KUNST IS LANG (en het leven is kort)

Omdat de ouders van Benjamin Li hun handen vol hadden aan het runnen van hun Chinees-Indische restaurant, groeide Benjamin de eerste twaalf jaar van zijn leven op doordeweekse dagen op bij een Nederlandse pleegmoeder. Zijn familiegeschiedenis en eigen identiteit, die vanwege deze situatie gevormd is door zowel de Chinese als de Nederlandse cultuur, is de brandstof geworden voor zijn kunstpraktijk. Zo maakte Benjamin werk over de zogenaamd gele huidtint die aan Aziaten wordt toegeschreven, en vormden de denigrerende opmerkingen van Gordon tegen een Chinese kandidaat in een tv-programma in 2013 het startschot voor een project dat inmiddels al elf jaar duurt: Benjamin heeft zich als doel gesteld alle Chinees-Indische restaurants in Nederland te bezoeken, en er eten te fotograferen. Die foto's en ervaringen worden onderdeel van zijn werk, bijvoorbeeld als een afbeelding van het gerecht ‘kipblokjes in pikante saus' in bloemen wordt gelegd als onderdeel van een corso, de foto's van gerechten op legpuzzels worden gedrukt, of samen met anekdotes en sfeerfoto's een stickeralbum vormen. Benjamins speelse werk fungeert zo als spiegel voor de stereotiepe en reducerende manier waarop er in Nederland vaak naar de Chinese cultuur wordt gekeken.

Pris Roos vangt in haar werk het dagelijks leven, in kleurrijke teken- en schilderstijl. Ze legt graag bepaalde straatbeelden en specifieke winkelpanden vast, maar vaker portretteert ze mensen, in de intimiteit van hun alledaagse omgeving: als ze staan te koken, naast hun kat op het vloerkleed zijn neergestreken, of buiten op een geparkeerde scooter zitten.  Voor een tentoonstelling in TENT in Rotterdam maakte Pris levensgrote portretten van vrouwen en non-binaire personen. Ze zijn geschilderd op opengescheurde kartonnen dozen, afkomstig uit de toko van haar Indonesische ouders. In begeleidende audio-interviews, te beluisteren op een bank of stoel in de buurt van het portret, praten Pris en de geportretteerde over grote thema's uit het leven, zoals migratie, de rol van ouders in de opvoeding, constructies van gender en queerness. En voor een tentoonstelling in Palais de Tokyo ving ze het plezier van mensen die elkaar in de openbare ruimte vinden om bijvoorbeeld schaak te spelen. Zo begint haar werk altijd bij het dagelijks leven, om vervolgens tot grotere, onderliggende thema's als identiteit en community te komen. 

Het duo Bik Van der Pol, bestaande uit Liesbeth Bik en Jos van der Pol, werkt al sinds 1995 samen aan kunstprojecten waarin sociale en politieke fenomenen onderwerp zijn van reflectie. Liesbeth en Jos werken vaak op uitnodiging van een instelling of manifestatie, en leveren nooit een vooraf bedacht kunstwerk op. Ze onderzoeken eerst waarom ze worden gevraagd, en creëren vervolgens de omstandigheden voor een dialoog met betrokkenen, zoals bewoners. Uit de combinatie van hun onderzoek en de ontstane dialoog komt vervolgens het uiteindelijke werk voort.Zo ook in een van hun recente projecten: de eerste kunstbiënnale in de openbare ruimte van Abu Dhabi. Via onderzoek naar de vrijheid die ze kregen vanuit de organisatie, de financiële ongelijkheid die ze zagen tussen de bevolking die voor 20% uit Emirati bestaat en voor 80% uit arbeiders uit onder meer India en de Filipijnen, de poëtische traditie van de Emiraten en de immense hoeveelheden geïmporteerd zand die nodig zijn voor de aanleg en bebouwing van het gebied, ontstond het idee voor een wekelijkse performance, waarbij elke zondagmiddag een dichtregel in het geïmporteerde witte zand van Abu Dhabi-strand wordt geschreven - een manier waarop zowel Emirati als inwoners van andere nationaliteiten zich, in de gedaante van poëzie, kunnen uitspreken. 

De sculpturen, performances en films van Benjamin Francis ontstaan vanuit een fascinatie voor wat afwijkt van de norm, omdat het vies of fout is. Benjamin ziet een verband tussen het schoonmaken van een ruimte en het uitsluiten van mensen die je niet aanstaan, en onderzoekt welke machtsrelaties er in disciplinerende handelingen zoals schoonmaken besloten liggen. Bijvoorbeeld in performances waarbij hij steeds een bezoeker uitnodigt om als docent voor een klas te staan en door Google Translate verminkte teksten voor te dragen, terwijl hij zelf als strenge assistent die persoon verbetert en de ruimte én de daarin aanwezige personen schoon boent. Of in de gefilmde performance waarin een fictief filantropisch schoonmaakbedrijf mensen 'voor hun eigen bestwil' onder handen neemt.        In ander werk eist het vuil zelf het podium op en staart het letterlijk naar je terug, zoals de vissenogen die wegrotten binnenin zijn sculpturen, of het stof en de schimmel die zich in de oppervlakten van zijn spiegelwerken nestelen, en zo je reflectie vertroebelen.  

Elise 't Hart verzamelt en presenteert geluiden, om ons bewust te maken van hun verhalende kracht en betekenis. Zo richtte ze het Instituut voor Huisgeluid op: een archief van geluiden die binnen de muren van je eigen woning een gevoel van huiselijkheid oproepen. En in een intiem werk vangt ze de kwetsbare nachtelijke ademhaling van haar dochtertje van anderhalve maand, gevolgd door haar totaal veranderde ademhaling wanneer ze anderhalf jaar oud is. Elise heeft ook aandacht voor geluiden die onze hersenen normaal gesproken juist wegfilteren: in tijden van lockdown presenteerde ze het geroezemoes van mensen als een troostrijke herinnering, en voor een nieuw project verdiept ze zich in de aantrekkingskracht en de verschillende verschijningsvormen van ruis. 

Wessel Verrijt maakt hoge sculpturen, bestaand uit een skelet van hout of gegoten aluminium waaraan gevonden materialen hangen, zoals textiel, karton of netten, maar ook een dakgoot, of objecten van keramiek of cement. Hij wekt zijn creaties tot leven door er performers in te laten kruipen en ze door een tentoonstellingsruimte te laten bewegen, als hybride wezens die tussen mens en materiaal inzitten.  

Je kunt het werk van Joppe Venema zien als een antenne voor stralingen of energieën die buiten onze menselijke waarneming vallen. In zijn objecten, installaties en foto's maakt hij het effect van meetbare signalen zichtbaar, zoals de elektriciteit die hij uit kleine hoeveelheden aarde haalt om een lampje te laten branden of de grote klap stroom die door een object wordt gestuurd en op fotopapier een spectaculair silhouet achterlaat, met een vlammend 'aura' eromheen. Maar Joppe is net zo geïnteresseerd in wat zich niet laat kwantificeren, zoals het spirituele idee van energiebanen die tussen verschillende heilige plekken op aarde lopen, of het gebruik van elektromagnetische straling om je lichaam op celniveau weer in balans te brengen. 

Fotograaf Natascha Libbert legt vast welke invloed mensen hebben op de natuur, in foto’s die zowel beeldschoon als sinister zijn. Een donkerblauwe poel water in een bruin rotsachtig landschap, met een onnatuurlijk gele kraag langs de randen, het gevolg van een giftig meer dat is ontstaan na koperwinning op Cyprus. Of een dun struikje, dat wapperend in de wind nog net niet bezwijkt onder de greep van een zwart stuk plastic. Soms is het ook de natuur zélf die vernietigt: op het Canarisch eiland La Palma fotografeerde Natascha in 2021 de gevolgen van de vulkaanuitbarsting. Een dikke laag as die een auto bedekt, of een verwoeste bananenplantage. Vrijwel al haar werk laat zien dat het idee van maakbaarheid niet houdbaar is: er is altijd wel iets dat het perfecte plaatje verstoort. Natascha’s vrije werk wordt ook gevoed door werk in opdracht, onder meer voor De Volkskrant, de scheepvaart en KLM, en met name die laatste opdrachtgever levert een interessante contradictie op - hoe rijm je het maken van indringende foto's over de verwoesting van de aarde met werken voor een grote vervuiler? 

In de tekeningen en schilderwerken van Kars Persoon zijn mensfiguren steeds de basis, meer specifiek hoe een individu zich verhoudt tot anderen. Hoe Kars dit thema vervolgens visueel uitvoert, is gedurende verschillende periodes gevoed door literatuur en filosofie.Zo gaf hij zijn figuren een tijdlang een statische houding en een schetsmatig gezicht, als uitdrukking van de filosofie van Levinas over 'de Ander' als iemand die je niet zonder meer kunt kennen of mag inkapselen in je eigen wereldbeeld. Onder invloed van de procesfilosofie van Whitehead, over de continue wording en groei van de wereld, werd zijn werk meer fragmentarisch en bombastisch. En tegenwoordig worden de mensfiguren in Kars' tekeningen en schilderijen gevormd en overwoekerd door organische structuren, mede ingegeven door Goethes Die Metamorphose der Pflanzen.

Op 3 september beginnen we aan een nieuwe reeks Kunst is Lang! In deze laatste herhaling uit de zomerrubriek, draagt Luuk de aflevering met Questions Collective voor. Het gesprek is opgenomen in mei 2023, in de context van de serie 'Kunst is Collectief', die tot stand kwam in samenwerking met onderzoeksprogramma Collective Making van kunstacademie ArtEZ in Arnhem.In deze aflevering hoor je met welke regels en afspraken je de negatieve kanten van collectief werken zoveel mogelijk kunt vermijden.