Het Mediaforum

Het kabinet-Schoof is officieel geïnstalleerd. Dick Schoof, de nieuwe minister-president, introduceerde zijn nieuwe parlement en de bordesfoto is gemaakt. Tegelijkertijd rijst de vraag hoe dit nieuwe kabinet zich zal verhouden tegenover de pers. "Geef het een kans", zegt Jan Slagter. De relatie tussen de ministers en de media staat onder druk, mede doordat vragen over bepaalde uitingen van Marjolein Faber (PVV) onbeantwoord blijven. Slagter stelt een lang interview voor, ontwerpwetenschapper Jasper van Kuijk vindt het juist terecht dat er ook op andere momenten naar gevraagd wordt.

Dit weekend pakte zowel de Volkskrant als NRC uit met een grote reconstructie over de formatie. NRC-verslaggever Petra de Koning liep in het geheim mee met Caroline van der Plas. 'Ik vond het heel interessant om te zien hoe het er achter gesloten deuren aan toegaat', zegt Mireille van Ark (RTL Nieuws). 'Ik sloeg heel erg aan op het ei in de bh van Caroline', zegt Angela de Jong die het werk van De Koning prijst. Is deze reconstructie geloofwaardig van 'marketingpartij BBB' of moet je deze openheid vooral tactisch zien?

Nog niet eens officieel door hun partijen gekozen als president kruiste vannacht Biden en Trump voor het eerst hun degens. Vannacht vond het debat plaats, waarbij Biden niet sterk uit de verf leek te komen. Ward Wijndelts, oud-hoofdredacteur Vrij Nederland, zag met name onmacht bij de democraat. "Normaal won hij met inhoud, maar hij heeft zich verlaagd tot Trump met het uitroepen van 'loser'." EO presentator Kefah Allush viel het op dat de CNN er alles aan gedaan leek te hebben om voornamelijk op de inhoud in te kunnen gaan, terwijl Amerika normaal gesproken een liefhebber van spektakel is. "Er was geen publiek en de microfoon stond uit wanneer de ander sprak. Dit is voorheen wel eens anders geweest, al zijn de politici zelf het spektakel wel nog gewend." Wijndelts vertelt dat pas een paar uur na het debat de factscheck van de uitspraken door Trump werden gepubliceerd. "Meerendeel bleek onwaar, een gemiste kans dat dit pas zo laat te publiceren." De republikeinen lijken vaak op de mentale en fysieke fitheid van Biden te focussen en te insinueren dat Biden door ouderdom niet in staat zou zijn om het land te besturen. Volgens Ferdinand Grapperhaus, voorzitter van de Raad van Toezicht van Cordaid, hadden de democraten daarom beter kunnen focussen op hun verschillen tegenover de republikeinen. "Je gaat Biden niet omtoveren tot een jonge god, was dan liever ingegaan op het frame van democratie - dat Trump niet kan vervullen."

Het NCR publiceerde een artikel waaruit blijkt dat bunq-medewerkers stiekem in klantrekeningen keken, wat in druist tegen de bankierseed. De Bank wil dat het NCR haar bronnen vrij geeft, het NRC weigert. Volgens Financieel Dagblad journalist Anna Dijkman zit het probleem bij het systeem van de bank, "Dat het NRC dit blootlegt is hun probleem, niet dat deze vier mensen dat ooit gedaan hebben", zegt de journalist. "Het probleem is veel breder dan dat." Hart van Nederland hoofdredacteur Marc Veeningen noemt de bronbescherming heilig. “Dat probleem zal je als bedrijf zelf op moeten lossen en niet door de journalistiek het onderzoek voor je te laten doen." Waarop Eric Gerritsen, bestuursvoorzitter Woningcorporatie Ymere en voormalig secretaris generaal van het ministerie van VWS, aanvult met: “Hoever wil je in je eigen wond wrijven, terwijl je het antwoord al weet.” Volgens Dijkman legt de bank de focus op de vier personen terwijl de zaak al langer bekend is en er eerder nog niets aan gedaan is. De journalist benoemt dat Bunq al eerder onder vuur lag, na de oplichterstruc kwestie bij de bank. “Het klant belang is in het geding, terwijl dat voor deze bank wel hoog op de lijst staat", zegt Dijkman. "Aangezien zij een snel groeiende bank zijn, lijken we extra kritisch.”

Teleurstelling gisteren op het EK voor het Nederlands elftal. Na afloop werd bondscoach Ronald Koeman geïnterviewd door een verslaggever van NOS Sport die de wedstrijd een 'wanvertoning' noemde. 'In de sportverslaggeving mag blijkbaar alles wat in de normale journalistiek niet mag. Namelijk dat je feiten en meningen gaat roeren', zegt Frénk van der Linden. Rennie Rijpma (AD) zag dat Koeman hierdoor meteen in de verdediging werd gedrukt. 'De verslaggever ontneemt de gelegenheid om te horen wat Koeman zelf eigenlijk vindt.'

In een hoorzitting over haar omvolkings-uitspraken uit 2019 nam Marjolein Faber haar woorden terug. Vervolgens had de PVV’er het niet meer over een omvolkingstheorie, maar heeft het voortaan over een 'zorgelijke demografische ontwikkeling'. Waar de media eerst meegingen met het verhaal dat Faber afstand had gedaan van de term en theorie, is dat een dag later heel anders. "Ze neemt niet volledig afstand van het gedachtegoed", reageert columnist Roos Schlikker. Doordat Fabers uitspraken weer volop in het nieuws zijn en ze er nu een andere term opplakt, weten steeds meer mensen van deze theorie. "Ze wil dit punt agenderen en ze wil duidelijk maken hoe ze erin staat, daar is ze goed in geslaagd", aldus politiek commentator Leonard Ornstein. "Zij hebben het in de publieke discussie gebracht. En ze proberen dat met een redelijke toon te doen. Dat is een groot risico hiervan."

Kandidaat-minister Marjolein Faber (PVV) gaat in haar hoorzitting in de Kamer ongetwijfeld ondervraagd worden over haar uitspraken met de term ‘omvolking’. 'Deze kunnen rechtstreeks in het bakje complottheorieën en hebben nazistische- en racistische wortels', zegt Wendelmoet Boersema (Trouw). Als hoofdredacteur vraagt ze zich ook af hoe media moeten omgaan met zulke termen. 'Uit onderzoek blijkt dat als je het vaak noemt en uitlegt, je bekendheid met de term kweekt.'

Journalist Frénk van der Linden 'knipperde met zijn ogen' van verbazing toen hij een (verder perfecte) reportage las over de zaak van het mishandelde pleegmeisje in Vlaardingen. NRC schreef dat de pleegouders actief 'zouden zijn' op sekssites met 'verzoeken om kinky ontmoetingen' bij hen thuis. Van der Linden vindt deze implicaties te ver gaan. 'Ik heb mijn twijfels of je deze dingen überhaupt moet melden en al helemaal niet als je hier niet zeker over bent.' Kijk het Mediaforum waarin NRC-ombudsman Arjen Fortuin reageert.

Uit onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van de Volkskrant blijkt dat kiezers de afgelopen zes maanden negatiever zijn geworden over asielzoekers. Waar de helft van de Nederlanders afgelopen najaar het onze morele plicht vond om vluchtelingen op te vangen, is dat nu nog 39 procent. Journalist Sjirk Kuijper schrok van deze bevindingen. "Er wordt gewezen naar de invloed van de media. Ik spreek maar namens de kranten: wij doen ons best om feitelijke informatie te geven", aldus Kuijper. "Als ik naar mijn eigen kring kijk, zien zij de talkshows als de journalistiek. Maar daar wordt een toon gezet, wordt een beeld geschapen en gaat het om wie het hardst schreeuwt." Bovendien zou het tijdens de verkiezingstijd vooral zijn gegaan over migratie. "Wat ik het meest bedrieglijke vind, is dat het meer zou moeten gaan over arbeidsmigratie. Maar daar hakt BBB en VVD niet op, omdat hun achterban dat niet wil. En dus wordt de indruk gewekt asiel zo’n enorm probleem is." In vergelijking met andere Europese landen is Nederland namelijk helemaal niet "koploper" wat betreft opvang. Henrike van Gelder, hoofdredacteur van KidsWeek en andere titels, was niet verrast, mede door hoe PVV ervoor staat in de peilingen. "Ook als jongeren worden ondervraagd op welke partij ze zouden stemmen, wordt er ook heel rechts en populistisch gedacht", aldus Van Gelder. "Dat komt door bepaalde beeldvorming." Daarom pleit Van Gelder voor meer duiding en betere definiëring, evenals historische context van migratie. "Politici moeten voortdurend bevraagd worden op de feiten en niet alleen meningen en slogans", gaat Kuijper verder. Kuijper wil vooral dat deskundigen als Hein de Haas vaker aanschuiven bij talkshows. "Waarom zit hij niet elke week aan tafel om broodje-aapverhalen te weerleggen?"

De Duitse publieke omroep ARD hield een enquête over verschillende culturen in die Mannschaft. Uit de enquête blijkt dat zo'n twintig procent van de ondervraagden meer witte spelers in het nationale team zou zien. ‘Een racistisch onderzoek’, is het oordeel van verschillende spelers en een woedende bondscoach. Kamran Ullah (De Telegraaf) noemt het onderzoek ‘olie op het vuur’ in een gepolariseerd land, maar denkt dat de uitslag laat zien dat het een terechte vraag is. ‘Kennelijk is dit een onderwerp waar mensen het over hebben.’ Hugo Lochtenberg snapt niet dat zo’n vraag überhaupt gesteld wordt. “Het is een totaal raadsel wat men hiermee beoogd.” Spraakmaker Frank Helmink, directeur Buma Cultuur vraagt zich dit ook af en is overigens niet verbaast over de uitkomst. “In een land waar 20% of de AFD stemt dan weet je toch dat dit eruit komt?”