De Dag

De liefde, de druk van paparazzi en racisme binnen het Britse koningshuis. Allemaal komt het voorbij in de nieuwe Netflixserie Harry & Meghan. De Britse prins en zijn vrouw deden een stap terug in de koninklijke familie en vertellen nu uitgebreid over wat er achter gesloten deuren gebeurde in die tijd. Het koppel werd twee jaar lang gevolgd door camera's. Correspondent Fleur Launspach schetst de context rond de serie in podcast de Dag. Ze heeft de serie in rap tempo gebinged en vertelt over de timing en het doel van prins Harry en Meghan. En is dit een PR-nachtmerrie voor Buckingham Palace en Koning Charles? Of juist niet? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Hoe ontstaan sterren en sterrenstelsels? Is er buitenaards leven? Dat soort vragen moet een nieuwe telescoop gaan beantwoorden. En nog veel meer: vragen waarvan we het bestaan nog niet afweten. Op de stilste plekken van de wereld is de bouw van de grootste radiotelescoop ooit begonnen: de SKA-telescoop. Duizenden en duizenden antennes in Australië en honderden schotels in Zuid-Afrika gaan dieper het heelal in kijken dan we ooit konden. Nederland speelt een belangrijke rol in het project, vertelt Michiel van Haarlem in podcast de Dag. Hij werkt al tientallen jaren namens Astron mee aan de telescoop en weet dat de techniek van een Nederlandse voorloper heel belangrijk is. Maar deze nieuwe telescoop kan straks veel meer. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Denzel Dumfries vindt het soms niet makkelijk om voetballer te zijn, zei hij zaterdag na een uitstekende wedstrijd op het WK in Qatar. Hij ervaart grote druk en spreekt daar regelmatig over met een sportpsycholoog. Ook tijdens dit WK had hij twee keer een afspraak. FC Utrecht-speler Othmane Boussaid heeft ook hulp ingeschakeld, vertelt hij in Podcast De Dag. Hij kon zo slecht tegen zijn verlies dat hij uit frustratie slechter ging spelen en telkens op de bank terecht kwam. Nu zit hij op de bank bij de psycholoog en staat hij met veel meer zelfvertrouwen in het veld. Sportpsycholoog Susie Cats vertelt dat Boussaid en Dumfries zeker niet de enigen zijn die last hebben van mentale druk. Ze begeleidt verschillende topsporters die last hebben van faalangst, extreme spanning en soms het plezier in de sport helemaal verloren zijn. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

In Oekraïne is de winter begonnen en dat heeft grote gevolgen voor de oorlog. In militair opzicht kennen winterse omstandigheden voor- en nadelen: voordeel is dat de grond harder is, waardoor tanks bijvoorbeeld niet vast blijven zitten in de modder en dus sneller kunnen oprukken. Maar nadeel is dat het voor soldaten fysiek en mentaal veel zwaarder werken is en ook dat materieel bevriest. Je ziet nu dat zowel Russische als Oekraïense soldaten zich ingraven in loopgraven, die doen denken aan de Eerste Wereldoorlog. Het verleden leert dat oorlog voeren in de winter een grote impact heeft op zowel het slagveld als op burgers van landen waar die oorlogen gevoerd worden, vertelt militair historicus Merle Lammers in podcast De Dag. Aan de hand van verschillende voorbeelden uit de geschiedenis schetst ze hoe de winter een wapen kan zijn, dat niet zelden bepalend is geweest voor de uitkomst van veldslagen of oorlogen.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Lallende toeristen en het constante getril van rolkoffertjes over de bakstenen. De gemeente Amsterdam wil dat je die geluiden binnenkort een stuk minder hoort. Ze willen de overlast van toerisme aanpakken met een nieuw plan: de horeca moet eerder dicht, vrijgezellenfeesten gaan aan banden en nog veel meer. De Amsterdammer wil meer rust. En daar moet naar geluisterd worden, zegt hoogleraar toerisme Jan van der Borg in podcast de Dag. Hij woont zelf in Venetië, een stad die volgens veel inwoners inmiddels is overgenomen door toeristen. Zó mis moet het allemaal niet gaan in de hoofdstad, vinden veel Amsterdammers. Maar hoe krijg je dat voor elkaar? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

19 december maakt de Nederlandse regering excuses voor het slavernijverleden. Maar hoe en met wie? Daarover laat premier Rutte nog weinig los, ook al zijn de plannen al uitgelekt. De reacties op die plannen zijn niet mis: de verkeerde datum, de verkeerde mensen én er wordt haast gevoeld. Hoe zou dit wel moeten? Mercedes Zandwijken en Machiel Keestra schreven een stuk in de Volkskrant over dat onderwerp en vertellen erover in podcast de Dag. Ze gaan al twaalf jaar om tafel met allerlei mensen om te praten over het slavernijverleden. En in dat praten zit volgens hen de oplossing. En misschien ook wel in de Koning? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Voor de derde keer in drie jaar tijd verdwijnt er een boekenprogramma van de NPO. Na de VPRO-programma's Boeken en Mondo, keert ook Brommer op Zee in het nieuwe jaar niet terug. Wel zal Eus' boekenclub in het voorjaar weer te zien zijn, maar - zo luidt de kritiek in literaire kringen: in dat programma zou entertainment boven verdieping gaan en is er minder ruimte voor inhoud of onbekendere schrijvers. Waarom is het óf-óf en niet én-én?  In podcast De Dag vertellen twee schrijvers, Alma Mathijsen en Hans Maarten van den Brink - die naast schrijver ook oud-hoofdredacteur tv van de VPRO is - over hun liefde voor en het belang van de in hun ogen inhoudelijkere boekenprogramma's. Wat is de kunst van een succesvol boekenprogramma op tv en wat betekent het voor schrijvers om erin op te treden? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het worden de grootste protesten tegen de Chinese overheid genoemd sinds 1989, de protesten van de afgelopen dagen in tientallen steden en bij universiteiten in China tegen de coronamaatregelen. En dat niet alleen: er wordt ook om meer vrijheden geroepen, vrijheid van meningsuiting, democratie, en zelfs het aftreden van president Xi Jinping. De protesten van nu roepen herinneringen op aan het massale studentenprotest in 1989, maar is dat wel terecht? Correspondent Sjoerd den Daas sprak met demonstranten die deze dagen de moed vinden om zich uit te spreken, en ook met een van de protestleiders die dit in 1989 deed. Hij voelt momentum om verandering te forceren, vertelt Sjoerd, maar de vraag is: hoe dan? Protesteren tegen Xi, hoe doe je dat? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Deze maand ging cryptobeurs FTX onderuit. En daarmee ging ook het vertrouwen in cryptomunten onderuit. Wereldwijd is in november 200 miljard dollar aan cryptowaarde verdampt. Wat is er met de cryptomunten aan de hand, en wat blijft er van over? Teunis Brosens is crypto-expert bij ING bank. In de podcast vertelt hij hoe crypto begon, als een mooie technologische innovatie met een ideaal erachter. En hoe in de jaren daarna de munten steeds meer voor iets anders werden ingezet, puur als beleggingsobject.  De markt is nu extreem nerveus, zegt hij, het is wachten of er nog meer mega-verliezen aankomen. Het grootste probleem is volgens hem gebrek aan transparantie en dat er nu geen enkele regulering is. Maar … daar komt verandering in. Reageren? Mail: dedag@radio1.nl

Oekraïne maakt zich op voor de winter. Stroomuitval is aan de orde van de dag en veel mensen vragen zich af hoe ze nog warm kunnen blijven. De Russische raketten blijven maar komen en beschadigen belangrijke infrastructuur overal in het land. Ondertussen verovert het Oekraïense leger steeds meer gebied terug op de Russen. Met de stad Cherson als voorlopig hoogtepunt: de grootste stad die de Russen innamen is weer in Oekraïense handen. Verslaggever Wessel de Jong was de afgelopen weken in het heroverde gebied en vertelt in podcast de Dag over de emoties van de mensen daar. Hij ziet vooral veerkracht in alles wat ze doen. Maar met een zware winter in aantocht en raketten die maar blijven komen wordt die veerkracht flink op de proef gesteld. Reageren? Mail dedag@radio1.nl