Focus

Bestaat er leven buiten onze planeet? Het is een terugkerende vraag bij het kampvuur of in het café: Zijn er ergens in het melkwegstelsel wezens die net zo hard naar ons zoeken als wij naar hen? In het café, boeken en films  blijven antwoorden meestal ergens steken tussen hoop en vrees, maar in deze aflevering van Atlas, met planeetonderzoeker Bert Vermeersen, komen we dichtbij bewijs.

Na de oceanen is ook de ruimte niet langer veilig voor menselijk afval. Oude raketonderdelen en vooral afgedankte, kapotte satellieten zwerven met een gigantische snelheid rond onze aarde. Dat levert niet alleen een boel rommel op, maar ook gevaar. Een botsing met ruimtepuin kan actieve satellieten beschadigen, of zelfs uitschakelen. Ruimteafval, een kosmische ramp in wording of een oplosbaar probleem?

Heel veel signalen vanuit de ruimte kunnen we op aarde opvangen. Maar welke boodschappen slingeren we zelf eigenlijk de ruimte in? Door te kijken naar wat er vanuit de ruimte op te vangen is van de aarde, maken planeetonderzoeker Daphne Stam en sterrenkundige Willeke Mulder een vingerafdruk van het leven op aarde. Ook horen we waar de mysterieuze peryton straling vandaan komt… Heb je vragen of wil je reageren op de aflevering? Mail dan naar: atlaspodcast@ntr.nl Presentatie: Petra Grijzen. Redactie & montage: Edda Heinsman. Techniek & eindmontage: Steven Smit. Eindredactie: Gerda Bosman

Hoe ver staan de sterren van ons vandaan? En hoe klein is de aarde in de duizelingwekkende grootte van de Melkweg? In deze aflevering praat Mirthe van der Drift met emeritus hoogleraar sterrenkunde Ed van den Heuvel over ons planetenstelsel en de sterren hier ver vandaan. Ook hoor je Hens Zimmerman met de snelheid van het licht langs alle planeten reizen.

Geloof jij in je horoscoop? Al zolang er mensen zijn, kijken we naar de sterren. Sommigen halen betekenis uit hun standen, en weer anderen dromen ervan zich tussen het sterrenstof te begeven. In de nieuwe serie van Atlas kijken we omhoog en nemen we een duik in ons grote universum. Wat weten we eigenlijk van het heelal? Hoe zijn we daar achter gekomen? En: welk mysterie hopen we binnenkort te ontrafelen? De eerste aflevering beginnen we in de middeleeuwen. We kijken naar het levensbelang van astrologie, en komen erachter welke Romein er een hekel had aan klokkijken.

Als jij internet gebruikt, wordt er data over jou verzameld door tech-bedrijven. Dat weten we intussen wel. Waar die data heen gaan of wat er mee gebeurt, weten we vaak niet. Wat moet je doen om je geheimen niet met de grote tech-bedrijven te delen? Hoe verspreid je zo min mogelijk data over jezelf? Moet je dan digitaal geheelonthouder worden? Hoe doe je dat in een digitaal tijdperk? En wat doet het met je?   Verslaggever Rick Uilenbroek spreekt met wetenschappers Ina Koning en Stefan van der Stigchel en ging zelf een week lang offline.   Presentatie: Petra Grijzen, redactie en montage: Rick Uilenbroek, eindredactie: Gerda Bosman

Hoeveel neanderthaler DNA heb jij? Waar komen je voorouders vandaan? En heb je kans om een ziekte als alzheimer te ontwikkelen? Dit valt allemaal af te lezen uit jouw DNA. Welke geheimen liggen er nog meer in onze lichamelijke data verscholen? En willen we die geheimen wel weten? Daar spreekt Petra Grijzen over met ethicus Eline Bunnik. Ze is universitair hoofddocent aan het Erasmus MC en ze zit in verschillende commissies waarbij ze adviseert over ethische dilemma’s.  Heb je vragen of wil je reageren op de aflevering? Mail dan naar: atlaspodcast@ntr.nl Presentatie: Petra Grijzen, redactie & techniek: Josta Bosma, montage: Steven Smit, eindredactie: Gerda Bosman

'Locatie onder observatie.' Deze dreigende sticker trof Nadia Bouras aan op de deur van haar huis. Een intimiderende actie van het anti-linkse platform Vizier op Links.   In deze aflevering hebben we het over doxing; een handeling waarbij identificerende informatie over iemand online wordt onthuld, zoals zijn of haar echte naam, woonadres, telefoonnummer of andere persoonlijke informatie. Doxing is een groeiend probleem, maar strafbaar is het niet.. Hoe dat zit, dat hoor je van Anna Berlee, hoogleraar Gegevensbescherming en Privacyrecht aan de Open Universiteit, Ot van Daalen, oud-directeur van Bits of Freedom en werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam en Nadia Bouras, historicus aan de Universiteit Leiden. Presentatie: Petra Grijzen, redactie, montage & techniek: Steven Smit, eindredactie: Gerda Bosman

Weet jij hoeveel datastukjes er van jou op het internet slingeren? En hoe groot jouw dataspoor is? Onze echte wereld raakt steeds meer verweven met de digitale wereld. Dit betekent dat er steeds meer data over ons wordt verzameld en dat wij zelf ook meer en meer data prijsgeven.  Wat zijn de gevaren van onze datahonger? Daarover gaat Petra Grijzen in gesprek met computerwetenschapper Bernard van Gastel. Heb je vragen of wil je reageren op de aflevering? Mail dan naar: atlaspodcast@ntr.nl Presentatie: Petra Grijzen, redactie, montage & techniek: Josta Bosma, eindredactie: Gerda Bosman

Heb je een smartphone? Dan maak je vast ook gebruik van alle handige toepassingen die de apps daarop bieden. Denk aan Siri, Google Maps en playlists afgestemd op jouw muzieksmaak. Jouw data leren die apps beter te werken. In deze aflevering van Atlas bekijken we wat data ons allemaal oplevert. Van afgestemde advertenties tot anti-spieksoftware.  Verslaggever Rick Uilenbroek spreekt met Sander Flight, Gerard Ritsema van Eck en Mona de Boer over slimme camera’s, data in de publieke ruimte en artificiële intelligentie.   Heb je vragen of wil je reageren op de aflevering? Mail dan naar: atlaspodcast@ntr.nl Presentatie: Petra Grijzen, Redactie en montage: Rick Uilenbroek Redactie en techniek: Josta Bosma, Eindredactie: Gerda Bosman