.  Stefan Paas is hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Kampen.

Een 'religieuze coming out, zo werd het genoemd in België. De bekende schrijver Kristien Hemmerechts vertelde een paar maanden geleden in het Vlaamse blad Knack dat ze sinds dit jaar naar de kerk gaat. En dat deed nogal wat stof opwaaien. Waarom gaat deze linkse feministische intellectueel opeens naar de kerk? Een paar jaar geleden was Hemmerechts in het tv-programma 'Adieu God?' nog erg kritisch op de kerk en geloof. Wat is er veranderd? Wat vindt zij in de kerk, en hoe gaat zij om met de kritiek die ze altijd heeft geuit op het christendom? En waarom pleit ze ervoor om het woord 'geloven' af te schaffen?  David Boogerd gaat in gesprek met schrijver Kristien Hemmerechts en vaste gast theoloog Stefan Paas.