Focus

Stress lijkt een paradox van de moderne tijd: we leven veiliger en welvarender dan ooit, maar kampen massaal met vermoeidheid, angst en lichamelijke klachten. Hoe is dat mogelijk? Die vraag leggen we neer bij Stephan Claes, hoogleraar psychiatrie en psychiater aan de KU Leuven. Hij schreef het boek De Gestreste Samenleving - waarom we alles hebben en toch ziek worden (https://www.upckuleuven.be/nl/nieuws/stephan-claes-over-de-gestreste-samenleving). Stephan deelt inzichten over hoe onze moderne maatschappij bijdraagt aan deze collectieve spanning. We hebben meer vrijheid dan ooit, maar is dat ook onze valkuil? Lopen we, door onze grenzeloze wereld, tegen onze eigen grenzen aan? En wat is de rol van social media? Ook biedt hij handvaten om te voorkomen dat we massaal opbranden. Zo moeten we beter naar ons eigen lichaam luisteren, en beseffen waar onze grenzen liggen.   🎙️ Aflevering 1 gemist? Luister deze terug op Spotify (https://open.spotify.com/episode/1r7jzPAkdzYxvLoIB29LGA?si=037ab8a2e5a440d4), Apple Podcasts (https://podcasts.apple.com/nl/podcast/de-prikkelpandemie-1-hebben-we-meer-stress-dan-vroeger/id791101885?i=1000677641911) of de NPO Radio 1 website (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/116241/1-de-prikkelpandemie-1-hebben-we-meer-stress-dan-vroeger-s11) Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door: Host: Lara Billie Rense Redactie & verslaggeving: Ruben Rosen Jacobson  Techniek: Sander Nieuwenhuijsen Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

Steeds meer mensen kampen met stress en burn-outs. Is dit een modern probleem, of worstelden onze voorouders hier ook al mee? Verslaggever Ruben Rosen Jacobson duikt in deze vragen en ontdekt onderweg verrassend veel over zijn eigen stressgewoonten. Hij ondergaat een stress-test bij hersenonderzoeker Erno Hermans (https://cognitiveaffectiveneurosciencelab.nl/erno_hermans.html) (Radboud Universiteit), die uitlegt hoe ons stressmechanisme ons hielp overleven, maar in ons moderne leven zijn doel wel eens voorbij schiet.
 Archeoloog Sarah Schrader (https://www.universiteitleiden.nl/en/staffmembers/sarah-schrader#tab-1) (Universiteit Leiden) vergelijkt onze stress met die van traditionele stammenn. Neurobioloog Brankele Frank (https://www.vn.nl/auteur/brankele-frank) laat zien hoe burn-outs de mens al duizenden jaren treffen... maar de laatste decennia toch een groter probleem  Meer weten? 📕 Het boek van Brankele Frank: ‘Over de kop - Wat er in je hoofd en lichaam gebeurt bij een burn-out en hoe je er weer van afkomt (https://updates.dasmag.nl/ken-je-die-van-de-neurobioloog-met-een-burnout-die-daar-een-boek-over-ging-schrijven-3244ee6078a1)’ 📺 Burn-out groeiend probleem onder jonge werknemers (https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2032376-burn-out-groeiend-probleem-onder-jonge-werknemers) (NOS/NTR) 🔈 The Mental Health Doctor: “Sitting Is Increasing Your Anxiety! (https://open.spotify.com/episode/18jckJmDzU4zx8G230AXVp?si=5d3ee8c4e53147a2)” (Diary of a CEO) Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door: Host: Lara Billie Rense Redactie & verslaggeving: Ruben Rosen Jacobson  Techniek: Sander Nieuwenhuijsen Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

De aardappel heeft de laatste jaren een slechte reputatie gekregen en wordt vaak gezien als een dikmaker. Volgens afweerspecialist Paul de Vos (https://umcgresearch.org/w/p-de-vos) (UMCG) is dat onterecht, vooral als je de aardappel op de juiste manier bereidt en eet. Uit jarenlang fundamenteel wetenschappelijk onderzoek naar zetmeel in aardappels is een eenvoudige maar effectieve toepassing voortgekomen die je gezondheid kan ondersteunen. Normaal gesproken wordt het zetmeel in aardappels in je lichaam omgezet in simpele suikers die snel worden opgenomen en energie leveren. Maar als je een gekookte aardappel eerst laat afkoelen en daarna een nacht in de koelkast zet, verandert het zetmeel. Er ontstaan dan kristallen met ‘resistent zetmeel’. Dit zetmeel wordt niet direct opgenomen in je dunne darm, maar bereikt de dikke darm, waar het dient als voedsel voor gezonde darmbacteriën. De bacteriën zetten dit resistente zetmeel om in korte vetzuren die je afweersysteem versterken en mogelijk zelfs je mentale gezondheid kunnen verbeteren. Omdat het afkoelen van de aardappel de suikers omzet in vezels, neemt je lichaam minder calorieën op. Dit kan, gecombineerd met voldoende beweging, helpen bij gewichtsverlies. In het FIBERS-project onderzoekt hoogleraar immuno-endocrinologie Paul de Vos van het UMCG samen met Avebe en CarbExplore Research de effecten van resistent zetmeel en hoe we dit kunnen toevoegen aan voedingsmiddelen om zo onze gezondheid te bevorderen. Luister ook Podcast Focus: * Wij zijn onze darmen #1 – Vrienden door dikke en dunne (https://podcast.npo.nl/file/focus-wetenschap/92838/wij-zijn-onze-darmen-1-vrienden-door-dikke-en-dunne.mp3?awCollectionid=feed-101-focus-wetenschap&awEpisodeid=feed-101-focus-wetenschap_episode-92838-WO_NTR_20068875) * Wij zijn onze darmen #2 – Het tweede brein (https://podcast.npo.nl/file/focus-wetenschap/93226/wij-zijn-onze-darmen-2-het-tweede-brein.mp3?awCollectionid=feed-101-focus-wetenschap&awEpisodeid=feed-101-focus-wetenschap_episode-93226-WO_NTR_20069634) * Wij zijn onze darmen #3 – Potjes of pannen; een pre- en probiotisch dieet (https://podcast.npo.nl/file/focus-wetenschap/93486/wij-zijn-onze-darmen-3-potjes-of-pannen-een-pre-en-probiotisch-dieet.mp3?awCollectionid=feed-101-focus-wetenschap&awEpisodeid=feed-101-focus-wetenschap_episode-93486-WO_NTR_20070621) * Wij zijn onze darmen #4 – Eten tegen depressie? (https://podcast.npo.nl/file/focus-wetenschap/93758/wij-zijn-onze-darmen-4-eten-tegen-depressie.mp3?awCollectionid=feed-101-focus-wetenschap&awEpisodeid=feed-101-focus-wetenschap_episode-93758-WO_NTR_20071246) Lees verder: Subsidie voor Avebe en UMCG voor project Fibers (https://www.vnci.nl/nieuws/nieuwsbericht/subsidie-voor-avebe-en-umcg-voor-project-fibers) Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Host: Lara Billie Rense Redactie & verslaggeving: Sander Nieuwenhuijsen  Techniek: Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

Nederland is hét aardappelland, met veel kennis in huis en pootaardappelen die de hele wereld over gaan en zo indirect miljarden mensen voeden. Verslaggever Sander Nieuwenhuijsen vervolgt zijn toch langs telers en wetenschappers en gaat op zoek naar de aardappel van de toekomst. Een ras dat lekker smaakt, makkelijk te verbouwen en verwerken is én weerstand weet te bieden tegen de hardnekkige aardappelziekte Phytophthora. We horen Paul en Sandra Cryns op hun akkerbouwbedrijf in Swifterbant en onderzoeker plantveredeling Jack Vossen (https://www.wur.nl/nl/personen/jack-vossen.htm) en onderzoeker gewasgezondheid Geert Kessel (https://www.wur.nl/nl/personen/geert-jan-kessel.htm) van de Wageningen University & Research. Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Host: Lara Billie Rense Redactie & verslaggeving: Sander Nieuwenhuijsen  Techniek: Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief  (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

De aardappel wordt bedreigd en daarom wordt jouw frietje in de snackbar steeds duurder. Klimaatverandering, weersextremen, insecten en virussen.. de aardappelplant heeft het zwaar. Maar de grootste boosdoener is Phytophthora infestans, veroorzaker van de gevreesde aardappelziekte. Een ziekteverwekker die zich gedraagt als schimmel (maar dat niet is) en oogsten kan laten mislukken. Verslagever Sander Nieuwenhuijsen onderzoekt hoe aardappelboeren en wetenschappers de strijd aangaan, zodat hij zijn geliefde patat niet hoeft te missen. Hij gaat langs bij Paul en Sandra Cryns op hun akkerbouwbedrijf in Swifterbant en spreekt onderzoeker plantveredeling Jack Vossen (https://www.wur.nl/nl/personen/jack-vossen.htm) en onderzoeker gewasgezondheid Geert Kessel (https://www.wur.nl/nl/personen/geert-jan-kessel.htm) op de Wageningen University & Research. Meer weten? 📺 Focus - Wijn onder druk (https://ntr.nl/Focus/287/detail/Wijn-onder-druk/VPWON_1353484) 📺 Focus – Menselijke mest (https://ntr.nl/Focus/287/detail/Menselijke-mest/VPWON_1353486) 📺 Let op: friet mogelijk duurder door 'verzopen' akkers (https://www.youtube.com/watch?v=lhJ4_exItbk) (WNL)  🔈Dit is waarom jouw frietjes veel duurder worden (https://www.nporadio1.nl/podcasts/goed-werk/109758/dit-is-waarom-jouw-frietjes-veel-duurder-worden-24-juni-2024) (EO) Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Host: Lara Billie Rense Redactie & verslaggeving: Sander Nieuwenhuijsen  Techniek: Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

In deze speciale live-opname vanaf het Betweter Festival van de Universiteit Utrecht duiken we in de complexe wereld van chronische pijn en de rol van communicatie daarin. Communicatiewetenschapper Baukje Stinesen van de Hogeschool Utrecht deelt haar inzichten over hoe patiënten, behandelaars en omstanders praten over pijn. Waarom is het zo moeilijk om chronische pijn in woorden te vatten? En kan betere communicatie de pijnervaring veranderen? Je hoort ook de ervaringen van ervaringsdeskundige Koert Hommel, die tevens werkt voor de Landelijke Pijn Organisatie (LPO). Deze aflevering van Podcast Focus werd opgenomen tijdens het Betweter Festival van de Universiteit Utrecht, live vanuit Tivoli Vredenburg. * Baukje Stinesen publiceerde samen met anderen een artikel over haar onderzoek (https://ejhc.org/article/view/3676/2988) in het European Journal of Health Communication. Presentatie: Lara Billie Rense Redactie en montage: Stijn Goossens Verslaggevers: Ruben Rosen Jacobson en Sander Nieuwenhuijsen Met dank aan: Tessa de Vries en Erwin Maas (Universiteit Utrecht)

Lowlands Science is een terugkerend onderdeel op het grootschalige festival in Biddinghuizen. Wetenschappers van universiteiten, HBO-instellingen en onderzoeksinstituten grijpen de kans aan om te vertellen over hun onderzoek én data te verzamelen onder de 65.000 potentiële proefpersonen. Verslaggevers Tess en Sander mengen zich onder de festivalbezoekers en dragen ook hun steentje bij.  * In een glazen cabine onder de druk van publiek en opzwepende muziek probeert Tess een puzzel op te lossen. Socioloog Thijs Bol (https://www.uva.nl/profiel/b/o/t.bol/t.bol.html) van de Universiteit van Amsterdam onderzoekt op deze manier de invloed van prestatiedruk en hoopt meer te weten te komen over hoe jongeren kijken naar de maakbaarheid van hun eigen succes. * In Holland’s Next Embryo Model (https://www.nemokennislink.nl/publicaties/hollands-next-embryo-model/)worden op de catwalk verschillende embryo-modellen gepresenteerd die onderzoekers gebruiken om vroege levensontwikkeling te bestuderen. Aan de publieksjury de taak om te hun mening te geven over de ethische vragen die deze modellen oproepen. Een maatschappelijke discussie in klein, waarbij de argumenten en overwegingen van de festivalgangers input kunnen zijn voor beleidsmakers en de politiek. * Taalwetenschapper Martijn Wieling (https://www.martijnwieling.nl/) van de Rijksuniversiteit Groningen is benieuwd wie op basis van spraak beter kan herkennen uit welk deel van het land iemand komt: de mens of een AI-systeem? Door te luisteren naar andere bezoekers moeten deelnemers aan het onderzoek beoordelen waar ze denken dat iemand vandaan komt. Ook wordt er nieuwe spraakdata verzameld door zinnen in te spreken met karakteristieke klanken. Zo kunnen spraaktechnologieën, zoals automatische spraakherkenning of tekst-naar-spraaksystemen, uiteindelijk verbeterd worden.  Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Redactie: Stijn Goossens Verslaggeving & techniek: Tess de Bruijn, Sander Nieuwenhuijsen Eindredactie: Sander Nieuwenhuijsen, Gerda Bosman   Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl)   Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

Lichtvlekje, geel kijkgaatje of spits elfje. Je verzint het niet, de poëtische namen van sommige insecten. Toch zitten ze misschien ook in jouw tuin. Hoe kan het eigenlijk worden, als je alles doet en laat om je tuin om te toveren tot een verwilderde en diervriendelijke groene oase? We gaan op zoek naar het kleinste leven in een paradijselijke tuin in Oosterbeek.    Onze tuinen samen vormen het grootste natuurgebied van Nederland: Nationaal Park Alle Tuinen! Hoe staat het met de soortenrijkdom in onze eigen achtertuinen? En wat kunnen we zelf doen om de biodiversiteit te vergroten?    Lukt het om 5.000 verschillende soorten wilde planten en dieren te tellen in de maand juli? In samenwerking met het Kadaster en de gratis app ObsIdentify  van Waarneming.nl gaan we deze uitdaging aan met een BioBlitz, een officiële telling. Je vindt de BioBlitz hier (https://waarneming.nl/bioblitz/categories/nationaal-park-alle-tuinen-2024/).    De documentaire My Garden of a Thousand Bees is op woensdag 7 augustus, 20.35 uur te zien op NPO 2 en daarna een week lang op NPO Start, en 9 maanden op NPO Plus (https://npo.nl/start/serie/my-garden-of-a-thousand-bees).     Lees meer op go.ntr.nl/iederetuintelt (http://go.ntr.nl/iederetuintelt)    Verslaggeving en redactie: Erik den Boer, Omar Diab en Marloes van de Wakker. Host: Lara Billie Rense. Techniek: Stijn Goossens en Rick Uilenbroek. Eindredactie: Sander van Nieuwenhuijsen en Gerda Bosman    📱Ga naar onze Instagram (https://www.instagram.com/ntrwetenschap/) of Tiktok (https://www.tiktok.com/@ntrwetenschap) voor video’s van deze podcast en ander wetenschapsnieuws.    Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl)       Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20) op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief

Niet iedereen heeft een tuin, maar dat is geen excuus om niets voor de natuur te betekenen. Een balkon is natuurlijk een stuk kleiner en je kan er geen tegels wippen, maar kansloos ben je zeker niet. Het meest minuscule balkon kan juist boordevol leven zitten. Ook geen balkon? Dan kun je altijd nog guerrilla tuinieren in de openbare ruimte.    Onze tuinen (en balkons dus) samen vormen het grootste natuurgebied van Nederland: Nationaal Park Alle Tuinen! Hoe staat het met de soortenrijkdom in onze eigen achtertuinen? En wat kunnen we zelf doen om de biodiversiteit te vergroten?    Lukt het om 5.000 verschillende soorten wilde planten en dieren te tellen in de maand juli? In samenwerking met het Kadaster en de gratis app ObsIdentify  van Waarneming.nl gaan we deze uitdaging aan met een BioBlitz, een officiële telling. Je vindt de BioBlitz hier.  (https://waarneming.nl/bioblitz/categories/nationaal-park-alle-tuinen-2024/)   De documentaire My Garden of a Thousand Bees is op woensdag 7 augustus, 20.35 uur te zien op NPO 2 en daarna een week lang op NPO Start, en 9 maanden op NPO Plus (https://npo.nl/start/serie/my-garden-of-a-thousand-bees).     Lees meer op go.ntr.nl/iederetuintelt  (https://podcast.npo.nl/admin/feed/101/feeditem/go.ntr.nl/iederetuintelt)   Verslaggeving en redactie: Erik den Boer, Omar Diab en Marloes van de Wakker. Host: Lara Billie Rense. Techniek: Stijn Goossens en Rick Uilenbroek. Eindredactie: Sander van Nieuwenhuijsen en Gerda Bosman    📱Ga naar onze Instagram (https://www.instagram.com/ntrwetenschap/) of Tiktok (https://www.tiktok.com/@ntrwetenschap) voor video’s van deze podcast en ander wetenschapsnieuws.  Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl)       Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20) op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief

Wetenschappers klimmen steeds vaker op de barricaden. Ze organiseerden woonprotesten, stonden in toga op de A12, en bezetten universiteitsgebouwen uit protest tegen banden met fossiele industrie en met Israëlische universiteiten. Ze spraken zich uit over het vaccinatiebeleid en mengden zich in debatten over migratie en stikstof. Is wetenschapsactivisme een noodzakelijke reactie op onrecht, desinformatie, en de politisering van wetenschappelijke kennis? Of ondermijnt het de autoriteit van de wetenschap? Met vier wetenschappers die zich uitspreken over urgente kwesties - van klimaat en ecologie tot mensenrechten en gezondheid - ontleden we het fenomeen wetenschapsactivisme tot op het bot. Op zondagavond 21 juli ging Lara Billie Rense live op NPO Radio 1 (https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/npo-radio-1-special/9bd0c490-410a-4c01-ad9e-0332dd799ed8/2024-07-21-npo-radio-1-extra) in gesprek met: * Efraïm Hart, arts en adviseur medische opleidingen bij het OLVG, is politiek actief voor de ChristenUnie en promoveert op ‘zorgactivisme’ aan de Vrije Universiteit Amsterdam; * Yolande Jansen, universitair hoofddocent Sociale en Politieke Filosofie aan de Universiteit van Amsterdam, betrokken bij Scientist Rebellion en Dutch Scholars for Palestine; * Erik van Sebille, hoogleraar oceanografie en public engagement aan de Universiteit Utrecht, werkt aan een methode om de verantwoordelijken voor plasticvervuiling op te sporen; * Martijn Duineveld, universitair hoofddocent culturele geografie aan de universiteit van Wageningen, betrokken bij Scientists4Future en mede-oprichter van het onderzoeksplatform Climate Obstruction NL. Links naar besproken onderwerpen: * Boek: Merchants of Doubt, Naomi Oreskes (https://www.bloomsbury.com/us/merchants-of-doubt-9781608193943/) * Boek: Parasiet der kwetsbaren, Wanda de Kanter (https://uitgeverijpluim.nl/parasiet-der-kwetsbaren) * Boeken van schrijver: Ilan Pappe (https://www.simonandschuster.com/authors/Ilan-Pappe/167493452) * Netwerk Climate Obstruction NL (https://www.climateobstruction.nl/nl/nederlands-netwerk-voor-onderzoek-naar-klimaatobstructie/) Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door: Host: Lara Billie Rense Redactie: Corlijn de Groot, Marieke Drost Techniek: Matthijs Lukassen, Stijn Goossens, Gerda Bosman Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)