De Wereld | BNR

Wat moet Joe Biden voor een duivels dilemma hebben gestaan. Hij slaagde erin vijf Amerikaanse gevangenen in Iran uit te wisselen tegen vijf Iraniërs in Amerikaanse gevangenschap. Maar via een tussenrekening in Dubai werd wel zes miljard dollar vanuit de VS naar Iran overgemaakt. Biden wist dat hij, naast respect, vooral een emmer bagger over zich heen zou krijgen.  Donald Trump noemde het meteen ‘zes miljard dollar gijzelaars-losgeld.’ Oud-vicepresident Mike Pence, ook verkiezingskandidaat, voorspelde dat het ‘terrorisme in het Midden-Oosten zal opbloeien.’ Natuurlijk is het verhaal genuanceerder, maar dat er zes miljard is overgemaakt staat vast.  Het was geen Amerikaans geld, maar een deel van de Iraanse tegoeden die in het kader van de sancties tegen Iran waren bevroren. Hoe dat juridisch precies zit is nog een behoorlijke puzzel. Zo zijn er vele voorstanders van het gebruiken van bevroren Russische tegoeden of de opbrengst van in beslag genomen jachten en vliegtuigen voor de wederopbouw van Oekraïne. Anderen zeggen: vasthouden en aan de ketting leggen mag, maar inpikken en aan iets anders uitgeven is diefstal. Weer anderen bepleiten een soort internationale verbeurdverklaring, maar niemand weet precies hoe dat moet.  Regeringsleiders zeggen altijd heel stoer dat ze niet onderhandelen met terroristen en geen losgeld betalen. Dat is onzin. De Taliban hebben er, net als verschillende maffiaorganisaties, een verdienmodel van gemaakt. Zomaar een wat ouder voorbeeld: in 1974 werd de Franse ambassade in Den Haag bestormd en bezet door Japanse terroristen. Ze werden, met een dikke zak geld, uiteindelijk met een Nederlands vliegtuig naar Damascus gevlogen en vrijgelaten. De moderne geschiedenis krioelt van de voorbeelden. Maar elk geval is ook weer uniek.  Amerikanen gaan, net als bijvoorbeeld Israëliërs, tot het uiterste om burgers in benarde omstandigheden in het buitenland te redden, en de consulaire regels kennen ook de zogenoemde zorgplicht. Wij hebben alleen consulaire bijstand, wat wezenlijk anders is. Dus dat Joe Biden tot het uiterste gaat om landgenoten te bevrijden vindt iedereen vanzelfsprekend. Maar losgeld betalen, en dan zo openlijk? Dat is een gele kaart. De Republikeinen proberen gehakt van hem te maken, en in de verbeten verkiezingsstrijd neemt hij een enorm risico. Dat wist hij van tevoren, en hij koos voor de gijzelaars. Losgeld heeft een hoge prijs.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vandaag trapt de 78e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties af in New York, waar de Oekraïense president Volodymyr Zelensky de leden toe zal spreken. Ook is er een bijeenkomst op de Amerikaanse basis in het Duitse Ramstein.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ursula von der Leyen sprak in haar State of the European Union vol trots over haar Europese Commissie. Is dat terecht? Te gast is Mendeltje van Keulen, Europa-expert verbonden aan de Haagse Hogeschool.  Waar bleef het onderwerp defensie? | Europa Update Ook Europa-verslaggever Geert Jan Hahn heeft aandachtig naar de speech van Ursula von der Leyen geluisterd. Vanuit Straatsburg praat hij ons bij. Waarom ging het bijvoorbeeld zo weinig over defensie? Daarover sprak hij Poolse Europarlementariër Radek Sikorski. Luister ook | Kijkje in de keuken van de G20-top Kim Jong-un in Rusland  De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un was deze week voor het eerst in 4 jaar weer in het buitenland. In het Rusland sprak hij met Vladimir Poetin. Kim Jong-un kan Poetin enorm uit de brand helpen met munitie, maar daar wil Kim wel iets voor terug. Wat precies bespreek ik met hoogleraar Koreastudies Remco Breuker.  Lees ook | 'Poetin heeft niet zoveel andere keuzes meer' Weg met de boomers | Postma in Amerika  De aankondiging van het onderzoek naar impeachment van Biden zorgt voor spanningen in Washington. En Senator Mitt Romney gaat niet op voor herverkiezing. Daarmee verliest de senaat een anti-Trump stem. Romney had bij vertrek nog een boodschap voor Trump en Biden, die volgens hem wel héél oud zijn. Correspondent Jan Postma vertelt wat hij precies zei.  Luister ook | Amerika Podcast #196: De campagne als groot rechtbankdramaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

9/11 herinneren we ons als het moment waarop het kwaad zich in alle hevigheid stortte op de liberale, westerse wereld. Het moment waarop vanzelfsprekend vertrouwen veranderde in automatisch wantrouwen. Het moment waarop de vijand onze vrijheid als verachtelijke decadentie zag. Het moment waarop een miljardenindustrie ontstond: de beveiliging, die kantoren in bunkers veranderde en vliegvelden in vestingen. ‘Het einde van de onschuld,’ zeiden we tegen elkaar. Er is veel veranderd in die 23 jaar.  Er is ook een hoop veranderd door die andere 9/11 – 11 september 1973, nu vijftig jaar geleden. Toen de democratisch gekozen socialistische president van Chili, Salvador Allende, door de krijgsmacht werd afgezet, zelfmoord pleegde en werd opgevolgd door generaal Augusto Pinochet, die al spoedig het parlement en bijna alle instituties buiten werking stelde en 17 jaar een schrikregime voerde. 3.200 mensen verdwenen of werden vermoord – net zoveel als op die andere 9/11. 40.000 burgers werden politieke gevangenen, die meedogenloos werden gemarteld. In tegenstelling tot die andere 9/11 was Amerika geen slachtoffer, maar medeplichtig.  In 1961 had president Kennedy de Alliantie voor Vooruitgang opgezet, een organisatie die de verspreiding van het socialisme door Latijns-Amerika bestreed. Chili kreeg, onder Allende’s voorganger Frei, enorm veel steun. Anti-Allende media kregen subsidie van de CIA. Met de keuze van Allende, zagen Richard Nixon, inmiddels president, en zijn rechterhand, Henry Kissinger, twee gevaren: een marxistische dreiging voor het hele continent, en de onteigening van lucratieve kopermijnen en een telecombedrijf, alle Amerikaans bezit. De staatsgreep leidde tot grote onrust in de VS, wat Nixon, die toen tot over zijn oren in de Vietnamoorlog en Watergate zat, slecht uitkwam en dus ontkende hij rechtstreekse betrokkenheid. Maar, zoals de officiële historicus van het State Department keurig meldt, een onderzoek door de Senaat toonde aan dat Amerika weldegelijk de handen in de staatsgreep had gehad.  Dezer dagen maken wij ons erg druk over Russische en Chinese bemoeienis met onze verkiezingen, overheden en bedrijven. De Amerikanen deden het in de jaren ’60 en ’70 nog niet via cyber, dus het middel verschilde, maar verder leek het erg op elkaar. Het is ook maar hoe je ernaar kijkt. De huidige rechtse oppositie in Chili verzet zich tegen officiële herdenkingen. ‘Vooringenomen en links’ noemen ze het. Pinochet overleed in 2006 op 91-jarige leeftijd. Hij heeft nooit voor de rechter gestaan.See omnystudio.com/listener for privacy information.

India vormt deze dagen het centrum van de diplomatieke wereld voor de G20-top. Nog voordat de top begonnen is gaat het al over de afwezigen, en op het mogelijk ontbreken van een slotdocument. Poetin komt niet, en Xi Jinping evenmin. Te gast is Ron Keller, voormalig ambassadeur in Rusland, Oekraïne, China en Turkije en als diplomaat betrokken geweest bij de G20.  Luister ook | Schaamte voor trage Europese Oekraïne-hulpEinde aan corruptie? Oekraïne heeft een nieuwe minister van Defensie: Roestem Oemerov. Hij moet ervoor zorgen dat er wat gedaan wordt aan de corruptie binnen het Oekraïense defensieapparaat. Over in hoeverre dit de oorlog beïnvloedt voormalig commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif.  Lees ook | 'Verarmd uranium leveren aan Oekraïne is criminele daad'De lastige positie van Moldavië | Europa Update De presidente van Moldavië bracht deze week een bezoek aan Nederland. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn sprak haar in Den Haag. Moldavië kent meerdere afvallige regio's die aansluiting bij Rusland zoeken, waarvan één al ruim 30 jaar door Rusland wordt bezet; Transnistrië. Hoe probeert president Maia Sandu haar land tóch dichter bij Europa te brengen? Luister ook | #192: Maia Sandu: 'Ik blijf in Moldavië als Poetin mijn land aanvalt'Een bebloede beer in de sneeuw | Postma in Amerika  De speciaal aanklager wil Hunter Biden aanklagen, en dat is koren op de molen voor de Republikeinen. Ze vergelijken het onderzoek naar de Democraat met een bebloede beer in de sneeuw; het bewijs ligt voor het oprapen. En ook de rol van de Obama's in de campagne van Biden is voer voor complottheorieën. Correspondent Jan Postma vat het vanuit Washington allemaal samen. Luister ook | #195 Trumps bomvolle agendaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika komt met een nieuw steunpakket voor Oekraïne. Het gaat onder meer om munitie met verarmd uranium, antitankwapens en luchtafweer. "We blijven aan de kant van Oekraïne  staan", zei minister Blinken van Buitenlandse Zaken op een persconferentie in Kiev. Ook zijn vannacht weer de Donau-havens van Oekraïne aangevallen. Dit is de vierde keer in vijf dagen tijd. Dat is niet zonder risico, want na één van die nachtelijke bombardementen zijn er ook brokstukken in Roemenië gevonden. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sinds 2006 heeft de VN-Veiligheidsraad meer dan tien resoluties aangenomen die Noord-Korea verbieden kernwapens te produceren en wapens en ander militair materieel te exporteren. Die resoluties hadden de steun van Rusland en China. Resoluties zijn bindend voor alle 193 VN-lidstaten. Dat Kim Jong-un nu naar Rusland gaat om met Poetin een wapendeal te sluiten laat opnieuw zien dat de Veiligheidsraad een achterhaald instituut is. Want Poetin lapt die door zijn eigen land gesteunde resoluties aan zijn laars.  Inmiddels weten we dat Kim Jong-un de Noord-Koreaanse militaire ambities heel serieus neemt. Het arsenaal aan raketten is sterk verbeterd en gegroeid. Er zijn minstens vier ondergrondse proeven genomen met atoomwapens. Maar de technologie om kernwapens klein genoeg te maken om in de neus van een raket te monteren ontbreekt. De bouw van een eigen nucleaire onderzeeër wil ook niet goed lukken. Rusland kan dat allemaal wél, en dus komt Kim in de eerste plaats naar Rusland om zijn goede vriend Vladimir om hulp te vragen. Dus: geavanceerde nucleaire technologie. En behalve dat ook voedselhulp. In ruil daarvoor krijgt Poetin vrijwel ongelimiteerde hoeveelheden munitie, vooral voor artillerie. Noord-Korea produceert die niet alleen, maar de technologie dateert nog uit de Sovjettijd, dus de munitie past in het Russische arsenaal. Die enorme voorraad is het ironische gevolg van de Koreaanse wapenstilstand. Noord-Korea is sinds 1953 nooit betrokken geweest bij een oorlog.  Poetin slaat een goede slag. Een wapendeal met Kim geeft hem beschikking over onuitputtelijke hoeveelheden munitie, terwijl de levering van nucleaire kennis en onderzeeërs projecten zijn van zeer lange adem. Kim slaat een goede slag omdat hij uit zijn isolement treedt en, zichtbaar voor de hele wereld, als staatshoofd zal worden ontvangen en erkend – een rol waarnaar hij hunkert.  De Amerikanen, die het nieuws over het op handen zijnde bezoek het eerst oppikten, lieten opnieuw zien dat hun inlichtingendiensten bepaald niet van de straat zijn, maar ook dat ze zich zorgen maken. En terecht, want munitie is aan weerskanten van het Oekraïense front het meest gewilde artikel, en de Russen slaan een grote slag. Nu zou je kunnen zeggen dat Oekraïne het eveneens moet hebben van buitenlandse wapens en munitie. Op zichzelf is een verwijt aan Poetin dus een beetje hypocriet – behalve dan dat Poetin met zijn oorlog tegen Oekraïne niet alleen een lange neus trekt tegen het internationale recht, maar ook VN-resoluties negeert, waarvoor zijn land zelf heeft getekend.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een nieuwe graandeal zit er voorlopig niet in. Rusland doet pas weer mee, als de exportbeperkingen op Russische landbouwproducten worden opgeheven. Dat heeft Poetin gezegd na een ontmoeting met de Turkse president Erdogan. De Eurocommissaris van Landbouw is met compromisvoorstel gekomen om het Oekraïense graan te verdelen onder lidstaten. De EU wil het Oekraïense graan gaan afkopen met 'transportsubsidies' naar Rotterdam of Litouwen. Landbouwministers zullen deze week in Spanje dit voorstel beoordelen, waaronder Piet Adema. Ook gaat de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-Un binnenkort naar Vladivostok om Poetin te ontmoeten. Het Witte Huis bevestigt dit na berichtgeving van The New York Times. Poetin in heeft antitankwapens en artilleriegranaten nodig van de Noord-Koreanen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ruim een jaar was de levering van F-16’s onbespreekbaar voor Joe Biden, nu zijn Oekraïense piloten aan het trainen. Hoe is het gesteld met het tempo van de steun voor Oekraïne? Te gast is Bart Groothuis, Europarlementariër namens de VVD in de Renew Europe fractie. Verder komt de kandidatuur van Wopke Hoekstra als Eurocommissaris aan bod, en schuift Europa-verslaggever Geert Jan Hahn aan bij het gesprek.  Luister ook | Wagner is zo goed als uitgespeeld  Vrede in Oekraïne is een illusie   Ooit zal de oorlog in Oekraïne eindigen, maar het is een illusie om te denken dat dat door vrede zal gebeuren. Dat denkt Robert Serry, voormalig ambassadeur in Oekraïne. Serry is net terug van een reis van twee maanden in Oekraïne, en nu te gast.   Luister ook | Minister van Defensie Kajsa Ollongren: 'De oorlog kan nog heel lang duren' Glazige blik in de Senaat | Postma in Amerika   De gezondheid van de Republikeinse senaatsleider Mitch McConnell staat ter discussie, want hij viel weer stil tijdens een persmoment. En waarom heeft een Republikeinse presidentskandidaat ruzie met een rapper? Correspondent Jan Postma vanuit Washington. Luister ook | #194 En ondertussen op het andere scherm...  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov praat vandaag en morgen in Moskou met zijn Turkse ambtgenoot om te kijken of er nog een graandeal kan komen. De geklapte graandeal met Oekraine ligt op tafel. En wat we nu horen is dat de deal er anders uit komt te zien: namelijk tussen Rusland en Turkije. Oekraine doet dus niet meer mee.See omnystudio.com/listener for privacy information.