Wat blijft

In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken?  En hoe leven zij voort?      In de zesde aflevering volgt Annette van Soest het spoor terug van filosoof en schrijver Simone de Beauvoir. De Beauvoir werd in Parijs geboren, waar ze 78 jaar later ook zou komen te overlijden. Ondanks weinig geld thuis kreeg ze toch de mogelijkheid om aan de Sorbonne te studeren: literatuur, wiskunde en filosofie. Ze werd bekend als schrijver van het baanbrekende boek De tweede sekse (1949, in het Frans: La Deuxième Sexe) dat gaat over het idee dat je niet als vrouw wordt geboren, maar tot vrouw wordt gemaakt. De Beauvoir verzette zich tegen de traditionele rol van de vrouw als moeder. Ze was er haar tijd ver mee vooruit: het werd een standaardwerk voor feministen en luidde de Tweede Feministische Golf in. Simone de Beauvoir was, net als haar levensgezel Jean-Paul Sartre, een existentialistisch filosoof. De twee sloten een levenslang liefdespact waarin ze beloofden elkaar vrij te laten: ze trouwden nooit en hadden een open relatie. De Beauvoir geldt nog steeds als lichtend voorbeeld voor vrouwen.    Annette van Soest praat met filosoof, docent publieksfilosofie en GroenLinks-PvdA-senator Daan Roovers, historicus Lotte Houwink ten Cate en schrijver en journalist Marja Pruis. Voor alledrie was en is Simone de Beauvoir een bron van inspiratie.

Ellen Warmond gold als een vertolkster van desillusies en de tragiek van het leven. Het leven dient tot niets, vond ze, maar ‘Je kunt een sombere levensbeschouwing hebben, zonder dat je zwaarmoedig bent’. Vanaf haar debuut Proeftuin (1953) wist ze haar soms duistere wereldbeeld te vertolken in toegankelijke en vaak geestige gedichten. Ze was een bijzondere stem in de literaire wereld, maar geen heel luide stem. Haar levensverhaal is nu opgetekend in de biografie Geef niet mee! door letterkundige Trudy van Wijk. Het boek werd afgemaakt door Bertram Mourits, met hem spreekt Nicole Terborg over het leven, werk en de waardering van Warmond. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken?  En hoe leven zij voort?  In de vijfde aflevering volgt Peter Blom het spoor terug van filosoof en politiek denker Hannah Arendt. Arendt, geboren als Joodse vrouw in Duitsland, vluchtte al in 1933 voor het nationaal-socialisme naar Parijs. In 1941 vertrok ze naar New York waar ze o.a. meewerkte aan het Duits-Joodse weekblad Aufbau. Na de oorlog keerde zij voor het eerst terug naar Europa; uiteindelijk verwierf ze het Amerikaans staatsburgerschap. Haar bekendheid verwierf ze nadat ze begin jaren zestig naar Jeruzalem ging om het proces tegen één van de architecten van de Jodenvernietiging, Adolf Eichmann, te verslaan. Dat resulteerde in haar driedelige werk ‘Origins of Totalitarianism’ (1951) waarin ze het antisemitisme, imperialisme en racisme uit de 19e eeuw behandelde. In Nederland heette het ‘De banaliteit van het kwaad’, een titel die veel misverstanden opriep. Tot op de dag van vandaag heeft Arendt een grote schare bewonderaars en inspireert zij velen. Presentator: Nicole Terborg Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman  Eindredactie: Bram Vollaers   Productie: Mare de Vries

In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Frans de Waal en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken?  En hoe leven zij voort?    In de vijfde aflevering volgt Peter Blom het spoor terug van filosoof en politiek denker Hannah Arendt. Arendt, geboren als Joodse vrouw in Duitsland, vluchtte al in 1933 voor het nationaal-socialisme naar Parijs. In 1941 vertrok ze naar New York waar ze o.a. meewerkte aan het Duits-Joodse weekblad Aufbau. Na de oorlog keerde zij voor het eerst terug naar Europa; uiteindelijk verwierf ze het Amerikaans staatsburgerschap. Haar bekendheid verwierf ze nadat ze begin jaren zestig naar Jeruzalem ging om het proces tegen één van de architecten van de Jodenvernietiging, Adolf Eichmann, te verslaan. Dat resulteerde in haar driedelige werk ‘Origins of Totalitarianism’ (1951) waarin ze het antisemitisme, imperialisme en racisme uit de 19e eeuw behandelde. In Nederland heette het ‘De banaliteit van het kwaad’, een titel die veel misverstanden opriep.   Tot op de dag van vandaag heeft Arendt een grote schare bewonderaars en inspireert zij velen.    Peter Blom praat met   *journalist en publicist Ian Buruma, die onlangs het boek ‘In de schaduw van het kwaad’ publiceerde over de relevantie van het werk van Arendt in deze tijd.   *filosoof, theoloog en oud-Denker des Vaderlands Hans Achterhuis, die over zijn langdurige bewondering voor Hannah Arendt  onlangs een boek schreef getiteld ‘Ik wil begrijpen’  *filosoof en schrijver Heidi Dorudi die op haar zestiende met twee zussen uit het Iran van Ayatollah Khomeini vluchtte en publiceerde over Arendt.

In Wat blijft aandacht voor de nieuwe biografie over de Zeeuwse schrijver en dichter Hans Warren. Hij maakte naam als natuur-poëet, maar werd bekend bij het grote publiek met zijn publicatie van  Geheim Dagboek waar tussen 1981 en 2009, 22 delen van verschenen. Hij was bedaard, rustig en bijna wel verlegen, maar in zijn Geheim Dagboek volgden uitspatting na uitspatting. In De Opperhuidmens beschrijft zijn voormalige liefde Mario Molegraaf het leven van Warren voordat ze elkaar ontmoette en hoe het voor Warren was om te leven als huisvader en homoseksueel in een tijd waarin dat nog niet vanzelfsprekend was. Lara Billie Rense praat met Molegraaf over hoe het was om te leven met Waren en waarom hij 23 jaar na dato alsnog een vuistdikke biografie over hem schreef. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken?  En hoe leven zij voort?  In de vierde aflevering volgt Inge ter Schure het spoor terug van natuur- en wiskundige Emilie du Châtelet. Du Châtelet, geboren in gegoede Parijse kringen, bleek op jonge leeftijd hoogbegaafd. Haar vader, eerste secretaris en introducteur des Ambassadeurs van koning Lodewijk XIV van Frankrijk, benoemde haar gebrek aan schoonheid en huurde de beste docenten voor haar in. Tijdens haar verblijf aan het Hof van Versailles vond ze een geschikte echtgenoot in markies Du Châtelet en zodoende kreeg Emilie, geboren Le Tonnelier de Breteuil, deze naam. Drie kinderen later, Emilie was inmiddels 24 jaar, gingen ze gescheiden van elkaar leven. Eerst kreeg Emilie een verhouding met de hertog van Richelieu, daarna ontmoette ze verlichtingsfilosoof Voltaire, met wie ze een jarenlange onstuimige verhouding kreeg. Ze was voor hem een grote bron van inspiratie en hij noemde haar 'een groot man wiens enige gebrek was dat ze een vrouw was'. Ze ontwikkelde zich tot een briljante wis- en natuurkundige. Op haar sterfbed vertaalde ze de Principia Mathematica van Isaac Newton in het Frans en voorzag het van commentaar. Deze vertaling is in het Franse taalgebied nog steeds toonaangevend. Emilie stierf al op 42-jarige leeftijd, vlak na de geboorte van haar vierde kind.   Inge ter Schure sprak met wetenschapsjournalist en deeltjesfysicus Margriet van der Heijden, onderzoeker bij CERN (European Organization for Nuclear Research) Jorinde van de Vis en het Vlaamse echtpaar Frank Verstraete, professor in de kwantumfysica en Céline Broeckaert, schrijver en theatermaker. Presentator: Lara Billie Rense  Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman  Eindredactie: Bram Vollaers  Productie: Mare de Vries

In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken? En hoe leven zij voort?    In de vierde aflevering volgt Inge ter Schure het spoor terug van natuur- en wiskundige Emilie du Châtelet. Du Châtelet, geboren in gegoede Parijse kringen, bleek op jonge leeftijd hoogbegaafd. Haar vader, eerste secretaris en introducteur des Ambassadeurs van koning Lodewijk XIV van Frankrijk, benoemde haar gebrek aan schoonheid en huurde de beste docenten voor haar in. Tijdens haar verblijf aan het Hof van Versailles vond ze een geschikte echtgenoot in markies Du Châtelet en zodoende kreeg Emilie, geboren Le Tonnelier de Breteuil, deze naam. Drie kinderen later, Emilie was inmiddels 24 jaar, gingen ze gescheiden van elkaar leven. Eerst kreeg Emilie een verhouding met de hertog van Richelieu, daarna ontmoette ze verlichtingsfilosoof Voltaire, met wie ze een jarenlange onstuimige verhouding kreeg. Ze was voor hem een grote bron van inspiratie en hij noemde haar 'een groot man wiens enige gebrek was dat ze een vrouw was'. Ze ontwikkelde zich tot een briljante wis- en natuurkundige. Op haar sterfbed vertaalde ze de Principia Mathematica van Isaac Newton in het Frans en voorzag het van commentaar. Deze vertaling is in het Franse taalgebied nog steeds toonaangevend. Emilie stierf al op 42-jarige leeftijd, vlak na de geboorte van haar vierde kind.   Inge ter Schure sprak met wetenschapsjournalist en deeltjesfysicus Margriet van der Heijden, onderzoeker bij CERN (European Organization for Nuclear Research) Jorinde van de Vis en het Vlaamse echtpaar Frank Verstraete, professor in de kwantumfysica en Céline Broeckaert, schrijver en theatermaker.

In Wat blijft aandacht voor de nieuwe biografie over Thea Beckman, een van de bekendste Nederlandse jeugdboekenschrijvers die vooral beroemd werd met haar historische romans. Haar grootste succes Kruistocht in spijkerbroek (1973) won meerdere prijzen en werd wereldwijd vertaald. Beckman wist als geen ander geschiedenis spannend en toegankelijk te maken voor jongeren en inspireerde generaties lezers. In Geef me de ruimte, de eerste biografie over Thea Beckman, beschrijft journalist en schrijver Vivian de Gier hoe Beckman altijd haar eigen weg koos als schrijver en feminist. Lara Billie Rense praat met de Gier over het leven en werk van Beckman, en waarom zij – ondanks dat het haar werd afgeraden – tóch een biografie over haar schreef. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken?  En hoe leven zij voort?  In de derde aflevering volgt Fleur Jurgens het spoor terug van de Franse socioloog en filosoof Bruno Latour. Latour, geboren in 1947 in een wijnfamilie in de Bourgogne, was een intellectueel die meer dan 40 jaar een belangrijke rol speelde in debatten over kennisvorming, politiek en klimaat. Hij zag de praktijk van de wetenschap door een nieuwe, caleidoscopische bril. De wetenschapper in een witte jas was slechts een radartje in het grote geheel en zogenaamde ‘feiten’ waren niet heilig. En daarmee werd zijn gedachtengoed ook meteen controversieel. Zijn prikkelende stelling was: we kunnen de wereld ook vanuit het gezichtspunt van ándere mensen, van dieren, planten en zelfs objecten bekijken. Zo is het mogelijk om ze een stem te geven in een ‘parlement der dingen’.   Bruno Latour overleed in 2022 in Parijs.                                                                                                                                       Fleur praat met filosofisch antropoloog Arjan Kleinherenbrink die een boek over Latour schreef, geluidskunstenaar Harpo ’t Hart, één van de initiatiefnemers van de Ambassade van de Noordzee die de filosofie van Latour in praktijk brengt en hoogleraar wetenschapsfilosofie Huub Dijstelbloem die in de jaren 90 bij Bruno Latour in Parijs studeerde. Presentator: Lara Billie Rense  Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman  Eindredactie: Bram Vollaers   Productie: Mare de Vries

In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken?  En hoe leven zij voort?    In de derde aflevering volgt Fleur Jurgens het spoor terug van de Franse socioloog en filosoof Bruno Latour. Latour, geboren in 1947 in een wijnfamilie in de Bourgogne, was een intellectueel die meer dan 40 jaar een belangrijke rol speelde in debatten over kennisvorming, politiek en klimaat. Hij zag de praktijk van de wetenschap door een nieuwe, caleidoscopische bril. De wetenschapper in een witte jas was slechts een radartje in het grote geheel en zogenaamde ‘feiten’ waren niet heilig. En daarmee werd zijn gedachtengoed ook meteen controversieel. Zijn prikkelende stelling was: we kunnen de wereld ook vanuit het gezichtspunt van ándere mensen, van dieren, planten en zelfs objecten bekijken. Zo is het mogelijk om ze een stem te geven in een ‘parlement der dingen’.  Hij overleed in 2022 in Parijs.                                                                                              Fleur praat met filosofisch antropoloog Arjen Kleinherenbrink die een boek over Latour schreef, geluidskunstenaar Harpo ’t Hart, één van de initiatiefnemers van de Ambassade van de Noordzee die de filosofie van Latour in praktijk brengt, en hoogleraar wetenschapsfilosofie Huub Dijstelbloem die in de jaren 90 bij Bruno Latour in Parijs studeerde.

De Vlaamse acteur en regisseur Michel van Dousselaere nam in 2018 afscheid van zijn publiek nadat in 2014 een zeldzame vorm van progressieve afasie bij hem werd vastgesteld. Een hersenaandoening waardoor zijn spraakvermogen verdween en hij fysiek aftakelde. Over zijn ziekte maakte hij samen met zijn vrouw, documentairemaker Irma Wijsman, de documentaire Michel, acteur verliest de woorden aan de hand van zijn laatste theaterrol. In het vervolg Michel en de handen op zijn huid portretteert Wijsman vier jonge mensen die voor Michel gezorgd hebben en onderzoekt ze welke impact die zorg op hun jonge leven heeft gehad. Lara Billie Rense spreekt met Wijsman over het werk en leven van Van Dousselaere. Waarom koos hij bewust voor jonge mantelzorgers? En hoe verzorg je iemand zonder woorden? In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken?  En hoe leven zij voort?    In de tweede aflevering volgt Lotje IJzermans het spoor terug van denker, romancier, feminist en pacifist Virginia Woolf. Ze was oprichter van de Bloomsburygroep, een groep intellectuelen in het literaire leven van Londen en werd bekend met haar boeken ‘Mrs. Dalloway’, ‘Naar de vuurtoren’ en ‘Orlando’. Haar echtgenoot Leonard Woolf noemde haar een genie, maar ook buiten haar intieme kring oogstte ze veel bewondering.  Ze was de pionier van het modernisme en experimenteerde met bijv. the stream of consciousness-techniek. En nog steeds is haar werk actueel, springlevend en een bron van inspiratie. Haar leven was vol diepe dalen en ze werd geplaagd door depressies. In 1941 maakte ze een einde aan haar leven door zich te verdrinken in de rivier de Ouse.   Lotje praat met drie schrijvers van drie generaties: schrijver en radiomaker Nikki Dekker voor wie Virginia een rolmodel is, schrijver en filosoof Jannah Loontjens die Virginia al sinds haar studententijd bewondert en schrijver en filosoof Joke Hermsen. Presentator: Lara Billie Rense  Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman Eindredactie: Bram Vollaers  Productie: Mare de Vries

In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken? En hoe leven zij voort?  In de tweede aflevering volgt Lotje IJzermans het spoor terug van denker, romancier, feminist en pacifist Virginia Woolf. Ze was oprichter van de Bloomsburygroep, een groep intellectuelen in het literaire leven van Londen en werd bekend met haar boeken ‘Mrs. Dalloway’, ‘Naar de vuurtoren’ en ‘Orlando’. Haar echtgenoot Leonard Woolf noemde haar een genie, maar ook buiten haar intieme kring oogstte ze veel bewondering.  Ze was de pionier van het modernisme en experimenteerde met bijv. the stream of consciousness-techniek. En nog steeds is haar werk actueel, springlevend en een bron van inspiratie. Haar leven was vol diepe dalen en ze werd geplaagd door depressies. In 1941 maakte ze een einde aan haar leven door zich te verdrinken in de rivier de Ouse.  Lotje praat met drie schrijvers van drie generaties: schrijver en radiomaker Nikki Dekker voor wie Virginia een rolmodel is, schrijver en filosoof Jannah Loontjens die Virginia al sinds haar studententijd bewondert en schrijver en filosoof Joke Hermsen.

Deze week in Wat blijft: wie was Margaretha van Parma (1522-1586)? Deze buitenechtelijke dochter van keizer Karel V groeide uit tot een van de meest besproken en machtigste vrouwen van Italië en werd in 1559 landvoogdes van de Nederlanden, in de turbulente tijd aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Toch bleef zij lang onderbelicht in de geschiedenisboeken. Te gast is Katrien Lichtert, doctor in de kunstgeschiedenis. Zij deed internationaal onderzoek naar de levensloop van Margaretha van Parma en is curator van de tentoonstelling 'Margaretha. Keizersdochter tussen Macht en Imago’ in het MOU Museum Oudenaarde. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: In de podcast Wat blijft hoor je de komende twaalf weken de serie Grote Geesten, over indrukwekkende denkers uit de geschiedenis. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone de Beauvoir tot James Baldwin. Wat kunnen we leren van hun leven en denken? Wat hebben wij te danken aan deze grote geesten? En hoe leven zij voort in onze samenleving?    In de eerste aflevering volgt Stine Jensen het spoor terug van Desiderius Erasmus. Met satire en spot vocht hij als schrijver en denker in de zestiende eeuw tegen misstanden in de kerk. Zijn gedachtegoed lijkt actueler dan ooit. Zo verzette hij zich tegen dogmatisch denken en mensen die zich opsluiten in hun eigen gelijk, vertelt hoogleraar intellectuele geschiedenis Han van Ruler. En in zijn boek Lof der Zotheid laat Erasmus zien hoe humor, ironie en zelfkritiek onontbeerlijk zijn. Hoogleraar Ronald van Raak: “Hij zag dat als het cement tussen de stenen, het houdt de samenleving in verband.” Bovendien: Als je mensen echt wil snappen moet je naar hun dwaasheden kijken. Rapper Adison Dos Reis maakte recent kennis met Erasmus en was meteen fan. Hij liet zich inspireren tot een speciaal Erasmus-lied waarin hij rapt hoe Erasmus en hij hetzelfde pad bewandelden als ‘bastaard’ in Rotterdam, maar zeker ook als het gaat om autonomie en spelen met taal als woordkunstenaar. En Sanne Steen vertelt bij het standbeeld van Erasmus voor de Laurenskerk over zijn betekenis voor Rotterdam. Presentator: Lara Billie Rense  Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries