De toekomst van ons water

De chemische industrie in Duitsland loost dagelijks afvalwater met PFAS op de Rijn. De hoeveelheden zijn niet aan banden gelegd in vergunningen. Nederlandse drinkwaterbedrijven dringen er bij de Duitse milieuminister op aan om paal en perk te stellen aan PFAS-lozingen in de Rijn. Want PFAS zijn onafbreekbare gevaarlijke gifstoffen die zich opstapelen in onze rivieren. Gerard Stroomberg - directeur van RIWA-Rijn - geeft in een gesprek met Wim Eikelboom een toelichting op de PFAS-problematiek in de grote rivieren en de drinkwaterwinning. Ook vertelt Stroomberg waarom hij hoopvol is over het ideaal van drinkbare rivieren.

In het zoeken naar oplossingen tegen de zeespiegelstijging moeten we niet alleen ons vertrouwen vestigen op technische oplossingen van waterbouwers, maar ook luisteren naar en samenwerken met de Noordzee en de rivieren. Die oproep doet dijkgraaf Jan Bonjer van waterschap Hollandse Delta in gesprek met Wim Eikelboom in de H2O-podcast De Toekomst van Ons Water. Bonjer reageert op het rapport Ruimte voor Zeespiegelstijging dat in maart 2024 is gepresenteerd, met als boodschap: Nederland kan een zeespiegelstijging van 5 meter de baas met technische oplossingen van waterbouwbedrijven. Het rapport biedt een verkenning van drie denkrichtingen om Nederland ook op lange termijn veilig en leefbaar te houden bij zeespiegelstijging.

Stel een polder in Nederland beschikbaar om een drijvende stad te ontwikkelen. Op die manier kan Nederland innovatieve waterbouwkundige kennis opdoen. Die oproep doet architect Koen Olthuis aan deltacommissaris Co Verdaas in 'De toekomst van ons water'. Met zijn bureau Waterstudio is Olthuis koploper in ontwerpen voor wonen op het water. Elders in de wereld kan hij laten zien wat er mogelijk is, maar in Nederland krijgt Olthuis geen ruimte om zijn plannen tot wasdom te brengen. Ook ondernemer René Breman loopt daar tegenaan met De Drijvende Kracht. Hij wil graag een drijvend appartementencomplex bouwen in de IJsseldelta. Breman legt uit welke problemen overwonnen moeten worden om wonen op het water tot een oplossing te maken voor de woningnood.

Gaat Brabant als eerste provincie ontzilt zeewater drinken? Wat Rob van Dongen betreft wel. Hij is directeur van Brabant Water. Van Dongen zet in op de ontwikkeling van een zeewaterfabriek aan de Oosterschelde om zout water om te vormen tot zoet drinkwater. Dat is nodig omdat Brabant Water in de toekomst minder afhankelijk wil zijn van grondwater. Over de zoektocht naar aanvullende bronnen voor Brabants drinkwater vertelt Rob van Dongen in een gesprek met Wim Eikelboom. Ook gaat het over de innovatieve wijze waarop Brabant Water het leidingnet online inzichtelijk en aanstuurbaar maakt. De Toekomst van Ons Water is een podcast van H2O Waternetwerk.

De ontdekking van duizenden waterkelders onder woningen in de binnenstad van Amsterdam werpt een nieuw licht op de drinkwatervoorziening in de tijd voorafgaand aan het waterleidingnet. Dat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek naar drinkwater in steden van 1500 tot 1850, onder leiding van Petra van Dam, hoogleraar water- en milieugeschiedenis aan de Vrije Universiteit. Professor Van Dam gaat erover in gesprek met Wim Eikelboom in de podcast ‘De Toekomst van ons Water’. Wat kunnen wij leren van het waterbewustzijn in de vorige eeuwen? 'De Toekomst van ons Water' is een uitgave van ⁠H2O Waternetwerk.

Laten we de wateroverlast meer accepteren als een gegeven op plekken met een verhoogde kans op hoogwater. Dat bepleit professor Suzanne Hulscher, hoogleraar waterbouwkunde en waterbeheer aan Universiteit Twente. Hulscher in het gesprek met Wim Eikelboom over De Toekomst van Ons Water. Hulscher valt op dat mensen tegenwoordig het verschil tussen wateroverlast en waterveiligheid moeilijker kunnen accepteren. "Wateroverlast moeten we meer accepteren als een gegeven als je gaat wonen op een plek waar je water kunt verwachten", vindt zij. De Toekomst van Ons Water is een uitgave van H2O Waternetwerk.

Om een allesomvattende toekomstvisie te maken op onze grote rivieren, is het programma Integraal Riviermanagement in het leven geroepen. Professor Maarten Kleinhans van de Universiteit Utrecht geeft een onafhankelijke, eigenzinnige bespiegeling op Integraal Riviermanagement. 'Pijnlijke beslissingen zijn uit de weg gegaan. Het is pappen en aanmodderen tussen de dijken', zegt hij in een gesprek met Wim Eikelboom. Meer informatie over het programma IRM is hier te vinden.

De Waddenzee vormt de noordelijke rand van ons land. Vanwege de uitzonderlijke natuurwaarden staat het Waddengebied op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Wat betekent dat voor het omgaan met het water in de Waddenzee? Gerben Huisman is directeur van het Waddenfonds, een investeringsfonds van de overheid voor initiatieven en projecten die de ecologie en duurzame economische ontwikkeling van het Waddengebied versterken. Hoe kijkt hij naar de toekomst van de Waddenzee? Wim Eikelboom wandelt met Huisman door het Noorderleech, een waddenkwelder in Noordoost-Friesland. Het gebied is te bezoeken vanuit het kweldercentrum in het Friese Hallum.

Glanshaverhooilanden met heggen en struwelen waarin koeien grazen en de veldleeuwerik zingt. Dat is het ideaal van uiterwaarden van de Maas, Waal en IJssel zoals Hermen Vreugdenhil het graag ziet. Vreugdenhil is directeur van Collectief Rivierenland, een coöperatie van 600 boeren in het rivierengebied die kiezen voor agrarisch natuurbeheer. Langs de Gelderse oevers van de Maas nemen de boeren een deel van het onderhoud en natuurbeheer voor hun rekening. Het is de eerste plek waarover afspraken zijn gemaakt. Rijkswaterstaat heeft als ambitie om natuurinclusieve boeren meer ruimte te geven in de uiterwaarden. Rivierjournalist Wim Eikelboom wandelt met Vreugdenhil door de uiterwaarden van de Maas voor een gesprek over de rol van boeren in het toekomstig beheer van de uiterwaarden van de grote rivieren.

In zijn werk als ecohydroloog zag en ziet Flip Witte heel wat rapporten verschijnen met voornemens om droogte te bestrijden. In praktijk komt er weinig van terecht. Waar liggen de problemen en hoe ziet Witte de oplossingen? Niet in polderen; want het geloof daarin is Witte kwijtgeraakt. 'Al dat eindeloze geklets; dat gaat 'm echt niet worden. Van de rijksoverheid verwacht ik veel meer regie.' In 'De Toekomst van ons Water' wandelt Wim Eikelboom met Flip Witte door het Renkums Beekdal.