DE BIEB IS MEER

In aflevering 77 bespreken Math en Irene weer een aantal thema's die met community librarianship te maken hebben. De Boekenclub van Diedere Carasso en Menno Hurenkamp (Bibliotheek Utrecht). We bezochten een reeks lezingen over conservatieve denkers en reflecteren op de waarde van samen lezen, dialoog en intellectuele verdieping in de bibliotheek.Math sprak met Floor Brok, community librarian bij Bibliotheek Eindhoven. Zij vertelt hoe ze een jongerencommunity opzette. Ze begon klein en realiseerde uiteindelijke duurzame relaties met deze doelgroep. Tenslotte bespreken we uitgebreid het eerste essay uit het nieuwe boek van David Lankes. Dat doen we samen met Erik Boekesteijn, vriend en collega van Lankes. Hij reflecteert op de rol van bibliotheken na corona, de betekenis van menselijkheid in tijden van AI, en het concept van de feral librarian – de bibliothecaris “by heart”.

In deze aflevering van De Bieb is meer spreek ik met Iris de Graaf, voormalig manager collectie bij Bibliotheek Midden-Brabant, reiziger en gepassioneerd bibliothecaris. Iris deelt haar ervaringen uit binnen- en buitenlandse bibliotheken, van Stockholm tot München, en vertelt hoe community librarianship de kern vormt van de bibliotheek van de toekomst.Ze benadrukt dat bibliotheken plekken zijn waar verhalen, kennis en mensen samenkomen, zonder drempels of verplichtingen. Community librarianship draait volgens haar om gelijkwaardigheid tussen bibliotheek en inwoner, samenwerken aan programma’s, collecties en waarden, en het serieus nemen van ieders stem. Het vraagt om tijd, vertrouwen en transparantie – en om durf om de “black box” van de bibliotheek te openen en samen te onderzoeken welke waarden richting geven aan keuzes.Iris pleit ervoor om niet te kiezen tussen collectie of connectie, maar om de collectie in te zetten om connectie met burgers te realiseren: boeken en verhalen blijven de basis van ontmoeting en dialoog. Ze ziet bibliotheken als oefenplaatsen voor democratisch burgerschap, waar moeilijke gesprekken gevoerd mogen worden over thema’s als gelijkheid en diversiteit.Tot slot roept Iris collega-bibliothecarissen op om vaker bij elkaar in de keuken te kijken, kennis te delen en samen te bouwen aan een toekomst waarin community librarianship niet de uitzondering, maar de norm is. Hieronder vind je meer informatie over de bibliotheken en documenten die Iris in deze podcast noemt: Bibliotheek Rotterdam: https://www.bibliotheek.rotterdam.nl/. Bibliotheek Den Haag: https://www.bibliotheekdenhaag.nl/. Internationale Jugendbibliothek in München, Duitsland: https://www.ijb.de/en/home. Stadtbücherei Gmunden, in Gmunden, Oostenrijk: https://www.gmunden.bvoe.at/. TioTretton in Stockholm, Zweden: https://kulturhusetstadsteatern.se/bibliotek/tiotretton. Openbare Bibliotheek Amsterdam: https://oba.nl/nl. Bibliotheek Midden-Brabant: https://www.bibliotheekmb.nl/. Scriptie voor MA Jeugdliteratuur (Tilburg University): The Four Pre-Conditions of Reading Promotion Aimed at Ten to Thirteen Year-Olds in an International Comparison: Close Case Studies of the Central Library of Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) in Amsterdam and TioTretton in Stockholm, Iris de Graaf (augustus 2013): https://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=131040. Kernwaarden van de Collectie , Bibliotheek Midden-Brabant: https://www.bibliotheekmb.nl/dam/site/documenten/240401-kernwaarden-van-de-collectie.pdf. Terugblik “In gesprek over onze collectie gezondheid”, Bibliotheek Midden-Brabant (27 februari 2025): https://www.bibliotheekmb.nl/nieuws/25-02/terugblik-in-gesprek-collectie.html. Terugblik “Tilburg drukt zich uit over omstreden beeld”, Bibliotheek Midden-Brabant (5 mei 2021): https://www.bibliotheekmb.nl/nieuws/oud-maar-goed/gespreksreeks-peerke-donders.html.

In deze inspirerende aflevering bezoeken Math Göbbels en Irene Harmsen een bijeenkomst van Community Librarians on Tour. Ze zijn te gast bij de Mienskip Bibliotheek in Lemmer, één van de bibliotheken die genomineerd is voor Beste Bibliotheek van Nederland. Aan tafel zitten: - Grietje Vaartjes, één van de drijvende krachten achter de Mienskip Bibliotheek- Lonneke Jans, adviseur leven lang leren bij Cubiss- Mike Warners, programmamaker bij Bibliotheek Zuid-KennemerlandSamen onderzoeken ze wat een bibliotheek tot een echte gemeenschap maakt. De gasten bespreken hoe bibliotheken zich ontwikkelen van traditionele uitleencentra tot plekken van ontmoeting, leren en participatie. Samen bespreken zij hoe je  een community opzet en wat de do's en don'ts daarbij zijn. Grietje vertelt uitgebreid hoe haar team in Lemmer met lokale bewoners samen een plek heeft gebouwd waar iedereen zich gezien voelt. Mike vertelt over hoe je inwoners de sleutels van de bibliotheek in handen geeft en wat daarvoor nodig is. Lonneke komt op voor de beroepsgroep van Community Librarians en doet een belangrijke oproep. Andere belangrijke inzichten:- Het succes van een community librarian meet je niet in cijfers, maar in verbinding en eigenaarschap.- De bibliotheek is de ultieme derde plek: toegankelijk, veilig en van iedereen.- Er is behoefte aan erkenning en duidelijke functiebeschrijvingen voor community librarians, zonder lokale vrijheid te verliezen.- Verandering vraagt visie én vertrouwen — van bovenaf en van onderop.Afsluitend is er een oproep aan bibliotheekprofessionals om zich te verbinden aan het netwerk van Community Librarians en samen te bouwen aan de bibliotheek van de toekomst: een plek waar mensen, verhalen en gemeenschappen samenkomen.

In deze aflevering staat de Portugese aanpak rondom leesbevordering centraal en ben ik in gesprek met: - Dia Wesseling, adviseur educatie bij Probiblio - Kitty Rijkers, adjunct-directeur bij OBS de Tweemaster in Capelle aan den IJssel- Bart Droogers, specialist de Bibliotheek op school po bij Stichting Lezen - Esther Erdtsieck, educatiemanager bij Bibliotheek aan den IJssel Deze enthousiaste professionals delen hun inzichten over structurele samenwerking tussen school en bibliotheek, de rol van boeken en de overheid die leesbevordering aldaar een handje helpt. 

Wat kunnen bibliotheken leren van moedig leiderschap en hoe dragen zij bij aan een veilige en inclusieve samenleving?In aflevering 73 van De Bieb is Meer duiken we in twee actuele thema’s die bibliotheken raken en verbinden:Erna Winters (KB en president EBLIDA) vertelt over de IFLA-conferentie 2025 in Kazachstand en wat toekomstgericht leiderschap voor bibliotheken wereldwijd. Met Ronald Huizer (KB) gaan we in op veiligheid in de publieke ruimte en waarom de campagne 'Wij eisen de nacht op' aansluit op de kernwaarden van bibliotheken.

In deze aflevering van De Bieb is Meer duikt ik samen met auteur Marjoleine Molenaar in de fascinerende wereld van verboden boeken. Marjoleine schreef het boek "Verboden boeken", waarin zij 24 verhalen vertelt over over boeken die door de tijd heen op verschillende plekken verboden zijn. Van Harry Potter tot de Koran, van prentenboeken tot het brailleschrift: elk verhaal onthult unieke motieven achter censuur, zoals macht, religie en seksualiteit.Wil je weten hoe bibliotheken omgaan met controverse, welke lessen er te trekken zijn uit het verleden, en waarom het gesprek over verboden boeken nooit ophoudt? Luister dan nu naar deze aflevering!

In deze bruisende aflevering blikken we terug op het Nationale Bibliotheekcongres 2025. Deze aflevering zit vol met interviews, ontmoetingen en initiatieven. Thema’s die langskomen: Community librarianship: is het een vak of een hype? Structurele bekostiging vs. tijdelijke subsidies Een gratis knipbeurt met verbinding Het faciliteren van gesprekken die schuren, zonder zelf kleur te bekennen Internationale solidariteit in het bibliotheekveld

Wat als de bibliotheek niet alleen een plek is voor boeken, maar voor echte ontmoetingen en maatschappelijke verandering?Waarom lukt het sommige bibliotheken wél om inwoners écht eigenaar te maken van hun activiteiten? Durven bibliotheken het aan om het gesprek aan te gaan over gevoelige maatschappelijke kwesties, of blijven ze liever op veilig terrein? In deze speciale aflevering, opgenomen tijdens het Nationale Bibliotheekcongres in Utrecht, duiken we dieper in de wereld van community librarianship in Nederland. Wat betekent het om als bibliotheek bruggen te bouwen tussen je organisatie en de lokale gemeenschap? We praten met drie community librarians die op het punt staan af te studeren aan de post-HBO opleiding Community Librarianship. Ze delen hun ervaringen over het werken met lokale gemeenschappen, participatie en co-creatie. Hoe zorg je ervoor dat inwoners zich mede-eigenaar voelen van bibliotheekactiviteiten? Ook gaan we in op recent onderzoek naar community librarianship: wat zijn de eerste bevindingen en wat valt op? 

In deze aflevering duiken Math Göbbels en Irene Harmsen in actuele en urgente thema’s in bibliotheekland. Ze bespreken de opkomst van bewonersbibliotheken zoals de "bibliotoop" in Eindhoven, reflecteren kritisch op de maatschappelijke impact ervan en pleiten voor meer verbinding en debat in de bibliotheek. Daarnaast praten ze met zorg én strijdlust over de ontwikkelingen in de VS waar bibliotheken, boeken en bibliothecarissen onder druk staan. Wat kunnen wij in Nederland hiervan leren? En wat moeten wij nu doen? Verder: • Verboden boeken en het indrukwekkende boek De Grote Boekenroof • De filosofie van de kroeg als inspiratiebron voor de bibliotheek