De Dag

Van een enorm leger aan soldaten tot tanks en van vliegtuigen tot inlichtingen. Amerika is een enorme steunpilaar voor de Europese veiligheid. Maar nu de regering Trump de koers wijzigt en militair gezien de peilen richt op eigen land en China, discussieert Europa over de eigen verdediging. Moet er een Europees leger komen? Hoogleraar militair-operationele wetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie Han Bouwmeester legt in Podcast De Dag uit waar het aan schort in Europa. Van soldaten aan een eventueel front tot de aansturing: om tot één verenigd leger te komen zal zeker tien jaar duren. Maar, zegt Bouwmeester, dit is het moment.  Reageren? Mail naar dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Veel Nederlanders maken zich zorgen over de veiligheid van Europa en Nederland als gevolg van het onvoorspelbare gedrag van president Trump.  Uit een representatief onderzoek onder bijna tweeduizend Nederlanders in opdracht van de NOS blijkt dat defensie voor Nederlandse kiezers een veel belangrijker thema is geworden én dat zij over dat thema anders zijn gaan denken. Meer mensen verlangen naar een sterker Europa en naar een Europees leger.  In deze podcast vertellen kiezers van de vier coalitiepartijen over hun zorgen omtrent de geopolitieke veranderingen en hoe Nederland daar wat hen betreft op moet reageren.  Politiek verslaggever Lars Geerts ziet dat het voor de coalitiepartijen een zoektocht is om zich tot de nieuwe werkelijkheid te verhouden - met name voor de PVV. 'Geert Wilders is fan van Trump, maar zit in een klem op het moment dat Trump de arm om Poetin heen slaat.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie & montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosanne Sies en Judith van de Hulsbeek

Drie liefhebbers van paus Franciscus vertellen wat hij voor hen betekent.  Schrijver, zangeres en praktiserend katholiek Aafke Romeijn houdt van de paus, zegt ze in podcast De Dag. Net als miljoenen andere katholieken volgt zij de berichten over zijn ziekenhuisopname op de voet. Ook journalist en Vaticaankenner van KRO-NCRV Stijn Fens en schrijfster Rosita Steenbeek ('buurvrouw' van de paus in Rome) doen dat. 'De updates worden steeds gedetailleerder,' zegt Fens. 'We krijgen nog net niet zijn zuurstofwaardes door.' Alle drie hebben ze een bijzondere band met paus Franciscus. In deze podcast vertellen ze wat die band voor hen zo betekenisvol maakt. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosanne Sies en Judith van de Hulsbeek

Duitsland heeft gekozen: CDU/CSU van Friedrich Merz is de grootste geworden bij de verkiezingen dit weekend. Op twee AfD en op de derde plek de nu regerende SPD van bondskanselier Olaf Scholz. Wat betekent dit voor de koers van de oosterburen nu Merz hoogstwaarschijnlijk de nieuwe bondskanselier wordt. Politiek journalist bij de ARD Anke Plättner schetst hoe de Duitse politiek ervoor staat na zondag. En schetst een profiel van de man die al z'n hele leven droomt van dit ambt. Hij probeerde het meerdere keren maar nu hij 69 is, mag hij eindelijk het land leiden. Merz trok zijn partij, het CDU, naar rechts en staat bekend als conservatiever dan Merkel. En dat is niet het enige verschil met de oud-bondskanselier. Reageren? Mail naar dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

In de Democratische Republiek Congo maakt de rebellengroep M23 een opvallend snelle en zeer bloedige opmars. Correspondent Elles van Gelder reisde er naartoe en sprak onder andere met de politiek leider van de rebellenbeweging, die net als zoveel andere machthebbers in het verleden het oog hebben laten vallen op de kostbare grondstoffen in de regio. En ondertussen dood en verderf zaaien.  Maar, benadrukt Elles, er speelt veel meer. En nu de ogen van de wereld gericht zijn op andere oorlogen en geopolitieke conflicten ziet M23, met steun van Rwanda, kans om zijn slag te slaan.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek

Door bezuinigingen in het hoger onderwijs dreigen studies te verdwijnen. Het Keltisch of Koreaans, maar ook de studie aardwetenschappen gaan op de schop. Vandaag demonstreren studenten en personeel bij de VU in Amsterdam. In deze aflevering spreken we met Niek van der Hoek, masterstudent aan de VU. Hij vertelt hoe de bezuinigingen de kennis van bijvoorbeeld klimaatonderzoek en energietransitie bedreigen. En Frits van Oostrom, emeritus hoogleraar, schetst een historisch perspectief. Hij vertelt hoe het schrappen van studies blijvende gevolgen heeft gehad voor de maatschappij en betwist de nadruk op een puur kosten/batenanalyse bij onderwijsbeleid. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Jeroen de Jager Redactie: Judith van de Hulsbeek en Rosanne Sies

Voor de podcast selecteerde Belleman drie rechtszaken die de afgelopen 15 jaar het meeste indruk op haar maakte. Ze vertelt hoe ze de rechtsspraak in Nederland zag veranderen en waarom ze grote processen zoals het Marengo-proces eigenlijk niet interessant vindt, en de vele andere zaken die relatief weinig aandacht krijgen juist wel.  De bekendste rechtbankverslaggever van Nederland krijgt deze week maar liefst twee prestigieuze prijzen: vandaag de Machiavelliprijs voor opmerkelijke prestaties op het gebied van publieke communicatie en morgen die van Journalist van het jaar 2024, voor haar rechtbankverslag en haar podcast Zij is van mij over femicide in Nederland. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Anouk Kantelberg X-berichten voorgelezen door Catrien Straatman

In Saoedi-Arabië beginnen de onderhandelingen tussen Amerika en Rusland over een mogelijk bestand in de Oekraïne-oorlog. Vooralsnog niet aan tafel: president Zelensky. Een troef heeft hij nog wel, namelijk een goudmijn aan kritieke grondstoffen die in de Oekraïense bodem liggen. Zowel de VS, Rusland als de EU willen aanspraak op deze grondstoffen maken. Amrish Ritoe is onafhankelijk adviseur kritieke grondstoffen, onder meer verbonden aan het The Hague Centre for Strategic Studies. Hij buigt zich in deze podcast minutieus over de grondstoffenkaart van Oekraïne en legt uit wat er waar ligt en wat er voor nodig is om het uit de grond te halen zodat de gigantische potentie benaut kan worden. Dit is, zegt hij, een enorme kans voor Oekraïne én voor Europa, want Oekraïne heeft veel kennis, kunde en ervaring in huis die we elders in Europa niet meer hebben. 'Maar het begint bij vrede en veiligheid.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek

Europa moet zelf voor z'n eigen verdediging zorgen, staat buitenspel bij de onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne en Europa is een gevaar voor zichzelf. Vanuit de VS klinken al een week flinke aanvallen op Europa, met de veiligheidsconferentie in München tot voorlopig toppunt. Europese regeringsleiders reizen direct door van München naar Parijs voor een ingelaste crisistop. Volgens correspondent Kysia Hekster is de Amerikaanse aanval als een bliksem ingeslagen. Terwijl Commissievoorzitter Ursula von der Leyen nog grootse nooit eerder vertoonde plannen aankondigde dit weekend om de Europese defensie flink op te krikken, is de afdronk van de top toch vooral crisis. Europa is bang voor een wereldorde waarin de VS en Rusland onderling de dienst gaan uitmaken. En daarom probeert Europa terug te knokken. Hoe maken ze nog indruk? Aanvulling: de voorzitter van de veiligheidsconferentie in München laat een dag later weten dat hij emotioneel was omdat hij afscheid nam. Reageren: mail naar dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: IJsbrand Terpstra

In München reed gisterochtend een 24-jarige Afghaanse man opzettelijk met zijn auto in op een menigte. Het is de vijfde keer in een jaar tijd dat iemand met een migratieachtergrond slachtoffers maakt en dat is iets wat zo kort voor de verkiezingen in Duitsland het debat over migratie en veiligheid verder verhit, vertelt correspondent Charlotte Waaijers in deze podcast. Met name CDU, grootste in de peilingen, en de AfD, die als tweede grootste partij wordt gepeild, strijden om de zwevende kiezer die hardere maatregelen verlangt. Historicus Hanco Jürgens van het Duitsland Instituut zoomt verder in op de AFD en schetst een partij met verschillende gezichten. Reden dat andere partijen nog altijd zeggen dat ze niet met de partij van Alice Weidel willen samenwerken. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosanne Sies en Judith van de Hulsbeek