De Jortcast

Het mag wel een paar miljard minder De afgelopen jaren is er door het kabinet met geld gesmeten, een klimaatfonds hier, een stikstof fonds daar, nog wat hulp bij corona en natuurlijk moeten we het innovatiefonds niet vergeten. Maar het gratis geld schijnt nu toch echt op te zijn met de stijgende rente en de berekeningen van de deze week verschenen Studiegroep Begrotingsruimte zijn niet mals. Als we zo doorgaan bouwen we een enorme schuldenlast voor de volgende generatie op. Prima, dan zijn we er toch niet meer?! Of moeten we toch eens luisteren naar die economen die tegenwoordig vrij eensgezind zijn. Wonderbaarlijk, en dat in tijden dat het politieke speelveld dat juist niet is en bijna uit de voegen barst door de polarisatie. Help, prof. dr. Bas Jacobs, hoogleraar Overheidsfinanciën, hoe pakken we dit aan?  Geniaal of gek? De biografie van Elon Musk (geschreven door Walter Isaacson) laat een man zien die een uniek succes is, en tegelijkertijd kampt met trauma’s en asperger. Musk is niet het enige genie met een steekje los. Steve Jobs en Bill Gates hebben ook autisme. Winston Churchill en Abraham Lincoln kampten met depressies. En Bart Chabot en Pierre Wind zijn notoire ADHD’ers. Zijn zij ondanks of dankzij zijn psychische aandoening succesvol? Psychiater prof. dr. Jim van Os beschouwt geestesziekten liever als ‘mentale variatie’, die je heel goed in je voordeel kan gebruiken.  De schadelijke werking van licht Bepaalde moleculen vallen uit elkaar als ze botsen met licht. Dit kan gebruikt worden om water te zuiveren, maar het kan er ook voor zorgen dat voedingsstoffen afgebroken worden of dat kunstwerken vervagen. Jonge dokter dr. Iris Groeneveld onderzocht hoe deze fotodegradatie precies werkt. Want als we niet weten hoe het werkt, kunnen we kunst nooit beschermen tegen lichtschade.  Een oplossing tegen het woningtekort: Krotbelasting  De Belgen proberen leegstand tegen te gaan met zogenaamde ‘Krotbelasting’, een belasting op leegstaande panden. Nederland kent een vergelijkbare verordening in 16 gemeenten. Wat Sandra Beckerman (#2 op de SP-lijst) betreft zou dit landelijk ingevoerd moeten worden. Hoe flink hoog moet die belasting eigenlijk zijn voor de vaak flamboyante huisjesmelkers en wie gaat dat allemaal controleren of de gordijnen te lang dicht blijven?

In de nazit met prof. dr. Ronald Kroeze en dr. Ini Vanwesenbeeck kon Jort het toch niet laten om die geschiedenis van de corruptie toch nog eens goed onder de lope te nemen. Waarom doen Singapore en Denemarken het zo goed? En wat hebben Trump en Omtzigt gemeen?

Hoeveel geld verdient Jort met die TikTokfilmpjes? En waarom staan we opeens allemaal in dezelfde rij bij die koekjesbakker of parfumwinkel die je op social media ‘toevallig’ voorbij zag komen? Hoe werkt dat, die sluikreclame en dat ge-influence op social media? En hoe invloedrijk is dat Chinese social media bedrijf waar de Tweede Kamer zich afgelopen week over heeft laten bijpraten? Dr. Ini vanWesenbeeck is communicatiewetenschapper en praat je bij.

We zitten midden in de parlementaire enquête over Fraude-aanpak en wat we nu opnieuw horen is dat onze fraude-aanpak verre van goed is. Maar toch staan we hoog op de lijst van de corruptie-index. Klopt dat dan wel? En waarom staat Denemarken elk jaar bovenaan in die lijstjes? Hoe gaat het met Oekraïne en hun strijd tegen omkoping nu de minister van Defensie is ontslagen? Prof. dr. Ronald Kroeze, verbonden aan de Radboud Universiteit doet hier al jaren historisch onderzoek naar en legt uit.

Hoe corrupt is Nederland?  Hebben we net een week achter de rug van een parlementaire enquête over Fraude-aanpak en wat we nu opnieuw hebben gehoord is dat onze fraude-aanpak verre van goed is. Maar toch staan we hoog op de lijst van de corruptie-index. Klopt dat dan wel? En waarom staat Denemarken altijd bovenaan? Hoe gaat het met Oekraïne en hun strijd tegen omkoping nu de minister van Defensie is ontslagen? Prof. dr. Ronald Kroeze, verbonden aan de Radboud Universiteit doet hier al jaren historisch onderzoek naar en legt uit.  Zwarte gaten, je ziet ze nauwelijks, maar ze zijn er wel Je kunt je heel klein voelen als je leest over de laatste wetenschappelijke publicaties over ons universum en de mysterieuze zwarte gaten. Onze jonge dr. van dienst, Lieke van Son gaat ons uitleggen dat die zwarte gaten helemaal niet zo uitzonderlijk zijn, maar dat je ze als een soort chemisch fabriekje moet beschouwen. Zonder een zwart gat is er echt niets. En als ze op elkaar botsen, kun je dat zelfs horen op aarde.  Laat je niet influencen Ook in de rij gestaan tijdens de vakantie bij bijzonder bakkertje of parfumwinkel die je op social media ‘toevallig’ voorbij zag komen? Hoe werkt dat, die sluikreclame en dat ge-influence op social media? En hoe invloedrijk is TikTok eigenlijk, het Chinese bedrijf waar de Tweede Kamer zich deze week over heeft laten bijpraten? Dr. Ini Vanwesenbeeck is communicatiewetenschapper en  weet alles over de mom- en fitfluencer.

Klimaatwetenschappers krijgen regelmatig te maken karaktermoord. Of roepen ze dit op zichzelf af, als ze mee gaan demonstreren met bijvoorbeeld Extinction Rebellion? Jort bespreekt het met prof. dr. Maarten van Aalst en dr. Edwina Hagen.

Overstromingen, gigantische hagelstenen, langdurige droogte - is er ook nog gemiddeld weer? We vragen het prof. dr. Maarten van Aalst, hoofddirecteur en Chief Science Officer van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI). Is er nog iets aan te doen, aan die extremen? En zo ja, wat kost dat?

Er mag ook niets meer.... Maak je een keer een grapje over iemands kledingsstijl omdat diegene weigert hakken aan te doen op het bordes of bij het schudden van de hand van een hoogwaardigeidsbekleder, ben je gelijk een karaktermoordenaar en eindig je in de HJ Schoo-lezing. Maar wanneer wordt die karaktermoord gepleegd? Wat is de grens tussen achterklap en een fluistercampagne die de politieke carrière zal beëndigen? Te gast is dr. Edwina Hagen, cultuurhistoricus en verbonden aan de VU te Amsterdam.

Het politieke belletje Dat in de Europese Unie sprake is van een ondoorzichtige banencarrousel werd afgelopen week maar weer bewezen. Zonder enige vorm van transparantie bleek het ineens Wopke Hoekstra te zijn die door de regering naar voren werd geschoven als kandidaat om Timmermans’ plek in de Europese Commissie op te vullen. Volt Tweede Kamerlid Laurens Dassen vindt het een kwalijke zaak dat het parlement hier van tevoren niet beter over is geïnformeerd. Bovendien heeft hij zijn twijfels bij Hoekstra als persoon, die in Europa nu niet bepaald te boek staat als verbinder. We gaan er met zijn allen aan De berichtgeving omtrent het weer was deze zomer opnieuw om défaitistisch van te worden. Bosbranden en modderstromen wisselden elkaar af, en ondertussen staat het orkaanseizoen alweer voor de deur. Om nog maar te zwijgen van al dat natuurgeweld waar we uiteindelijk helemaal niet tegen op gewassen zijn (lees: vulkaanuitbarstingen, aardbevingen, tsunami’s en nog zo wat). Prof. dr. Maarten van Aalst bekleed als hoogleraar natuurrampen de perfecte leerstoel om ons een beetje licht in deze donkere tijden te verschaffen. O, en daarnaast schijnt hij ook nog iets bij ons landelijke weerinstituut in De Bilt te doen. Betaalbare zorg, het kan best wel Onze jonge dr. van dienst heeft de zorg zorgvuldig (...) bestudeerd en kwam tot de conclusie dat het wenselijke systeem van ‘waardegedreven zorg’ niet altijd goed functioneert. En dan is dat nog mild uitgedrukt. Want krijgt de patiënt wel de behandeling die zijn of haar leven verbetert? En wat gaat er schuil achter dat jargon van zorgmanagers, ziekenhuisbestuurders en verzekeraars? Gijs Steinmann van de Erasmus Universiteit zocht het uit.  Je karakter of je leven! Dr. Edwina Hagen is expert op gebied van karaktermoord. Als cultuurhistoricus ontdekte zij dat dit fenomeen reeds eeuwen voorkomt, al wordt het pas sinds de jaren ‘80 van de vorige eeuw als zodanig geoormerkt. Voorspellen is iets waar Hagen zich, zoals een waar historicus betaamt, niet graag aan waagt. Toch ziet ze in de aanloop naar de komende verkiezingen ontwikkelingen die op zijn minst de schijn van pogingen tot karaktermoord wekken. Zo wordt Frenske door rechts geframed als autoritair figuur die bovendien de campagne van het GroenLinks-PvdA-verbond met wachtgeld uit Brussel spekt, en is tegen Pieter Omtzigt al geruimere tijd een fluistercampagne gaande. Wanneer leiden dergelijke aantijgingen tot succes en wanneer niet? Hagen neemt ons mee op een reis door heden en verleden.

Een politicoloog + een professor op het gebied van dieren & duurzame voedselsystemen = een gesprek over de stem van de boer, die wel degelijk iets te kiezen heeft, straks. Maar weet 'ie wat goed voor hem is? Met dr. Roderick Rekker en prof. dr. Imke de Boer.