OOG op Wetenschap

Deze aflevering van OOG op Wetenschap staat in het teken van 4 mei. Terwijl de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog Joden wegvoerde, werd hun vastgoed - panden en grond - vaak door de bezetter verkocht. Ook in Groningen was dat het geval. De vraag die daarbij opkomt is: zijn de nabestaanden van die Joden daar voldoende voor gecompenseerd? Charlotte Dommerholt doet onderzoek naar dit zogenaamde rechtsherstel. Eerder schreef ze met collega's een rapport én een boek over de Joodse bewoners van Groningen en hun vastgoed: lege plekken. In OOG op Wetenschap vertelt ze over haar onderzoek, de ruwe opstelling van de gemeente na de oorlog en hoe het was om je in de levensverhalen van Joden uit die tijd te verdiepen.

Onderwijskundige Jolien Mouw (RUG) werkt met collega’s aan een speciale versie van een kleuterklas: eentje in virtual reality. Doordat de digitale kleuters met een paar drukken op de knop te bedienen zijn, kan Jolien met basisschooldocenten in opleiding eindeloos oefenen. Wat doe je bijvoorbeeld met een kleuter die steeds onder de tafel kruipt? Wanneer grijp je in en wanneer niet? Deze digitale kleuterklas is onder studenten geliefd, en wordt dankzij de vele uren die Jolien en haar collega’s erin steken ook steeds beter. Toch blijft de vraag: gaat deze virtuele klas ooit de stage van pabo-studenten vervangen?

Behalve dat we veel klagen over regen, is neerslag ook een goede bron van onderzoek. Allard Roest van de Hanzehogeschool zette samen met Forum Groningen een meetactie op waarbij gewone burgers in Noord-Nederland een regenmeter in hun tuin krijgen. Zij meten wekenlang de regen, waarmee Allard met zijn collega's wateroverlast en neerslagtekorten kunnen zien. Zo kunnen we ons voorbereiden op klimaatverandering. Om de tuin aan te passen aan klimaatverandering, is het belangrijk om zoveel mogelijk water vast te houden. Weten hoe je dat doet en wat bierkratjes daarmee te maken hebben? Allard praat je bij in deze aflevering van OOG op wetenschap. Zelf meedoen met de actie van Allard en Forum Groningen? Kijk op https://forum.nl/nl/meetactie-meet-de-regen

Historicus Sven Gins van de Rijksuniversiteit Groningen doet onderzoek naar rechtszaken die Middeleeuwers aanspanden tegen onder andere varkens, dolfijnen en zelfs houtwormen. De aanleiding voor zo’n zaak was verschillend, maar de uitkomst vaak hetzelfde: het dier delfde het onderspit en werd verbannen of ter dood veroordeeld. Voor ons klinkt het waarschijnlijk bizar, maar waarom vatten Middeleeuwers deze rechtszaken zo serieus op? En hoe zagen Middeleeuwers de rol van dieren verder? Sven vertelt erover in deze aflevering van OOG op Wetenschap.

1108 pagina’s telde het proefschrift van geneeskundige Arno Bourgonje maar liefst. Met dat boekwerk promoveerde hij onlangs cum laude op het gebied van chronische darmontstekingen. Door zijn ontdekking van zogenaamde biomarkers sporen medici in de toekomst hopelijk een ontsteking eerder op. Hoe blijf je gemotiveerd tijdens het schrijven van één van de langste proefschriften van Nederland? En wat betekent zijn onderzoek voor darmpatiënten? Arno vertelt erover in deze aflevering van OOG op Wetenschap.

Het is niet altijd makkelijk om naar de sterren te kijken vanaf de aarde. Alle lampen die wij gebruiken zorgen voor een bijzonder probleem, genaamd lichtvervuiling. Dat zorgt er niet alleen voor dat we minder van de sterrenhemel kunnen zien, maar beïnvloedt ook het gedrag van dieren. Student sterrenkunde Nynke Visser en biologiestudent Vera Thijssen zijn te gast. Ze vertellen over lichtvervuiling en Donkerte van de Wadden, een project dat het waddengebied zo donker mogelijk probeert te houden. En wat kun je thuis doen om lichtvervuiling te beperken? 

Eenzaamheid kan behoorlijk vervelend zijn, en een oplossing is niet zo gemakkelijk te vinden. Je kunt denken dat eenzame mensen gewoon meer nieuwe contacten nodig hebben. Maar zeker bij langdurige eenzaamheid wordt het steeds lastiger om nieuwe contacten aan te gaan. Bovendien zit er een behoorlijk stigma op eenzaamheid. Willem Vos is docent en onderzoeker aan de Hanzehogeschool. Hij vergelijkt langdurige eenzaamheid weleens met lang niet eten: het is wennen om weer te beginnen. Vos ontwikkelde een lesmethode om eenzaamheid onder studenten bespreekbaar te maken. als onderdeel van het EAST-project. De truc? Deel als docent ook iets persoonlijks met je studenten.