De toekomst van ons water

Laten we de wateroverlast meer accepteren als een gegeven op plekken met een verhoogde kans op hoogwater. Dat bepleit professor Suzanne Hulscher, hoogleraar waterbouwkunde en waterbeheer aan Universiteit Twente. Hulscher in het gesprek met Wim Eikelboom over De Toekomst van Ons Water. Hulscher valt op dat mensen tegenwoordig het verschil tussen wateroverlast en waterveiligheid moeilijker kunnen accepteren. "Wateroverlast moeten we meer accepteren als een gegeven als je gaat wonen op een plek waar je water kunt verwachten", vindt zij. De Toekomst van Ons Water is een uitgave van H2O Waternetwerk.

Om een allesomvattende toekomstvisie te maken op onze grote rivieren, is het programma Integraal Riviermanagement in het leven geroepen. Professor Maarten Kleinhans van de Universiteit Utrecht geeft een onafhankelijke, eigenzinnige bespiegeling op Integraal Riviermanagement. 'Pijnlijke beslissingen zijn uit de weg gegaan. Het is pappen en aanmodderen tussen de dijken', zegt hij in een gesprek met Wim Eikelboom. Meer informatie over het programma IRM is hier te vinden.

De Waddenzee vormt de noordelijke rand van ons land. Vanwege de uitzonderlijke natuurwaarden staat het Waddengebied op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Wat betekent dat voor het omgaan met het water in de Waddenzee? Gerben Huisman is directeur van het Waddenfonds, een investeringsfonds van de overheid voor initiatieven en projecten die de ecologie en duurzame economische ontwikkeling van het Waddengebied versterken. Hoe kijkt hij naar de toekomst van de Waddenzee? Wim Eikelboom wandelt met Huisman door het Noorderleech, een waddenkwelder in Noordoost-Friesland. Het gebied is te bezoeken vanuit het kweldercentrum in het Friese Hallum.

Glanshaverhooilanden met heggen en struwelen waarin koeien grazen en de veldleeuwerik zingt. Dat is het ideaal van uiterwaarden van de Maas, Waal en IJssel zoals Hermen Vreugdenhil het graag ziet. Vreugdenhil is directeur van Collectief Rivierenland, een coöperatie van 600 boeren in het rivierengebied die kiezen voor agrarisch natuurbeheer. Langs de Gelderse oevers van de Maas nemen de boeren een deel van het onderhoud en natuurbeheer voor hun rekening. Het is de eerste plek waarover afspraken zijn gemaakt. Rijkswaterstaat heeft als ambitie om natuurinclusieve boeren meer ruimte te geven in de uiterwaarden. Rivierjournalist Wim Eikelboom wandelt met Vreugdenhil door de uiterwaarden van de Maas voor een gesprek over de rol van boeren in het toekomstig beheer van de uiterwaarden van de grote rivieren.

In zijn werk als ecohydroloog zag en ziet Flip Witte heel wat rapporten verschijnen met voornemens om droogte te bestrijden. In praktijk komt er weinig van terecht. Waar liggen de problemen en hoe ziet Witte de oplossingen? Niet in polderen; want het geloof daarin is Witte kwijtgeraakt. 'Al dat eindeloze geklets; dat gaat 'm echt niet worden. Van de rijksoverheid verwacht ik veel meer regie.' In 'De Toekomst van ons Water' wandelt Wim Eikelboom met Flip Witte door het Renkums Beekdal.

De drinkwatervoorziening staat onder druk. De vraag naar drinkwater stijgt sneller dan de bestaande waterbronnen aankunnen. Het RIVM luidde kortgeleden hierover de noodklok en riep op tot een actieplan leveringszekerheid drinkwater. Het gaat drinkwaterbedrijf Vitens om met het dreigende drinkwatertekort? Hierover gaat Wim Eikelboom in gesprek met Peter Salverda van Vitens. Salverda is bij het drinkwaterbedrijf verantwoordelijk voor het planproces Lange Termijn Drinkwatervoorziening.

De techniek bestaat om medicijnresten uit afvalwater te halen, maar toch laten waterschappen dat onbenut. Drinkwaterbedrijven pompen liever water uit de bodem, dan dat ze bestaand water met behulp van beschikbare technologie omzetten in drinkwater. Waarom is er zoveel terughoudendheid bij de inzet van technische innovaties om ons water schoon te maken? Hierover gaat Wim Eikelboom wandelend in gesprek met Ton van Remmen, eigenaar-directeur van Van Remmen UV Technology. Het bedrijf is leverancier van schone technische oplossingen voor het gebruik, hergebruik en terugleveren van water.

Maak van alle uiterwaarden tussen de dijken van de grote rivieren natuur. Dat is de oproep van het Wereld Natuur Fonds en ARK Natuurontwikkeling. Beide natuurorganisaties breken een lans voor meer riviernatuur met het oog op het overheidsprogramma Integraal Riviermanagement, waarin plannen worden gesmeed om alle rivieren weerbaarder te maken voor klimaatverandering. Bas Roels - rivierexpert bij het Wereld Natuur Fonds - geeft uitleg in een gesprek met rivierjournalist Wim Eikelboom. Het actieplan ruimte voor levende rivieren is hier te lezen.

Algemene besturen van waterschappen zijn vaak te volgzaam en passief. Dat is één van de conclusies van de politicologen Hans Vollaard en Harmen Binnema nadat ze de 21 waterschappen in ons land langs de democratische meetlat legden.  Vollaard en Binnema zijn verbonden aan de Universiteit Utrecht. Ze zijn schrijvers en samenstellers van het boek 'Waterschappen, democratie in een onbekend bestuur'.   Wat moeten waterschappen doen om de toekomst van het waterbeheer democratisch beter te borgen? Daarover gaat Wim Eikelboom in gesprek met Vollaard en Binnema. 

Dreigende overstromingen door overvloedige regenval drukken ons opnieuw met de neus op de feiten: we werken ons als Nederland in de nesten als we bij onze bouw- en inrichtingsplannen geen rekening houden met waterproblemen die ons te wachten staan als gevolg van klimaatverandering. Marjolijn Haasnoot ziet het als een bewijs dat het roer om moet. Zij schreef op uitnodiging van het Deltaprogramma een discussiedocument over dit onderwerp met de boodschap: Er is meer samenhang nodig tussen maatregelen in het opvangen van klimaatverandering en maatregelen om de opwarming van de aarde te beperken.  In de podcast 'De toekomst van ons water' geeft Haasnoot een toelichting op het discussiedocument. Haasnoot is als onderzoeker verbonden aan Deltares en aan de Rijksuniversiteit Utrecht.  In de rol van milieuwetenschapper leidt ze onderzoek naar aanpassing aan klimaatverandering en zeespiegelstijging.