Betrouwbare Bronnen

Toen Angela Merkel voor het eerst met Vladimir Poetin sprak, had hij een cadeautje voor de bondskanselier die bang is voor honden. Een pluche speelgoedhond. Dit detail en tal van verrassende en soms aangrijpende inzichten kwamen aan de orde in haar eerste interview sinds ze precies een half jaar gelden vertrok. Jaap Jansen en PG Kroeger volgden het interview, dat plaatsvond in het oude theater van Bertolt Brecht in het oosten van Berlijn.Dat Merkel zich daar uitvoerig liet ondervragen toont dat zij ook nu nog die vrouw uit 'het oosten' is, uit het Berlijn van de DDR waar zij studeerde en werkte als wetenschapper. Dat bleek ook bij haar verhaal over hoe zij na haar terugtreden was gaan 'auslüften' aan de Oostzee, in haar vroegere kiesdistrict van het eiland Rügen en de Hanzestad Stralsund.Jaap en PG analyseren vooral haar verhaal hoe zij zestien jaar lang met Poetin moest 'wirtschaften'. Duidelijk wordt dat deze relatie veel energie, vasthoudendheid en ook emoties vergde. En er bleef altijd een kloof: “Ein grosser Dissens.”Over haar eigen politieke koers richting Kremlin en Kyiv is Merkel openhartig en genuanceerd. Bijna methodisch legt zij uit hoe ze vanaf haar aantreden een lange-termijnblik had en daarbij zelfs haar politieke bondgenoot president George W. Bush de voet durfde dwars te zetten. Als zijn wens om Kyiv het NAVO-lidmaatschap aan te bieden was doorgezet, zou Poetin al veel eerder hebben doorgezet, redeneert Merkel.Het keerpunt werd 2014. Toen kreeg zij het vertrouwen dat de mensen in Oekraïne echt verlangden naar een Europees perspectief. Door toen te dealen met Poetin, maakte zij ruimte voor de verdere ontwikkeling van Oekraïne in democratische richting. Fel verdedigt zij daarbij haar politieke realisme. En ze toont bitterheid over de beperkingen waaraan zij - ook door coalitiepartner SPD - gebonden bleef.De conclusies die Merkel hieruit trekt zijn ingrijpend en hoogst actueel. Ze onderstreept dat ze altijd beseft heeft hoezeer Poetin de Europese Unie vreest als gevaarlijk succesmodel dat de vroegere vazallen van Rusland kansen biedt als deelgenoot van het westen. Daarom doet Poetin wat hij maar kan om dat Europa te beschadigen.***Deze aflevering is mogelijk dankzij een advertentie van Nextory, een app voor luisterboeken en e-books. Betrouwbare Bronnen-luisteraars kunnen Nextory 50 dagen gratis proberen. Ga daarvoor naar nextory.nl/betrouwbarebronnenEn deze aflevering is uiteraard ook mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Verder lezenRalph Bollmann – Angela Merkel, een kanselier in haar tijd (De Arbeiderspers, 2021)***Verder kijkenAltkanzlerin Merkel im Live-Gespräch mit Schriftsteller Alexander OsangPoetin spiegelt zich aan Peter de Grote***Verder luisteren218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 1 en spotje voor Nextory00:56:22 – Deel 201:28:44 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De kindertoeslagaffaire waarin sprake is van ‘institutioneel racisme’, eerder al de leegloop van het apparaat en nu het gedoe rond de spaartaks: de problemen bij de Belastingdienst zijn zo groot dat al op bladzijde 1 van het coalitieakkoord van Rutte IV staat dat onorthodoxe maatregelen noodzakelijk zijn.Om burgers beter te beschermen zou Nederland naar Amerikaans voorbeeld een ‘Taxpayer Advocate’ moeten krijgen. In Amerika een instituut met 2000 medewerkers en in elke staat een of meer vertegenwoordigingen.Als we in ons land zo’n Taxpayer Advocate al hadden gehad, dan had de kindertoeslagaffaire hoogstwaarschijnlijk voorkomen kunnen worden. Dat zegt Nina Olson, die van 2001 tot 2019 de Taxpayer Advocate was. Jaap Jansen en PG Kroeger praten anderhalf uur met haar over haar ervaringen in Amerika, die vaak opvallend lijken op wat er in Nederland mis is bij de belastingheffing en de uitkering van toeslagen.Wat Olson als aanpak in vele jaren kon ontwikkelen is buitengewoon relevant en leerzaam voor politiek Den Haag. Zij schetst in de kern een leerproces voor alle betrokkenen op weg naar die veelgenoemde 'nieuwe bestuurscultuur'.Enkele wezenlijke elementen daarin zijn:- Een dienst die inkomsten voor de staat moet innen heeft zelden de cultuur en expertise in huis om burgers tegelijkertijd te voorzien van sociale inkomensondersteuning- Een dienst die alert is op ontwijking en fraude moet geen repressieorgaan zijn- Een Taxpayer Advocate-organisatie moet individuele gevallen onderzoeken en ondersteunen en daarnaast systemische analyses maken en lessen trekken voor beter beleid- De rolopvatting van de volksvertegenwoordiging en van de beleidsmakers op ministeries is hierbij essentieelOlsons ervaringen van het lokale niveau van rechtsbescherming van burgers tot en met het werken met een krachtig mandaat in Washington DC zijn beeldend en instructief.Ook zij zag 'institutioneel racisme' bij de filtering van data over burgers. Maar ook een trend waarin argwaan rond fraude heel het apparaat bijna kopje onder deed gaan.Wat in ons land niet bestaat, maar in Amerika van levensbelang blijkt is een helder overzicht van de fundamentele rechten op dit terrein van burgers. 'The Taxpayer Bill of Rights' als fundament van een nieuwe bestuurscultuur in Washington.Nina Olson sprak eerder deze week met de commissie Financiën van de Tweede Kamer en met een aantal deskundigen, onder wie de onlangs aangetreden inspecteur-generaal belastingen, toeslagen en douane Bart Snels***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Verder lezenBooij en Van der Velde - Taxpayer Advocate Service in Nederlandrapport 'Burgers beter beschermd'Coalitieakkoord 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst'***Verder luisteren226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:56:02 – Deel 201:32:14 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 4 juni 1872, overleed Johan Rudolf Thorbecke. 150 jaar geleden, maar zijn naam klinkt nog dagelijks in bestuurlijk Nederland in discussies over grondrechten, vrijheden en liberale ideeën. Thorbecke was "ontegenzeggelijk een niet gewone man, de leegte zal zeer groot zijn”, schreef een van zijn opvolgers als minister-president in zijn dagboek. Maar wat weten we eigenlijk van hem?Jaap Jansen en PG Kroeger gaan daarom op zoek naar de minder bekende feiten en karakteristieken van deze staatsman die leefde van 1798 tot 1872. Dus van de tijd van Napoleon tot die van Bismarck, van Goethe tot Wagner.Het eerste dat Thorbecke sterk onderscheidt van zijn tijdgenoten, collega's en eigenlijk al zijn opvolgers is dat hij een allochtoon was uit een in die tijd marginale 'culturele minderheid'. Zijn Duitse afkomst en Lutherse opvoeding maakten hem iemand met een veel bredere bagage en blik, zowel als wetenschapper als in zijn politieke en bestuurlijke rollen. Zijn herkomst bleek een krachtig pluspunt.En die achtergrond maakte Thorbecke onmiskenbaar een Europeaan, zowel in culturele en geestelijke zin als in zijn politieke en wetenschappelijke werk. De contacten met zijn familie en met die van zijn Duitse echtgenote zorgden ervoor dat hij eigenlijk permanent over de grenzen heen keek en ook veel bezoeken bracht aan Dresden. Heel bijzonder was daarbij zijn sterke band met de nummer één van de vorsten van zijn tijd, de ruimdenkende koning Leopold van het nieuwe land België.De historische betekenis van Thorbeckes werk aan de Grondwet van 1848 staat buiten kijf, maar de echte gebeurtenissen van die fase laten zien dat hij veel minder 'de maker' ervan was dan vaak gedacht. Niettemin was het meer dan wie ook Thorbecke die de nieuwe constitutie overeind hield en zo grondvestte dat felle tegenstanders als koning Willem III het onderspit moesten delven. Hun strijd was ongekend scherp en zelfs de paus werd in dat conflict partij!Met de nieuwe Grondwet en de energieke uitwerking van de nieuwe bestuurlijke en politieke principes werd Thorbecke een van de grootste emancipatoren in onze geschiedenis. Het maakte hem geliefd en bewonderd, niet alleen bij 'partijgenoten', maar bijvoorbeeld ook bij de katholieken die dankzij hem gelijkberechtigde burgers werden. Hij schafte de slavernij af en op zijn sterfbed tekende hij nog het besluit dat voor het eerst een jonge vrouw toeliet aan de universiteit: Aletta Jacobs.Hij was een echte doener, een man van concrete daden. Hij maakte het Torentje heel bewust de cockpit van macht. Zo werd hij 'de Humboldt der Nederlanden', een groot innovator van de modernste infrastructuur en mobiliteit. Het is dan ook geen wonder dat iemand met zoveel daadkracht en vernuft niet alleen maar vrienden maakte. Daarbij kwam dat Thorbecke een zeer fel en emotioneel mens was.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Verder lezenRemieg Aerts - Thorbecke wil het (Uitgeverij Bert Bakker)Matthijs van de Waardt - De man van 1848, Dirk Donker Curtius (Uitgeverij Vantilt)***Verder luisteren249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel80 - Rutte en de ministeriële verantwoordelijkheid60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalisme50 - PG Kroeger over de vrijheid van onderwijs43 - Het Binnenhof, een eeuwenoud ratjetoe***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:16 – Deel 201:26:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken generaal George C. Marshall kreeg op 5 juni 1947 een eredoctoraat van Harvard University in Cambridge, Massachusetts. Nu precies 75 jaar geleden. Hij maakte van die gelegenheid gebruik om geheel onverwacht een toespraak te houden over de actuele situatie in Europa. Die speech schreef geschiedenis, het was de voorbode van wat de geschiedenis in zou gaan als het Marshall Plan. Jaap Jansen en PG Kroeger verdiepen zich in dat plan en de buitengewone actualiteit ervan in onze 21e eeuw.Marshall stelde voor dat de VS de landen in Europa zou bijspringen bij het geven van krachtige lange-termijn impulsen voor de haperende wederopbouw in die naoorlogse jaren. In hoog tempo zorgden hij en zijn medewerkers voor een langere termijn, strategische aanpak die in elk land de grootste noden en zwakke plekken in economie en organisatie hielp aanpakken. De manier waarop ze dit deden werd toonaangevend voor dit soort van internationale samenwerking, zowel in wat later de Europese Unie werd als ook in de OECD, die voortkomt uit dat Marshall Plan.Politiek pakten president Harry Truman en Marshall dit gedurfde plan zeer behendig aan. Daarbij werden zij onbedoeld erg geholpen door de leider in het Kremlin, Josef Stalin. Truman gaf Marshall alle eer en maakte het plan op die manier iets dat 'boven de partijen' stond, terwijl het hem wel degelijk hielp bij zijn voor velen totaal onverwachte herverkiezing in 1948.George Marshall was allerminst een beroepspoliticus, maar bovenal een briljant militair strateeg en organisator. Zijn verstandhouding met de president die hem de hoogste militair maakte, Franklin Delano Roosevelt, was niettemin complex en spanningsvol. Toch konden zij niet zonder elkaar.Het Marshall Plan staat nu ineens weer volop in de schijnwerpers. Nu dankzij Poetin en zijn oorlog in Oekraïne. Minister Pete Buttigieg sprak bij de herdenking van Marshall in Berlijn niet toevallig nadrukkelijk over de lessen voor de komende wederopbouw van dat getroffen land. Ook de Europese instellingen laten zich duidelijk door de lessen en het succes van Marshall inspireren. Nederland hoorde bij de landen die 75 jaar geleden voor de wederopbouwplannen de meeste steun kregen. Tot de dag van vandaag zijn de effecten ervan heel goed te zien. Bijvoorbeeld in de Rotterdamse haven. De aanpak van Marshall was bovendien een krachtige impuls voor de concrete aanpak van het 'polderen'. In 1953 kreeg de generaal voor zijn werk – geheel terecht - de Nobelprijs voor de Vrede.*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie. *** Verder lezenOver Lincoln Gordon, de topambtenaar met wie PG sprak*** Verder kijken Seeing the victory through (overzichtsfilmpje bij 50 jaar Marshall Plan, met oa Lincoln Gordon)1948 De Noordam brengt de eerste Marshall goederenMarshall Speaks Before The House Foreign Affairs Committee (1949)***Verder luisteren269 - Vijf boeken die je moet lezen om Europa beter te begrijpen267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp107 - Jean Monnet, de vader van Europa101 - 75 jaar bevrijding: De laatste dagen van Franklin D. RooseveltAfl. 44 – PG over Franklin Delano RooseveltAfl. 32 - Churchill en Europa, met Andrew Roberts en Felix Klos*** Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:32:07 – Deel 201:30:09 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een onverwacht effect van het optreden van Vladimir Poetin: het ineens oplaaiende debat over de toekomst van de Europese Unie, debatten over nieuwe bevoegdheden en zelfs het taboe op verdragswijziging lijkt te kunnen verdwijnen. Hierover praten Jaap Jansen en PG Kroeger in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen.Hoe opmerkelijk deze doorbraak toont het recente verleden. De voorbije 15 jaar was er - na de afwijzende Franse en Nederlandse referenda over de ‘Europese Grondwet' - vooral aandacht voor pogingen de Europese regels te verminderen, vereenvoudigen en te ‘ontbureaucratiseren’. Pogingen om dat concreet te maken van onder meer de toenmalige Britse premier David Cameron en CDA-aanvoerder Sybrand Buma lieten uiteindelijk vooral zien dat dit zelden iets praktisch opleverde. Cameron verloor hierdoor zelfs het Brexit-referendum.Met de Conferentie over de toekomst van Europa en Poetins oorlog in Oekraïne beseft iedereen ineens dat Europa zichzelf moet kunnen beschermen en dat krachtige eensgezindheid daarvoor essentieel is. Jaap en PG analyseren de reeks van recente voorstellen die op tafel zijn gelegd. De Italiaanse premier Mario Draghi stak hierbij al zijn collega's de loef af. Vervolgens sprak de net herkozen Franse president Emmanuel Macron de Toekomstconferentie toe bij de afronding van haar werk en zette in Maastricht presenteerde minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) de uitgangspunten van ons land.PG noteert dat Macrons speech heel vernieuwend klonk, maar toch door en door klassiek Frans was. De grote lijn was ronduit 'gaullistisch' en bevatte voor de EU een langetermijnstrategie die ook door Francois Mitterrand al eens was geagendeerd. Geen wonder dat 13 premiers van kleinere lidstaten snel na die speech met een serie kritische kanttekeningen kwam - een zelden vertoond iets in Europa. Het taboe op de discussie is hiermee finaal weg.Tegelijkertijd komt de Europese Commissie in Brussel met een pakket zeer gedurfde voorstellen voor een de facto 'Energie Unie'. Daarin zou de EU meteen en heel praktisch een veel bredere confederatie gaan vormen met buurlanden die geen lid zijn, zelfs met Oekraïne. En rond de wezenlijke zeldzame grondstoffen (voor onder meer smartphones) wordt zelfs gewerkt aan een nieuw type EU-alliantie met landen als Canada en Australië. Rond defensie zijn de ontwikkelingen sowieso razendsnel en revolutionair te noemen.Hierbij is het belangrijk de aanstaande Franse parlementsverkiezingen scherp te volgen. Deze gaan nu nog nadrukkelijker over de rol die Frankrijk zelf in Europa wil spelen. Wint de president voor zijn ambities een krachtig mandaat? En als hem dat lukt heeft dat aanzienlijke consequenties voor Nederland. Meer dan ooit zien we nu dat Europese politiek binnenlandse politiek is geworden. Met dank aan Poetin!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatieAan het einde van deze aflevering wordt bekendgemaakt wie het boek van Wilma Kieskamp over Sigrid Kaag hebben gewonnen!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenPrime Minister Mario Draghi’s address to the European Parliament (3 may 2022)Speech by Emmanuel Macron at the closing ceremony of the Conference on the Future of Europe (10 may 2022)Minister Hoekstra (BZ) sprak op 9 mei 2022 op de Europadag in MaastrichtBrussels spells out plan to end dependence on Russian energy (Politico, 18 may 2022)EU reform deal: What Cameron wanted and what he got (20 February 2016)European Free Trade Association (Wikipedia)***Verder luisteren256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië35 - Charles De Gaulle***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:55:47 – Deel 201:19:13 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze tweede en laatste aflevering van Betrouwbare Bronnen over het boek van Wilma Kieskamp Sigrid Kaag, de schaduwpremier duiken Jaap Jansen en PG Kroeger met de auteur in de fase na haar bijzondere loopbaan te midden van gruwelijke internationale conflicten.Het eerste wat opvalt is hoe de VN-diplomaat opnieuw heel methodisch haar overstap naar de nationale politiek voorbereidt. De anders altijd zo ingetogen, haar privéleven afschermende Sigrid Kaag liet zelfs een daarnaar zeer gretige Ivo Niehe binnen komen in haar huis in Jeruzalem. Bij de beeldvorming werd niets aan het toeval overgelaten.Zeker zo opmerkelijk is de rol die CDA-prominent en oud-minister Ernst Hirsch Ballin in deze fase speelde. Het valt op dat zij zich als kersverse D66-minister in een reeks van lezingen en optredens profileert op onderwerpen die dicht tegen zijn denken aan zitten. Het belang van waarden als draagzuilen van de rechtsstaat bijvoorbeeld.Het ministerschap van Buitenlandse Handel en ontwikkelingssamenwerking maakte van Kaag geen bekende persoonlijkheid. Daarvoor was die portefeuille te specifiek en moest zij te veel buiten ons land onderhandelen en bezoeken afleggen. Door daar overheen te springen met haar meer ideologische en abstracte betogen gaf zij D66 een nieuwe thematiek na de jaren waarin Alexander Pechtold zich profileerde als bedreven en pittige debater in het Haagse spel. En daar sloot haar claim van het brengen van nieuw leiderschap goed op aan.Net als bij de VN, zo laat Kieskamp zien, durfde Kaag aan het Binnenhof forse risico’s te lopen. Haar gooi naar het lijsttrekkerschap was vanuit haar post en geringe Haagse ervaring al gewaagd. Het openlijk uitdagen van Mark Rutte - zelfs fysiek met het zich openlijk fotograferen met zicht op 'zijn' Torentje - was dat niet minder. Ook de heel andere manier van het omgaan met Wilders was zo'n scherp gecalculeerd risico.De kabinetsformatie van 2021 liet zien dat bij alle berekening het gebeuren in Den Haag zeer onberekenbaar kan blijven. Kaag claimde een moreel kompas, maar moest erg vaak haar ook sterk aanwezige pragmatische kant voorrang geven. Haar weg scheidde zich dan wel van die van Rutte, maar zij gaf hem de kans te herstellen en de coalitie te leiden die hij graag wilde. Met de interne troebelen binnen D66 in de affaire-Van Drimmelen leek zij te schipperen tussen ‘nieuw leiderschap’ en afstand houden. Is zij dan toch meer diplomaat en bestuurlijk ingesteld en minder de raspoliticus met de trefzekere intuïtie?Kieskamp kent het eind van het Kaags verhaal ook nog niet, maar houdt vast aan de les dat ze bereid is tot grote risico's en daarin vrijwel altijd doeltreffend blijkt te zijn.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Onder vrienden van de show worden een aantal exemplaren van het boek verloot. Ook meedingen? Word snel vriend van de show!Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenWilma Kieskamp – Sigrid Kaag. De schaduwpremier (Prometheus, 2022)***Verder kijkenIvo Niehe, Tros TV Show 14-12-2014 Buitenhof, 4 sep 2016, seizoen 11, afl. 27***Verder luisterenBB 270 - Hoe Sigrid Kaag de hoogste Nederlander werd bij de Verenigde Naties BB 13 - Minister Sigrid Kaag over hulp, handel en haar toekomst in D66***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:35:04 – Deel 200:58:08 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Trouw-journalist Wilma Kieskamp schreef een boek over Sigrid Kaag, minister van Financiën en politiek leider van D66. In Betrouwbare Bronnen vertelt zij over een vrouw van wie iedereen van alles vindt, maar die zich eigenlijk maar moeilijk laat kennen. Jaap Jansen en PG Kroeger gaan in deze eerste van twee afleveringen met Kieskamp naar de wereld waarin Kaag uiteindelijk de hoogste Nederlander werd bij de Verenigde Naties.Het lijdt geen twijfel dat de loopbaan van Sigrid Kaag in vele opzichten ongebruikelijk is. Zo was het binnen de organisaties van de Verenigde Naties allerminst vanzelfsprekend dat vrouwen topfuncties kregen terwijl zij deze combineerden met het moederschap. Je kon maar beter de handen vrij hebben 'thuis' om de wereld rond te kunnen reizen en op allerlei plaatsen enige tijd werk te verrichten in projecten, onderhandelingen en bij het dempen van conflicten. Kaag haalde daarover haar schouders op en trok haar eigen plan.Zo kreeg ze opmerkelijke rollen in enkele van de meest gruwelijke regio's op het wereldtoneel. Bij de vredesregeling tussen Soedan en het afgesplitste Zuid-Soedan bijvoorbeeld. En vooral bij het weghalen van de chemische wapens bij het dictatoriale regime van Assad in Syrië.Jaap en PG bespreken met Wilma Kieskamp hoe het in zulke omstandigheden overleven en doen slagen van je opdracht zowel de stijl als de aanpak van Kaag hebben gevormd.De volgende aflevering: Hoe Kaag besluit politicus en partijleider te worden***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Onder vrienden van de show worden een aantal exemplaren van het boek verloot. Vrienden krijgen daarover dit weekend een bericht. Ook meedingen? Word snel vriend van de show!Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Verder lezenWilma Kieskamp – Sigrid Kaag. De schaduwpremier (Prometheus, 2022)***Verder kijkenBuitenhof, 1996: Sigrid Kaag en Wiesje de Lange in gesprek olv Paul Witteman Anis Al-Qaq about the Middle East peace processSigrid Kaag (Joint OPCW-UN Mission) on Syria - Security Council Media Stakeout (6 February 2014)***Verder luisterenBB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popsterBB 60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalismeBB 27 - Rob Jetten wil muren slopenBB 13 - Minister Sigrid Kaag over hulp, handel en haar toekomst in D66BB 1 – D66 moet linkser, vindt oud-partijleider Jan Terlouw***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:43:36 – Deel 201:09:34 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Veel mensen zijn zich er niet van bewust, maar op 9 mei vieren we de Dag van Europa. In deze aflevering daarom aandacht voor een vijftal boeiende boeken die je Europa beter leert begrijpen.Allereerst een grote cultuurhistorische studie van wat Europa nu toch eigenlijk is. De Duitse literatuurwetenschapper Jürgen Wertheimer schreef een gedurfde analyse van 2500 jaar beschavingsgeschiedenis: 'Europa, eine Geschichte seiner Kulturen'. Hij laat zien hoe in ons werelddeel al vanaf de klassieke oudheid een voortdurende balans bestond tussen een gemeenschappelijk gedragen identiteit en een grote diversiteit van talen, volkeren, regio's, steden, naties, kunsten en wetenschappen. Het opvallende van Europa is hoe in die grote verscheidenheid voortdurend contacten werd gelegd en verdiept. Er was een permanente uitwisseling van handel en ideeën. Het Europa van onze tijd heeft deze kenmerken nog steeds en zelfs de wijze waarop de instituties van de EU werken wordt er sterk door bepaald.De grootste rivier van Europa stroomt door Rusland, volgens velen is zij zelfs het wezen van dat land: de Wolga. Over de historie en de rol van deze grote waterstroom schreef Janet Hartley een magnifiek boek: 'The Volga'. Van haar reis door de tijd, langs de oevers van de rivier leer je heel veel over de grote rol en betekenis daarvan. En je ontmoet hier onbekende volken en mensen, van de Chumash tot de Khans. De Wolga was door de verbinding met de Kaspische Zee - een reusachtig binnenmeer - meteen ook de vaarroute naar de Kaukasus en landen in de Levant en Midden Azië. Zo ontmoetten ook West- en Noord-Europese handelaren en reizigers via deze rivier hun contacten en klanten uit andere werelddelen.Een Europeaan die zelf over de hele wereld handel dreef en contacten onderhield, schreef boeiende 'Mémoires': cognacmaker en topmanager Jean Monnet, die uitgroeide tot 'le Père de l'Europe'. Zijn herinneringen vertellen over het ongekend drukke en invloedrijke leven van een man die eigenlijk iedereen kende die er toe deed en met hen geschiedenis schreef. PG noemt het boek een soort masterclass in succesvol organiseren en leiding geven. Monnet beschrijft heel helder hoe hij zijn pionierswerk bij de opbouw van het nieuwe Europa concreet inrichtte en aanpakte. Af en toe wat mopperend op die eigenwijze Hollanders.Wie de actuele worstelingen in Duitsland met de oorlog in Oekraïne en met Poetin wil begrijpen, moet 'Republik der Angst. Eine Andere Geschichte der Bundesrepublik' van Frank Biess lezen. Bies analyseert de recente West-Duitse geschiedenis aan de hand van golven van vreesachtige visioenen die het publieke debat beheersten. Ondanks het Wirtschaftswunder en de succesvolle integratie in Europa drukten het verleden en de catastrofes van de twintigste eeuw een zwaar stempel op de Duits samenleving. Biess wijst op angsten zoals voor het 'Waldsterben', het communisme, de terugkeer van de Nazi’s, kernenergie en automatisering. Existentiële onzekerheden waren nooit ver weg en dat is ook nu weer duidelijk te merken.Wie in onze tijd Poetin ziet optreden en QAnon en andere complotdenkers, kan veel hebben aan het boek 'LTI' van de Duitse taalkundige Viktor Klemperer. Door zijn observatie van de invloed van het Nazibewind op de taal en de communicatie van zijn tijdgenoten werd dit boek een echte klassieker. En het Europa en Rusland van nu maken het weer heel actueel.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren107 - Jean Monnet, de vader van Europa105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-Duitsland (oa over Viktor Klemperer)***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:06:58 – Jürgen Wertheimer – Europa, die Geschichte seiner Kulturen00:20:57 – Janet Hartley – The Volga00:34:20 - Frank Biess – Republik der Angst00:53:01 – Jean Monnet – Mémoires01:05:29 – Viktor Klemperer – L T I01:22;$8 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

13 april 2022 zou wel eens de geschiedenis in kunnen gaan als de dag van een grootscheepse staatkundige vernieuwing die in eerste instantie bijna niemand opviel. In deze aflevering duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in de inhoud, betekenis en gevolgen van het plan van minister Sigrid Kaag (Financiën) om de begrotingsprocedure radicaal te veranderen.In haar ‘Kamerbrief begrotingsproces’ stelt Kaag voor de manier waarop regering en parlement de rijksbegroting van uitgaven en inkomsten voorbereiden, opstellen, bespreken, concluderen en verantwoorden ingrijpend te veranderen. Daarbij benadrukt zij dat Tweede en Eerste Kamer meer tijd gaan krijgen voor hun controle. Hun 'budgetrecht' wordt versterkt. Dat gebeurt in het bijzonder doordat in het voorjaar een geheel nieuw begrotingsdocument zal worden ingediend waarmee ministers en parlement zowel de uitvoering van de lopende begroting, de hoofdlijnen van de komende en het meerjarenoverzicht van uitgaven, lasten, investeringen, kansen en risico's van de Rijksbegroting kunnen analyseren en bespreken.Op basis van dit document en de debatten daarover - een nieuwe vorm dus van de Algemene Politieke en Financiële Beschouwingen die nu nog na Prinsjesdag worden gehouden - zal het kabinet dan de verschillende begrotingen, de hieraan gekoppelde fiscale maatregelen en koopkrachtreparaties meer en detail invullen en bijvoorbeeld ook met de samenleving en de uitvoeringsorganisaties kunnen bespreken. In augustus kan dit dan gereed zijn. Prinsjesdag en 'het koffertje' blijven als traditie in stand, schrijft Kaag, maar elders in haar brief erkent ze dat het karakter van de troonrede verandert omdat er eerder al een eerste debat is geweest over de beleidsvoornemens.Jaap en PG analyseren zowel de inhoud als het tijdschema dat in enkele varianten door Kaag wordt geschetst. Dan valt op dat premier Mark Rutte zich uitput in bezweringsformules om de indruk weg te nemen dat er aan Prinsjesdag ook maar iets zou veranderen. "De hoedjes blijven!" Maar klopt die indruk wel?In het stuk van het kabinet wordt ook gememoreerd dat het Belastingplan meer tijd voor behandeling gaat krijgen en dat is pikant. Want feitelijk zal dit beleidsstuk gewoon verdampen. En dat is precies wat Wopke Hoekstra toen hij nog Eerste-Kamerlid was als nadrukkelijke wens al in een motie uitsprak die algemene steun kreeg. Ook andere aspecten van de voorstellen wijzen erop dat het kabinet hier met een majeure hervorming komt die inspeelt op het advies van de Venetië Commissie en aansluit bij de roep om een 'nieuwe bestuurscultuur'. Alleen schrijft minister Kaag dat nergens expliciet.Dat is ook het geval met de ingrijpende interactie van deze nieuwe opzet met de wijze waarop binnen de Europese Unie begrotingen en lange termijn financiering tot stand komen. Wie goed kijkt, ziet dat Kaags voorstellen het mogelijk maken dat Nederland daarop veel beter kan inspelen en zo met veel meer impact invloed uitoefent. Maar in haar brief is ze hierover opvallend zwijgzaam. Zo lijkt bijna achteloos een majeure staatkundige en financiële hervorming te worden doorgevoerd. Maar om met Rutte te spreken: de hoedjes blijven!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenWopke Hoekstra - Staat van de Unie 2022EenVandaag Peilingtrends: Europese Unie***Verder luisteren232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan?219 - Kabinetsformatie 2021: Een beknopt coalitieakkoord met meer ruimte voor de Kamer als spannend experiment191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!129 - De rommelige historie van Prinsjesdag36 - Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:40:46 – Deel 201:18:15 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De oorlog in Oekraïne is nu al tien weken gaande en de beelden van volledig vernietigde steden zijn vreselijk. Toch houdt de regering-Zelenski stand, mede dankzij steun uit de westerse wereld, waarvan landen inmiddels zware wapens leveren. Hoe is de situatie daar – en in omringende landen – economisch en hoe kan Oekraïne er als de oorlog voorbij is weer bovenop komen? De man bij uitstek die daar alles over kan vertellen is Caspar Veldkamp, lid van het dagelijks bestuur van de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling. Jaap Jansen praat met hem.De bank werd na de val van de Muur opgericht om voormalige Sovjet- en Oostbloklanden te helpen versneld aansluiting te vinden op de West-Europese economie. Ze verstrekt leningen en neemt aandelen in kleine en middelgrote Oekraïense bedrijven. Dit gaat ook door tijdens de invasie, zegt Veldkamp. “Ook al is het oorlog, we proberen Oekraïne economisch zoveel mogelijk overeind te houden. Behalve het militaire front dat alle voorpagina’s beheerst, is er ook een economisch front: je moet het land zo weerbaar mogelijk houden, ook voor de wederopbouw straks. Die zou vele malen kostbaarder worden als we de economie nu niet onderhouden en stutten. Het land moet zo goed mogelijk doordraaien.”Caspar Veldkamp vertelt in het gesprek over de economische schade, maar ook over het perspectief voor snel herstel en zelfs verbetering van de Oekraïense economie, die toen de oorlog uitbrak nog altijd veel last had van corruptie – 50 miljard van de economische waarde is in handen van een honderdtal oligarchen – met een industrie die relatief veel Co2 uitstoot en energie verslindt.Veldkamp was al eens te gast in Betrouwbare Bronnen. Dat was toen hij tijdens de financiële crisis namens Nederland ambassadeur was in Griekenland. Ook in zijn vroegere functies – hij was onder meer directeur Oost-Europa op Buitenlandse Zaken – had hij veel contact met Rusland. Als vertegenwoordiger van Nederland werd hij prominent ontvangen door Russische ministers. Hij kent Lavrov en zijn onderminister (die Nederlands spreekt!) al jaren en vertelt ook daarover: ‘Poetin weet uit zijn eigen verleden als middenkaderambtenaar dat je naar boven veel positiever rapporteert dan de werkelijkheid rechtvaardigt. Daarvan is hij nu als president zelf slachtoffer geworden.’***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenDe EBRD over Oekraïne***Verder luisteren265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder259 - De omgevallen boekenkast: leestips van PG! (oa over Poetin)258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:34:49 – Deel 201:29:57 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.