De Dag

Aan de hand van satellietbeelden, honderden foto’s en video’s en talloze ooggetuigenverslagen bracht mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch de verwoesting van Marioepol in beeld. Het leverde een boekwerk op, bedoeld als bewijsmateriaal om de daders te kunnen vervolgen. De havenstad Marioepol lag in de eerste weken na de Russische inval zwaar onder vuur. De beelden van de gebombardeerde ziekenhuizen en van het theater gingen de wereld rond. In het theater hadden juist honderden bewoners, waaronder veel kinderen, een veilige schuilplek gezocht. Omdat daar geen militairen of wapens waren, was er geen enkele rechtvaardiging voor de aanval en was dit een van de vele oorlogsmisdaden in de stad, zegt Human Rights Watch. In de podcast vertelt Jan Kooy van Human Rights Watch hoe ze te werk gingen en wat ze ontdekten. Universitair hoofddocent internationaal recht Marieke de Hoon vertelt hoe dit bewijs kan worden gebruikt. Ze noemt dit soort digitale opsporing een gamechanger in het oorlogsrecht. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel redactie: Lieke Loman

Na een scheepsramp op 14 oktober 1824 voor de Nederlandse kust, vinden ondernemer in Amsterdam en Rotterdam dat het anders moet. Er moet een organisatie komen voor reddingswerk. Het is het begin van de KNRM. 200 jaar geschiedenis hangt vanaf vandaag in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam, inclusief een foto van de allereerste vrouwelijke reddingswerker ter wereld. In podcast de Dag het verhaal van één van die honderden reddingswerkers Rein Mulder. Hij is al 35 jaar schipper en vertelt hoe het leven met een pieper is. Kees Brinkman van de KNRM kent de verschillen tussen de vrijwilligers van vroeger en nu. En beide vertellen een reddingverhaal dat hen altijd bij zal blijven. Reageren? Mail naar dedag@radio1.nl (mailto:dedag@radio1.nl) Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: Rosa Juffer & Lieke Loman

Julian Assange deed vanaf 2006 via het klokkenluidersplatform WikiLeaks onthullingen met onder meer de video Collateral Murder. Daarin is te zien hoe een Amerikaanse helikopter Iraakse burgers en journalisten aanvalt en doodschiet alsof het een videogame is. Ook zijn er miljoenen documenten geopenbaard door WikiLeaks, waar veel media en journalisten gretig gebruik van hebben gemaakt. Deze week beslist de Londense rechter over de uitlevering naar de VS van Julian Assange. Daar hangt hem theoretisch een celstraf boven het hoofd van 175 jaar. De rechtszaak duurt al jaren. Onze correspondent Londen, Arjen van der Horst, was er al bij in 2010. En ook deze week staat ie er weer. Is met de uitlevering van Assange de persvrijheid in het geding? En zouden de media die geprofiteerd hebben van de onthullingen door Wikileaks zich hard voor hem moeten maken? We bespreken het met journalist Coen van de Ven van de Groene Amsterdammer.

Ursula von der Leyen is opnieuw kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie namens de EVP, de Europese volkspartij. Als de centraal-rechtse EVP weer de grootste wordt, ligt een tweede termijn voor Von der Leyen in het verschiet. Vóórdat ze in 2019 naar Brussel vertrok kenden - buiten Duitsland - weinig mensen haar. Hans von der Burchard is journalist bij Politico en vertelt in deze podcast wie Ursula von der Leyen was vóór ze voorzitter werd. En EU-correspondent Kysia Hekster vertelt wat de veranderingen zijn geweest onder leiding van VDL, zoals ze ook wordt genoemd, en wat de uitdaging wordt als ze een nieuwe termijn krijgt.

Er worden bloemen gelegd in allerlei Russische steden ter nagedachtenis aan Kremlincriticus Aleksej Navalny. Hij streed jarenlang voor een ander Rusland, zonder Poetin, en legde de corruptie in zijn regime bloot. Vrijdag kwam hij om. Hoe dat gebeurde en waar zijn lichaam nu is, is nog altijd onduidelijk. Correspondent Geert Groot Koerkamp vertelt in podcast de Dag hoe Russen, met angst en beven, rouwen om Navalny. Honderden mensen zijn opgepakt, omdat ze een bordje vasthielden of een bosje bloemen neerlegden. Tegengeluid is met de dood van Navalny nog verder verstomd, schetst Ruslandkenner Hubert Smeets. Is er nog ruimte om tegen Poetin in te gaan? Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: IJsbrand Terpstra & Rosa Juffer

Van de Amerikaanse president Joe Biden tot EU-buitenlandchef Josep Borrell en onze demissionair premier Mark Rutte: deze week riepen ze allemaal op om de stad Rafah niet in te vallen. De druk op de Israëlisch premier Netanyahu groeit, maar hij lijkt vooralsnog vastbesloten om verder naar het zuiden te trekken met het grondoffensief. Netanyahu noemt Rafah het laatste bolwerk van Hamas. Internationaal zijn er veel zorgen over de consequenties als Israël de stad met geweld binnenvalt. Want het land stuurde eerder alle mensen in Gaza naar het Zuiden omdat het daar veilig zou zijn. Inmiddels verblijven daar rond de 1,5 miljoen mensen. En veilig is het niet. Buitenlandredacteur Eliane Lamper heeft contact met mensen daar en vertelt in podcast de Dag de verhalen uit Rafah. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: Anouk Kantelberg & Lieke Loman

Om de overlast van toeristen op de Amsterdamse wallen aan te pakken, wil de gemeente 100 ramen van sekswerkers verplaatsen. Burgemeester Femke Halsema verdedigt het plan voor een erotisch centrum al lange tijd in allerlei zaaltjes in de stad. Daar treft ze boze Amsterdammers: het verzet is fel en komt van veel kanten. Van mensen die stadsgroen verdedigen tot schooldirecteuren en de sekswerkers zelf. Vandaag moet de Amsterdamse raad kleur bekennen in een raadsvergadering: voor het eerst moeten partijen zeggen of ze voor of tegen zijn en zal dus blijken of het plan verder komt. Waarom het geen goed idee is, horen we van drie mensen in podcast de Dag die inspraken in raadsvergaderingen de afgelopen tijd. Een bewoner van Amsterdam-Zuid, een ondernemer op de Wallen, en tot slot een oud-sekswerker. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: Rosa Juffer

Hij is in de vijftig en was leidinggevende in een bedrijf, totdat een jongere vrouwelijke collega een melding deed van grensoverschrijdend gedrag. Jasper noemen we hem in deze podcast, maar dat is niet zijn echte naam en zijn stem is ook vervormd. Anoniem vertelt hij over hoe hij in de fout ging en in welke 'negatieve spiraal' hij vervolgens belandde. Na de aandacht die er in de media geweest is voor slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag biedt Jasper inkijk in het perspectief van een pleger. Jasper ging voor zijn gedrag in behandeling bij dramatherapeut Lotte Gerritjans. Zij vertelt hoe ze plegers van grensoverschrijdend gedrag kan helpen om te snappen waarvan ze beschuldigd worden, wat daaraan ten grondslag kan liggen en wat ze anders kunnen doen in de toekomst - zodat de beroemde 'tweede kans' ook kans van slagen heeft. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra

Zeven pagina's telt het eindverslag van informateur Plasterk over zijn informatieronde voor de vorming van een nieuw kabinet. Zeven pagina's die direct veel vragen oproepen, bijvoorbeeld waarop hij eigenlijk baseert dat hij nog perspectief ziet voor een samenwerking tussen PVV, VVD, BBB en NSC. Morgen debatteert de Tweede Kamer erover en in aanloop naar dat debat gaan we in deze podcast de tekst van zijn verslag eerst goed lezen.  'Closereader' van dienst is politiek verslaggever Ewoud Kieviet. Aan hem de vraag: wat staat er in het verslag, hoe moeten we dat lezen, wat staat er niet, en wat zijn de partijen én de kiezers nu helemaal wijzer geworden? Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lieke Loman

Koning Willem-Alexander en de president van Zuid-Korea waren de enige buitenstaanders die eerder naar binnen mochten, maar tech-redacteur Nando Kasteleijn mag zich nu aan dat gezelschap toevoegen. Samen met een handjevol journalisten kreeg hij bij grote uitzondering een rondleiding door het kloppende hart van ASML. Ze gingen de zogeheten 'cleanroom' binnen, waar een nieuwe generatie chipmachine wordt gebouwd. Dat enorme apparaat geldt als het meest complexe systeem dat ooit door de mens is gemaakt. In deze podcast vertelt Nando wat hij zag en hoe de nieuwe chipmachine een gigantisch project is waar ook gigantisch veel vanaf hangt: technologisch, voor de toekomst van ASML zelf, en voor de geopolitieke strijd die de VS met China uitvecht. En dat alles begint dus in die cleanroom in Veldhoven.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Anouk Kantelberg