De Dag

Donald Trump stond niet op het stembiljet, maar domineerde wel de verkiezingen en hij zegt dat hij komende dinsdag met een belangrijke aankondiging komt. Alles wijst erop dat Trump over twee jaar weer president wil worden en dus waren de Amerikaanse tussentijdse verkiezingen ook een soort referendum over het Trumpisme en een peiling van hoe de Democraten ervoor staan. Het beeld is nu dat de kandidaten die zich aan Trump hebben verbonden het niet goed hebben gedaan. Maar ook dat de positie van de Democraten broos is. De vraag wordt: wie neemt het straks tegen Trump op? Amerika-journalist Laila Frank licht in podcast De Dag drie Democraten uit - opvallende stemmen in een partij die nu nog zwaar leunt op de oude garde en naarstig op zoek lijkt naar een 'nieuwe Obama'.  Laila Frank bespreekt de profielen van 'de man in de hoodie' John Fetterman, die in Pennsylvania een belangrijke Senaatszetel won, van Stacey Abrams - die een belangrijke rol speelt in Georgia, de staat waar de verkiezingen op 6 december over moeten, en van Pete Buttigieg, de man die president Biden als zijn gedroomde opvolger ziet. Maar is Amerika klaar voor een openlijk homoseksuele president?  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het stof over het massaontslag bij twitter is nog niet gaan liggen, of er is alweer nieuws over een volgende grote ontslagronde bij een tech-bedrijf. Ook duizenden medewerkers van Meta, het moederbedrijf van Facebook, krijgen deze week te horen dat er voor hen geen werk meer is. Eerder kondigden Apple, Microsoft en Alphabet al aan dat ze met de bezem door het personeelsbestand gaan en ook bij Netflix, Vimeo, Tesla, Onlyfans en een hele lijst meer, worden mensen ontslagen. Nieuwsuur-huiseconoom Mathijs Bouman vertelt in podcast De dag wat er aan de hand is en wat de gevolgen kunnen zijn voor de economie. En voor wie denkt: deze ontslagrondes zijn het begin van één grote bak ellende...daar kijkt hij anders tegenaan.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De klimaattop in Egypte is voorzichtig bemoedigend begonnen voor Afrikaanse landen. Want voor het eerst staat officieel op de agenda dat rijke landen, als grootste vervuilers, arme landen - die een veel kleinere rol hebben gespeeld bij klimaatverandering -, moeten gaan helpen om schade te vergoeden. Veel Afrikaanse landen stoten weinig uit, maar worden hard geraakt en kunnen de problemen door klimaatverandering niet zelf het hoofd bieden. Meerdere plekken worden daardoor nu al onbewoonbaar. Correspondent Elles van Gelder bezocht in aanloop naar de klimaattop zo'n plek in Somalië, waar het al twee jaar niet heeft geregend. Ze reisde naar een stad die de VN bestempelt als een van dé honger-hotspots van de wereld: Baidoa. In de podcast vertelt ze over de slachtoffers die klimaatverandering daar nu al maakt. En hoe deze plek het voorland kan zijn van zoveel andere plekken op het Afrikaanse continent.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Oud-presidenten Trump en Obama reizen Amerika door om stemmers te mobiliseren. Dinsdag stemmen Amerikanen voor de midterms. Ze kiezen een nieuw congres, waar Democraten nu in de meerderheid zijn. Als dat verschuift naar Republikeinen wordt het voor president Biden moeilijker om plannen door te voeren. De verkiezingscampagne staat nog volop in 't teken van de erfenis van Trump, merkt correspondent Lucas Waagmeester. Hij reisde door zuidelijke staten van Amerika om met Amerikanen te praten over de verkiezingsthema's. Lucas ziet de Democraten worstelen. De Republikeinen doen er alles aan om nu en over 2 jaar de macht naar zich toe te trekken. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De jarenlange geitenpaadjes kunnen niet meer: de enige optie is minder stikstof uitstoten volgens stikstofminister van der Wal. Het kabinet kreeg opnieuw een tik op de vingers van de Raad van State: zij zetten een streep door de zogenoemde bouwvrijstelling. Het is een uitspraak met grote gevolgen. Sarah Bürmann volgt voor de NOS dat almaar dikker wordende stikstofdossier. De bouw vreest voor flinke vertraging en kabinetsambities komen onder druk te staan. Of zorgt die druk er juist voor dat we eindelijk richting de aftiteling van de stikstofsoap gaan? Sarah is er niet optimistisch over. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

'Bibi is terug' en 'Bibi, koning van Israël', zingen aanhangers van Benjamin - Bibi -  Netanyahu, want het ziet ernaar uit dat hij terugkeert als premier van Israël. Zijn Likud-partij is de grote winnaar van de verkiezingen en samen met de ultra rechtse partijen met wie hij wil samenwerken, kan hij rekenen op een meerderheid in het parlement. Twee dingen vallen op aan de Israëlische verkiezingsuitslag: de rentree van deze oude bekende, die nog altijd wordt vervolgd voor corruptie, én de snelle opkomst van extreem-rechtse partijen, met wie hij een verbond heeft gesloten. In deze podcast hoor je correspondent Ties Brock over de vraag waarom Israël - dat voor de vijfde keer in vier jaar tijd naar de stembus ging - kennelijk niet zonder Benjamin Netanyahu kan. En waarom zijn land steeds rechtser wordt. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Sinds Elon Musk aan het roer van twitter staat, zoekt een groep teleurgestelde twitteraars naar een alternatief platform. Mastodon, waar een tweet een toot heet, trekt de meeste aandacht. Wat zijn de voor- en nadelen?  Elon Musk is sinds vorige week 'chief twit' zoals hij dat zelf noemt, de officiële eigenaar van twitter, en hij liet ook direct zien dat hij - en hij alleen - daar de baas is. Op dag één ontsloeg hij de hele bedrijfstop en de dagen daarna verliepen ook tumultueus. Een deel van de twittergemeenschap maakt zich zorgen over de invloed van Musk, zeker nu hij zich steeds vaker politiek laat gelden en controversiële standpunten inneemt. Twitteraars zoeken naar alternatieven en komen massaal uit bij Mastodon. Techjournalist Eva Hofman van De Groene Amsterdammer vertelt in podcast De Dag over wat twittervluchtelingen op dat alternatieve platform aantreffen en hoe het werkt. En Sander van der Waal van onderzoeksinstituut over technologie Waag ziet momentum ontstaan voor een radicaal andere manier van social media-gebruik.  Heeft hij gelijk, of zitten we straks toch weer gewoon allemaal te tweeten ipv te tooten? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Qatar betaalt voetbalfans om positieve berichten te posten op sociale media. 'Micro-influencing' wordt dat genoemd en het is samen met de honderden miljoenen die zijn uitgetrokken voor het 'Macro-influencen' door bijvoorbeeld oud-voetballers als Ronald de Boer en David Beckham onderdeel van een ongekend grote PR-campagne van Qatar. En die campagne lijkt er vooral op gericht om de aandacht af te leiden van de misstanden in het land. NOS-redacteur Brian van der Bol sprak meerdere Oranjefans die op het Qatarese aanbod van gratis vlucht, verblijf en tickets voor de openingswedstrijd zijn ingaan. Hij heeft ook de gedragscode in handen die de fans daarvoor moesten ondertekenen, want voor wat, hoort wat. Brian vertelt erover in de podcast.  Historicus Paul Reef schrijft aan de Radboud Universiteit een proefschrift over protesten bij grote sportevenementen en pogingen van gastlanden om kritiek te smoren. Qatar gaat volgens hem nog weer een stapje verder dat eerder is gezien. En vanuit dat land zelf bezien: met succes. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De misschien wel rijkste rapper ooit, met een geschat vermogen van 1,5 miljard dollar, voorheen bekend als Kanye West maar tegenwoordig luisterend naar de naam Ye, ziet al zijn zakenpartners één voor één vertrekken. Inclusief deze week Adidas, dat kleding en schoenen onder zijn naam verkoopt - en waarover hij op een opgedoken filmpje zegt dat hij van Adidas alles mag zeggen wat hij wil, ook antisemitische uitspraken. Niet dus. En vanwege een reeks aan dat soort uitlatingen trekken bijna alle partijen met wie hij samenwerkt de handen van hem af. Ye is altijd al explosief, grenzeloos en controversieel geweest. Maar nu lijkt hij dus écht te ver gegaan. In deze podcast vertelt Thijs van Ingen over de in zijn ogen zorgwekkende kant waar het opgaat met Ye, die hij zelf voor het gemak nog altijd Kanye noemt. Thijs is liefhebber van zijn muziek, volger van zijn vele uitspattingen en maakte zelfs ooit een college over hem. Maar ook hij worstelt nu hoe hij zich tot de rapper moet verhouden. Kun je nog onbezoedeld van de muziek van deze rapper genieten?  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Een tubetje lijm die plots uit een colbert komt en binnen seconden zitten twee handen vastgeplakt op een talkshowtafel. RTL-presentator Beau van Erven Dorens zat centimeters van een klimaatactivist die niet wilde vertrekken dinsdagavond. Een protestactie die past in een rijtje van acties over de hele wereld, die verder gaan dan we eerder hebben gezien. De tactiek van klimaatactivisten verschuift, vertelt Mathijs Boom. Hij is historicus en onderzoekt aan de Universiteit Utrecht de geschiedenis van milieu-en klimaatwetenschappen. En hij is activist bij Extinction Rebellion. Volgens hem leert de geschiedenis ons dat een radicalere tactiek vaak nodig is voor verandering. Reageren? Mail dedag@radio1.nl