Scientias Podcast

In deze aflevering hebben Diederik en Krijn het onder andere over de ruimtevlucht van Wubbo Ockels, inmiddels al weer 40 jaar geleden. Ook behandelen ze het iconische getal 42 en behandelt Diederik enkele luisteraarsvragen van de afgelopen tijd! Shownotes: https://www.youtube.com/watch?v=hFq8qiU7IUs Fragment van het aftellen van de space shuttle met Wubbo Ockels erin. Wubbo Ockels 40 jaar geleden in de ruimte: https://scientias.nl/wubbo-ockels-40-jaar-na-de-vlucht-van-de-eerste-nederlander-in-de-ruimte/    Volg ons ook op TikTok, Instagram, BlueSky, Mastodon en FacebookSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering van de Scientias Podcast verdiepen Diederik Jekel en Krijn Soeteman zich in de complexiteit van klimaatverandering. Ze onderzoeken de wetenschappelijke grondslagen ervan, de rol van menselijke activiteit en het belang van het ontkrachten van gangbare mythes. Ze bespreken ook recente ontdekkingen in de insectenbiologie en hoe deze schildwants zich weet te wapenen tegen bepaalde wespen. https://doi.org/10.1126/science.adp6699  00:00 Intro op onder andere klimaatdiscussie en nieuwsbericht03:03 Schimmels in de oksels van Japanse wantsen08:50 24 video's over klimaatmythes en waarom we dat doen op scientias.nl12:12 De rol van politiek in klimaatwetenschap19:24 Maar klimaat verandert toch altijd?33:28 De Milankovitch-cyclus37:27 Invloed stand van de aarde ten opzichte van de zon39:55 De as van een planeet wijst eigenlijk altijd dezelfde richting op42:00 Periodiciteit in ijstijden45:35 Rol van andere planeten bij klimaat57:20 OuttroSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering praten Diederik Jekel en Krijn Soeteman over Mars, hoe we weten wat we weten en uiteindelijk het nieuws dat ontdekt is hoe bepaalde geulen 'gegraven' zijn.  Verder duiken ze eens dieper de wetenschapscommunicatie in, niet in de laatste plaats omdat Diederik én Anna Gimbère op donderdag 16 oktober 2025 de Irispenning in ontvangst mochten nemen voor hun excellente bijdrage aan het Nederlandstalige wetenschapscommunicatielandschap. Geulen op Mars! https://scientias.nl/nederlandse-wetenschapper-vindt-verklaring-voor-mysterieuze-geulen-in-de-duinen-op-mars/  Video van droogijs dat geulen 'graaft': https://www.youtube.com/watch?v=PVCU6_5hl-0  Link naar originele onderzoek: https://doi.org/10.1029/2024GL112860  00:00 Intro00:51 Diederik en Anna winnaars van de Irispenning!02:53 Waarom heet de Irispenning eigenlijk zo?05:45 Mars, het nieuws (bijna)07:11 Fantaseren over buitenaardse beschavingen, al heel lang! 07:47 Christiaan Huygens: het lijkt onwaarschijnlijk dat de aarde de enige bewoonde planeet is17:36 Geulen op Mars: hoe vormen die zich?29:54 Een grote omweg, wetenschapscommunicatie. Hoe werkt dat nou eigenlijk?48:07 Afsluiting Volg ons ook op TikTok, Instagram, BlueSky, Mastodon en FacebookSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Diederik en Krijn nemen je mee in de wereld van neutronensterren naar aanleiding van een vinding van een Japanse ruimtetelescoop: https://scientias.nl/japanse-ruimtetelescoop-ontdekt-iets-merkwaardigs-bij-een-neutronenster-een-gelukstreffer (zie ook: https://doi.org/10.1038/s41586-025-09495-w ) Daarnaast vervolgt Diederik zijn verhaal over buitenaards leven. In deze aflevering gaat het over hoe dat er mogelijk uit zou kunnen zien en hoe zo'n planeet eruit moet zien. 00:09 Intro00:51 Terugblikje Podcastfestival met Nicos01:12 Wat is een neutronenster eigenlijk?11:06 Een Japanse ruimtetelescoop heeft iets onverwachts ontdekt bij een neutronenster die zich op zo’n 7.000 lichtjaar van de aarde bevindt14:45 SRON-instrument (XRISM) dat heel behulpzaam bleek19:16 Terugblik naar vorige aflevering over buitenaards leven: hoe kan dat leven eruit zien? Koolstofchemie!22:27 Identificatie van buitenaards leven?35:00 Dikte van de atmosfeer is van groot belang37:11 Wat hebben we er eigenlijk aan?38:40 Afsluiting  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze aflevering is wat anders dan anders: dit is de eerste opname van de podcast voor een live publiek tijdens het Podcastfestival op zondag 28 september 2025.  Krijn interviewt wiskundige Nicos Starreveld,wiskundige en verantwoordelijk voor wetenschapscommunicatie en outreach bij Platform Wiskunde Nederland en de Universiteit van Amsterdam, over chaos en meer.  00:10 Intro00:43 Intro Nicos, start van opname voor live publiek!02:59 Uitleg dubbeleslingerexperiment (skippable voor mensen die weten hoe het eruit ziet)04:45 Krijn doet experiment; Nicos legt uit wat we zien10:23 Chaos: de weersvoorspellingen26:30 Faseplots, een denkexperiment met vossen en konijnen31:30 Wat gebeurt bij een dubbele slinger (chaotisch gedrag, 4 dimensies)36:55 Waarom kunnen we het weer niet voorspellen, maar klimaat wel?41:14 Publieksvragen41:28 Is er een verschil tussen chaos en onvoorspelbaarheid? 43:42 Quantumcomputers, analoog rekenen, gaat dat verschil maken? Of kwantumcomputers46:42 Wortel 2, het bestaat in theorie. Maar...48:53 Games, kun je geen savegame maken van het universum? Komt er dan steeds hetzelfde uit? Is het random? 52:14 Mandelbrot, is daar een link met chaos?53:53 Afsluiting, wiskunde, kunstSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In de 37ste Scientias Podcast duiken Diederik en Krijn naar grote diepte in de aarde, tot wel 350 kilometer, ze bespreken een boek met de titel 'De race om het majoranadeeltje' van Gerard Janssen én ze leggen uit hoe we nou eigenlijk weten hoe het binnenste van de aarde eruitziet.  https://scientias.nl/meer-dan-mooi-diamanten-blijken-chemische-processen-te-bevriezen/ (en de link naar het onderzoek: http://dx.doi.org/10.1038/s41561-025-01791-4 )https://podcastfestival.nl/  00:00 Intro01:00 Chaos op het podcastfestival met wiskundige Nicos Starreveld02:23 Boekbespreking: De race om het majoranadeeltje van Gerard Janssen08:27 2012 zou het majoranadeeltje gevonden zijn door de onderzoeksgroep van Leo Kouwenhoven15:14 Diamanten uit de krochten van de aarde: hoe kunnen geologen vertellen wat er diep in de aarde gebeurt?33:03 Inge Lehman ontdekte golven in de aarde in 1936 en dat de kern vast is34:27 De samenstelling van magma en het ontstaan van een diamant37:22 Koolstof, de verschillende mineralen in het zonnestelsel en platentektoniek45:03 Diamanten uit de Voorspoedmijn49:21 AfsluitingSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Diederik en Krijn hebben het over mastodonten en hoe mitochondriaal DNA gebruikt wordt om afstamming te bepalen. Ook gaat het over de zoektocht naar buitenaards leven, als deep dive na de ontdekkingen op Mars waar Diederik onlangs nog een short over maakte. https://scientias.nl/de-mastodonten-hebben-een-veel-complexere-geschiedenis-dan-gedacht-en-daar-kunnen-we-nu-nog-van-leren/  (link naar onderzoek: https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adw2240 ) https://scientias.nl/zijn-dit-de-eerste-echte-sporen-van-leven-op-mars-marsrover-vond-mysterieuze-klontjes-die-mogelijk-van-organische-oorsprong-zijn/ (link naar onderzoek: https://doi.org/10.1038/s41586-025-09413-0 ) https://scientias.nl/teken-van-leven-gevonden-op-mars-hoe-dan-short/  https://podcastfestival.nl/ 00:00 Intro00:47 Podcastfestival, we staan er op 28 september 2025 in Amsterdam in de Tolhuistuin met het thema 'Chaos'01:34 Dino's? Nee! Vliegende reptielen, een rectificatie03:32 Mastodonten en hoe mitochondriaal DNA (mtDNA) een nieuw verhaal vertelt13:59 40 jaar geleden: Carl Sagans boek Contact kwam uit17:28 Hoe is het leven ontstaan?24:00 Hoe suiker karamelliseren te maken heeft met leven of juist niet29:43 Eisen aan een ster voor het ontstaan van leven35:02 Aardbevingen en vulkanen36:18 Waar kan je leven dan wél vinden? Op exoplaneten!43:14 Wat zegt een exoplaneet over buitenaards leven? Zuurstof?49:08 Stel je draait het om: hoe zou buitenaards leven weten of er leven is op aarde52:37 AfsluitingSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Altijd al willen weten hoe CRISPR nou werkt? Hoe knippen we genen heel precies? Diederik legt het uitgebreid uit in de 35ste Scientias Podcast. Daarnaast heeft Krijn het over hoe we weten hoe twee dinofossielen aan hun einde kwamen. 00:00 Intro00:54 Nieuwe muziek: Lara, geen AI!01:11 Hoe weet je nou hoé een dino aan z'n einde kwam? Nou zo..06:25 Hoe weet je dan dat het een storm was waardoor ze aan hun einde kwamen?11:31 CRISPR, hoe werkt dat nou?17:45 Voorbeeld verkeerde eiwitten: sikkelcelanemie21:15 Wat is een gen precies?21:46 Hoe gaat het ‘knippen’ in zijn werk?30:25 Waarom gebruiken we dit niet overal37:34 Snelle Nobelprijs voor Jennifer Dounda en Emmanuelle Charpentier en waarom het zo lang duurt voordat er meer vrouwen een Nobelprijs krijgen40:25 Afsluiting De linkjes naar de onderzoeken zelf: https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2426094122  http://dx.doi.org/10.1016/j.cub.2025.08.006 See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de 34ste Scientias Podcast gaan Krijn en Diederik in op onderzoek naar een heel oude schedel uit Griekenland en hoe je nou bepaalt hoe oud iets is. En nee, dat is niet zo makkelijk. Daarna duikt Diederik in de vraag wat er nou van klopt van het nieuwsbericht over de klimaatvriendelijkheid van elektrische auto's. 00:00 Intro01:33 Schedel van mensachtige: hoe oud is ie nou eigenlijk?17:55 Elektrische auto's zijn beter, minder CO2, etc. Hoe is dat laatste Amerikaanse onderzoek nou gedaan?36:04 Aanprijzing voor benzine-auto43:23 Transport van fossiele brandstoffen over de oceanen: wel 40 procent van alle bewegingen van vrachtschepen45:46 Afsluiting Links naar onderzoeken: https://dx.doi.org/10.1016/j.jhevol.2025.103732  http://dx.doi.org/10.1021/acs.est.5c05406 See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering praten Diederik en Krijn over lichtvervuiling en wat dat voor vogels doet én over fotosynthese en waarom het zo lastig is dat na te maken.  Vogels en lichtvervuiling: https://scientias.nl/vogels-staan-eerder-op-en-gaan-later-naar-bed-door-lichtvervuiling/ (link naar onderzoek: http://dx.doi.org/10.1126/science.adv9472 ) Kunstmatige fotosynthese? https://scientias.nl/we-zijn-nu-een-stapje-dichter-bij-kunstmatige-fotosynthese/ (link naar onderzoek: http://dx.doi.org/10.1038/s41557-025-01912-x ) https://scientias.nl/jij-bestaat-omdat-water-op-mickey-mouse-lijkt-short/ 00:00 Intro02:22 Lichtvervuiling 08:13 Kunnen wij fotosynthese nadoen10:46 Deep dive fotosynthese20:47 Hoe werken je spieren23:34 Wat heeft dit met energie te maken42:13 Concluderend:43:12 Als het zo efficiënt is, waarom willen we fotosynthese dan nabootsen?45:57 Mickey Mouse & afsluiting Volg ons op TikTok, Instagram, BlueSky, Mastodon en Facebook See omnystudio.com/listener for privacy information.