De Dag

Sander van Hoorn presenteert op zaterdagochtend 7 oktober het NOS Radio 1 Journaal als duidelijk wordt dat Hamas-terroristen Israël zijn binnengedrongen. In de uren die volgen realiseert hij zich als oud-correspondent die jarenlang in Israël woonde, dat er iets uitzonderlijks aan de hand is en dat hij zo snel mogelijk die kant op moet om verslag te doen. Inmiddels reist hij er al een week rond en schetst hij met zijn reportages een portret van een land dat fundamenteel is veranderd, maar - zegt hij in deze podcast - tegelijkertijd juist ook helemaal vast blijft zitten in de oude, uitzichtloze, dynamieken. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Presentatie: Elisabeth Steinz Redactie: Lieke Loman

De Hamas-strijders die de grens met de Gazastrook overstaken zijn nog erger dan IS-terroristen. Dat zei de Israelische premier Netanyahu aan de telefoon met de Amerikaanse president Biden. Netanyahu verklaarde de oorlog aan Hamas, nadat zij Israël bestookte en de grens overstaken en mensen vermoordden. Inmiddels is er een regering van nationale eenheid gevormd, nadat Netanyahu eerder in zee ging met extreemrechtse partijen, vanwege de oorlog. En oorlog is voor Benjamin Netanyahu niet nieuw: door de oorlog is hij gevormd. In de jaren '70 kwam zijn broer, Jonathan Netanyahu, om bij operatie Entebbe in Oeganda. Israëlische soldaten bevrijdden burgers die gegijzeld werden door ondermeer Palestijnse terroristen. Het is een keerpunt voor Netanyahu, volgens oud-Israël correspondent Inez Polak. Ze vertelt in podcast de Dag hoe deze gebeurtenis zijn wereldbeeld tekent en de strijd tegen terrorisme zit diep. Wat betekent dat in de oorlog nu tegen Hamas? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Voor het eerst in de oorlog zegt de Israëlische legerleiding dat ze een grondoffensief voorbereiden. Op dag 6 van de oorlog vertellen ze dat ze Gaza via de grond in willen. In voorbereiding daarop zijn het hoogste aantal reservisten ooit opgeroepen. Ook vanuit ons land willen mensen die kant op om te vechten. Correspondent Nasrah Habiballah vertelt in podcast de Dag wat het betekent als je reservist bent voor het Israëlische leger en met welk gevoel Israëliërs gehoor geven aan de oproep. En oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif vertelt meer over het Israëlische leger: het is een buitengewoon sterk leger, mede door die reservisten. Maar een grondoffensief in Gaza is een nachtmerrie voor elke soldaat. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is dag vijf van de oorlog in Israël en er komen steeds meer verhalen naar buiten over wat mensen die daar wonen hebben meegemaakt en nog steeds meemaken. Gisteren hoorde je in de podcast verhalen van Nederlanders die op verschillende plekken in Israël wonen. Vandaag proberen we een beeld te krijgen van wat er in Gaza gebeurt. Proberen, want als vergelding voor de gebeurtenissen van dit weekend, kondigde de Israëlische minister van defensie een 'totale blokkade' van Gaza aan en wordt het gebied aanhoudend gebombardeerd. Wat betekent dat voor de mensen die er wonen, en in hoeverre heeft de wereld nog zicht op wat er in Gaza gebeurt? Daarover hoor je in deze podcast de Nederlands-Palestijnse Dina Zbeidy, en verschillende hulpverleners die nog aan het werk zijn in Gaza, of er zeer recent nog waren en in nauw contact staan met mensen daar. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Redactie: Rosanne Sies Presentatie: Elisabeth Steinz

Het is dag vier van de oorlog in Israël en er komen steeds meer verhalen naar buiten over wat mensen die daar wonen hebben meegemaakt en nog steeds meemaken. In deze podcast vertellen Nederlanders die op verschillende plekken in Israël wonen over hoe het hen vergaat en hoe zij zich voorbereiden op mogelijk meer geweld dat komen gaat. Angst en onzekerheid overheersen. In de podcast van morgen laten we de verhalen van mensen uit de Gazastrook horen - voor zover dat mogelijk is, want het gebied is zoals bekend helemaal afgesloten. In Israël zelf zit de angst voor verdere escalatie en een mogelijke inmenging van Hezbollah in de strijd er goed in, vertelt correspondent Nasrah Habiballah in deze aflevering. Iedereen is opgeroepen water en voedsel voor zeker 72 uur in te slaan en mensen zijn in toenemende mate bezig zich voor te bereiden op een grootschalige oorlog. Reageren? Mail dedag@radio1.nl Redactie: Lieke Loman Presentatie: Elisabeth Steinz

7/10 wordt al wel de Israëlische 9/11 genoemd: de dag dat een golf van terreur en geweld alles veranderde. En het is nog niet voorbij: Hamas houdt naar eigen zeggen ruim 130 gijzelaars vast, op verschillende plaatsen wordt nog gevochten, Israëlische troepen lijken een grondoffensief in Gaza voor te bereiden en aan de noordgrens van Israël zijn grote zorgen over betrokkenheid van Hezbollah vanuit Libanon.  In deze podcast een profielschets van Hamas, de terreurorganisatie die verantwoordelijk is voor deze aanval. Arabist Leo Kwarten sprak twee jaar geleden met een van de hoogste leiders van Hamas, en vertelt hoe de organisatie onder invloed van hardliners de afgelopen jaren extremer is geworden. Wat heeft Hamas voor ogen en welke prijs zijn ze bereid ervoor te betalen? Vanuit Libanon vertelt correspondent Daisy Mohr over de banden van Hamas met Hezbollah, dat dit weekend steun aan Hamas betuigde door vanuit het zuiden van Libanon mortiergranaten af te schieten op Israël. Hamas met Hezbollah delen eenzelfde kijk op Israël en zijn de afgelopen jaren steeds dichter naar elkaar toe gegroeid. Beiden genieten ze ook de steun van Iran. Hoe ver strekt die steun? En hoe groot is uiteindelijk de slagkracht van Hamas en Hezbollah? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Jarenlang was het een taboe en ook nu lijkt demissionair premier Rutte er nog niet erg warm voor te lopen: een verdere uitbreiding van de Europese Unie. Lange tijd zat de deur op slot en kregen landen die er ook bij wilden, te horen dat ze dat voorlopig uit hun hoofd konden zetten. Inmiddels waait er een heel andere wind en gaat de discussie op de EU-top in Granada deze dagen nauwelijks meer om de vraag óf er landen bij komen, maar ligt de focus op welk land, wanneer, en op welke hervormingen er nodig zijn om dat als Unie te kunnen dragen. Maar een nieuwe groeigolf lijkt zich dus aan te dienen, met mogelijk grote gevolgen. In deze podcast vertelt Wouter Zweers, expert bij Instituut Clingendael over EU-uitbreidingsbeleid, over de geschiedenis van groei die de Europese Unie sinds de oprichting kenmerkt. Samen sterk staan, is het uitgangspunt, maar maakt uitbreiding de Unie wel sterker? Reageren? dedag@radio1.nl

De laatste verhoren van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening zijn vandaag. Vijf weken lang zijn betrokkenen gehoord over hoe Nederland de afgelopen 30 jaar mensen tot fraudeur bestempelde, ze aanpakte en hoe het uiteindelijk tot het schandaal met de kinderopvangtoeslagen kon leiden. Journalist Gijs Herderschee schreef tientallen jaren over sociale zekerheid voor de Volkskrant, is inmiddels met pensioen en werd zelf opgeroepen voor een verhoor. Hij blikt terug op de afgelopen weken en licht een paar opmerkelijke uitspraken uit. En wat opviel: alles ging mis. De wet tegen fraude klopte niet, controles waren onmogelijk, er werd keer op keer gewaarschuwd, maar de politiek reageerde niet. Met tragische gevolgen. Bij de start van de parlementaire enquête maakten we een aflevering over de geschiedenis van fraudebeleid in Nederland. Die aflevering vind je hier (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-dag/95430/1410-de-overheid-vs-fraude-en-burgers). Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Van discussie in de Amerikaanse politiek over de steun aan Oekraïne tot de Poolse premier die geen nieuwe wapens meer wil leveren en een pro-Russische partij die verkiezingen won in Slowakije. Oekraïne is onvoorwaardelijke steun toegezegd, toen Russische tanks de straten binnenreden. Maar hoe onvoorwaardelijk is die steun nu de oorlog voortduurt, de wapenvoorraden van bondgenoten slinken en de discussie toeneemt. De eerste barstjes in de steun ontstaan volgens Oost-Europadeskundige aan instituut Clingendael Tony van der Togt. Hij vertelt in podcast de Dag waar de discussie in Amerika om draait en hoe belangrijk de steun van de Amerikanen is. En wat betekent dat voor Oekraïne? President Zelensky vloog de hele wereld rond, om wapens en geld los te peuteren. Wat kan hij nog doen om de kritiek voor te zijn en steun te behouden. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Wopke Hoekstra toonde zich - in vijf talen - hoffelijk, begripvol, welwillend en vol ambitieuze klimaatplannen tijdens zijn 'klimaatexamen' voor het Europees parlement, gisteravond. De strenge 'Dr. No' zoals hij in Europa vaak genoemd is, was in geen velden of wegen te bekennen, en in het formuleren van zijn klimaatambities klonk hij een stuk groener dan we hem in Nederland over dit onderwerp hebben leren kennen. De 'Transformer', wordt hij al gekscherend genoemd, zeker gezien zijn verleden bij Shell, McKinsey en zijn toon en rol in het Nederlandse stikstofdebat. In deze podcast aan oud-verslaggever in Den Haag en tegenwoordig Europa-correspondent Ardy Stemerding de vraag: is de Europese Wopke Hoekstra een andere Hoekstra dan de Haagse - en wie is dan de échte? Reageren? Mail dedag@radio1.nl