PassiePraat

Wie heeft er in zijn jonge jeugd niet met treintjes gespeeld? Misschien zelfs wel elektrisch, op een realistisch aangeklede spoorbaan met huisjes, bomen en figuurtjes. Slechts weinigen houden het daarna vol. Om er, richting of inmiddels met pensioen, toch weer naar te grijpen. En wel heel serieus. Thuis en in clubverband. Want het is te fascinerend, te uitdagend. Zeker anno 2025 als modelspoortreinen volledig automatisch hun dienstregeling in het klein kunnen afwerken. Voor Gerard van Willigen, Charles Pelt en Leo de Jong is modelspoor een fascinatie. Ze zijn lid van de Modelspoorgroep Bollenspoor, die tot vorig jaar met de clubbaan onderdak vond in het inmiddels gesloten Nationaal Transport Museum in Nieuw-Vennep. De een bouwt letterlijk alles zelf tot in het kleinste detail na. De ander koopt bouwdozen, maar hakt dan wel weer een gat in de muur om meer baanlengte te krijgen. Op de club delen ze kennis en ervaring en brengen ze modules in die, aan elkaar geschakeld, de clubbaan vormen. In deze aflevering van PassiePraat vertellen ze over hun liefde voor het Nederlandse modelspoor, voor de onderliggende digitale techniek en voor het eindeloze priegelwerk om precies dat ene model ook exact gelijkend op de baan te krijgen. Met historisch besef en vooral met volle overgave.

Het is voorjaar van 1974 als een aantal Nederlandse coeliakiepatiënten samenkomt om met elkaar kennis te maken en ervaringen uit te wisselen over het leven met deze ziekte. Er was eertijds nog maar bar weinig over de ziekte bekend; de behoefte aan informatie bleek enorm. Via hun beider zieke echtgenotes raakten Venneper Piet van Stralen en auteur Ad van Liempt rechtstreeks betrokken bij de oprichting van de Nederlandse Coeliakie Vereniging. In 2024 bestond de NCV 50 jaar; ze telt nu ruim 20.000 leden. Coeliakie is een veelvoorkomende aandoening die op alle leeftijden kan voorkomen. Als je coeliakie hebt kunnen je darmen geen gluten verdragen. Gluten – een groep eiwitten – is een bestanddeel van tarwe, rogge, gerst, spelt, kamut en kan ook in haver zitten. Het zit in veel alledaagse voedingsmiddelen. De inname van gluten veroorzaakt afweerreacties waardoor het slijmvlies van je dunne darm ontstoken en beschadigd raakt. Het spreekt voor zich, dat een volstrekt glutenvrij dieet cruciaal is voor patiënten die lijden aan coeliakie. In deze aflevering van PassiePraat vertelt Piet van Stralen over de zoektocht die hij en zijn vrouw in de afgelopen decennia moesten ondernemen om elke aanraking met gluten te voorkomen.

Marianne Schuurmans-Wijdeven, geboren en getogen in Tilburg, is sinds 10 juli 2019 burgemeester van Haarlemmermeer. Ze is van VVD-huize, de politieke partij waarin ze ook verschillende bestuurlijke functies vervulde, zoals het lidmaatschap van het hoofdbestuur met de portefeuille Opleiding en Training en Talentmanagement en de leiding aan de Haya van Someren-stichting. Van februari 2010 tot september 2013 was ze burgemeester van de gemeente Millingen aan de Rijn, tussen september 2013 en juli 2019 was Schuurmans burgemeester in de gemeente Lingewaard. Marianne Schuurmans houdt van lezen, zwemmen en muziek en is bovengemiddeld geïnteresseerd in Amerika. Maar verreweg haar grootste passie is Formule 1. Ze kijkt alle races, verdiept zich gedetailleerd in de achtergronden van de sport en heeft daar dan ook een mening over. En dat al vele jaren, eigenlijk al vanaf het moment, waarop Max Verstappen zich voor het eerst op het hoogste niveau meldde. Ze houdt namelijk van sporters die er echt alles voor over hebben om in hun sport te excelleren. Om die reden is ze ook en bewonderaar van iemand als Sven Kramer. In deze aflevering van PassiePraat vertelt Marianne Schuurmans vrijuit over haar werk en missie als burgemeester, over de prijs die ze er privé voor betaalde en betaalt; en natuurlijk ook over haar passies, waarvan die voor de formule 1 in het gesprek de boventoon voert.

Jaarlijks vertrekken gemiddeld 30 afgeladen trailers vol hulpgoederen vanaf een van de vier opslagloodsen van Stichting Holland-Oekraïne richting het oosten. Ze brengen medicijnen, bedden, water, verbandmiddelen, maar ook kleding en schoeisel naar mensen die dat heel goed kunnen gebruiken. Niet alleen door de recente actualiteit van een oorlog; al ruim dertig jaar doen de vrijwilligers van de stichting dat. Wat ooit ontstond als een eenmalige geste naar een armlastig Pools dorpje, groeide uit tot wat de stichting vandaag de dag, mede dankzij haar meer dan uitstekende reputatie, vanuit Nieuw-Vennep voor elkaar krijgt. De 84-jarige Dirk Nijssen is erbij vanaf de oprichting. Hij enthousiasmeerde ex-kapitein op de grote vaart Willem Schrama. Ook Jos Langelaar werd erin gepraat en is nu coördinator van de transporten en ook chauffeur in de konvooien. Olga Dikker, geboren en getogen in de havenstad Cherson, maar door de liefde in het westen beland, fungeert als tolk en als 'moeder' van de groep vrijwilligers. In deze bijzondere aflevering van PassiePraat vertellen ze over hun onbaatzuchtige betrokkenheid bij het leed en de noden van Oekraïners, over hoe ze aan trailers vol ziekenhuisbedden en tanks drinkwater komen en hoe ze dat veilig daadwerkelijk op de plekken van bestemming weten af te leveren. Het zijn rit voor rit huzarenstukjes. En dat alles helemaal om niet. Muts af!

Carin Smand is sinds 2022 raadslid voor D66 in de gemeenteraad van Haarlemmermeer. Ze is woordvoerder op de terreinen van Mobiliteit, Financiën, Werk en Inkomen en Ruimtelijke Ontwikkeling. Roy Staal maakt deel uit van de fractie van GroenLinks in de raad. Twee heel verschillende politieke bloedgroepen dus, maar beiden behept met de drive om zelf op te staan in plaats van alleen maar roepen vanaf de kant. Smand was vele jaren van haar werkzame leven nationaal en internationaal op directieniveau actief in de gezondheidszorg. Roy heeft vooral iets met cijfers en streek, na een periode als controller van de gemeente Haarlem neer in den Haag. Bij het Ministerie van Financiën is hij nu beleidsmedewerker Begrotingsbeleid. Beide volksvertegenwoordigers verdienden en verdienen hun sporen in vrijwilligerswerk. Zo was Roy betrokken bij Vluchtelingenwerk, waar hij cliënten hielp met hun financiën. Carin vervult onbezoldigde commissariaten in de Landelijke Vereniging van Crematoria en als voorzitter bij de Stichting Vaillantfonds. In deze aflevering van PassiePraat een nadere kennismaking, rijk geïllustreerd met inzichten en wensen op maatschappelijk en lokaal politiek terrein.

Zevenenvijftig jaar geleden polste plaatselijk huisarts Smit de dorpsbewoners van Rijsenhout of het geen goed idee zou zijn om een voetbalvereniging op te richten. Bij 18 inwoners vond zijn oproep gehoor. Op 13 april 1970 werd Sport Club Westeinder toegelaten tot de KNVB. Sinds 1973 speelt SCW aan het Konnetlaantje, met de IJsclub en de tennisvereniging als naaste buren. Anno 2024 speelt het eerste van SCW in de derde klasse, telt de club zo’n 500 leden en neemt ze – samen met de buurclubs – komende zomer een fonkelnieuwe kantine- en kleedkamer accommodatie in gebruik. Oud-prof en hoofdtrainer Ardon de Waard is ondertussen al 7 jaar aan de club verbonden. Zijn assistent – Rick van IJzendoorn – is een regionale voetbalcoryfee, die als speler, maar ook als trainer zijn sporen verdiende bij het voormalige SMS (nu VVC), DIOS en Aalsmeer. In deze aflevering van PassiePraat vertelt het duo over hun favoriete sport, hun eigen sportieve verleden en de binding met het dorp. De Waard licht bovendien toe wat hij beoogt met zijn inspanningen in Athletes in Action.

De een komt uit een gekend juweliersgeslacht in Haarlem, de ander, nota bene woonachtig in Almere, zit zijn hele leven al in de treinen. Pieter Voet en Hans Koppelman, vrijwilligers in het Nederlands Transport Museum. Dat museum, een aantal jaren tijdelijk gevestigd in Nieuw-Vennep, herbergt het historische TEE-treinstel, het enige dat nog bestaat. Weliswaar zonder motorwagen, maar toch 5 delen en daarmee ruim honderd meter lang. Het stond ooit te verpieteren op het Amsterdamse emplacement Dijksgracht. Sinds december 2020 is het Nederlands Transport Museum de eigenaar van dit iconische treinstel, dat grondig moest en moet worden geconserveerd. Een megaklus voor de tien man sterke treinengroep. Voor het einde van 2024 moet het gevaarte echter opnieuw op transport. Want het museum moet wijken voor woningbouw. Liefst drie locaties in Haarlemmermeer had directeur Arno van der Holst op het oog, maar die vielen alle om verschillende redenen af. Nu lijkt de gemeente Waddinxveen de bestemming van de unieke TEE en van honderden andere museumobjecten. In deze aflevering van PassiePraat vertellen Van der Holst en de twee mannen van de treinengroep over hun liefde voor het museum, de zorgen over de collectie, de nabije en wat verdere toekomst en de uitdagingen die ze, elk op hun terrein, daarin voor zich zien.

Ze spelen allebei squash op het hoogste niveau: Hjalmar en Elcke Mols. Hun thuisbasis zijn de banen van Meersquash in Hoofddorp. Ze liepen het squash virus thuis op, want ook hun moeder is al jaren actief op de baan. De 15-jarige Elcke geldt als supertalent. Ze maakt al van jongsaf deel uit van nationale selectieteams en was ondertussen in meerdere leeftijdscategorieën Nederlands kampioen. In tegenstelling tot haar broer, die tot zijn middelbare schoolleeftijd nog heeft gevoetbald en gehockeyd, koos de kleine Elcke als zesjarige al voor het squash. Wat Hjalmar vooral trok was dat hij zich in squash ‘lekker’ helemaal kapot kan spelen. In deze aflevering van PassiePraat druipt de liefde voor hun sport ervan af. Trainen, toernooien, competitie, ze werken het gedreven en enthousiast af. Tussendoor gaat Elcke naar het voortgezet onderwijs en volgt Hjalmar een studie. Het Hoofddorpse duo legt uit hoe belangrijk tactiek in hun geliefde sport is en wat squash vergt aan fysiek. En passant delen ze ook hun bedenkingen bij de opkomst van het razend populaire padel, waar ze zelf dan ook helemaal niets van moeten hebben. Sterker nog: het doet in hun ogen de toch al bescheiden media aandacht voor squash zeker geen goed.

Begin september 2024 kroonden de kanopolospelers van De Waterwolf zich tot nationaal kampioen in de derde klasse. Het team, samengesteld uit spelers in leeftijd tussen 18 en 20 jaar, speelde voor het eerst op seniorenniveau. En dat terwijl de trainingsfaciliteiten door de verhuizing van De Waterwolf uit Cruquius naar Hoofddorp minimaal waren. Voor Bryan Albers en Olaf Molenaar kwam met de titel een sportieve droom uit. Waar vriendjes op jonge leeftijd kozen voor hockey en voetbal, stapten zij in de kano. En dan niet voor rustige toertochtjes, maar voor het best pittige en fysieke kanopolo. Kanopolo wordt gespeeld met vijf tegen vijf vaarders in open water, waarbij er in twee keer tien minuten gescoord moet worden in het doel van de tegenstander. Het lijkt wel op rugby, omdat de vaarders soms tegen of over elkaar heen varen in het water. Lekker beuken dus. In deze aflevering van PassiePraat leggen Bryan en Olaf de spelregels uit, geven ze details over hun materiaal en vertellen ze over de competitie, die wordt gespeeld in toernooivorm.

‘De Haarlemmermeer-lijnen, met 110 kilometer lengte, in allerlei richtingen, zal de ‘Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij’ niet minder dan 32 polders doorsnijden. Gelegen in het groote vierkant tusschen Amsterdam, Haarlem, Leiden, Alphen en Nieuwersluis.’ Aldus de eerste zinnen in een boekje van Jan Feith, uitgegeven in 1915. Ze kwamen er werkelijk, de Haarlemmermeerlijnen. De tracés liepen onder meer van Haarlem via Hoofddorp naar Aalsmeer en van Hoofddorp naar Leiden. Er kwamen ook baanvakken van Aalsmeer naar Uithoorn en van Uithoorn naar Amsterdam. Anno 2024 zijn van al die lijntjes nog slechts een beperkt aantal overblijfselen in tact, zoals de stations Hoofddorp en Vijfhuizen, maar ook bruggenhoofden en baanwachtershuisjes. Adriaan Strik, vooral stoomliefhebber, en Marcel van Laar, die zich graag verdiept in de geschiedenis van de 19e eeuw, hebben een bijzondere zwak voor die vergane spoorwegglorie. Gepassioneerd en vooral heel goed gedocumenteerd vertellen ze erover in deze interessante aflevering van PassiePraat.