Bureau Buitenland

(00:50) De Brusselse reddende engel Gabriel De ambitieuze Bulgaarse eurocommissaris Mariya Gabriel maakte snel carrière in Brussel, maar deze week zei ze plots haar baan op. Een telefoontje van haar partijleider in Sofia veranderde al haar plannen: of ze alsjeblieft de nieuwe premier van Bulgarije wil worden. De afgelopen twee jaar wilde het namelijk maar niet lukken om een regering te vormen, de hoop bestaat dat het Gabriel met haar Brusselse ervaring wél lukt. Daarover correspondent Tijn Sadée. (08:54) Wordt Chili de lithiumkoning van de wereld? Volgens Tesla-topman Elon Musk is het de nieuwe olie: lithium. En daar willen landen met grote lithiumvoorraden flink van profiteren. Zeker Chili, dat de grootste voorraad ter wereld heeft. President Gabriel Boric kondigde onlangs in een toespraak al grootse plannen aan om de hele Chileense lithiumindustrie te nationaliseren. Wat betekent dat voor het land?  Dat vertellen Amrish Ritoe, strategisch adviseur Energie & Grondstoffen bij het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS) en Chili-correspondent Boris van der Spek.  (20:38) Uitgelicht: Mexico Niemand wilde dat rotding hebben, het overdadige presidentiële vliegtuig van Mexico. Maar na vijf jaar is het eindelijk aangekomen bij de nieuwe eigenaars in… Tadzjikistan. Hierover Latijns-Amerika redacteur Edwin Koopman. Presentatie: Tim de Wit

En problemen op de prestigieuze biënnale van Venetië. (00:43) Democraten en Republikeinen spelen politiek spel langs de financiële afgrond Nog nooit bereikte de Amerikaanse regering het schuldenplafond: het maximale bedrag dat ze mogen lenen. Volgens de Amerikaanse minister van Financiën nadert die limiet nu binnen twee weken, en dat zou enorme gevolgen hebben voor de wereldeconomie. Maar de Republikeinen blokkeren vooralsnog pogingen om dat plafond te verhogen. Vandaag gaat Biden met hen om tafel, en dus rijst de vraag: wat voor hoog politiek spel wordt hier gespeeld? Daarover correspondent Karlijn van Houwelingen. (10:10) Prince Harry versus Rupert Murdoch In het Verenigd Koninkrijk zijn alle ogen gericht op Prince Harry en zijn strijd tegen de Britse Tabloids. De prins klaagt drie Britse kranten aan voor het illegaal afluisteren van telefoongesprekken. Wat betekent dit voor de macht van de Britse pers? Te gast is voormalig correspondent Hieke Jippes. (22:29) Uitgelicht: Italië Op de prestigieuze biënnale van Venetië zijn de ogen dit jaar gericht op de bijdragen uit Afrika, tenminste als de Afrikaanse deelnemers van gastland Italië een visum krijgen. Daarover correspondent Joost Bastmeijer. Presentatie: Tim de Wit

(00:42) Büro Türkiye #6: Geen knock-out in de eerste ronde Na een bloedstollende verkiezingsavond lijkt Turkije er nog niet helemaal over uit. Met de huidige uitslag, die ruim in het voordeel van president Erdogan is, lijkt het land af te stevenen op een tweede ronde. Kan de oppositie nog een inhaalslag maken in opmaat naar de allesbeslissende ronde? We vragen het correspondent Melvyn Ingleby en Nienke van Heukelingen, EU-Turkije expert bij Instituut Clingendael. (11:48) De Pauselijke vredesduif lijkt vleugellam in Oekraïne Onlangs kondigde Paus nog een geheim ‘vredesplan’ aan om vrede te bewerkstelligen tussen Rusland en Oekraïne, maar in zowel Kyiv als Moskou wisten de diplomaten van niks. Beide partijen reageren duidelijk terughoudend op de goedbedoelde vredesbemiddeling uit het Vaticaan. En toch ging Zelensky afgelopen weekend bijna drie kwartier bij Paus Franciscus op de koffie, kunnen we van dat bezoek dan toch iets verwachten? Te gast is Vaticaan-kenner en journalist Stijn Fens, van dagblad Trouw. (21:00) Uitgelicht: Canada In onze rubriek Uitgelicht reizen we met correspondent Tom Bijvoet af naar het Canadese vissersdorpje Grey River, waar voor het eerst in zes jaar weer eens een examenklas is.

(00:38) Zelensky in Berlijn: een groot vraagteken Eindelijk zou president Zelensky dit weekend op bezoek gaan in Berlijn, maar de Duitse media lijken nu roet in het eten te gooien. Ze publiceerden namelijk een aantal geheime details over zijn bezoek. Een pijnlijk moment, en dat terwijl de relatie tussen Kyiv en Berlijn al niet zo best was. De Oekraïners vinden namelijk dat de Duitsers te weinig van de beloofde wapensteun leveren. Gaat het bezoek nog door? Hoogleraar aan Universiteit Groningen en Duitsland-expert Anthonya Visser over de Duitse steun aan Oekraïne.  (10:05) Paraguay: hoop op verandering De Paraguayaanse Colorado-regeringspartij is al decennia aan de macht, maar heel even leek de oppositie de conservatieve Colorados te verslaan. Over die hoop en het verlies volgde journalist en documentairemaker Pamela Kalkman van dichtbij de campagne in het Zuid-Amerikaanse land.  (20:10) Uitgelicht: Europa draait door In deze speciale Europa Vraagt Door, beantwoorden Arend Jan Boekestijn en Tim de Wit brandende vragen van luisteraars.

En waarom blijft een zeer dodelijke motorrace in het Verenigd Koninkrijk toch zo populair? (00:35) Büro Türkiye #5: Final Countdown  Het aftellen is begonnen in Turkije naar misschien wel de belangrijkste verkiezingen in decennia. Nooit eerder stond president Erdogan voor zo’n grote uitdaging, in wat belooft een nek-aan-nekrace te worde. Wat voor Turkije kunnen we na zondag verwachten? We bespreken het in onze rubriek Büro Türkiye, met journalist Suzan Yücel en onze vaste panelgasten journalist en Turkoloog Zehra Kaya en Nienke van Heukelingen, EU-Turkije expert bij het Instituut Clingendael. (22:53) Uitgelicht: VK De immens populaire en zeer dodelijke motorrace Isle of Man TT gaat binnenkort van start. En de competitie blijft ondanks de grote gevaren voor de coureurs nog altijd veel fans trekken, legt correspondent Anne Saenen uit. Presentatie: Sophie Derkzen

En wat maakt de Tsjechische songfestivalinzending zo gevoelig? (00:37) Thailand staat op kruispunt  Wordt Thailand weer een democratie? Dat is wel de hoop van veel stemmers die, sinds de staatsgreep van bijna 10 jaar geleden, weer naar de stembus mogen. De oppositie hoopt de militaire machtshebbers te verslaan. Over de kandidaten en hoop op verandering in het land correspondent Annelie Langerak te gast. (10:05) Servië demonstreert tegen verheerlijking van geweld  In de Servische hoofdstad Belgrado zijn duizenden mensen de straat op gegaan om te protesteren tegen wapengeweld nadat vorige week zeventien mensen zijn omgekomen bij twee dodelijke schietpartijen. Ze eisen onder andere het aftreden van de politieke leiders. Journalist Marjolein Koster is kort na het nieuws over de schietpartijen naar Servië gereisd en zag een land in rouw.  (21:32) Uitgelicht: Tsjechië  De Tsjechen hopen dit jaar het Eurosongfestival te winnen. Journalist Laura Postma over het politiek beladen lied uit het Midden-Europese land. Presentatie: Sophie Derkzen

En waarom is een slaperig mijnwerkersdorpje in China ineens immens populair onder toeristen? (00:40) Syriërs in Libanon tussen wal en schip Syrische vluchtelingen in Libanon vrezen voor arrestatie en deportatie naar Syrië. Waar ze bang zijn voor vervolging door het Assad-regime. Dat heeft alles te maken met de Libanese autoriteiten die vurig pleiten voor de terugkeer van Syriërs en daar ook werk van maken. Daarover journalist Farah Kanaan. (10:18) Hoogspanning met migranten aan grens VS Aan de zuidgrens van de Verenigde Staten houdt men de adem in. Daar loopt een belangrijke deadline af en wordt verwacht dat duizenden migranten per dag kunnen oversteken naar Amerikaans grondgebied. Onder voormalig president Trump werd in de coronaperiode namelijk een speciale richtlijn ingevoerd waarmee het terugsturen van migranten makkelijker werd, maar die richtlijn loopot dus af. Intussen is noodtoestand uitgeroepen in de stad El Paso, aan de grens in Texas. En heeft president Biden zelfs 1500 militairen erheen gestuurd. Correspondent Karlijn van Houwelingen duidt de laatste ontwikkelingen. (22:18) Uitgelicht: China In de rubriek Uitgelicht aandacht voor een slaperig mijnwerkersdorpje in China dat ineens immens populair is onder toeristen. Daarover Manya Koetse van de website WhatsonWeibo. Presentatie: Sophie Derkzen

(00:46) Bloedige machtsstrijd jaagt tienduizenden Soedanezen naar Egypte  De gewelddadige machtsstrijd tussen het regeringsleger en de wrede paramilitaire groep RSF, houdt Soedan al ruimt drie weken in zijn greep. Veel Soedanezen ontvluchten het land en veruit de grootste groep vertrekt naar buurland Egypte. De meeste mannen moeten aan de grens achterblijven, maar na een zware tocht door de woestijn komen veel vrouwen en kinderen aan in Aswan, in het zuiden van Egypte. Correspondent Joost Bastmeijer reisde erheen, en sprak met Soedanese vluchtelingen.   (10:25) Ook Duitsland wil nu af van veto in Europa  Steeds meer lidstaten lijken vóór het afschaffen van het vetomechanisme in Europa. Donderdag kwamen negen landen met een open brief waarin ze stellen dat het vetorecht niet meer van deze tijd is, nu de ene na de andere crisis over ons continent heen trekt. Opvallend: ook Duitsland heeft zich bij die groep landen aangesloten. Waar dit onder Merkel jarenlang een taboe leek te zijn, pleit haar opvolger Olaf Scholz met regelmaat voor het afschaffen van het veto. Morgen wordt de Bondskanselier door het Europees Parlement aan de tand gevoeld over zijn visie op Europa, en dus is de vraag: welke kant wil Scholz op met de EU? Dat bespreken we met René Cuperus, verbonden aan Instituut Clingendael.    (21:05) Uitgelicht Inheems pleidooi in Colombia. Latijns-Amerika redacteur Edwin Koopman praat ons bij.

(00:44) Europa en het Australische vluchtelingenmodel Om asielzoekers te weren maakt Europa afspraken met landen in Afrika om vluchtelingen daar al tegen te houden. Dat model lijkt te zijn afgekeken van Australië, waar bootvluchtelingen jarenlang werden vastgehouden op afgelegen eilanden. Behrouz Boochani was één van hen. Tijdens zijn gevangenschap bracht hij in het geheim de verschrikkingen van het kamp via whatsapp naar buiten. Vier jaar geleden maakte de VPRO een audiobewerking van zijn boek: 'Berichten uit Manus Prison'. Zondag komt Boochani in Nederland, Edwin Koopman sprak met hem. (09:49) Japan verbiedt het stiekem maken van seksuele filmpjes Stiekem foto’s en filmpjes maken onder iemands rok. Dat wordt ook wel upskirting of sluipfotografie genoemd. In Japan is dit uitgegroeid tot een groot probleem waar vooral vrouwen en kinderen slachtoffer van worden. De regering wil er een stokje voor steken en komt met een landelijk verbod. Wat betekent dat voor de positie van vrouwen in Japan? Heeft de #metoo-beweging voet aan de grond gekregen in het land? Te gast is Anoma van der Veere, Japan-correspondent. (21:17) Uitgelicht: Europa Draait Door Presentatie: Atze de Vrieze

(00:46) Zelensky in Nederland Een verrassingsbezoek van de Oekraïense president Zelensky vandaag in Nederland. Dit bezoek komt op een moment dat de steden in zijn land zwaar onder vuur liggen, daags na een mysterieuze drone-aanval op het Kremlin in Moskou, waar de Russen Oekraïne de schuld van geven. Over het front en de boodschap van Zelensky VRT-journalist Jens Franssen en correspondent Michiel Driebergen. (15:11) Taliban erkennen of Afghanen aan lot overlaten  De internationale gemeenschap staat voor een duivels dilemma: moet je wel of niet praten met de Taliban, nu bijna de helft van de bevolking in Afghanistan dringend voedselhulp nodig heeft. Maar praten met de Taliban, betekent een regime erkennen dat vrouwenrechten aan zijn laars lapt. Gender-expert en Afghanistan-kenner Anne Kwakkenbos van Cordaid over dit duivelse dilemma. Presentatie: Bram Vermeulen